B’aanuhomaq li k’a’ru tixye eere

Li Kolonel kixb’aanu xb’een lix sachb’a-ch’oolej li tz’iib’anb’il resil sa’ jun xninq’e li sumlaak aran Kanahan re Galilea. Li xMaria, a’ lix na’, ut lix tzolom wankeb’ ajwi’ aran. Chanchan naq li xMaria kireek’a xteneb’ankil re chaab’ilaq li ninq’e. Chiru li ninq’e kik’ulman jun li ch’a’ajkilal—eb’ laj k’ulunel sa’ li sumlaak ke’kana chi maak’a’ chik li viin. Li xMaria ki’ok xk’a’uxl ut kiraatina li Jesus. Ke’aatinak sa’ junpaat; chirix a’an li xMaria xko’o rik’ineb’ li moos ut kixye reheb’:

“B’aanuhomaq li k’aru tixye eere.

“Wankeb’ aran waqib’ li pek-kuk… [Eb’ li pek-kuk a’in moko ke’oksiman ta re xk’uulankil li ha’ re uk’ak, oksinb’il b’an re li k’uub’anb’il k’anjel re lix chaq’rab’ laj Moises.]

“Kixye li Jesus reheb’ [li moos]: Nujob’resihomaqeb’ chi ha’ li kuk. Ut ke’xnujob’resi chi us.

“Toja’ naq kixye reheb’: Lekomaq anaqwan ut k’amomaq re laj k’ulul ula’. Ut eb’ a’an ke’xk’am.

“[Jo’kan ut] laj k’ulul ula’ kixyal li ha’ jaltesinb’il chik choq’ viin” ut kixk’ut xsachik lix ch’ool naq jwal q’ojyin ke’xnumsi chaq li viin jwal chaab’il.¹

Chi kok’ aj xsa’ naqajultika li esil a’in xb’aan naq xq’ajsinkil li ha’ choq’ viin, a’an jun xk’utb’al lix wankilal li Dios—a’an chaq jun sachb’a-ch’oolej. A’in jun li esil jwal aajel ru, a’b’an sa’ lix seraq’ laj Jwan, wan jun chik li esil nim xwankil. Li xMaria a’an chaq “jun li k’uleb’aal loq’ ut sik’b’il ru,”² b’oqb’il xb’aan li Dios re xk’eeb’al chi yo’laak, xch’olaninkil, ut xk’iiresinkil li tz’aqal Ralal li Dios. A’an kixnaw li Jesus jo’ maajun chik kixnaw sa’ ruchich’och’. Kixnaw li yaal chirix lix yo’lajik aj sachb’a-ch’oolej. Kixnaw naq maak’a’ lix maak ut naq “ink’a’ ki’aatinak jo’eb’ li jun ch’ol chik chi winq, chi moko kiru kitzole’, xb’aan naq ink’a’ kiraj ru naq ani junaq chi winq taatzoloq re.”³ Li xMaria kixnaw naq lix nimajwal wankilal re xyiib’ankileb’ li ch’a’ajkilal, jo’ lix k’eeb’al li viin sa’ jun li ninq’e re li sumlaak. Ink’a’ kiru ki’eek’asiman lix kanab’ankil rib’ chiru li Jesus ut lix choxahil wankilal. Li chaab’il na’leb’ saqen ru li kixk’e reheb’ li moos maak’a xtijom, chi moko lix ramleb’, chi moko xmaaril: “B’aanuhomaq li k’aru tixye eere.”

Li xMaria toj saaj naq li anjel Gabriel kixk’ut rib’ chiru. Sa’ xtiklajik “kisachk xch’ool” xb’aan naq kiyehe’ re naq “nujenaq chi santil usilal” ut “[osob’tesinb’il] … [sa’ xyanqeb’] li ixq… ut ki’ok chixk’oxlankil k’a’ru anchal xyaalal li sahil ch’oolejil a’an.” Laj Gabriel kixjultika re naq maak’a’ tixxuwa—li esil kixk’am chaq re, a’an chaab’il. A’an “[taakanaaq] sa’ yu’am … rik’in li Ralal li Nimajwal” ut taawanq “jun [xk’uula’al] … [li] taa’awa’b’ejinq sa’ xb’een li rochoch laj Jakob chi junelik.”

Jo’kan ut li xMaria kixpatz’ re chi kaw xyaab’ xkux, “Chan put ru naq taawanq a’in, xb’aan naq ink’a’ ninnaw ru winq?”

Li anjel kixch’olob’ b’ayaq chiru, xyeeb’al re naq “maak’a’ ch’a’aj chiru li Dios.”

Li xMaria kixsume chi tuulan xch’ool naq tixb’aanu li k’a’ru taapatz’e’q re xb’aan li Dios, chi ink’a’ tixpatz’ xch’olob’ankil us ta wan tana’ naab’al lix patz’om chirix li k’a’ru taak’ulmanq sa’ lix yu’am. Kixk’e xch’ool chi ink’a’ naxnaw chi tz’aqal k’a’ut naq a’an yoo chixpatz’b’al a’in re malaj chanru taa’elq chixjunil. Li xMaria kixk’ulub’an li raatin li Dios chi anchal xch’ool ut chi rub’elaj,⁴ us ta maak’a’ xnawom tz’aqal chirix li taachalq. Rik’in paab’aal chirix li Dios, li xMaria kixye, “We’kin laa’in xmoos li Qaawa’; chi’uxq we jo’ laa waatin.”⁵

Naq naqak’e qach’ool chixb’aanunkil “li k’a’ru tixye [qe li Dios],” naqak’e qib’ chi anchal qach’ool xtaaqenkil li rajom li Dios. Rik’in li kok’ k’anjel re paab’aal, jo’xtzolb’aleb’ li loq’laj hu wulaj wulaj, li kuyuk sa’ rajlal, ut tijok chi anchal qajom neke’xchamob’resi xyo’leb’aal li qamusiq’ re xnumsinkil li k’a’ru narelaji li yu’amej. Rik’in xnumik li hoonal, li kok’ k’anjel re paab’aal neke’xk’anjela li sachb’a-ch’oolej. Neke’xjal li qapaab’aal li wan jo’ ch’ina iyaj toj reetal naq a’anaq jun nimla wankilal re chaab’ilal sa’ li qayu’am. Jo’kan ut, naq nak’ulun li ch’a’ajkilal, li qaxe’ rik’in li Kristo naxk’e xk’ojob’ankil li qaam. Li Dios nokoxxaqab’ sa’ xq’unal li qametz’ew, naxnimob’resi lix sahil qach’ool, ut naxk’e naq “chixjunil li k’a’aq re ru taak’anjelaq sa’ junajil choq’ re li [qachaab’ilal].”⁶

Junjunqeb’ chihab’ chaq anajwan, kin’aatinak rik’in jun li saaj obiisp li rajlal xamaan naxk’e naab’al oor choq’ re lix b’oqb’al xk’eeb’aleb’ xna’leb’ li komon re lix teep. Kixye jun li aatin we li kixk’e inch’ool chi k’oxlak. Li ch’a’ajkilal neke’xnumsi li komon sa’ lix teep, chan, a’an ajwi’ li ch’a’ajkilal wankeb’ re li komon sa’ chixjunil li ruchich’och’—maare a’ li chanru xk’ojob’ankil junaq sumalil sa xch’ool; ch’a’ajkilal re xtawb’al xjayalinkil li trab’aaj rik’in li junkab’al ut li k’anjel sa’ li Iglees; ch’a’ajkilal re ab’ink chiru li Aatin re Chaab’il Na’leb’, li wank sa’ junaq trab’aaj, malaj ink’a’ rilb’al li yib’ aj jalam-uuch; malaj chanru reek’ankil li tuqtuukilal chirix junaq tusulal malaj resilal li Iglees li ink’a’ neke’xtaw ru.

Chi kok’ aj xsa’, lix na’leb’ choq’ reheb’ li komon re li teep, a’an xb’aanunkil wi’chik li k’a’ru ink’a’ ch’a’aj re li paab’aal jo’ xtzolb’al lix Hu laj Mormon rajlal kutan—jo’ b’oqb’ilo chixb’aanunkil xb’aan li Awa’b’ej Thomas S. Monson—xtojb’al li lajetqil, ut k’anjelak sa’ li Iglees chi k’eek’o qach’ool. A’ut, li sumenkil neke’xk’e chi kok’ aj xsa’, a’an jun jun re li kab’ rix ch’oolej: “Nink’oxla naq moko jo’ ta li nakaye laa’at obiisp. Chiqajunilo naqanaw naq chaab’il xb’aanunkil li k’a’aq re ru a’in. Noko’aatinak chirix li k’a’aq re ru a’in rajlal oor sa’ li Iglees. A’b’an ink’a’ ninnaw ma nakataw ru li ninye laa’in. K’a’ru rilom li xb’aanunkil a’ yaal b’ar wan re li k’a’aq re ru a’in rik’in li ch’a’ajkilal li yookin chixnumsinkil?”

A’an jun chaab’il patz’om. Chiru xnumik li hoonal, wilom naq li ani neke’b’aanun re li “k’a’ru ka’ch’in ut moko nimob’resinb’il ta”⁷—ab’ink chiru li k’a’ru chanchan naq b’ab’a—osob’tesinb’ileb’ rik’in paab’aal ut kawilal li naxq’ax ru li b’aanuhom re paab’annk ut, chi yaal, naq chanchan ta wi’ naq maak’a’ rilomeb’ chirib’il rib’. Maare cha’a’ajaq naq nak’utun xk’ojob’ankil junaq li wanjik rik’in li kok’ k’anjel re paab’ank rajlal ut xyiib’ankil li ninqi ch’a’ajkilal li naqanumsi chiqajunil. A’b’an, wan rilomeb’ chirib’il rib’. Rik’in li innumsihom chaq laa’in, xb’aanunkil li qakok’ b’aanuhom re paab’aal wulaj wulaj, a’an lix yaalal naq naru naqakawresi qib’ chiru lix ch’a’ajkilal li yu’amej, a’ yaal k’a’ruheb’. Li kok’ k’anjel re paab’aal, us ta chanchan naq maak’a’ neke’ok wi’ malaj chanchan naq maak’a’ rilomeb’ rik’in li ch’a’ajkilal yooko chixnumsinkil, nokorosob’tesi sa’ chixjunil li naqab’aanu.

Chek’oxla laj Naaman, jun “xyuwa’ileb’ laj puub’ re … Siria, … [jun] xnimal ru winq,” ut yaj xb’aan li saqlepil. Jun li moos ixq ki’aatinak chirix jun profeet aran Israel li naru tixk’irtesi laj Naaman, jo’kan naq xko’o aran Israel rik’in aj k’aak’alenel re, rik’in aj pleet, ut rik’ineb’ maatan choq’ re laj Israel, tojo’ re naq kiwulak sa’ rochoch laj Eliseo. Jun xmoos laj Eliseo, moko laj Eliseo ta, kixye re laj Naaman lix taqlahom li Qaawa’ moko ch’a’aj ta: “Ayu ut atin wuqub’ sut sa’ li nima’ Jordan.” Maare li ch’ina na’leb’ a’in choq’ re li xnimal ru aj pleet maak’a’ raj aj-e, moko ch’a’aj ta, ut moko tz’aqal ta choq’ re lix k’ulub’ jo’kan naq li na’leb’ a’an kireek’a naq ka’ajwi’ kixhob’. Lix na’leb’ laj Eliseo maak’a’ naraj naxye choq’ re laj Naaman, jo’kan naq “k’a’jo’ xjosq’il naq koho.”

A’b’an lix moos laj Naaman ke’raatina chi q’un ut ke’xye re naq wi ta laj Eliseo kixpatz’ raj re “li q’axal ch’a’aj” a’an kixb’aanu raj. Ke’xye re naq rik’in naq yal patz’b’il chixb’aanunkil k’a’ruhaq ka’ch’in, ma ink’a’ ta b’i raj tento tixb’aanu, us ta ink’a’ naxtaw ru k’a’ut? Laj Naaman kixk’e reetal lix b’aanuhom ut maare rik’in wiib’ank ch’oolej, a’b’an chi wan xch’ool chi ab’ink chiru, “koho sa’ li nima’ Jordan ut wuqub’ sut ki’atink” ut kik’ira jo’ sachb’a ch’oolej.⁸

Junjunqeb’ li q’ajkamunkil re li ab’ink neke’wulak sa’ junpaat; wankeb’ chik li ka’ajwi’ neke’wulak chirix li yale’k. Sa’ li Q’ol Nim Xtz’aq naqil ru resil xyalb’al xq’e laj Adan chi ab’ink chiru li taqlahom re xk’eeb’al li mayej. Naq li anjel li kixpatz’ re laj Adan k’a’ut naq yoo chixq’axtesinkil li mayej, a’an kixsume, “Ink’a’ ninnaw, ka’ajwi’ naq jo’kan kinixtaqla li Qaawa’.” Li anjel kixch’olob’ naq eb’ lix mayej a’an “jun reetalil lix mayej li Junaj Yo’lajenaq chiru li Yuwa’b’ej.” A’b’an lix ch’olob’ankil a’an, ka’ajwi’ kiwulak chirix naq laj Adan kixk’ut naq taa’ab’inq chiru li Qaawa’ chi anchal xch’ool chiru “k’iila kutan” chi ink’a’ naxnaw k’a’ut naq tento tixq’axtesi li mayej a’an.⁹

Li Dios junelik torosob’tesi naq noko’ab’in chiru lix evangelio naq ink’a’ naqakanab’ lix Iglees, a’b’an moko rajlal ta naxk’ut chiqu li hoonal taachalq wi’ li osob’teisnk a’an. Moko naxk’utb’esi ta chiqu chixjunil sa’ xtiklajik. Arin ut nak’anjelak li paab’aal, li yo’onink, ut li kanab’ank-ib’ chiru li Qaawa’.

Li Dios naxpatz’ qe naq wanqo chixk’atq—naq taqakanab’ qib’ chiru a’an ut taqataaqe. Naxtz’aama chiqu, “mexwech’in xb’aan naq ink’a’ nekex’ilok.” Naxye qe naq ink’a’ taqoyb’eni li junpaatil sumehom malaj yiib’ahom chalen chaq li choxa. Li k’a’aq re ru nak’anjelak naq wanko chi tiik chiru li “xyalb’al li [qapaab’aal],” us ta jwal ch’a’aj li yale’k a’an malaj jwal timil nawulak lix sumehom.¹⁰ Ink’a’ yookin chi aatinak chirix li “mutz’ aj ab’ink”¹¹ a’ b’an chirix jun li kanab’ank-ib’ chiru lix tz’aqal rahom ut lix hoonal li Qaawa’.

Li xyalb’al rix li qapaab’aal junelik taaraj naq toowanq chi tiik rik’in xb’aanunkil li kok’ k’anjel li paab’aal wulaj wulaj. Toja’ naq, ut ka’ajwi’ sa’ li hoonal a’an, a’an naxyeechi’i qe naq taqak’ul lix choxahil sumenkil li k’a’ru yooko chaq chiroyb’eninkil. Ka’ajwi’ chirix xk’utb’al li qajom re xb’aanunkil li k’a’ru naxpatz qe a’an chi maak’a’ relajinkil li jo’q’e, li chanru, ut li k’a’ut, “[taqaq’ol] reeqaj li [qapaab’aal], ut lix yalb’al [qaq’e], ut li [qakuyum], ut xnajtil li [qoyb’enihom].”¹² Li tz’aqal ab’ink naxk’ulub’a lix taqlahom li Dios chi anchal ch’oolej ut chi rub’elaj.¹³

Wulaj wulaj, maare chi k’oxlanb’il malaj ink’a’, chiqajunilo naqasik’ ru “ani chi aj u [taqaj] k’anjelak.”¹⁴ Naqak’ut li qajom re k’anjelak chiru li Qaawa’ rik’in tz’aqonk chi tiik sa’ li k’anjel re loq’onink rajlal kutan. Li Qaawa’ naxyeechi’i naq tixtiikob’resi li qab’e,¹⁵ a’b’an re naq taaruuq chixb’aanunkil, tento naq toob’eeq chi wan qapaab’aal naq a’an naxnaw li b’e, xb’aan naq a’an is a’an “li b’e.”¹⁶ Tento naq naqajunob’resi li kuk chi tz’aqal. Naq naqakanab’ qib’ chiru a’an, li qayu’am najala, jo’ li ha’ li xjala choq’ viin. Nokojalo’ ut nokochaab’ilo jo’ ink’a’ raj xooru chixb’aanunkil qajunes. Chekanab’ eerib’ chiru li Dios, ut “b’aanuhomaq li k’a’ru tixye eere.” Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.