2010–2019
Li sutq’iik ut li k’uluk
Abril 2017


Li sutq’iik ut li k’uluk

Li sutq’iik rik’in li Dios ut xk’ulb’al li junelikil osob’tesink li neke’chal rik’in xk’uub’ankil ut xpaab’ankil loq’laj sumwank, a’aneb’ li jayalihom q’axal aajel ru naru taqak’uub’.

Ex was wiitz’in, anajwan wan ink’anjel re aatinak eerik’in, ut eek’anjel laa’ex, a’an rab’inkil li waatin. Li nawaj, a’an naq tinchoy ink’anjel rub’elaj naq teechoy lee re. Tinb’aanu li jo’ k’ihal naru chiwu.

Chiruheb’ li chihab’, nawil naq eb’ li ani k’a’jo’ xk’ihaleb’ lix chaab’il k’anjel sa’ li ruchich’och’ a’in, a’aneb’ li neke’xnaw k’a’ru te’raj rik’in xyu’ameb’, li wan xjayalihomeb’ re te’xjayali rib’ sa’ li nawom a’an ut wan xk’uub’anb’ileb’ na’leb’ chirix chanru te’xtz’aqob’resiheb’ ru. Xnawb’al b’ar yookat chi xik ut chanru tatwulaq aran naru tixk’am chaq xyaalalil, rajb’al, ut xchaab’ilal laa yu’am.

Wankeb’ ani li ch’a’aj chiruheb’ xtawb’al ru xjalanil jun jayalihom rik’in jun k’uub’anb’il na’leb’ toj reetal naq neke’xtzol naq jun li jayalihom a’an li b’ar nokowulak wi’ malaj lix raqik k’a’ruhaq, ut jun k’uub’anb’il na’leb’ a’an li b’e nokowulak wi’. Qayehaq, maare wan qajayalihom chi xik sa’ jun na’ajej ink’a’ naqanaw ru, ut jo’ neke’xnaw li qachaab’il hermana, laa’o li winq naqak’oxla chi kok’ aj xsa’ naq naqanaw chanru toowulaq aran—ut chi kok’ aj xsa’ naqaye, “Ninnaw—yal chixjunpak’al li xalib’e a’an wan.” Yoo chi se’ek tana’ li wixaqil. Saqen ru li jayalihom, a’b’an maak’a’ li k’uub’anb’il na’leb’ re wulak sa’ li na’ajej a’an.

Xk’uub’ankil jun jayalihom a’an chanchan li tikib’ank rik’in xk’oxlankil xraqik. Ut li k’uub’ank na’leb’ a’an xk’oxlankil chanru wulak sa’ xraqik. Xtawb’aleb’ b’arwan li na’ajej aajeleb’ ru, a’an aajel ru choq’ re li sahil ch’oolejil—ut chirix a’an roksinkil li qahoonal, li qametz’ew, ut li qak’a’uxl sa’eb’ li na’leb’ li tooxtenq’a chi yaal chi wulak aran.

Li Dios, li qaChoxahil Yuwa’, ak xk’e qe jun tz’aqal eetalil re xk’uub’ankil li jayalihom ut li qana’leb’. Lix jayalihom a’an, “xkʼeebʼal chi uxmank lix kolbʼal chiru li kamk ut lix yuʼam chi junelik li winq [ut li ixq],”1 ut a’an tixtz’aqob’resi ru a’an rik’in lix k’uub’anb’il na’leb’ re li kolb’a-ib’.

Lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaraarookil Choxahil Yuwa’ naxk’e qe jun yu’amej sa’ ruchich’och’ re taaruuq toonimanq, taayale’q qix, ut tootzoloq re naq tooruuq chi ok jo’ chanru a’an. Xtiqib’ankil li qaam maak’a’ roso’jik rik’in jun qatib’el; xyu’aminkil qayu’am a’ yaal jo’ chanru lix tzol’leb’ ut lix chaq’rab’ li Ralal, li Qaawa’ Jesukristo; ut xyo’ob’tesinkil li junkab’al maak’a’ roso’jik naxk’e qawankil, xb’aan lix tojb’al rix li maak kixb’aanu li Kolonel, re xtz’aqob’resinkil ru lix jayalihom li Dios re lix kolbʼal chiru li kamk ut lix yuʼam chi junelik li ralal xk’ajol rochb’een a’an sa’ lix choxahil awa’b’ejihom.

Re xk’uub’ankil li jayalihom rik’in chaab’il na’leb’, tento taqataw ru naq ka’ajwi’ wan xwankil jun li jayalihom chirix k’a’ruhaq kok’ wi a’an nak’amok b’e sa’ li ninqi jayalihom chirix li k’a’ru jwal aajel ru. Ninpaab’ naq jun na’leb’ aajel ru re xk’ulb’al sahil ch’oolejil, a’an xtzolb’al chanru xk’uub’ankil li qajayalihom ut xk’uub’ankil qana’leb’ a’ yaal jo’ chanru xna’leb’il lix junelikil k’uub’anb’il na’leb’ li qaChoxahil Yuwa’. Wi naqajayali qib’ sa’ lix junelikil b’e, taqak’ul chi yaal qak’ulub’ejil chi sutq’iik rik’in a’an.

Us ajwi’ naq wan li qajayalihom choq’ re li qatrab’aaj, li qatzolb’al, ut choq’ re ajwi’ li b’atz’unk. Aajel ajwi’ ru naq wan li qajayalihom choq’ re li qasumlajik, li qajunkab’al, ut li qach’utam ut qab’oqb’al sa’ li Iglees; ut q’axal wi’chik aajel ru a’in choq’ reheb’ li misioneer. A’ut, eb’ li qajayalihom q’axal aajeleb’ ru, tento naq neke’xk’am rib’ rik’in lix junelikil k’uub’anb’il na’leb’ li qaChoxahil Yuwa’. Li Jesus kixye, “Chesik’ b’an xb’een wa li rawa’b’ejihom li Dios ut lix tiikilal, ut chixjunil li k’a’aq re ru a’in taak’ehe’q choq’ xtz’aqob’ eere.”2

Eb’ li ani q’axal neke’xnaw chanru xk’uub’ankil jayalihom neke’xye qe naq wi moko ch’a’aj ta ut saqen ru jun li jayalihom, nim wi’chik ru lix wankilal. Naq naru naqak’os ru jun li jayalihom toj reetal naq naru nach’olob’aak xb’aan jun na’leb’ saqen ru malaj wiib’ oxib’ li aatin ninqeb’ xwankil, li jayalihom a’an naru taa’ok sa’ li qaam ut naru tixk’am qab’e sa’ chixjunil li naqak’oxla ut naqab’aanu. Ninpaab’ naq wan wiib’eb’ li aatin li neke’reetali lix jayalihom li Dios choq’ qe ut li qajayalihom q’axal aajeleb’ ru choq’ qe qajunes qib’. Eb’ li aatin a’in, a’aneb’ sutq’iik ut k’uluk.

Li sutq’iik rik’in a’an ut xk’ulb’al li junelikil osob’tesink li neke’chal rik’in xk’uub’ankil ut xpaab’ankil loq’laj sumwank, a’aneb’ li jayalihom q’axal aajeleb’ ru naru taqak’uub’.

Naru toosutq’iiq ut took’uluq rik’in naq “ink’a’ na’eek’an li [qapaab’aal] chirix [li Qaawa’ Jesukristo], chi kanab’anb’il anchal [qib’] chiru lix k’ulub’ejil a’an,” xtiikisinkil qib’ “chi uub’ej chi [xaqxooko] junelik rik’in li Kristo, rik’in tz’aqal xlemtz’unkil li yo’onink, ut rik’in rahok choq’ re li Dios ut reheb’ chixjunil li winq’ [ut ixq] … , xtzekankil xsahil li raatin li Kristo, ut [xkuyb’al] toj sa’ roso’jik.”3

Laj Lucifer ink’a’ kixk’ulub’a lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaYuwa’ li nokoxkanab’ chi sutq’iik rik’in ut chixk’ulb’al li rosob’tesihom. Relik chi yaal, laj Lucifer kixpo’resi xch’ool chiru ut kixyal xjalinkil lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaYuwa’, rajb’al ru li loq’al, nimank-u, ut li wankilal li wan re li Dios choq’ re xjunes rib’. Xmaak a’in, ki’isiik chaq chiru rilob’aal li Dios rochb’eeneb’ aj taaqenel re ut “ki’ok choq’ aj Satanas, relik chi yaal, a’ laj tza ajwi’, lix yuwa’il chixjunil li tik’ti’, re xb’alaq’inkil ut xmutz’ob’resinkil ruheb’ li winq [ut ixq], ut xk’amb’aleb’ xb’e chi preexil jo’ chanru li rajom xch’ool, jo’ k’ihaleb’ li ink’a’ te’ab’inq chiru lix yaab’ [xkux li Qaawa’] .”4

Xb’aan lix b’aanuhom rub’elaj lix k’ojlajik li ruchich’och’, laj Satanas ink’a’ naru chi sutq’iik chi moko k’uluk. Ka’ajwi’ naru na’pleetink re lix k’uub’anb’il na’leb’ li Yuwa’b’ej, roksinkil yalaq paay chi q’unb’esink ch’oolej ut aaleek re qakelonkil taq’a ut xk’eeb’al naq q’axal ra qach’ool jo’ chanru a’an.5 Lix k’uub’anb’il na’leb’ laj Satanas re xtz’aqob’resinkil ru lix maa’us aj jayalihom wan choq’ re chixjunjunqaleb’ li winq ut ixq, tasal tenamit, paay chi kristiaan, ut tenamit. A’an naroksiheb’ li xyaab’ kuxej q’axaleb’ kaw—xyaab’eb’ kuxej li neke’xsik’ xmuqb’al li ch’ina xyaab’ kuxej q’un na’atinak re li Santil Musiq’ej li naru tixk’ut chiqu “chixjunil li k’a’aq re ru” tento taqab’aanu re sutq’iik ut k’uluk.6

Eb’ li xyaab’ kuxej a’in, a’aneb’ reheb’ li ani neke’xtz’eqtaana li yaal re li evangelio ut li neke’roksi li internet, li redes sociales, li radio, li television, ut li kaxlan mu re xq’unb’esinkil qach’ool toj reetal naq li tz’i’ aj na’leb’, li rahob’tesink, li yiib’ ruhil aatin, ut li tz’ajnil te’rajtesi qu rik’in li qajayalihom ut qak’uub’anb’il na’leb’ choq’ re li junelik q’e kutan.

Eb’ li xyaab’ kuxej a’in a’aneb’ ajwi’ reheb’ li chaab’il ixq ut winq li mutz’ob’resinb’ileb’ ru xb’aan lix ruchich’och’il na’leb’ li winq ut ixq ut li neke’xsik’ xsachb’al lix paab’aaleb’ ut lix junelikil jayalihom li ani yookeb’ chixyalb’al xq’e chi sutq’iik rik’in li Dios ut chixk’ulb’al “chixjunil li k’a’ru re li [qaYuwa’] .”7

Xintaw naq re xjayalinkil qib’ chi sutq’iik ut chixk’ulb’aleb’ li osob’tesink yeechi’inb’ileb’, tento naq chi kok’ aj xsa’ tink’oxlaq b’ayaq ut tinpatz’ wib’, “Chanru wankin?”

A’an chanchan naq yooko chixb’aanunkil jun ch’ina xtz’ilb’al qix qajunes qib’. Ut wi nakak’oxla naq jalan li na’leb’ a’in, k’oxla a’in: ani sa’ li ruchich’och’ a’in naxnaw aawu q’axal wi’chik chawu? Laa’at nakanaw laa k’oxlahom, laa b’aanuhom, li rajom aach’ool, ut laa matk’, jayalihom, ut k’uub’anb’il na’leb’. Ut laa’at nakanaw, q’axal wi’chik chiru anihaq chik, chanru yookat chi xik sa’ xb’ehil li sutq’iik ut li k’uluk.

Jo’ jun aj k’amol inb’e sa’ li tz’ilok-ix injunes wib’, nawulak chiwu rilb’al ru ut xk’oxlankil li aatin sa’ li ch’ol 5 re Alma, b’ar wi’ naxpatz’ laj Alma: “Ma xeyal li nimla jalaak a’in sa’ lee ch’ool?”8 Eb’ lix patz’om laj Alma nokohe’xjultika li na’leb’ li tento te’wanq sa’ li qajayalihom ut qak’uub’anb’il na’leb’ re naq tooruuq chi sutq’iik ut k’uluk.

Chijultiko’q aawe lix b’oqb’al li Kolonel chi “[chalk] wik’in chejunilex li lub’luukex ut tawajenaqex xb’aan lee riiq, ut laa’in texinhiltasi.

“Chek’ulub’a lin chaq’rab’ nink’e sa’ eeb’een ut tzolomaq eerib’ wik’in, xb’aan naq tuulanin ut q’un lin ch’ool, ut sa texwanq.”9

Rik’in naq naqanimob’resi li qapaab’aal chirix lix wankilal li Qaawa’ Jesukristo chixk’eeb’al xhilob’aal li qaam rik’in xkuyb’al xmaak jalaneb’, xkolb’al li qakomonil moko tz’aqal ta re ru, xk’irtesinkil li musiq’ejil yok’olal li neke’xram li xik chi uub’ej, ut qakawob’resinkil ut xk’eeb’al qawankil chi ok jo’ chanru li Kristo, q’axal wi’chik taqab’antioxi lix nimal ru lix tojb’al rix li maak kixb’aanu li Qaawa’ Jesukristo.10

Sa’eb’ li xamaan chalkeb’ re, taw aahoonal re xtz’ilb’al rix laa jayalihom ut aak’uub’anb’il na’leb’ sa’ laa yu’am ut tz’il rix ma neke’xk’am rib’ rik’in lix nimla k’uub’anb’il na’leb’ li qaChoxahil Yuwa’ choq’ re xsahil qach’ool. Wi tento taajal aak’a’uxl ut tatjaloq, k’oxla xb’aanunkil anajwan anajwan. Taw aahoonal re tijok ut k’oxlak chirix li tento taajal re aatenq’ankil re naq taawanq “chi junaj ru lix sa’ laa wu sa’ lix loq’al li Dios.”11

Tento taqak’e lix tzol’leb’ ut lix evangelio li Jesukristo sa’ tz’aqal xyi li qajayalihom ut li qak’uub’anb’il qana’leb’. Chi maak’a’ a’an, maajun junelikil jayalihom naru taawanq, ut taalajq li qak’uub’anb’il na’leb’ re xtz’aqob’resinkil ru li qajunelikil jayalihom.

Jalam-uuch
Li hu “Li yo’yookil Kristo”

Jun chik tenq’, a’an “Li yo’yookil Kristo: Lix ch’olb’ahomeb’ li Apostol,”12 li kik’utb’esiman chiru li Iglees sa’ li xb’een xb’e li po enero, 2000. K’e li hu a’an sa’ jun na’ajej naru taawil, ut tz’il rix li junjunq chi aatin li natawman sa’ li musiq’anb’il ch’olob’ahom chirix li Kristo xb’aaneb’ laj yehol nawom li ke’xjuch’ xk’ab’a’eb’ chiru.

Jalam-uuch
“Li yo’yookil Kristo” ut li jek’inb’il aatin choq’ re li junkab’al

Tin’elajinq raj aawe naq chatzol a’an rochb’een “Li Junkab’al: Jun Jek’inb’il Aatin choq’ re li Ruchich’och’.” Chi kok’ aj xsa’ noko’aatinak chirix li jek’inb’il aatin re li junkab’al, a’ut b’aanu usilal ut chijultiko’q aawe chirilb’al ru rik’in xk’oxlankil lix wankil li Kristo chi kolok. Chi maak’a’ li yo’yookil Kristo, maajo’q’e taatz’aqob’resiiq ru li k’a’ru q’axal naqaj. Jo’ tz’iib’anb’il sa’ li jek’inb’il aatin re li junkab’al: “Li choxahil k’uub’anb’il na’leb’ re sahil ch’oolejil naxkanab’ naq li komonil wank sa’ junkab’alej taaruuq chi kanaak chirix li kamk. Sa’ xk’ab’a’eb’ li loq’laj k’ojob’anb’il k’anjel ut li sumwank li neke’tawman sa’eb’ li santil ochoch, naru naq li junjunq taasutq’iiq b’ar wan wi’ li Dios, ut naq eb’ li junkab’al te’junajimanq chi junelik.”13

Naru taa’uxmanq a’in ka’ajwi’ rik’in naq li yo’yookil Kristo a’an aj Kolol re ut aj Tojol rix li ruchich’och’.

Jo’kan, maare taak’oxla ajwi’ xtz’ilb’al rixeb’ li loq’laj hu re xnimob’resinkil aanawom chirixeb’ li yaal neke’tawman sa’ “Li yo’yookil Kristo.”

Rilb’al ru “Li yo’yookil Kristo” rik’in ajwi’ li tijok, a’an chanchan rilb’al ru lix ch’olob’ahomeb’ laj Mateo, laj Markos, laj Lukas, laj Jwan, ut eb’ li profeet sa’ lix Hu laj Mormon. Tixnimob’resi laa paab’aal chirix li Kolonel ut tatxtenq’a chixjayalinkil aawib’ chiru a’an naq nakataaqe laa k’uub’anb’il na’leb’ re xtz’aqob’resinkil ru laa junelikil jayalihom.

Us ta li qab’aanuhom ink’a’ us, lix majelal qametz’ew, lix sachb’al qab’e, ut li qamaak, lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo naxk’e qawankil chixjalb’al qak’a’uxl, re naq kawresinb’ilaqo chi sutq’iik ut chixk’ulb’aleb’ lix yeechi’inb’il maatan li Dios maak’a’ xjuntaq’eetankileb’—chi wank chi junelik rik’in li Yuwa’b’ej ut li K’ajolb’ej sa’ lix taqenaqil na’aj li choxahil awa’b’ejihom.14

Anajwan, jo’ ak nekenaw chejunilex, chiqajunilo tookamq; jo’kan ut, li qajayalihom ut qak’uub’anb’il na’leb’ q’axal wi’chik aajel ru, a’an naq jo’q’e nokosutq’iik rik’in li qaChoxahil Yuwa’, taqak’ul chixjunil li kixk’uub’ choq’ qe chiqajunjunqal.15

Ninch’olob’ xyaalal naq maajun chik jayalihom naxq’ax ru x’aajelil ru li wank chi junelik rik’in li qaChoxahil Na’b’ej Yuwa’b’ej ut laj Kolol qe raaro qab’aan, li Qaawa’ Jesukristo. A’b’an moko k’a’aj ta wi’ qajayalihom laa’o—a’an ajwi’ lix jayalihomeb’ ajwi’. Tz’aqal re ru lix rahomeb’ choq’ qe, ink’a’ naru taqataw ru lix tz’aqalil ru. Tz’aqal tz’aqal naq wankeb’ qik’in chi junelik. Laa’o lix k’anjeleb’. Li qaloq’al, a’an xloq’aleb’ a’an. Q’axal wi’chik chiru k’a’ruhaq chik, neke’raj naq toochalq wi’chik rik’ineb’—re sutq’iik ut re xk’ulb’al li sahil ch’oolejil maak’a’ roso’jik rik’ineb’.

Ex was wiitz’in raarookex inb’aan, sa’ jun xamaan taqaninq’ehi li domingo re palma—a’an naroxloq’i li rokik li Jesus sa’ Jerusalen. Sa’ wiib’ xamaan, taqaninq’ehi li domingo re Paswa—roxloq’inkil lix q’axb’al ru li kamk.

Naq naqajayali qib’ rik’in li Kolonel sa’eb’ li wiib’ chi chaab’il domingo a’in, chijultiko’q qe a’an ut chiqa’ak’ob’resi lix k’eek’ookilal qach’ool chixpaab’ankil lix chaq’rab’ chiru chixjunil li qayu’am. Chiqatz’il rix li qayu’am, xk’uub’ankil li qajayalihom ut xjayalinkil li qak’uub’anb’il na’leb’ rik’in li re li Dios re naq sa’ roso’jik, taqak’ul li qeechanihom chi sutq’iik ut chi k’uluk—a’an a’an intuulanil tz’aam sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.