Biblioteca
Xpatz’b’al li qochochnal


Xpatz’b’al li qochochnal

Sutq’isi laa waam sa’ xjayal li saqen. Tikib’ laa chaab’il b’eenik toj sa’ laa wochochnal. Naq taab’aanu, chaab’ilaq wi’chik laa yu’am, sahaq wi’chik aach’ool, ut jwal us wi’chik taanaw k’a’ru aj-e laa b’e.

Toje’, naq xqach’utub’ qib’ rik’in li Awa’b’ej Thomas S. Monson, a’an xye, rik’in x’anchalil xna’leb’ ut jun rilob’aal re sahil ch’oolejil, naq k’a’jo’ xnimal lix rahom choq’ re li Qaawa’ ut naq a’an naxnaw naq li Dios naxra. Ex was wiitz’in raarookex inb’aan, ninnaw naq li Awa’b’ej Monson jwal nab’antioxink xb’aan lee rahom, lee tij, ut xk’eek’ookilal eech’ool chiru li Qaawa’ ut lix evangelio.

Laj Ro’ li Super Tz’i’

Junaq cient chihab’ chaq, jun li junkab’al aj Oregon yoo chi b’eek sa’ Indiana—numenaq 3,200 kiloom chaq xnajtil—naq ke’xsach lix tz’i’, laj Ro’ xk’ab’a’. Ke’xyal xq’e chixtawb’al li tz’i’ a’ut ink’a’ neke’xtaw. Maab’ar wan laj Ro’.

Chi ra xch’ooleb’, ke’ok chi q’ajk sa’ xtenamit, ut timil timil kinajto’ chaq lix tz’i’ naq yookeb’ chi xik.

Waqib’ po chirix a’an, ke’sach xch’ool li junkab’al naq ke’xtaw laj Ro’ chiru rochoch sa’ Oregon. “Yib’ ru, b’aqb’aq xtib’el, ra li roq—anchal kixk’am chixjunil li b’e yal xjunes.”1 Li resil laj Ro’ xk’eeman reetal xb’aaneb’ laj Estados Unidos yalaq b’ar, ut ke’ok chixyeeb’al naq a’an laj Ro’ li Super Tz’i’.

Wankeb’ xkomon chik li xul li neke’xsach xna’leb’eb’ laj tzolol xul xb’aan naq jwal chaab’il neke’reek’a xjayalil lix tenamit. Wankeb’ li peepem li neke’q’axon 4,800 kiloom rajlal chihab’ re te’xtaw li ch’och’ jwal us choq’ reheb’. Wan jun paay li nimla kok li neke’xq’ax li Palaw Pacifico sa’ Indonesia toj chire California. Wankeb’ li nimla kar li neke’numxik sa’eb’ li Polo Norte ut li Polo Sur toj sa’ xyi li ruchich’och’. Ut maare li jwal najt wi’chik naxik, a’an jun li tz’iik li napurik sa’ li circulo Artico toj sa’ Antartida ut naq’aj ajwi’, a’an junaq 97,000 kiloom.

Naq eb’ laj tzolonel neke’xtz’il rix a’in, neke’xyeheb’ li patz’om jo’ a’in: “Chanru te’xnaw b’ar te’xik?” ut “Chanru naq eb’ li ralal xk’ajol neke’xtzol ajwi’ xb’aanunkil a’in?”

Naq ninwileb’ li xul chixb’aanunkil a’in, laa’in nin’ok chixpatz’b’al, “Ma taaruuq tana’ naq laa’o ajwi’ wan li qeek’ob’aal chanchan a’an—qayehaq, jun k’amleb’ qab’e li wan chiqasa’—li nokoxkelosi toj sa’ li qochochnal sa’ choxa?”

Laa’in ninpaab’ naq chiqajunilo ak qeek’ahom jun sutaq li qab’oqb’al chaq sa’ choxa chiru li qayu’am. Toj cham sa’ qach’ool naqaj naq taaruuq taqaq’ax ru li tz’apleb’ t’ikr re taqaq’alu li qaChoxahil Na’ qaYuwa’ li xqanaweb’ chaq ru ut xqaraheb’ junxil.

Wankeb’ li te’xkub’si reek’ankil a’in ut te’xchup li raam chiru. A’b’an li ani ink’a’ neke’xtz’eq li saqen a’in sa’ raameb’ naru te’ok sa’ jun li nimla b’eek jwal chaab’il—a’an jun li q’axonk toj sa’ li choxahil wanjik.

Li Dios nakatxb’oq

Li esilal jwal chaq’al ru sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan, a’an naq li Dios wan choq’ qaYuwa’, naq nokoxk’oxla, ut naq naru tooq’ajq rik’in.

Li Dios nakatxb’oq.

Li Dios naxnaw chixjunil laa k’a’uxl, laa rahilal, ut laa yo’onihom. Li Dios naxnaw li k’iila sut xatsik’ok re. Li k’iila sut xaweek’a li sahil ch’oolejil chi numtajenaq. Li k’iila sut xatyaab’ak sa’ junataal. Li k’iila sut naq maak’a’ laa tenq’ankil, sachso laa ch’ool, malaj josq’at.

A’b’an, maak’a’ naxye b’ar xatwan chaq—wi xatpalto’, wi ra laa ch’ool, xik’ ilb’ilat, malaj pleetinb’ilat—chanaw naq moko aajunes ta wankat. Li Dios toj nakatxb’oq.

Li Kolonel naxye’ li ruq’ aawe. Ut jo’ chanru kixb’aanu rik’ineb’ laj kar li ke’xaqli najter chire li Palaw re Galilea, rik’in rahok li maak’a’ roso’jik, a’an naxye aawe: “Kim, taaqehin.”2

Wi taawab’i a’an, a’an tatraatina chiru li kutan ajwi’ anajwan.

Naq nakat-ok chi b’eek sa’ xb’ehil li wank choq’ tzolom—naq nakat-ok chi xik sa’ xjayalil li qaChoxahil Yuwa’—wan k’a’ru sa’ laa waam li tixch’olob’ naq ak xawab’i li b’oqok xb’aan li Kolonel ut naq xak’e laa ch’ool sa’ xjayal li saqen. Tixye aawe naq wankat sa’ li chaab’il b’e ut naq yookat chi q’ajk sa’ laa wochochnal.

Chalen chaq xtiklajik, eb’ lix profeet li Dios neke’xye reheb’ li ras riitz’in naq te’rab’i “lix yaab’ xkux li Qaawa’ [lix] Dios,” naq te’xpaab’ lix taqlahom ut lix k’uub’anb’il aatin, ut te’sutq’iiq “rik’in [a’an] chi anchal [xch’ooleb’] ut chi anchal [li raameb’].”3

Eb’ li loq’laj hu neke’xk’ut naab’al li na’leb’ k’a’ut naq taqab’aanu a’in.

Anajwan, inyehaq wiib’eb’ li na’leb’ k’a’ut naq toosutq’iiq rik’in li Qaawa’.

Xb’een, chaab’ilaq wi’chik aayu’am.

Xkab’, li Dios tatroksi re xchaab’ilob’resinkil xyu’ameb’ jalan.

Chaab’ilaq wi’chik aayu’am

Ninch’olob’ xyaalal naq wi too’ok malaj tookanaaq sa’ li b’e li nawulak toj rik’in li Dios, chaab’ilaq wi’chik qayu’am.

A’in ink’a’ naraj naxye naq maak’a’aq li rahilal sa’ qayu’am. Chiqajunilo naqanaweb’ ru xtzolom li Kristo li neke’xnumsi rahilal—li Jesukristo ajwi’ kixnumsi chi numtajenaq chiru yalaq ani. Jo’ chanru naq li Dios naxk’e li saq’e “sa’ xb’eeneb’ li ink’a’ useb’ jo’ wi’ li useb’,” naxkanab’ ajwi’ li ch’a’ajkilal chixyalb’al rixeb’ li tiikeb’ xch’ool jo’ wi’ li moko tiikeb’ ta xch’ool.4 Relik chi yaal, wan naq ch’a’aj wi’chik qayu’am xb’aan ajwi’ naq yooko chixyalb’al qaq’e sa’ qapaab’aal.

Ink’a’, xtaaqenkil li Kolonel moko taarisi ta chixjunileb’ laa ch’a’ajkilal. A’b’anan, taarisiheb’ li ramleb’ li neke’xram chawu laa tenq’ankil li naraj xk’eeb’al aawe laa Yuwa’. Li Dios tatrochb’eeni. Tixb’eresi laa yokb’. Taab’eeq chak’atq ut tatxk’am ajwi’ naq jwal nim laa majelal.

Taayal xsahil li ruuchinihom li Musiq’ej, “a’an li rahok, sahil ch’oolej, tuqtuukilal, kuyuk, chaab’ilal, usilal, [ut] paab’ank.”5

Ink’a’ nachal a’in jo’ ruuchinihom lix b’ihomal, lix k’anjel, malaj lix maatan li ruchich’och’. Nachal b’an sa’ xtaaqenkil li Kolonel, ut naru tooxkawresi rajlal us ta yooko chi nume’k sa’ kawil iq’ chiru q’ojyin.

Li xam ut li choqink sa’ li yu’am a’in naru tooxxeb’esi, a’b’an li ani te’xb’eresi xch’ool sa’ xjayal li Dios te’sutiiq rik’in lix tuqtuukilal. Ink’a’ taalajq xsahileb’ xch’ool. Ink’a’ te’kanaaq chi tz’eqtaananb’il chi moko sa’ junataalil.

“Kanab’ aawib’ chiru li Dios chi anchal aach’ool,” chankeb’ li loqlaj hu, “ut maawa’ chiru laa k’a’uxl laa na’leb’. Sa’ chixjunil li k’a’ru taab’aanu wanq sa’ aach’ool li Qaawa’ Dios, ut a’an tixtiikob’resi laa b’e.”6

Li ani neke’ab’ink chiru lix b’oqb’al sa’ raam ut neke’xsik’ li Dios, li neke’tijok, li neke’paab’an, ut neke’b’eek sa’ xb’ehil li tzolom—us ta neke’xtich li roq’ jo’q’ehaq—te’k’ojob’aaq xch’ool sa’ xnawb’al naq “chixjunil li k’a’aq re ru taak’anjelaq sa’ junajil choq’ re [lix chaab’ilaleb’].”7

Xb’aan naq li Dios “naxk’e kawilal reheb’ li lub’lu ut naxnimob’resi xwankileb’ li q’un xmetz’ew.”8

“Xb’aan naq us ta li tiik xch’ool nat’ane’ wuqub’ sut, nawakli wi’chik.”9

Ut li Qaawa’ sa’ xchaab’ilal xch’ool naxpatz’,

Ma taawaj xyalb’al li sahil ch’oolejil li nakana?

Ma taawaj reek’ankil li tuqtuukil usilal li naxq’ax ru chixjunil li na’leb’?10

Wi jo’kan, sutq’isi laa waam sa’ xjayal li saqen.

Tikib’ laa chaab’il b’eenik toj sa’ laa wochochnal.

Naq taab’aanu, chaab’ilaq wi’chik laa yu’am, sahaq wi’chik aach’ool, ut jwal us wi’chik taanaw k’a’ru aj-e laa b’e.

Li Dios tatroksi

Sa’ laa b’eenik toj rik’in li qaChoxahil Yuwa’ taak’e reetal naq li b’eek a’in ink’a’ nak’anjelak yal re xk’oxlankil laa yu’am laa’at aajunes. Ink’a’, li b’e a’in junelik tatxk’am chi wank jo’ jun xtenq’ankileb’ li ralal xk’ajol li Dios—eb’ laa was aawiitz’in. Ut jun ch’ina-usilal taawil, a’an naq sa’ li k’anjelak chiru li Dios, ut sa’ rilb’aleb’ ut xtenq’ankileb’ laa was aawiitz’in, laa’at taak’ul xnimal chik li usaak sa’ laa yu’am laa’at, toj reetal li k’a’ru maji’ taanaw xk’oxlankil.

Maare ink’a’ nakak’oxla naq chaab’ilat chi k’anjelak; maare ink’a’ nakawil aawib’ jo’ rosob’tesinkil yalaq ani. K’iila sut, naq naqak’oxla qib’, naqil junes li qamajelal. Maare taqak’oxla naq tento jwal chaab’ilaqo raj re naq li Dios tooxk’e chi k’anjelak—jwal seeb’o raj, jwal b’ihomo raj, jwal sahaq raj qaatin, jwal ninqeb’ raj qamaatan, jwal nim raj qamusiq’. Te’chalq li osob’tesink moko xb’aan ta laa seeb’al, xb’aan b’an li nakasik’ xb’aanunkil. Ut li Dios re chixjunil taak’anjelaq aawik’in, ut tixnimob’resi laa ch’ina k’anjel choq’ re xk’anjel a’an.

Li xk’anjel junelik nab’eek sa’ xb’een li na’leb’ a’in: “Rik’in li k’a’ru ka’ch’in na’el chaq li k’a’ru xnimal li ru.”11

Sa’ lix hu choq’ reheb’ laj paab’anel sa’ Korinto, li Apostol aj Pablo kixnaw naq moko chaab’il ta taa’ile’q xna’leb’ xb’aan li ruchich’och’. A’ut maak’a’ naxye a’an, xb’aan naq “li Dios kixsik’ ru li maak’a’ xna’leb’ sa’ li ruchich’och’ re naq te’k’ute’q xxutan li wankeb’ xna’leb’.”12

Toj sa’ najter kutan neke’tam li ani ke’xk’oxla naq moko tz’aqal ta xwankileb’ sa’ xk’anjel li Dios. A’ut ke’k’anjelak chi tuulaneb’ xch’ool, ut ke’xpaab’ rusilal li Dios, li naxye: “li ruq’eb’ a’an, a’anaq li wuq’ laa’in, ut laa’inaq lix ramleb’ … ut … tinkoleb’ rix.”13

Chiru li saq’ehil li tojo’ xnume’, li qajunkab’al xrula’ani li tenamit b’ar wi’ kik’ulman lix tiklajik li Iglees sa’ Estados Unidos. Anchal xqayu’ami xkab’ sutil li k’a’ru kik’ulman aran. Li ani wilomeb’ xk’ab’a’ sa’ hu—laj Martin Harris, laj Oliver Cowdery, ut laj Thomas B. Marsh—xe’ok chi jwal yo’yookeb’ wi’chik choq’ we naq xoob’eek b’ar wi’ xe’b’eek ut xqak’oxla li mayej ke’xb’aanu re xwaklesinkil lix awa’b’ejihom li Dios.

Wankeb’ naab’al lix maatan li ke’ru wi’ chixtenq’ankil li xkab’ xk’ojlajik lix Iglees li Jesukristo. A’b’anan yal winqeb’ ajwi’, q’uneb’ xmetz’ew, ut wankeb’ xmajelal—jo’ laa’in ut jo’ laa’at. Wankeb’ li ke’xwech’ rix li Profeet aj Jose Smith ut ke’xkanab’ li Iglees. Moqon, naab’aleb’ ajwi’ a’an ke’jale’ xch’ool, ke’xtuulanob’resi rib’, ut ke’ok wi’chik chixsik’b’al li wank jo’ komon sa’ xyanqeb’ laj Santil Paab’anel.

Maare taqayal xraqb’al li aatin chirixeb’ li qas qiitz’in a’in ut xkomoneb’ chik. Maare taqaye, “Laa’in maajo’q’e raj xinkanab’ li Profeet aj Jose.”

Us ta maare yaal a’an, ink’a’ naqanaw chi us chanru li wank sa’ li kutankil a’an, sa’ li k’a’ru yookeb’ chixnumsinkil aran. Ink’a’, moko tz’aqleb’ ta xna’leb’, a’ut naxkawresi qach’ool xnawb’al naq li Dios toj kixk’eheb’ chi k’anjelak. Kixnaw lix kawilal ut lix majelal, ut kixk’eheb’ xna’aj sa’ xyiib’ankil ru junaq aatin malaj junaq xja’ajil sa’ li loq’laj b’ich re lix waklijik li evangelio.

K’a’jo’ naxkawresi qach’ool xnawb’al naq us ta laa’o wan li qamajelal, wi jayalinb’il qach’ool rik’in li Dios, a’anaq aj uxtaan ut tooroksi sa’ xk’anjel.

Li ani neke’xra ut neke’k’anjelak chiru li Dios ut chiruheb’ li ras riitz’in sa’ sahil ch’oolejil ut chi tuulaneb’ xch’ool te’ril xchalik li k’a’ru chaq’al ru sa’ xyu’am ut sa’ xyu’ameb’ li ani neke’xra.

Eb’ li okeb’aal anchal tz’aptz’ookeb’ te’tehe’q.

Eb’ li anjel te’b’eeq chiruheb’ ut te’xkawresi li b’e.

Maak’a’ naxye k’a’ru laa na’aj sa’ laa tenamit malaj sa’ li Iglees, li Dios tatxk’e chi k’anjelak wi taawaj. Taaroxloq’i laa wajom li tiik ru, ut tixk’e li k’a’ru nakab’aanu sa’ uxtaan chi moqk sa’ jun nimla xq’olb’al li chaab’ilal.

Ink’a’ taak’ame’q qab’e xjunes rib’

Chiqajunilo “maawa’o aj arin” ut “aj numelo”14 sa’ li ruchich’och’ a’in. Najt wanko rik’in qatenamit. A’ut ink’a’ tento naq tookanaaq chi sachenaq malaj sa’ junataal.

Li qaChoxahil Yuwa’ ak xk’e qe lix Saqen li Kristo. Ut toj cham sa’ li qaam, wan jun li choxahil eek’asink li nokoxkelosi chixjayalinkil li qilob’aal ut li qach’ool rik’in li Kristo sa’ qab’eenik toj sa’ li qochochnal sa’ choxa.

Na’ajman li k’anjelak. Ink’a’ naru tatwulaq aran chi maak’a’ li tzolok chirix li Kristo, xtawb’al ru lix chaq’rab’, xyalb’al aaq’e chixpaab’ankil, ut xk’eeb’al jun yokb’ toj sa’ li jun chik.

Li qayu’am maawa’ jun b’eleb’aal ch’iich’ li naxb’eresi rib’. Maawa’ jun so’sol ch’iich’ li naxch’e’ rib’ xjunes.

Ink’a’ naru naq yal tat-hilanq sa’ xb’een li ha’ toj tatk’ame’q xb’aan lix kaw oq toj yalaq ta b’ar taawaj tatwulaq. Li wank choq’ tzolom naraj naq toonumxiq chi kaw naq na’ajman ru.

Junes aawik’in wan li k’anjel re xk’amb’al aab’e. Li Kolonel tatxtenq’a ut tixkawresi li b’e chawu, a’b’an lix k’eeb’al laa ch’ool chixtaaqenkil a’an ut chixpaab’ankil lix taqlahom tento taachalq aawik’in. A’an laa wiiq laa’at aajunes, laa maatan laa’at aajunes.

A’an a’in laa nimla b’eenik laa’at.

Chawab’i b’oqok chaq rik’in laj Kolol aawe.

Chataaqe A’an.

Li Qaawa’ kixk’ojob’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan re aatenq’ankil sa’ xyalb’al aaq’e chi k’anjelak. Wan choq’ re li waklesink ch’oolej, li tzolok, ut li musiq’ank. Li chaab’il Iglees a’in naxk’e jun na’ajej b’ar wi’ naru taab’aanu li uxtaanank, taatenq’aheb’ jalan, ut tat-ok sa’eb’ li santil sumwank. Yiib’anb’il ru re taarosob’tesi laa yu’am, laa wochoch, ut chixjunil laa tenamit.

Kim, okan qik’in ut chapaab’ li Qaawa’. Q’axtesiheb’ laa maatan choq’ re lix k’anjel. Ye’ laa wuq’, waklesiheb’ jalan, k’irtesiheb’, ut tenq’aheb’ li te’raj ab’ink chiru xpatz’b’al li qochochnal. Chiqach’utub’ qib’ sa’ li nimla b’eenik a’in toj sa’ choxa.

Li evangelio, a’an jun esilal jwal nim chirix li yo’onink ut li sahil ch’oolejil. A’an li b’e li nokoxk’am toj sa’ qochochnal.

Naq naqachap li evangelio sa’ li naqapaab’ ut li naqab’aanu, wulaj wulaj rajlal, toonach’oq rik’in li qaDios. Chaab’ilaq wi’chik qayu’am, ut li Qaawa’ tooroksi chi jwal chaab’il sa’ rosob’tesinkileb’ qakomon ut chixb’aanunkil xk’anjel. Ninch’olob’ xyaalal a’in sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.