E Ala i le Mamanu Faalelagi
O loo taialaina oe e le aao o le Alii. E ala mai i le “mamanu faalelagi,” ua i ai o Ia i auiliiliga iti faapea foi i mea iloga o lou olaga.
Uso e ma tuafafine, a o ou tu atu ii i lenei konafesi aoao musuia i le lalolagi atoa ma lagonaina lo outou malosiaga ma o outou agaga, ua tatau ona ou mafaufau i upu a le Aposetolo o Peteru: “[Le Alii e], e lelei pe a tatou nonofo iinei.”1
E le o upu tonu ia na fai atu e Alema ina ua uma ona folafola atu i le nuu o Amonaea. Na tuua e Alema le aai ona o le amioleaga o le nuu. Sa lei pine ae faaali atu se agelu ia Alema ma valaauina o ia e “toe foi atu i le aai o Amonaea ma toe talai atu i tagata o le aai.”2
Ma sa “vave,” ona foi Alema, ma ulu atu “i le aai i se tasi auala.”3
“Ma aʼo ulu atu o ia i le aai, sa fia ai o ia, ma sa ia fai atu i se alii: E te tuuina mai ea sina meaai i se auauna faatauvaa a le Atua?
Ma sa fai mai lea alii ia te ia: “O au o se sa Nifaē, ma ua ou iloa o oe o se perofeta paia a le Atua, ona o oe o le tagata lea o lē na fetalai mai ai se agelu i se faaaliga vaaia: Ia e talia o ia.”4
O lea alii o Amoleka.
Pe o se mea faafuaveta ea na feiloai ai Alema ma Amoleka? E leai, sa le o se mea faafuasei na alu ai o ia i le aai i le ala o le a taitai atu ai o ia i lenei tagata faamaoni o le o le a avea ma ana soa faifeautalai.
Sa faamalamalama e Elder Neal A. Maxwell i se tasi taimi: “E leai se tasi o i tatou ua faaaogaina atoatoa avanoa gafatia o loo maua mai le li’o o a tatou uo. E ono faaigoa e oe ma au nei feiloaiga ma isi tagata o feiloaiga ‘faafuasei.’ E malamalama lelei lea upu mo le faaaogaina e tagata, ae o le faafuasei e le o se upu talafeagai lea e faamatala ai galuega a se Atua e silafia mea uma. Na te le faia ‘faafuasei’ ni mea ae i le ‘mamanu faalelagi.’”5
O o tatou olaga e pei o se laupapa o le mu, ma e fesiitai i tatou e le Alii mai lea mea i lea mea—pe afai tatou te nofouta i uunaiga faaleagaga. Pe a toe tagatagai i tua, e mafai ona tatou vaaia Lona aao i o tatou olaga.
Ua tatou vaaia lea ituaiga o faalavefau faalelagi ina ua toe foi Nifae e aumai papatusi mai ia Lapana. Ma “sa taitai [o ia] e le Agaga, ona sa [ia] lē muaʼi iloa muamua mea e tatau ona [ia] faia.”6 E lei pine ae i ai Lapana i ona luma ua ‘ona ma ua le iloa se mea ma sa fasiotia o ia e Nifae, sa aumai papatusi, ma toe sola atu i ona uso. Pe o se laki ea le mea na tupu ia Lapana? Pe o se “mamanu faalelagi”?
E i ai mea iloga na tutupu i le talalelei ma i le Ekalesia ua tulei ai i luma le malo o le Atua i le lalolagi. E le o ni mea faafuaveta, ae o le fuafuaga a le Atua. O Ia o le sa foafoaina lenei lalolagi e mafai ona faatoafilemuina foi le sami i Lana upu, ma e mafai ona taialaina Alema ma Amoleka, ma Nifae ma Lapana ina ia i ai i le nofoaga sa’o i le taimi tonu e tatau ai.
E faapena foi, o mea e tutupu ma mafutaga e tutupu i o tatou olaga taitasi e tulei ai i luma le galuega a le Atua i le lalolagi.
Na saunoa Elder Joseph B. Wirthlin e uiga i se taimi na saunoa atu ai Peresitene Thomas S. Monson ia te ia: “O loo i ai se lima ta’iala i luga o mea uma. E tele taimi a tutupu ni mea, e le ona o se mea faafuasei. E i ai se aso, pe a tatou toe tepa i tua i mea na tatou manatu o ni mea na tutupu ae lei taupulea i o tatou olaga, a o le a tatou iloa ai atonu e sa’o lava na faafuasei.”7
A e o le tele lava o taimi, o a tatou galuega lelei e na o ni nai tagata lava latou te iloa. Peitai, o na galuega o loo tusifaamaumauina i le lagi. E i ai se aso, o le a tatou tutu atu ai o se molimau o a tatou galuega atoatoa ma le tuuto o le amiotonu. E leai se tofotofoga po o se malaia e mafai ona taofia le fuafuaga a le Atua mo le faaolataga. E moni lava, e ala i le “mamanu faalelagi,” “e oo mai ai le alaga fiafia i le taeao.”8 “Ua ou sau i le lalolagi e fai le finagalo o lo’u Tama,”9 na aoao mai ai Iesu. Uso e ma tuafafine pele, e faapena foi i tatou.
E ala i aafiaga o la’u lava malaga i le olaga, ou te iloa o le a fesiitai e le Alii i tatou i luga o lena laupapa o le mu e faia Lana galuega. O le mea e ono foliga mai na tupu faafuasei, o le mea moni, na faafoe e se Tama o i le Lagi, o le e mafai ona faitaua lauulu o ulu taitasi.10 E leai foi se manu iti e pau i le eleele e aunoa ma le silafia e le Tama.11 O loo i ai le Alii i auiliiliga iti o o tatou olaga, ma o na mea e tutupu ma avanoa e saunia ai i tatou e sii a’e o tatou aiga ma isi a o tatou fesoasoani e fausia le malo o le Atua i le lalolagi. Manatua, e pei ona fetalai le Alii ia Aperaamo, “Ua ou iloa le iuga mai le amataga; o lea o le a i ai lo’u lima i luga o oe.”12
Sa tuuina a’u e le Alii i se aiga e i ai ni matua amiotonu. Pe a fua i tulaga faalelalolagi, o i la’ua o ni tagata e le taualoa; o lo’u tama, o se tama faamaoni o se aveloli; o lo’u tina agelu, o se tina sa nofo i le fale. Sa fesoasoani mai le Alii ia te au e saili lo’u toalua lalelei o Melanie; sa Ia musuia se faipisinisi, o le sa avea ma se uo pele, e tuu mai se avanoa ou te faigaluega ai. Sa valaauina a’u e le Alii i le galuega faamisiona, e le gata o se alii talavou ae faapea foi o se peresitene o le misiona; sa Ia valaauina a’u i le Korama a Fitugafulu, ma ua Ia valaauina nei a’u o se Aposetolo. Pe a toe tilotilo i tua, ua ou iloa ai ou te lei fuafuaina na fesiitaiga; na faia lava e le Alii, e faapei foi ona Ia fuafuaina fesiitaiga taua mo oe ma mo i latou e te alofagia.
O le a se mea e tatau ona e sailia mo lou lava olaga? O a vavega a le Atua e faamanatu atu ai ia te oe o loo latalata mai o Ia, ma faapea mai, “O lea ou te i ai iinei”? Mafaufau i na taimi, o nisi o aso taitasi, na faatino ai e le Alii se mea i lou olaga—ona toe galue ai foi lea. Ia faatauaina o ni taimi sa faaalia ai e le Alii Lona talitonuga ia te oe ma au filifiliga. Ae tuu atu ia te Ia e faia oe ia sili atu ona o lou mulimuli ia te ia nai lo le mea e te mafaia na o oe lava. Faatauaina Lona Aofia Ai. O nisi taimi tatou te mafaufau ai i suiga i a tatou fuafuaga o ni mea ua sese o la tatou malaga. Mafaufau atili i ai o ni uluai laasaga o le i ai “i le feau a le Alii.”13
I ni nai masina ua mavae, sa auai atu le tama teine a lo ma afafine i se malaga maimoa a le autalavou i ni nofoaga o le talafaasolopito o le Ekalesia. O le fuafuaga faaiu o le malaga na matauina ai o le a ia ui atu i le mea tonu lava o loo galue faamisiona ai lona tuagane, le tama tama a lo ma afafine. Sa lei i ai se faamoemoe o le tama a lo’u afafine e vaai i lona tuagane i lana misiona. Peitai, a o ulu atu le pasi i le taulaga o loo faamisiona ai lona tuagane, sa vaaia ni faifeautalai se toalua o savavali i le alatele. O le tasi o ia faifeautalai o lona tuagane.
Sa faatumulia le pasi i le naunau ina ua faanoi tamaiti aoga i le avepasi e seu i tua ina ia mafai ai e ia ona feiloai atu i lona tuagane. E lei atoa se minute, ina ua uma ni upu alofa ma loimata, sa toe foi lona tuagane e faataunuu ona tiute faafaifeautalai. Sa matou iloa mulimuli ane, e lei atoa se lima minute na i ai lona tuagane i lena magaala, sa savali mai se tuugatala faatulagaina e agai i lana taavale.
E mafai e le Tama Faalelagi ona tuu i tatou i tulaga e i ai ni faamoemoega patino i le mafaufau. Sa Ia faia foi i lo’u olaga, ma o loo Ia faia foi i o outou olaga, e faapei ona sa Ia faia i olaga o fanau pele o a ma fanau.
E taua i tatou ma alofagia e le Alii o le e manatu mai, o le e musumusu mai, ma o le e puipuia i tatou i ni ala e tulagaese mo i tatou taitoatasi. E sili atu Lona poto ma e sili atu foi Lona mamana nai lo alii ma tamaitai i le olaga nei. Na te silafia o tatou luitau, o o tatou manumalo, ma manaoga amiotonu o o tatou loto.
Ua silia ma le tausaga talu ai, a o ou savali e ui atu i le Lotoa o le Malumalu, sa soso mai se tasi o tuafafine faifeautalai ma fesili mai, ‘E te manatuaina a’u? Ou te sau mai Florida.” Sa ia ta’u mai lona igoa, o Sister Aida Chilan. Ioe, sa ou manatuaina lelei lo’u feiloai atu ia te ia ma lona aiga. Sa fautuaina mai e lana peresitene o le siteki matou te asiasi i lona aiga. Sa oo ina manino na matou i ai iina mo lo la afafine, o Aida, e lei papatiso. Ina ua uma le matou asiasiga, ma le silia i se tausaga na aoao ai ma faaaumeaina, sa papatiso ia Aida.
Ina ua uma ona ma talanoa i le Lotoa o le Malumalu, sa ia tusiina mai se tusi ia te a’u. Fai mai a ia: “Ou te iloaina ma lo’u loto atoa e silafia e le Tama Faalelagi i tatou taitoatasi, ma o loo faaauau pea ona Ia tuu i tatou i le ala o le tasi ma le isi ona o se mafuaaga. Faafetai mo le avea ma se tasi o a’u faifeautalai, mo le aapa mai ia te a’u ma le mauaina o a’u i le lima tausaga ua mavae.”14 Sa auina mai foi e Aida ia te au le tala o lona liliu mai na faamatala mai ai “mea paia e lei fuafuaina” lea na tupu i lona olaga na iu ai ina papatiso ma faamau, ma auauna atu i se misiona i le Lotoa o le Malumalu, ma lana faaipoipoga talu ai nei i le malumalu.15
Pe ua na o se mea faafuasei ia le taiala o matou e le peresitene o le siteki i le fale o le au Chillian po o lo ma feiloai mulimuli ane i le Lotoa o le Malumalu? O le molimau a Aida ua molimauina ai o se vaega uma lava lenei o le “mamanu faalelagi” a le Atua.
E fiafia le Alii e mafuta ma i tatou. E le o se mea faafuasei pe a e lagonaina Lona Agaga ma faatinoina ana uluai uunaiga ua e lagonaina o Ia ao Ia folafola mai: “O le a Ou alu muamua atu i o outou luma. O le a Ou i ai i lo outou lima taumatau ma lo outou agavale, ma o le a i ai loʼu Agaga i o outou loto, ma siʼo faataamilo outou e aʼu agelu, e sapasapai outou i luga.”16
E tofu i tatou uma ma mea faapena e tutupu i o tatou olaga. Atonu tatou te feiloai i se tasi e foliga masani, faafou se mafutaga, pe i ai ni mea e tutusa ai ma se tagataese. A oo ina tutupu na mea, atonu o loo faamanatu mai e le Alii ia i tatou o i tatou uma lava o uso ma tuafafine. O le mea moni o loo tatou punouai i le faamoemoega e tasi; le mea ua ta’ua e Iosefa Samita “o le faamoemoega o Keriso.”17
O gafea e fetaui i ai la tatou faitalia i se “mamanu faalelagi”? E i ai sa tatou filifiliga e mulimuli pe le mulimuli foi i lo tatou Faaola ma Ana taitai filifilia. E manino le mamanu o i le Tusi a Mamona ina ua liliu ese sa Nifae mai le Alii. Sa tagi aue Mamona:
“Ma sa latou vaai …ua le toe faasaoina i latou e le Agaga o le Alii; ioe, ua alu ese mai ia te i latou, aua e le afio le Agaga o le Alii i malumalu le paia—
“O lea na le toe faasaoina ai i latou e le Atua i lona mana faavavega ma le mafaatusalia, ona ua latou pauu atu i se tulaga o le le talitonu ma le amioleaga tele.”18
E le faapea o mea uma e manaomia mai e le Alii mai ia i tatou o se taunuuga o lo tatou malosi, lo tatou faamaoni, pe o mea tatou te iloa. Mafaufau ia Saulo, o le na taofi e le Alii i le ala i Tamaseko. E sese le itu na ia ui ai i lona olaga, ma e leai se faiā ma matu po o saute. O Saulo na toe faatonutonu mai le lagi. Sa igoa mulimuli ane ia Paulo, o lana galuega faaaposetolo na atagia mai ai le mea ua uma ona silafia e le Alii na te mafai ona fai ma avea ai, ae le o le mea sa aga atu o ia e fai a o Saulo. I lena lava auala e tasi, e silafia e le Alii mea e tofu mafai e i tatou ona fai ma avea ai. O le a le mea na aoao mai e le Aposetolo o Paulo? “Ua tatou iloa foi e galulue faatasi mea uma e lelei ai i latou o e ua alofa atu i le Atua, o e ua valaauina i lona finagalo.”19
Pe a tatou amiotonu, naunau, ma mafaia, pe a tatou taumafai ia agavaa ma gafataulimaina, tatou te agaigai i luma i nofoaga tatou te lei mafaufauina ma avea o se vaega o le “mamanu faalelagi” a le Tama Faalelagi. E tofu i tatou ma se uiga paia i totonu. Pe a tatou vaaia le Atua o galue e ala mai ia i tatou ma faatasi ma i tatou, ina se’i faamalosiauina i tatou, ma faafetai mo lena taitaiga. Ina ua malele lo tatou Tama o i le Lagi, “O la’u galuega ma lo’u mamalu lenei—ia aumaia le tino ola pea ma le ola faavavau o le tagata,”20 sa talanoa o Ia e uiga i Ana fanau uma—aemaise lava o oe.
O loo taialaina oe e le aao o le Alii. E ala mai i le “mamanu faalelagi,” ua i ai o Ia i auiliiliga iti faapea foi i mea iloga o lou olaga. E pei ona ta’ua i le Faataoto, “Faatuatua ia Ieova ma lou loto atoa; … ona faatonuina ai lea e ia lava o ou ala.”21 Ou te molimau atu o le a Ia faamanuiaina oe, lagolagoina oe, ma aumaia ia te oe le filemu. I le suafa, o Iesu Keriso, amene.