Tz’aqalaq eere eeru—junaq kutan

Eb’ li loq’laj hu ke’tz’iib’aman choq’ re qosob’tesinkil ut xwaklesinkil qach’ool, ut yaal naq neke’xb’aanu. Naqab’antioxi re li choxa li junjunq chi ch’ol ut li junjunq chi raqal k’eeb’il chaq qe. A’b’an, ma nakak’e reetal naq jo’q’ehaq wan jun li raqal li chanchan naq naxjultika qe naq ink’a’ yooko chixb’aanunkil li k’a’ru raj tento taqab’aanu? Jo’ eetalil, li aatin jultikanb’il chiru li tzuul natikla rik’in li q’unil ut ki’il aatin, a’b’an sa’ li raqal chirix a’an naxye qe—sa’ xyanq k’iila chik na’leb’—ink’a’ junes naxye naq ink’a’ tookamsinq, a’b’an naq ink’a’ ajwi’ toojosq’oq. Ink’a’ junes naxye qe naq ink’a’ taqamux qasumlajik, a’b’an naq ink’a’ ajwi’ taawanq qak’oxlahom tz’aj ru. Reheb’ li neke’patz’ok re, tento taqak’e li qaq’ jo’ ajwi’ li qab’aatal. Tento taqaraheb’ li xik’ neke’ilok qe, taqosob’tesi li ani neke’majewan qe, ut taqab’aanu li us reheb’ li neke’tz’eqtaanan qe.¹

Wi a’an li nakatzol sa’eb’ li loq’laj hu eq’la chaq, ut chirix rilb’al ru toj arin nakaweek’a naq ink’a’ chaab’il tat’elq sa’ jun examen chirix li evangelio, li roso’jik taqlahom ink’a’ tixkanab’ xkab’ rix aach’ool: “Jo’kan ut, tz’aqalaq eere eeru, jo’ lee Yuwa’ li wan sa’ choxa tz’aqal re ru.”² Rik’in li taqlahom aj ch’otonel a’in, naqaj sutq’iik sa’ ch’aat ut xmuqb’al qib’ chirub’el li isb’. Li wulak sa’ li taqenaqil choxahilal a’an chanchan ta wi’ naq jwal najt wan. A’b’anan, li Qaawa’ maajun wa tixk’e lix taqlahom qe li naxnaw naq ink’a’ raj tooruuq chixpaab’ankil. Qilaq b’ar nokoxk’am li na’leb’ a’in li ch’a’aj b’ayaq xtawb’al ru.

Sa’ li Iglees nawab’i naab’aleb’ li neke’ch’a’ajko’ rik’in li na’leb’ a’in: “Moko tz’aqal chaab’ilin ta.” “Jwal naab’al li tento tinjal.” “Maajun wa chaab’ilaqin tz’aqal.” Nawab’i a’in rik’ineb’ li ch’ajom, li misioneer, ut li ak’ komon jo’wi’ li komon ak junxileb’. Jun aj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan chaab’il xna’leb’, li Hermana Darla Isackson, naxk’e reetal naq laj tza yoo chixb’aanunkil naq eb’ li taqlahom ut eb’ li sumwank chanchanaqeb’ li majewank ut tojb’a-maak. Choq’ reheb’ junjunqeb’ a’an ak xjalok re xchaab’ilal ut xmusiq’anb’il na’leb’ li evangelio toj rahilal ut maa’usilal.³

Li ninye anajwan moko naxq’et ta malaj naxk’os ta xwankil yalaq taqlahom li naxk’e chaq qe li Dios. Ninpaab’ lix tz’aqalil re ru ut ninnaw naq laa’o li ralal xk’ajol sa’ musiq’ej rik’in qachoxahil seeb’al re wulak jo’ a’an. Ninnaw ajwi’ naq, jo’ ralal xk’ajol li Dios, ink’a’ naru naqamajewa qib’ malaj naqahob’ qib’, chanchan ta wi’ naq lix tawasinkil qib’ tooxk’e chi ok choq’ chaab’il kristiaan jo’ naraj li Dios. Ink’a’ b’i’! Rik’in li qajom re xjalb’al qak’a’uxl ut re xnimob’resinkil qatiikilal junelik sa’ li qaam, nawoyb’eni naq taqayal chaab’ilo’k chi ink’a’ taqayoob’ qayajel, malaj taqeek’a li rahil ch’oolejil chi moko taqasach li qachaab’il eek’ahom. Moko a’an ta li naraj li Qaawa’ choq’ reheb’ li kok’al sa’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al chi moko choq’ re anihaq chik li naxb’icha chi maak’a’ xb’alaq’il: “Chinwanq raj jo’ li Jesus.”⁴

Re naq taqak’e li na’leb’ a’in sa’ xna’aj, chinjultikanq qe naq wanko sa’ jun li ruchich’och’ t’anenaq ut toj anajwan laa’o ajwi’ t’anenaqo. Wanko sa’ li teleestil awa’b’ejihom; maawa’ li choxahil awa’b’ejihom a’an! Jo’ naxk’ut li Awa’b’ej Rusell M. Nelson, arin sa’ ruchich’och’, lix tz’aqalil qe qu “toj maji’ nawulak.”⁵

Chi jo’kan, laa’in nink’oxla naq li Jesus ink’a’ kiraj naq li raatin chirix li na’leb’ a’in tooxket jo’ chanchan jun tenleb’ chirix li k’a’ru nokopalto’ wi’. Ink’a’, nink’oxla b’an naq a’an kiraj naq li raatin a’an roxloq’inkil li ani a’an ut k’a’ru a’an li Dios li Junelik Yuwa’b’ej ut li k’a’ru naru naqak’ul rik’in a’an sa’ li junelik q’e kutan. A’ut, ninb’antioxin xb’aan lin nawom naq us ta wan inmajelal, li Dios tz’aqal re ru—naq a’an naru naxraheb’ li xik’ neke’ilok re, xb’aan naq rajlal, xb’aan li “ruchich’och’il winq”⁶ ut ixq li wan qik’in, laa’ao li ani xik’ na’ilok re. Jwal ninb’antioxin rik’in xnawb’al naq li Dios naru narosob’tesiheb’ li ani neke’majewan re xb’aan naq, ust ink’a’ naqaj xb’aanunkil, wan naq naqamajewa chiqajunjunqal. Ninb’antioxin rik’in naq li Dios a’an aj uxtaan ut aj k’ehol tuqtuukilal xb’aan naq laa’in nawaj ru li uxtaan ut li ruchich’och’ naraj ru li tuqtuukilal. Relik chi yaal, chixjunil li naqaye chirix lix chaab’ilal li Yuwa’b’ej naqaye ajwi’ chirix li Ralal Junaj Chirib’il, li kiwan xyu’am ut kikam rik’in lix tz’aqalil re ru.

Ninseeb’a wib’ xyeeb’al naq rik’in xtz’ilb’al rix lix b’aanuhom li Yuwa’b’ej ut li Alalb’ej sa’ xna’aj li qamajelal ink’a’ naxk’e jun tz’uqulaq li qak’ulub’ chixtiikob’resinkil qu malaj xkub’sinkil li chaab’il na’leb’ naqayu’ami wi’ qayu’am. Ink’a’, chalen chaq sa’ xtiklajik li evangelio naxk’utman re xtz’aqob’resinkileb’ ru “laj santil paab’anel … toj reetal naq … laa’aqo … li winq tz’aqal re ru, tz’aqalaq qe qu jo’ naq tz’aqal re ru li Kristo.”⁷ Yal ninye naq naru naq jun reheb’ li rajom junaq raqal sa’eb’ li loq’laj hu malaj jun taqlahom, a’an xjultikankil qe naq k’a’jo’ xchaq’alil ru “naq tz’aqal re ru li Kristo”⁸, ut naxmusiq’a xkomon chik li rahok ut oxloq’ink choq’ re a’an ut jun qajom nim wi’chik ru chi wank jo’ a’an.

“Relik chi yaal, chalqex rik’in li Kristo, ut chitz’aqloq eere eeru rik’in … ,” naxtz’aama laj Moroni. “[Chara] li Dios rik’in chixjunil laa kawilal, laa k’a’uxl, ut laa metz’ew, jo’kan ut … rik’in lix chaab’ilal taatz’aqlo’q eeru rik’in li Kristo.”⁹ Jo’kan ut, li rusilal li Kristo naxq’axtesi qe li kole’k chiru li rahil ch’oolej ut li maak ut li kamk, jo’kan ajwi’ chiru li xq’usb’al qib’ naqab’aanu rajlal.

Chineekanab’ chiroksinkil jun lix jaljookil ru aatin li Kolonel re xyeeb’al a’in chi jalan. Jun li moos wan jun lix k’as rik’in lix rey re lajeeb’ mil chi talentos. Naq kirab’i lix tz’aam li moos re kuye’k ut uxtaanaak, “kitoch’e’k xch’ool li awa’b’ej; jo’kan naq … kixsach reetalil lix k’as.” A’b’an chirix a’an, li moos a’an ink’a’ kixkuy xmaak jun li rech moosil li wan 100 chi denario xk’as rik’in. Naq li rey kixnaw a’an, kixpatz’ re li moos li kixkuy xmaak: “Ma ink’a’ raj xruuk naq xatoq’ob’a ru laa wech moosil, jo’ naq xintoq’ob’a aawu laa’in?”¹⁰

Wan jalanq jalanq lix k’a’uxleb’ li wankeb’ xnawom chirix lix k’ihal li tumin yeeb’ileb’ resil arin—ut kuy inmaak naq nin’aatinak chirix tumin re li Estados Unidos—a’b’an re xk’eeb’al chi tawe’k ru, wi’ li k’as mas ka’ch’in re 100 chi denario li ink’a’ xkuye’, qayehaq naq a’an jun cient dolar sa’ li kutan anajwan, jo’kan ut naq li lajeeb’ mil chi talentos li kikuye’ a’an raj nawulak jo’ jun mil millon chi dólar—malaj naab’al chik chiru a’an!

Re junaq li qak’as qajunes, a’an jun lix k’ihal tumin k’a’jo’ xnimal—naxq’ax ru li naqataw ru. (Maa’ani naru chi loq’ok chi naab’al jo’ a’an!) Anajwan, choq’ re li rajom li jaljookil ru aatin, na’oyb’eniman naq ch’a’aj xtawb’al ru; na’oyb’eniman naq ink’a’ raj taqataw ru chi jun waakaj, chi ink’a’ yeeb’il ma tooruuq raj chixtojb’al! A’an xb’aan naq moko a’in ta jun li seraq’ chirixeb’ wiib’ li moos li neke’xwech’ rib’ sa’ li Ak’ Chaq’rab’. A’an b’an jun li seraq’ chiqix laa’o, lix junkab’al li winqilal t’anenaq—chixjunileb’ laj k’as, laj q’etol aatin, ut li wankeb’ sa’ tz’alam. Li junjunq qe laa’o wan li qak’as, ut chiqajunilo laa’o tootz’ape’q raj sa’ tz’alam. Ut aran tookanaaq raj, wi ta raj maak’a’ li rusilal li qaRey li nokorach’ab’ yal xb’aan naq nokoxra ut wan “eek’asinb’il lix sa’ [xch’ool] chitoq’ob’ankil qu.”¹¹

Li Jesukristo naroksi jun b’isleb’ k’a’jo’ xnimal xtz’aq arin xb’aan naq lix tojb’al rix li maak kixb’aanu a’an jun maatan k’a’jo’ xnimal xtz’aq. A’an, choq’ we laa’in, jun xraqal li naraj naxye lix taqlahom li Jesukristo re naq tz’aqalaq qe qu. Maare ink’a’ naru taqak’ut xtz’aqalil re ru li lajeeb’ mil chi talentos li ak wan re li Yuwa’b’ej ut li Alalb’ej, a’b’an ink’a’ q’axal naab’al li neke’xpatz’ sa’ xpatz’b’al qe naq tz’aqalaq qe qu rik’in li kok’ k’a’aq re ru, jo’ li aatinak ut li yu’amink, li rahok ut li kuyuk maak, li jalok k’a’uxlej ut li chaab’ilo’k a’ yaal jo’ chanru xtz’aqalil re ru li 100 chi denario. Ch’och’o ru naq naru a’an chiqu.

Ex was wiitz’in, maajun nawan chi tz’aqal re ru sa’ li ruchich’och’il yu’am a’in li wanko wi’, ka’ajwi’ li Jesukrsto. Jo’kan ut, naq wanko sa’ li ruchich’och’ chiqayal qaq’e xchaab’ilob’resinkil qib’ junelik, a’b’an miqasach qib’ rik’in “xsik’b’al li tz’aqalil rik’in xmay”¹² jo’ yeeb’il xb’aan junjunqeb’. Tento naq taqatz’eeqtana li na’leb’ a’an choq’ qe qajunes jo’ ajwi’ reheb’ li jun ch’ol chik, ut tinye ajwi’, reheb’ li ani b’oqb’ileb’ chi k’anjelak sa’ li Iglees—ut choq’ reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan, a’an naraj naxye chixjunileb’, xb’aan naq chiqajunilo b’oqb’ilo chi k’anjelak b’araq.

Chirix li na’leb’ a’an, laj Leo Tolstoy kitz’iib’an jun sut chirix jun aj tij li jitb’il xb’aan jun aj taaqenel re xb’aan naq ink’a’ wan xyu’am a’ yaal jo’ chanru naxjultika, ut laj jitol re kixye ajwi’ naq xmaak naq ink’a’ naxyu’ami li na’leb’ naxk’ut laj tij, moko yaaleb’ ta ajwi’.

Re xsumenkil li jitok a’an, laj tij naxye: “Il lin yu’am anajwan ut juntaq’eeta rik’in lin yu’am junxil. Taak’e reetal naq yookin chixyalb’al inq’e chiyu’aminkil li yaal li ninjultika.” Naq ink’a’ naru chi wank jo’ chanru naxk’ut, laj tij naxk’ulub’a naq kisach, a’b’an naxye:

“Jitomaqin, [wi teeraj,] laa’in ak ninb’aanunk we, a’b’an meejit … li b’e nintaaqe. … Wi ninnaw li b’e re q’ajk sa’ ochoch [a’b’an] ninb’eek chixk’atq jo’ naq kalajenaqin, ma ink’a’ mas tiik li b’e xb’aan naq nintichk’ok chi ka’pak’al?

“… Meejap eere chi sa eech’ool, Ilomaq a’an! … Naxjukuki rib’ sa’ li sulul! Ink’a’, meenima eerib’, chetenq’aheb’ b’an … [yalaq ani naxyal xb’eeninkil li b’e re q’ajk rik’in li Dios.]”¹³

Ex was wiitz’in, chiqajunjunqal naqaj xyu’aminkil qayu’am jo’ tixb’aanu raj li Kristo a’ut chi kok’ aj xsa’ ink’a’ nokowulak xyu’aminkil chi jo’kan. Wi naqasume a’an chi maak’a’ qab’alaq’ ut naqyal qaq’e chi chaab’ilo’k, maawa’o laj b’alaq’, yal kristiaano laa’o. Chiqatz’eqtaana naq li qasachik, ut li majelal li wan reheb’ ajwi’ li winq ut ixq q’axal chaab’il xch’ool sa’ qaustam, tooxk’am chi wiib’ank qach’ool chirix lix yaalalil li evangelio, lix yaalalil li Iglees, li qayo’onihom choq’ re li k’a’ru chalal, malaj naq naru taqataw li diosilal. Wi nokokuyuk, junaq kutan sa’ li junelik yu’am toowulaq chi tz’aqlaq qe qu—ut a’an li naraj naxye li aatin tz’aqal re ru sa’ li Ak’ Chaq’rab’.¹⁴

Ninch’olob’ xyaalal li xnimal re qeechanihom a’an, li naru naqak’ul b’antiox re lix tojb’al rix li maak kixb’aanu li Qaawa’ Jesukristo, li kinume’ “chalen chaq sa’ li jun usilal toj sa’ li jun chik”¹⁵ tojo’ re naq kixk’ul naq maak’a’ chik li kamk sa’ xb’een.¹⁶ Kixk’ul lix tz’aqalil li choxahil awa’b’ejihom.¹⁷ Ninch’olob’ xyaalal naq anajwan ut yalaq jo’q’e a’an yoo, rik’in xk’ob’olal li klawx sa’ li ruq’, chiye’b’aal li ruq’ aj uxtaan qe, qaq’alunkil ut xwaklesinkil qach’ool, chi ink’a’ naraj qach’ab’ankil toj reetal naq noko’sutq’iik sa’ xyaalal chiru li qaChoxahil Na’ qaYuwa’. Re xk’ubal a’an, toj ninyal inq’e, us ta nintichk’ok. Re xk’ulb’al li maatan tz’aqal re ru a’an, toj ninb’antioxin, us ta ink’a’ tz’aqal. Ninb’aanu sa’ xk’ab’a’ li ani tz’aqal re ru, li jun li maajun wa xtichk’ok malaj ink’a’ tz’aqal lix b’aanuhom a’ut li toj nokoxra chiqajunil, a’ li Qaawa’ Jesukristo, amen.