Xk’ojob’ankil xch’ool li Qaawa’ ut laa junkab’al chawix

Ex was wiitz’in, maare maak’a’aq jun chaab’il usilal naru naqak’ul rik’in li Qaawa’ nim wi’chik chiru xnawb’al naq a’an naxkanab’ qe li wank chi k’ulub’ejo choq’ aj k’amol re li tijonelil ut jo’ chaab’il b’eelomej ut yuwa’b’ej.

Wan jun na’leb’ ch’olch’o ru: li k’anjelak toj reetal naq k’ojob’anb’il xch’ool li Qaawa’ chiqix, a’an jun li osob’tesihom li nachal xb’aan jun nimla xyalb’al qaq’e. Li k’ojob’aak ch’oolej a’an jun osob’tesihom li nachal rik’in xpaab’ankileb’ lix chaq’rab’ li Dios. Xk’ulb’al a’an rik’in li Qaawa’ nachal xb’aan naq tiiko chixpaab’ankileb’ li sumwank xqab’aanu sa’ lix ha’il li kub’iha’ ut sa’ li loq’laj santil ochoch. Naq naqapaab’eb’ li xqayeechi’i re li Qaawa’, naniman lix k’ojob’ankil xch’ool chiqix.

Ninraheb’ li loq’laj hu, jo’eb’ li k’eeb’il chaq najter jo’eb’ li k’eeb’il chaq anajwan, li neke’roksi li aatin a’in: “lix anchalil li ch’oolej” naq neke’aatinak chirix anihaq tiik lix ch’ool.¹ Li anchalil ch’oolej, malaj naq ink’a’ wan, a’in jun raqalil wan xnimal ru sa’ ani a’an jun kristiaan. Eb’ li winq li wan “lix anchalil lix ch’ool,” a’aneb’ li winq li naru naqakanab’ wi’ qib’—xb’aan naq li kanab’ank-ib’ a’an kab’lanb’il sa’ xb’een li anchalil ch’oolej.

Li wank jo’ jun winq anchal lix ch’ool yal naraj xyeeb’al naq li qajom, jo’kan ajwi’ li qab’aanuhom, saqeb’ ru ut tiikeb’ sa’ chixjunil li k’a’ru naqab’aanu sa’ li qayu’am, naq wanko chiruheb’ kristiaan malaj sa’ junesil. Chixjunil li naqab’aanu naxkawresi malaj naxkub’si xk’ojob’ankil xch’ool li Dios chiqix. Li xb’eenil na’leb’ a’in maare nak’utun chi q’axal wi’chik saqen ru rik’in li qachoxahil teneb’ahom jo’ b’eelomej ut yuwa’b’ej.

Jo’ b’eelomej ut yuwa’b’ej nak’ehe’ qe jun choxahilal k’anjel xb’aaneb’ li profeet, aj ilol na’leb’, ut aj k’utb’esinel re li qakutan sa’ li hu “Li junkab’al: Jun Jek’inb’il Aatin choq’ re li Ruchich’och’.” Li hu a’in naxk’ut chiqu naq (1) “ebʼ li yuwaʼbʼej tento teʼxjolomi lix junkabʼal rikʼin rahok ut tiikilal,” naq (2) eb’ li yuwa’b’ej “tento saʼ xbʼeenebʼ xkʼeebʼal li kʼaʼru naʼajman ru re li yuʼam aʼin,” ut naq (3) eb’ li yuwa’b’ej tento xkʼeebʼal xkolbʼalebʼ rix lix junkabʼal.²

Re naq taak’ojob’aaq xch’ool li Dios chiqix, na’ajman ru xtz’aqob’resinkil ru li oxib’ chi choxahil teneb’ank a’in rik’in qajunkab’al jo’ naraj li Qaawa’. Jo’ naayeeman chaq sa’ li jek’inb’il aatin chirix li junkab’al, li Qaawa’ naraj naq naqatz’aqob’resiheb’ ru li teneb’ank a’in qochb’een li qixaqil “jo’ rochb’eeneb’ rib’ chi junaqikeb’ xwankil.”³ Choq’ we, a’an naraj xyeeb’al naq maak’a’ taqab’aanu li wan rilom rik’in li oxib’ chi teneb’ank a’in, chi ink’a’ junajinb’il chi tz’aqal li qak’a’uxl rik’in xk’a’uxl li qixaqil.

Li xb’eenil yokb’ re naq taak’ojob’aaq xch’ool li Qaawa’ chiqix, a’an naq laa’o taqakanab’ qib’ chiru a’an. Li profeet aj Nefi kixk’ut qe li teneb’ank a’in naq kitijok: “At Qaawa’, laa’in xinkanab’ wib’ chawu, ut tinkanab’ wib’ chawu chi junelik. Ink’a’ tinkanab’ wib’ chiru lix tel li tz’ejwalej.”⁴ Laj Nefi chi tz’aqal k’eek’o xch’ool chixb’aanunkil li rajom li Qaawa’. Rik’in xyeeb’al naq a’an “[tixb’aanu] li k’a’aq re ru xtaqla li Qaawa’,” laj Nefi ink’a’ na’eek’an sa’ xk’eek’ookilal xch’ool chixtz’aqob’resinkil ru li k’a’ru patz’b’il re, jo’ nak’utman sa’ li aatin a’in: “Jo’ naq yo’yo li Qaawa’, ut jo’ naq yo’yooko laa’o, ink’a’ tookub’eeq rik’in li qayuwa’ sa’ li yamyookil ch’och’ toj reetal naq taqachoy xb’aanunkil li k’a’ru kooxtaqla wi’ li Qaawa’.”⁵

Xb’aan naq laj Nefi xb’een wa kixkanab’ rib’ chiru li Dios, li Dios naab’al kixkanab’ re laj Nefi. Li Qaawa’ kirosob’tesi rik’in xhoyb’al lix Musiq’ chi numtajenaq sa’ xb’een ut kirosob’tesi lix yu’am, lix yu’am lix junkab’al, ut lix yu’ameb’ lix tenamit. Xb’aan naq laj Nefi kijolomin rik’in rahok ut tiikilal ut kixk’e li taak’anjelaq reheb’ lix junkab’al ut kixk’e xkolbʼalebʼ lix junkab’al jo’ ajwi’ lix tenamit, a’an kixye, “Ut kik’ulman naq koowan jo’ chanru li sahil ch’oolejil.”⁶

Re xk’utb’al li naril jun ixq sa’ li k’a’ru ninch’olob’, xinpatz’ reheb’ li wiib’ inrab’in ak sumlajenaqeb’ chik naq tine’xtenq’a. Xinpatz’ reheb’ ma naru raj te’xk’e jun raqal aatin malaj wiib’ chirix chanru neke’ril lix aajelil ru li kanab’ank-ib’ jo’ wan rilom rik’in lix sumlajik ut lix yu’am sa’ lix junkab’al. Wahi’eb’ lix k’oxlahom li xLara Harris ut li xChristina Hansen:

Xb’een, li xLara: “Li k’a’ru wan xnimal ru choq’ we a’an xnawb’al naq lin sum aatin naxnumsi lix kutan wulaj wulaj, chixsik’b’al li k’a’ru naxk’ut oxloq’ ut rahok choq’ we. Naq naru naqakanab’ qib’ li jun chiru li jun chik chi kama’in, a’an naxk’am chaq li tuqtuukilal sa’ li qochoch, b’ar wi’ naru nasaho’ qach’ool sa’ xk’iresinkileb’ li qajunkab’al sa’ komonil.”

Anajwan lix k’oxlahom li xChristina: “Li kanab’ank-ib’ chiru anihaq a’an juntaq’eet naq wan qapaab’aal chirix anihaq. Chi maak’a’ li kanab’ank-ib’ ut li paab’aal, wan li xiw ut li wiib’ank-ch’oolej. Choq’ we, jun reheb’ li xnimal ru osob’tesink li nachal naq naru ninkanab’ wib’ chi tz’aqal chiru lin sum aatin, a’an li tuqtuukilal—xtuqtuukilal li reek’ob’aal inch’ool naq tixb’aanu chi yaal li k’a’ru naxye naq tixb’aanu. Li kanab’ank-ib’ naxk’am chaq li tuqtuukilal, li rahok, ut jun na’ajej b’ar wi’ li rahok naru chi nimank.”

Li xLara ut li xChristina maajun sut xe’ril li k’a’ru xtz’iib’a li jun chik. K’a’jo’ xnimal ru choq’ we naq eb’ li wiib’ sa’ junjunqal xe’xk’oxla li osob’tesihom re tuqtuukilal sa’ li ochoch jo’ li k’a’ru nachal naq neke’ru chixkanab’ankil rib’ chiru lix b’eelom. Jo’ xe’xk’ut we li wiib’ chi tz’iib’ reheb’ lin rab’in, jwal aajel ru li xb’eenil na’leb’ re li kanab’ank-ib’ sa’ xk’iresinkil jun junkab’al li tz’aqal neke’ilok re li Kristo.

Xinru ajwi’ xyalb’al xsahil li wanjik sa’ jun ochoch b’ar wi’ li Kristo wank sa’ xch’ooleb’ ut b’ar wi’ lin yuwa’ naxnima ru li tijonelil ut xk’ojob’eb’ xch’ool chixjunil lix junkab’al xb’aan “lix anchalil lix ch’ool.”⁷ Inyehaq eere jun li seraq’ li naxk’ut naq jun li yuwa’b’ej li naxk’ojob’eb’ xch’ool jalan rik’in naq tiik lix ch’ool a’an naru tixk’e jun xkawresinkil lix junkab’al li taakanaaq toj chi najt.

Naq toj saajin chaq, lin yuwa’ kixxaqab’ jun lix negocio re li producción automatizada. Li negocio a’in kixyiib’, kixk’ayi, ut kiroksiheb’ li líneas de producción automatizada chiru chixjunil li ruchich’och’.

Naq yookin chaq chi tzolok sa’ li tzoleb’aal, lin yuwa’ kiraj naq laa’in tintzolok k’anjelak. A’an ajwi’ kiraj naq tintzol lix k’anjel toj sa’ xtiklajik. Li xb’eenil ink’anjel a’an rilb’al li rutz’u’ujinkil li ch’och’ jo’ ajwi’ li xb’onb’aleb’ li na’ajej li moko ilb’ileb’ ta xb’aaneb’ laj ula’.

Naq kin’ok sa’ li secundaria, kine’xjal chi k’anjelak chi sa’ li kab’l re k’anjelak. Kin’ok chixtawb’al ru chanru rilb’aleb’ li tz’iib’anb’il hu wan wi’ reetalil li nimla ch’iich’ re yiib’ank. Chirix naq kin’el chaq chi tzolok, xkohin sa’ li universidad toja’ naq xkohin sa’ mision. Naq kinsutq’i chaq sa’ li wochoch chirix inmision, xkohin wi’chik chi k’anjelak sa’ lix k’anjel lin yuwa’. Na’ajman chiwu naq tintaw intumin re xtojb’al li tzolok sa’ li universidad.

Sa’ jun kutan moko najt ta chirix xraqik inmision, yookin chi k’anjelak sa’ lix na’aj lin yuwa’ naq kinixb’oq sa’ lix oficina ut kixpatz’ we ma taawulaq raj chiwu chi xik rik’in sa’ li tenamit Los Angeles re xb’aanunkil jun lix k’ay. A’in lix b’een sut naq lin yuwa’ kinixb’oq chi xik rik’in chi k’ayink. Relik chi yaal, a’an kinixkanab’ chi xik chiruheb’ li kristiaan re xtenq’ankil xk’utb’al li qanegocio.

Naq toj maji’ nokoxik, kinixkawresi rik’in li na’leb’ chirix li winq tooxik chirilb’al re took’ayinq chiru. Xb’een, a’an jun li winq li wan xk’ay chiru naab’al tenamit. Xkab’, yookeb’ chix’ak’ob’resinkil lix k’anjeleb’aal ch’iich’ re xb’aanunkil chi chaab’il ut sa’ junpaat lix k’anjel. Rox, laa’o toj maji’ naqak’ayi li qak’anjeleb’aal reheb’. Ut sa’ raqik, li winq naxjolomi li negocio a’an, kixpatz’ li ch’utam a’in re xtz’ilb’al rix li tz’aq yooko chixpatz’b’al re xtenq’ankileb’ sa’ jun ak’ k’anjel. Li ch’utam a’an jwal aajel ru choq’ re li qanegocio re taanimanq ut taachaab’ilo’q.

Chirix naq koowulak sa’ Los Angeles, lin yuwa’ ut laa’in xookoho sa’ li hotel taqach’utub’ wi’ qib’ rik’in li winq. Li k’a’ru xb’een koo’aatinak wi’, a’an rilb’al li k’a’ru neke’raj ut chanru xqak’uub’ chaq li hu re xyiib’ankil li ch’iich’ neke’raj. Ut chirix a’an koo’aatinak chirix chanru taqab’aanu li k’anjel ut chanru ut jo’q’e taqataqla chixjunil li k’anjeleb’aal reheb’. Sa’ xraqik li ch’utam koo’aatinak chirix lix tz’aq, chanru te’xtoj, ut chixjunil tz’iib’anb’il sa’ li kontraat. Arin b’i’ b’ar wi’ kichal li k’a’ru aajel ru rab’inkil.

Li naxjolomi li negocio a’an kixch’olob’ qe naq li tz’aq yooko chixpatz’bal wan chirub’el chixjunileb’ chik li ke’xtaqla li tz’aq neke’xpatz’ a’an choq’ re li k’anjel a’in. Toja’ ut naq a’an kixye qe li tz’aq patz’b’il xb’aan li jun li kub’enaq xtz’aq chiru li jun ch’ol chik. A’an kixpatz’ qe ma wan qach’ool chixjalb’al li qatz’aq ut xtaqlankil wi’chik jun chik. Kixye qe naq li qatz’aq taawanq yal b’ayaq chirub’el li jun li terto chik xtz’aq li wan sa’ xb’een li qe. Ut aran kixch’olob’ qe naq tooruuq chixjachb’al sa’ xyi rik’in a’an li tz’aq yooko chixtaqsinkil. A’an ki’ok chi na’leb’ank chirix a’an ut chixyeeb’al naq chiqajunil too’elq chi uub’ej. Laa’o too’elq chi uub’ej xb’aan naq taqak’ul naab’al chik tumin wi taqajal xhuhil li tz’aq naqapatz’. Ut eb’ a’an te’elq ajwi’ chi uub’ej xb’aan naq te’xb’aanu jun chaab’il k’ay rik’in li jun q’axal kub’enaq xtz’aq. Ut, jo’kan ajwi’, a’an tixk’ul lix tumin xb’aan naq a’an li kina’leb’an re li li nimla sumwank a’in.

Toja’ naq kixye qe b’ar taaruuq taqataqla wi’ li tumin li naxpatz’. Chirix chixjunil a’in, kiril lin yuwa’ ut kixpatz’, “Us b’i’, ma wanko sa’ aatin?” Kisach inch’ool naq lin yuwa’ kixaqli, kixchap li ruq’ li winq ut kixye re naq taqab’oq sa’ junaq chik kutan.

Chirix naq koo’el chaq sa’ li ch’utam a’an, kootaqe’ sa’ li b’eleb’aal ch’iich’ ut lin yuwa’ kinril ut kixpatz’ we, “Us b’i’, k’a’ru nakak’oxla naq tento taqab’aanu?”

Kinchaq’ok ut kinye re naq ink’a’ nink’oxla naq taqak’ulub’a li k’a’ru xyeechi’i chaq qe.

Toja’ ut naq lin yuwa’ kixpatz’ we: “Ma ink’a’ nakak’oxla naq teneb’anb’il sa’ qab’een naq taqataw naab’al li k’anjel choq’ reheb’ li neke’k’anjelak qik’in?”

Naq yookin chixk’oxlankil chirix lix patz’om ut naq toj maji’ ninsume, a’an xjunes rib’ kixsume lix patz’om. A’an kixye, “Ab’i Rick, naq natuminaak aawu malaj nakab’aanu li k’a’ru naxka’ch’inob’resi lix anchalil aach’ool, k’a’jo’ xch’a’ajkilal xsutq’isinkil li k’a’ru xab’aanu. Maajun wa taab’aanu, us ta yal jun sut raj ajwi’.”

Rik’in naq ninwotz eere li k’a’ru kinnumsi chaq, a’an naraj naxye naq maajun wa xsach chiwu li k’a’ru kixk’ut chiwu lin yuwa’ sa’ lin xb’een xikik chi k’ayink wochb’een a’an. Ninwotz li k’a’ru kink’ul chaq re xk’utb’al li wankilal wan qe jo’ yuwa’b’ej ut chanru naru taakaanaq rik’ineb’ li qalal qak’ajol. Naru nekeril xnimal xk’ojob’ankil inch’ool chirix lin yuwa’ xb’aan lix anchalil lix ch’ool. A’an kixyu’ami li xb’eenil na’leb’ a’an rik’in lin na’, rik’ineb’ li ralal xk’ajol, ut rik’ineb’ chixjunileb’ kixkomoni rib’.

Ex was wiitz’in, lin tz’aam sa’ li q’ojyin a’in, a’an naq chiqajunilo taqak’e jo’ xb’eenil naq taqakanab’ qib’ chiru li Qaawa’, jo’ kixk’ut laj Nefi, toja’ naq rik’in lix anchalil qach’ool, naru taqak’ojob’ xch’ool li Qaawa’ chiqix, jo’ ajwi’ xk’ojob’ankileb’ xch’ool li qixaqil ut li qalal qak’ajol chiqix. Naq taqataw ru ut taqayu’ami li loq’laj xb’eenil na’leb’ chirix li kanab’ank-ib’ li kab’lanb’il sa’ xb’een li anchalil ch’oolej, tiikaqo rik’ineb’ li qaloq’laj sumwank. Jo’kan ajwi’ too’elq chi uub’ej sa’ xjolominkil li qajunkab’al rik’in rahok ut tiikilal, xk’eeb’al li k’a’ru taak’anjelaq sa’ xyu’ameb’, ut xk’eeb’al xkolb’aleb’ rix li qajunkab’al chiru li maa’usilal sa’ ruchich’och’. Ninch’oloxb’ xyaalaleb’ li yaalil na’leb’ a’in, sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.