Raiburari
Taetaen te Euangkerio


Taetaen te Euangkerio

Te reirei ae korakora e rangin ni kakawaki ni kamanoan te euangkerio inanon ara utu, ao e kainnanoa nanomi ao ami mwakuri

Imwiin are I weteaki bwa te Mataniwi ni Kabuta, I mwaing ma au utu mai Costa Rica nako Salt Lake City ibukin au moan ni mwakuri. Ikai n te United States, I a tia ni kakabwaiakaki ni kawariia aomata aika tamaroa ma aia baekiraun ao kateia aika kakaokoro. A mwaiti ibuakoia aika n ai arou, a bungiaki n aaba i Latin Amerika.

I a tia ni kunea bwa a mwaiti kaain aia moan roro kaain Hispanics ikai iaon Amerika ae a taetae n Spanish kanga oin aia taetae ao n rangin ni bwaina te taetae n Imatang n reitaki ma tabeman. Te kauoua n roro, aika a bungiaki n te aba ae Amerika ke n roko ni kairakeia ao n nakon reirei ikai, a rangin n raoiroi aia taetae n Imatang ao tabeman a taetae n Spanish ma aki eti raoi. Ao n tainako n te kateniua n roro, te taetae n Spanish, are bon aia taetae aia bakatibu, e a bua.1

N taekana n te taetae, e atongaki aei bwa “buan te taetae.” Buan te taetae e kona n riki ngkana a mwaing utu nakon aba itinaniku are e aki kabonganaaki iai aia taetae. E aki ti riki ibuakoia Hispanics ma ni kabuta te aonaaba ike e a oneaki mwiin oin aia taetae nakon teuana ae boou.2 Riki Nibwaai, te burabeti n Ana Boki Moomon, e tabeaianga ni buan oin aia taetae aia karo ngke e katauraoi ni mwaing nakon te aba ni berita. E koroia Nibwaai, “Ao nooria, e ataia te Atua bwa bukin tera ngkai ti riai n anai rekooti aikai, bwa ti aonga ni kateimatoai iai aia taetae ara bakatibu nakoia natira.3

Ma Nibwaai e tabeaianga naba ni buan te aeka n taetae teuana. N te kibu are imwiina, e reitia, “Ao ti aonga naba ni kateimatoai nakoia taeka ake a tia n taekinaki mai wiia burabeti aika a tabu, aika anganaki mairoun te Tamnei ni mwaakan te Atua, man moan rikin te aonaaba, ni karokoa naba taai aikai.”4

I kunea te katiteboaki imarenan kawakinan aia taeka ara bakatibu ao kawakinan ana euangkerio Iesu Kristo inanon maiura.

N te bong aei ni katotongau, I tangiria ni katuruturua n taekina tiaki taetaen te aba ma te taetae ae akea tokina ae riai ni kawakinaki inanon ara utu ao n aki kona ni bua. I taetae iaon te taetae5 n ana euangkerio Iesu Kristo. Man “taetaen te euangkerio,” I nanonna aia reirei ni kabane ara burabeti, ara ongotaeka nakon reirei aikanne, ao ara ongeaba nakon katei aika raraoi.

N na maroroakin kawai aika teniua are e kona iai te taetae aei ni kawakinaki.

Te Moan Bwaina Riki te Wanawana ao te Tabeaianga n te Mweenga

Inanon te Doctrine ao Covenants, te Uea e kaoia kaain te Ekaretia aika kakawaki n raonaki ma Newel K. Whitney, ni bairea raoi mwengaia. Te Uea e kawaekoa Ana toro Newel K. Whitney. E taku te Uea, bwa (Newel K. Whitney) … e kainnanoia ni bairea raoi ana utu ao n taraia bwa a botumwaaka ao ni ibuobuoki n te mweenga, ao n tataro n tainako, ke a na kamwaingaki man aia tabo.”6

Teuana te koaua ae karekea buan te taetae ngke aki kabanea aia tai kaaro n reireiniia aia ataei aia taetae aia bakatibu. E aki tau n ti kabongana te taetae inanon te mweenga. Ngkana a tangiria kaaro ni kamanoa aia taetae, e riai n reireiaki. E kuneaki n te ukeuke bwa kaaro aika a karaoa te mwakuri ma nanoia ni kamanoa oin aia taetae a taraa n nakoraoi ni karaoakina.7 Ngaia ae tera te mwakuri ae na nakoraoi ni kamanoa taetaen te euangkerio?

Unimwaane David A. Bednar man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman e kauringiira bwa “reirei n te euangkerio aika mamaara ao karaoakina n te mweenga” bon bukina ae korakora are e kona ni karika tokin reitinakon te roro n te utu aika kain te Ekaretia.8

Ti kona ni motikia bwa te reirei ae korakora e rangin ni kakawaki ni kamanoa te euangkerio inanon ara utu, ao e kainnanoa te kekeiaki ao te mwakuri.

Ti a tia ni kaoaki n taai aika mwaiti ni karekea te katei ni kamatebwaiakan booki aika tabu ni katoa bong n ara utu ao bon iroura.9 Utu aika karaoa aei a na kakabwaiaki ni katoa bong ma te katiteuanaaki ao aia reitaki ae kaan ma te Uea.

Tamnei
Te Tama ao te nati te aine a kamatebwai booki aika tabu

N ningai ae na karaoaki iai kamatebwai ni booki aika tabu ni katoa bong? E na riki ngkana anai booki aika tabu kaaro ni baia ao, ma te tangira, kaoa te utu bwa ana bootaki ni kamatebwai. E kaangaanga karaoakin te kamatebwai aei n te kawai teuana.

Tamnei
A kamatebwai booki aika tabu utu

Kaaro ao tiina, tai kabua te tai aei ni karekei kakabwaia aikai. Tai tataninga bwa tokina e na aki bwai!

Te Kauoua: Karekean Katooto Aika Korakora n te Mweenga

Temanna te tia rabakau iaon te taetae e koroia bwa kamanoan ara taetae “ko kainnanoia ni karaoa te taetae bwa e na kakaongora ao ni kaunga ibukiia am ataei.”10 Ti “karaoi taetae bwa ana kakaongora” ngkana ara reirei ao ara katooto a uaia ni mwakuri.

Ngke te kairake ngai, I mwakuri n ana tabo ni karaobwai tamau n tain motirawan te reirei. Te moan titiraki ae aki toki n titiraki tamau imwiin ae I karekea au bwakabwai e kangai “Tera ae ko na karaoia ma am mwane?”

I ataa te reke ao ni kaeka, “Kabwaka au kabwianibwai ao ni kawakinna ibukin au mitinare.”

Imwiin au mwakuri ma ngaia inanon tao waniua te ririki, ao e teimatoa ni kaekai ana titiraki, e taku tamau bwa e e a tia n reireinai aron kabwakaan te kabwianibwai. Te bwai ae aki ataia bwa I a tia n reiakina te reirei ae kakawaki aei inanon ti teuana te wiikiente. N na tuangkami bwa I kanga n reiakina te reirei aei.

Imwiin tabeua mwakuri aika kaineti ma te buaka inanoa i Amerika Nuka, ana bitineti tamau e baengkurabu. E nako man tao 200 taan mwakuri aika bwanin aia tai nakon ae e kerikaaki iaan niiman taan itutu ae a mwakuri n te karaati ni mweengara. N te bong teuana, n taai ni kaangaanga aikanne, a iangoia au karo bwa ana kabwaka aia kabwianibwai ke ana kabooa kanaia ataei.

N te Tabati, I ira au karo n taraa te bwai ae na karaoia. Imwiin te taromauri, e ana te tinaniku ao ni karina ana kabwianibwai. Anne bon ti mwakoron te reirei. Te titiraki ae I tangira kaekaana e kangai bwa tera ae ti na kanna.

N ni moaningabongin te Moanibong, aomata a karebwerebwe n ara mataroa. Ngke I kaukia, a titiraki ibukin tamau. I weteia, ao ngke e roko, a tuangnga ibukin te oota ibukin te mitiin ae kawaekoaaki. A tuangnga bwa e rangin ni kawaekoaaki te oota anne ao ana kabwaka boona imwain tiana. N te bong anne I reiakina kakawakin kabwakaan te kabwianibwai ao kakabwaia mai iai.

N te Nu Tetemanti, e taetae te Uea ibukin banna ni katooto E taku, “E boni koaua, ae I a tuangkami, ba E aki kona te makuri teuana te Nati i bon i Rouna, ma ti are E noria ba E karaoia te Tama: ba baike E karaoi Teuarei, ao E karaoi naba te Nati n te aro naba anne.”11

Tamnei
Te nakon te tembora

E aki tau ti te taetae nakoia ara ataei iaon taekan te mare n te tembora, te aki mamatam, ao kawakinan te bong ae te Tabati bwa e na tabu. A riai n noriira ni karekea te ruu n ara karenta n nakon te tembora n tainako 12 ao kawakinan tabun te bong ae te Tabati. Ngkana aki kona ara kairake ni karaoa te aki mamatam ibukin uoua te tai n amwarake, aki kona ni kamatebwai man booki aika tabu n tainako, ao n aki kona ni kamatea te TV n tain takakaro aika kakawaki n te Tabati, a na kona ni karekea boakiia n tamnei n totokoi kariiri aika korakora n te aonaaba ae korakora iai kaangaanga n te bong aei, n raonaki ma kariiri n tamnei aika bubuaka?

Te Kateniua: Taian Katei

Te kawai teuana ae a kona ni bitaki ke ni bua taetae bon ngkana taetae ake tabeua ao katei a irengan ma oin ara taetae.13

N ririki n taai akekei n te Ekaretia ae kaokaki, te Uea e kaoia kaain te Ekaretia aika mwaiti n noori mweengaia bwa a baireaki raoi. E moana Ana kakao man taekinan uoua kawai ae ti kona ni kabua te oota ao te koaua man mweengara: E taekinna bwa teuare e buakaka e roko ao e uotanako te oota ao te koaua, rinanon te aki ongeaba, mai irouia natiia aomata, ao ibukin aia katei aia bakatibu.14

N ara utu, ti kainnanoia n totokoi katei ake a na tukiira man kawakinan tabun te bong ae te Tabati ke ni karaoi kamatebwai iaon booki aika tabu ao te tataro ni katoa bong ni mweengara. Ti na karaoa te bwai teuana bwa aonga n aki kona n nooraki bwaai aika aki riai rinanon bwaai aika maiu man te iti inanon mweengara nakon tamnei aika buakaka ao kairoro riki tabeua iaon tamnei aika buakaka. Ni buakan katein te aonaaba n ara bong, ti na tangiria ni kabonganai booki aika tabu ao bwanaia ara burabeti n taai aikai n reireiniia ara ataei iaon aroia mairoun te Atua, aia kantaninga n te maiu, ao ana mition Iesu Kristo.

Kabaneana

Inanon booki aika tabu, ti kunei tabeua katooto n “buan te taetae.”15 Ibukin te katooto:

“Ngkai e koro bukina bwa a mwaiti kaain te roro ae rikirake ae aki oota n ana taeka te uea Beniamina, ngkai bon ngaia ataei aika uarereke n te tai are e taetae iai nakoia ana botanaomata; ao aki kakoauai aia katei aia karo. …

“Ao ngkai ibukin aia aki kakoaua ao aki oota n ana taeka te Atua; ao a matoatoa nanoia.”16

Ibukiia te roro ae rikirake, e riki te euangkerio bwa te taetae ae aki ataia ao aki ota iai n tabetai a kauntaekaaki, n iangoana ae te babaire ni kamaiu, akea te kauntaeka ibukin mwiina ae akea tokina ni kabuaan taetaen te euangkerio inanon mweengara.

Tamnei
E tataro te tina ma natina te mwaane ae te kairake

Ngkai ngaira natin te Atua, tiaki ngaira aomata aika kororaoi ni kataia n reirei te taetae ae kororaoi.17 Kanga ti tebo ma te tina ae tabeaianga irouia natina aika uarereke, Tamara are i Karawa e taotaona nanona ma ara aki kororaoi ao kairuara. E kakawaki irouna ao e oota ni mamaarara ni kataia n tataro, taekinna ma te tangira, ae ti tebo ma te boem ae nakoraoi. E kimwareirei n tangin moan taekan te euangkerio. E reireiniira ma te tangira ae kororaoi.

Tamnei
A bootaki n tataro kaain te utu

Akea koron bukin bwaai n te maiu aei, e ngae ngke e kakawaki, e na boongana ngkana ti kabua te taetae n te euangkerio inanon ara utu.18 Bon au koaua bwa Tamara are i Karawa e kakabwaiaira n ara kekeiaki ngkana ti kataia n taua Ana taetae, riki ngkana ti a mwaatai n aron te reitaki ae rietaata riki, are n tainako bon oin ara taetae. N aran Iesu Kristo, amen.

Bwaai aika a na taraaki

  1. Ibuakoia Hispanics, man te kateniua n roro “te mwaiti n ti taetae n Imatang bon … 72 te beteienti” (Richard Alba, “Bilingualism Persists, but English Still Dominates,” Migration Policy Institute, Beberuare. 1, 2005,migrationpolicy.org/article/bilingualism-persists-english-still-dominates).

  2. “Te taetae ti n Imatang bon ti ae bwainaki n te kateniua n roro” (Alba, “Bilingualism Persists, but English Still Dominates”).

  3. 1 Nibwaai 3:19; e kairaki karawawataan te iango.

  4. 1 Nibwaai 3:20; e kairaki karawawataan te iango.

  5. E kona te taetae ni kabwarabwaraaki bwa “aron te reitaki ae kabonganaaki iroun te aba teuana ke te kaomiuniti” (Oxford Living Dictionaries, “language,” oxforddictionaries.com).

  6. Doctrine ao Covenants 93:50; e kairaki karawawataan te iango.

  7. “[Kamanoan aia taetae ara bakatibu] e kona ni karaoaki, ma e tangira te mwakuri korakora ao te babaire” (Eowyn Crisfield, (“Heritage Languages: Fighting a Losing Battle?”onraisingbilingualchildren.com/2013/03/25/heritage-languages-fighting-a-losing-battle). “Te katooto, taan taetae n Tiaman n te Midwest a tokanikai ni kawakinan oin aia taetae ni kabuta te roro” (Alba, “Bilingualism Persists, but English Still Dominates”).

  8. David A. Bednar, “Multi-Generational Families,” n te Kataneiai n aia Bootaki n te Maungatabu ni Kabuta taan Kairiiri, Eberi. 2015, broadcasts.lds.org.

  9. Teuana te katooto n taai aikai bon kaetieti man te Moan Beretitentii: “Ti tuangiia kaaro ao ataei bwa ana anga te kabanea n rietaata ni kakawaki nakon te tataro n utu, te bootaki n utu n te tairiki, reirei man booki aika tabu ao kaetieti, ao waaki ni kakukurei n te utu” (First Presidency letter, Beberuare. 11, 1999).

  10. “Ko kainnanoia bwa ko na kateimatoa te taetae bwa e na kakaongora ibukiia natim, bwa aonga n ataia ao n reitaki ao n namakinna bwa mwakoroia aomata aika a tei ibukin te taetae” (Crisfield, “ Heritage Languages: Fighting a Losing Battle?” e kairaki karawawataan te iango).

  11. Ioane 5:19.

  12. “Karinean te bong n aki mamatam ae riai bon te aki amwarake ao ni mooi ibukin uoua te tai n amwarake inanon te maan ae 24, ira te bootaki n aki mamatam ao ni kaoti koaua, ao n anga ara angabwai n aki mamatam ni buokiia naake a kainnano” (Aeniboki 2: Babairean aron te Ekaretia [2010], 21.1.17).

  13. Taraa Ominai 1:17.

  14. Doctrine ao Covenants 93:39; e kairaki karawawataan te iango.

  15. Koroboki inanon te marooro aei, “buan te taetae” e nanonaki n ae e kanga te euangkerio ni bua (taraa Taani-Motiki Taeka 2:10; Ominai 1:17; 3 Nibwaai 1:30).

  16. Motiaea 26:1, 3; e kairaki karawawataan te iango.

  17. Taraa Mataio 5:48; 3 Nibwaai 12:48.

  18. Taraa Mataio 16:24–26.