2010–2019
“Ewōr juon Jerbal Ippa n̄an Kwe”
Oktoba 2017


“Ewōr juon Jerbal Ippa n̄an Kwe”

Aolepād wōj ewōr juon eddo eļap n̄an kōm̧m̧ane ilo kererakļo̧k jerbal eo an Anij.

N̄an Moses, Anij eaar kean̄, “Ewōr juon jerbal Ippa n̄an kwe” (Moses 1:6). Em̧ōj ke am̧ baj ļōmņak eļan̄n̄e Jemedwōj Ilan̄ ewōr juon jerbal Ippān n̄an eok? Ewōr ke men ko raorōk Eaar kōpooji n̄an eok—im eļaptata n̄an eok—n̄an kadedeļo̧k? Ij kam̧ool uwaak eo ej aaet!

Pija
Girish Ghimire

Ļōmņak kōn Girish Ghimire, eo eaar ļotak im rūttoļo̧k ilo laļ eņ an Nepal. Ke eaar jodikdik, eaar ekkatak ilo China, ijo juon m̧ōttan rijikuuļ eaar kwaļo̧k n̄an e gospel eo an Jisōs Kraist. Āliktata, Girish eaar itok n̄an Brigham Young University eo n̄an kadiwōjļo̧k im eaar ioon lio enaaj kar pāleen ilju im jekļaj. Raar jokwe ilo Salt Lake Valley im kōkaajririik ruo ajri ro jān Nepal.

Iiō ko tokālik, elōn̄ļo̧k jān 1,500 riatajinemjen jān jikin kōppād ko ilo Nepal raar bōktok er n̄an Utah,1 Girish eaar en̄jake im̧we n̄an jipan̄. Kōn an kanooj jeļā kajin eo an im meļeļe m̧anit eo an, Girish eaar jerbal āinwōt juon rukook, rūkaki, im rijipan̄ katakin. Ium̧win iien im ālkin an jokwe ilo jukjukin pād eo, juon oran riatajinemjen in Nepal raar kwaļo̧k itok limo eo ilo gospel eo. Juon branch rej kōnono kajin Nepal eaar ejaak, im tokālik Girish eaar jerbal āinwōt branch būreejtōn eo. Eaar barāinwōt bōk kuņaan ilo ukōt Bok in Mormon eo n̄an kajin Nepal.

Pija
Girish Ghimire ippān Bok in Mormon eo

Komaron̄ ke lo ekōjkan an Jemedwōj Ilan̄ kar kōpooj im ej kōjerbal Girish?

Ewōr juon Jerbal ippān Anij n̄an Kōj Kajjojo

Ro jeiū im jatū, ewōr jerbal aorōk ippān Anij n̄an kōj kajjojo. Kōnono n̄an sister ro bōtaab katakin m̧ool ko me rej jerbal n̄an aolep, Būreejtōn Spencer W. Kimball eaar katakin: “M̧okta jān ad kar itok [n̄an laļ in, kōj] kar letok jet jerbal ko. … Ilo ad jab kiiō keememej ilo tipdikin, menin ejjab ukōt aiboojoj eo em̧ool an ta eo jaar ilo juon iien errā n̄ane.”2 Juon m̧ool eo ekōbōkakkak! Jemedwōj Ilan̄ ewōr men ko reiookok im reļļap n̄an kwe im n̄a n̄an kadedeļo̧k (lale Epesōs 2:10).

Jerbal kein rekwojarjar rejjab n̄an kakoņi n̄an juon kumi in armej rem̧m̧an ak rej n̄an aolep—jekdo̧o̧n ta m̧aan ak kōrā, iiō, kūl, laļ eo am̧, jon̄an jeraam̧m̧an eo am̧, jekjek in am̧ bun̄bun̄, ak kūr eo am̧ ilo Kabun̄. Aolepād wōj ewōr juon eddo eļap n̄an kōm̧m̧ane ilo kererakļo̧k jerbal eo an Anij (lale Moses 1:39).

Jet iaad jej kajjitōk eļan̄n̄e Jemedwōj Ilan̄ emaron̄ kōjerbal kōj n̄an kōm̧m̧ani jerbal ko raorōk. Ak keememej, iien otemjej Eaar kōjerbal armej bajjōk ro n̄an kadedeļo̧k men ko reļļap (lale 1 Korint 1:27–28; K&B 35:13; 124:1). “[Jej] ripinej jenkwad make,” im “kajoor eo epād ilo [kōj]” n̄an “im kwaļo̧k eļap em̧m̧an” (K&B 58:27–28).3

Būreejtōn Russell M. Nelson eaar kōmeļeļeik:

“Irooj elōn̄ļo̧k men ippān n̄an kwe jān an lōn̄ men ippam̧ make. Kar kōjparok im kakoņ kom̧ n̄an iien in im jikin in. …

“Irooj ej aikuji kom̧ n̄an ukōt laļ in. Ilo ami bōk im ļoor Ankilan n̄an kom̧, kom̧ naaj lo kom̧ make ami kadedeļo̧k men ko reppen!”4

Kōn menin ekōjkan ad meļeļe im kōm̧m̧ane jerbal eo Anij ej karōk n̄an kōj? In kwaļo̧k emān pedped ko me renaaj jipan̄.

Ļōmņak kōn Ro Jet

M̧oktata, ļōmņak wōt kōn ro jet. Jemaron̄ ļoor Kraist, “eo ej etetal im kōm̧anm̧an em̧m̧an” (Jerbal 10:38; bar lale 2 Nipai 26:24).

Ālkin ro̧o̧l jān juon jerbal in mijen, iaar būrom̧ōje kōttōpar eo aolep raan iaar m̧ōņōņō kake. Ealikkar, iaar aikuj in kōjparok bujen ko aō, bōk jeļāļo̧kjeņ, jino juon baam̧ļe, im jerbal n̄an aō mour. Bōtaab iaar ļōmņak eļan̄n̄e ewōr elōn̄ļo̧k men ko, ak em̧ool rejeno̧lo̧k, me Irooj ekōņaan bwe in kōm̧m̧ani. Ālkin kejōkļo̧kjeņ ium̧win jet allōn̄ ko, iaar lo eoon in: “eļan̄n̄e kwo kōņaan, kwo naaj wāween ko n̄an kōm̧m̧an eļap em̧m̧an ilo epepen in” (K&B 11:8). Jetōb eo eaar jipan̄ eō meļeļe bwe kōttōpar eo aorōk an jerbal ko rekwojarjar ej n̄an kōjeraam̧m̧an ro jet kōn kōm̧m̧an “eļap em̧m̧an.”

Jemaron̄ jibadōk iien ko n̄e jej aikuj kōm̧m̧ani jokālet ko raorōk ilo mour ko ad—āinwōt ta eo jej ekkatak, ta eo jej kōm̧m̧ane n̄an jerbal, ak ia eo jej jokwe ie—ilo jekjek eo n̄an jipan̄ ro jet.

Juon baam̧le eaar em̧m̧akūtļo̧k n̄an juon jikin kweilo̧k ekāāl. Ijello̧kin aer pukōt juon em̧ ilo jukjukin pād eo em̧weie, raar en̄jake im̧we n̄an ilo̧k n̄an juon eria me em̧m̧an jon̄an aikuj ko an ikitōltōl im menin jeraam̧m̧an. Ium̧win iiō ko, Irooj eaar jerbale ilo er n̄an rie elōn̄ kajjojo armej ro im n̄an kōkajoorļo̧k ward im stake eo aer.

Jerbal eo an āinwōt juon taktō ilo an lale im̧ōņ taktō eo an bōtaab kar en̄jake tōl n̄an kōjeno̧lo̧k juon raan kajjojo wiik n̄an lale kajjojo armej ro me ejjeļo̧k aer insurance in taktō im taktō ki er ilo ejjeļo̧k wōņāān. Kōn m̧ōņōņō eo an em̧m̧aan in im lio pāleen n̄an kōjeraam̧m̧an ro jet, Irooj eaar leļok juon iaļ n̄an er n̄an rie buki rinan̄inmej ro raar pād ilo aikuj, ilo an barāinwōt lale baam̧le eo an eļap.

Lo im Kōļapļo̧k Menin Letok ko ilo Jetōb

Ruo, lo im kōļapļo̧k menin letok ko ilo jetōb. Jemedwōj Ilan̄ ej letok n̄an kōj menin letok kein n̄an jipan̄ kōj kile, kōm̧m̧an, im m̧ōņōņō kōn jerbal eo ewōr Ippān n̄an kōj.

Jet iaad rej ļōmņak, “Ewōr ke jabdewōt menin letok ko ippa?” Juon alen, uwaak eo ej “aaet!” “N̄an aolep m̧aan [ im kōrā] kar leļo̧k juon mennin leļo̧k jān Jetōb eo an Anij … bwe aolep ren maron̄ ļapļo̧k kake” (K&B 46:11–12; eoon ko raorōk kar kobaiktok).5 Juon oran menin letok ko ilo jetōb kar jei ilo jeje ko rekwojarjar, (lale 1 Korint 12:1–11, 31; Moronai 10:8–18; K&B 46:8–26), bōtaab ebar lōn̄.6 Jet remaron̄ koba āinwōt wōr meanwōd, kwaļo̧k kōjatdikdik, em̧m̧an iaio ippān armej, jejjet kōllaajrak, ekōnono ak jeje ilo kareel, alikkar katakin, im buuļ jerbal.

Kōn menin ekōjkan ad jeļā menin letok ko ad? Jemaron̄ lale patriak kōjeraam̧m̧an eo ad, kajjitōk ippān ro rejeļā tata kajied, im kile ilo kōj make ta eo em̧m̧an ad kōm̧m̧ane im m̧ōņōņō kake. Eo eaorōk tata, jemaron̄ kajjitōk ippān Anij (lale Jemes 1:5; K&B 112:10). Ejeļā menin letok ko ad, kōnke Eaar litok n̄an kōj (lale K&B 46:26).

Ilo ad loi menin letok ko ad, ewōr ippād juon eddo n̄an kōļapļo̧ki (lale Matu 25:14–30). Em̧ool Jisōs Kraist “jab bōk tarlep eo ilo jinoin, a ar [kōļapļo̧k] jān jouj n̄an jouj” (K&B 93:13).

Pija
Pija eo an Rilo̧mo̧o̧r jān Ben Simonsen

Juon likao eaar kōm̧m̧ani pija ko n̄an kōkōm̧anm̧anļo̧k aorōk ko an kabun̄. Pija eo em̧m̧an ippa eaar juon pija in Rilo̧mo̧or eo, juon kape me ej etoto ilo m̧weo im̧ōm. Būratōr in eaar kajutak im kōjerbal menin letok ko kōn jin̄a an. Jerbal kōn e, Jemedwōj Ilan̄ eaar im̧we ro jet n̄an kōkōm̧anm̧anļo̧k rikaļoor eo aer.

Jet iien jej en̄jake bwe ejjeļo̧k juon lukkuun menin letok ko ad raorōk. Juon raan, juon jiron̄ ekar ebbwer ekar kajjitōk, Irooj, ta jerbal in kwaļo̧k eo aō make?” Eaar uwaak, “Kile ro jet.” Eaar juon menin letok ilo jetōb! Jān tōre eo, liin eaar lo lan̄lōn̄ ilo kile ro me ekka meļo̧kļo̧k er, im Anij eaar jerbal ilo e n̄an kōjeraam̧m̧an elōn̄. Tōre in me jet iaan menin letok ko ad ilo jetōb remaron̄ jab kōm̧m̧an bwe jān bun̄bun̄ jān jon̄ak ko an laļ in, bōtaab rej menin aorōk n̄an Anij im jerbal eo An.7

Kortokjān Apan̄

Jilu, kortokjen apan̄. Mālijjon̄ ko ad rej jipan̄ kōj lo im m̧aanjapopo n̄an jerbal eo an Jemedwōj Ilan̄ epād ippān n̄an kōj. Alma eaar kōmeļeļeik, “ālikin eļap en̄taan, Irooj … kōm̧m̧an bwe in juon kein jerbal ilo Pein” (Mosaia 23:10).8 Āinwōt Rilo̧mo̧o̧r eo, eo an en̄taan in pinmuur eo eaar kōmaron̄ E n̄an jipan̄ kōj, (lale Alma 7:11–12), jemaron̄ kōjerbal jeļāļo̧kjeņ eo bōk jān en̄jake ko reppen n̄an ļōn̄aj, kōkajoorļo̧k, im kōjeraam̧m̧an ro jet.

Ālkin an juon rijerbal eutiej ilo ra eo ej kappok rijerbal kar kōtļo̧k jān jerbal, eaar riiti petriak kōjeraam̧m̧an eo an im kar en̄jake im̧we n̄an jino juon kom̧bani n̄an jipan̄ ro retijem̧ļo̧k kappok jerbal. (Jon̄an eaar jipan̄ eō kappok jerbal ke baam̧ļe eo aō eaar jepļaak jān jerbale juon mijen.) Irooj eaar kōjerbal mālijjon̄ ko an āinwōt juon unjen jipan̄ n̄an kōjeraam̧m̧an ro jet, ilo an leļo̧k n̄an e juon jerbal ekanooj aorōk.

Ruo ripālele reddik raar en̄jake jibun̄. Kōn bōro ko rōrup, raar kālet n̄an kautiej leddik eo nejier n̄an leļo̧k kapilōk im rie ikkijien m̧are n̄an ro jinen im jemān rej ioon ejja kain jekjek kein wōt. Irooj eaar jerbal ilo ripālele in kōn tijem̧ļo̧k eo aer, eddōkļo̧k eo ilo apan̄.

Lōke ilo Anij

Im emān, lōke ilo Anij. N̄e jej kajjitōk Ippān ilo tōmak kōn lukkuun kōttōpar, Enaaj kwaļo̧k jerbal ekwojarjar ko ad n̄an kōj.9 N̄e jej loi, Enaaj jipan̄ kōj kakūrm̧ool jerbal ko. “Bwe aolep men otemjeļo̧k rej pād im̧aan [Meja]” (K&B 38:2; lale barāinwōt Ebream 2:8), im ilo iien ko rejejjet, Enaaj kōpeļļo̧k kōjām ko remenin aikuj n̄an kom̧. (lale Revelesōn 3:8). Em̧ool Enaaj jilkintok Nejin, Jisōs Kraist, bwe jān maron̄ pedped Ioon kōn kajoor eo eļapļo̧k jān maron̄ ko ad (lale Philippi 4:13; Alma 26:12).

Juon būratōr, eaar n̄ūrbōktak kōn jokālet ko an kien eo ijo ej jokwe ie, kar en̄jake im̧we n̄an ettōr n̄an opiij an kien. Kōjekdo̧o̧n jekjek in kampein eo eļap, eaar kōjerbal tōmak eo an im aiin kein jipan̄ ko n̄an ettōr. Āliktata, eaar jab wiin bōtaab kar en̄jake Irooj eaar leļo̧k n̄an e tōl im kajoor n̄an kwaļo̧k unin kōnono ko raorōk n̄an jukjukinpād eo.

Juon m̧am̧a eo emake iaan, ekar karūttoļo̧k ajri ro ewōr wutamwe ko ilo eddōkļo̧k, ekar kajjitōk eļan̄n̄e emaron̄ kar bwe an kōttōbrak aikuj ko an baam̧le eo an. Men̄e eaar pen, liin ej en̄jake kōkajoorļo̧k jān Irooj n̄an kakūrm̧ool mijen eo an eaorōk tata ilo wejepedik.

Juoon Naan in Kakkōl

Ilo ejja tōre eo wōt Anij ej jipan̄ kōj kakūrm̧ool jerbal ko ad rekwojarjar, jerbal ko an rijum̧we eo n̄an kōm̧ad im kabbwer kōj jān juon mour ewōr meļeļe in.

Jerawiwi ej bōlen mālijjon̄ eo ad eļaptata, kadikļo̧k en̄jake eo ad n̄an Jetōb Kwojarjar eo im kaankekeik ad tōpar kajoor ilo jetōb. N̄an kōm̧m̧ane jerbal eo ad Jemedwōj Ilan̄ ej letok n̄an kōj, jej aikuj kajjieon̄ in erom̧ (lale 3 Nipai 8:1). Jej ke mour ilo juon jekjek me Anij emaron̄ jerbal ilo kōj?

Setan ej barāinwōt kappukōt n̄an kōm̧ad kōj kōn men ko edikļo̧k aer aorōk. Irooj eaar kakkōl ritōl eo jino in an Kabun̄ in, “Am ļōmņak ekar pād ioon men ko an laļ in eļapļo̧k jān men ko Aō … im jerbal in eo kar kūr eok n̄an e” (K&B 30:2). Jekanooj ke poub kōn men ko an laļ in jon̄an jej jejļo̧k jān jerbal ko ad rekwojarjar ke?

Ilo kakobaba, Setan ej kabbweer kōj kōn en̄jake ko an likjab. Ej kōm̧m̧an bwe jerbal eo an en waļo̧ktok epen ak kaamijak. Mekarta, jemaron̄ lōke Anij! E ej iakwe kōj. Ekōņaan bwe jān jeraam̧m̧aan. “E ej ilo̧k [im̧aadļo̧k]; Enaaj pād [ippād], im E jāmin likjab jān [kōj]” (Duteronomi 31:8; lale bar Sam Ko 32:8; Jabōn Kōnnaan ko 3:5–6; Matu 19:26; K&B 78:18).

Setan emaron̄ barāinwōt kareel kōj n̄an lale jerbal eo ad āinwōt ejej tokjen jān jerbal eo kar leļo̧k n̄an ro jet. Bōtaab aolep ijjitōn̄ jān Anij ej aorōk, im jenaaj lo kūrm̧ool in ad “likōmjāje ilo men eo Irooj Eaar jiron̄ [kōj]” (Alma 29:9).

N̄e Anij ej jerbal ilo kōj, rikapo eo emaron̄ kajieon̄e kōj n̄an bōk nōbar kōn jabdewōt tōprak ko. Mekarta, jemaron̄ ļoor ettā eo an Rilo̧mo̧o̧r eo kōn ukōt nōbar eo an juon make im ijello̧kin kaiboojoj Jemen (lale Matu 5:16; Moses 4:2). Ke juon rikōm̧m̧an nuuj eaar kajjieon̄ kautiej Mother Teresa kōn mijen eo an ilo mour n̄an jipan̄ rijeram̧ōl, liin eaar uwaak: “Ej jerbal an [Anij]. N̄aij āinwōt juon … pinjeļ ilo Pein. … E ej kōm̧m̧ani ļōmņak ko. E ej jeje. Pinjeļ eo ejjeļo̧k an ļo̧k n̄an jidik ilo menin. Pinjeļ eo ekar kōm̧m̧an bwe en jerbal.”10

Jem̧ļo̧k eo

Ro jeiū im jatū jitōn bōro, ij kūr kajjojo iaad n̄an “leļo̧k [kōj make] n̄an Anij … āinwōt kein kōm̧anm̧an ewānōk” (Rom 6:13). Leļo̧k kōj make ekoba kōjeļļāik E bwe jej kōņaan bwe en kōjerbal kōj, kappukōt tōl eo An, im tōpar kajoor eo An.

Āinwōt iien otemjej, jemaron̄ reilo̧k n̄an Jisōs Kraist, ad waanjon̄ak eweppān. Ilo mour eo ilo laļ eo m̧okta, Jemedwōj Ilan̄ eaar kajjitōk “Wōn eo Inaaj jilkinļo̧k?”

Im Jisōs eaar uwaak, “N̄a e, jilkinļo̧k eō” (Ebream 3:27; lale barāinwōt Aisaia 6:8).

Jisōs Kraist eaar bōk, m̧aanjabpopo n̄an e, im kar kōm̧m̧ane jerbal eo an Ekar kapiti m̧okta āinwōt ad Rilo̧m̧o̧o̧r im Ripinmuur. Eaar kōm̧anm̧an ankilan Jemān (lale Jon 5:30; 6:38; 3 Nipai 27:13) im kadedeļo̧k ijjitōn̄ ko An rekwojarjar.

Ilo ad ļoor waanjon̄ak eo an Kraist im errā ilo ad leļo̧k kōj make n̄an Anij, ij kam̧ool bwe Enaaj barāinwōt kōjerbal kōn̄ n̄an kererakļo̧k jerbal eo An im n̄an kōjeraam̧m̧an ro jet. Ilo etan Jisōs Kraist, amen.

Kakeememej ko

  1. Lale Refugee Processing Center, “Admissions and Arrivals,” ireports.wrapsnet.org/Interactive-Reporting.

  2. Spencer W. Kimball, “The Role of Righteous WomenEnsign,Nob. 1979, 102.

  3. Būreejtōn Gordon B. Hinckley eaar kōketak: “Tōmak ilo kwe make. Tōmak ilo maron̄ eo am̧ n̄an kōm̧m̧ani men ko … reļļap. … Kwoj juon nejin Anij, kōn maron̄ eo ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin” (Teachings of Presidents of the Church: Gordon B. Hinckley [2016], 77).

  4. Russell M. Nelson, Accomplishing the Impossible: What God Does, What We Can Do (2015), 147.

  5. Būreejtōn Dieter F. Uchtdorf ekar katakin:

    “Jemedwōj Ilan̄ ej lo kōjatdikdik eo an em̧ool. Ejeļā men ko kōn kōj bwe jejjab jeļā kōn kōj make. Ej imwe kōj to̧o̧n wōt ad mour n̄an kakūrm̧ool aorōk eo an ad kōm̧anm̧an. …

    “Jān kije n̄an ļoor Rilo̧mo̧o̧r eo im jerbal kōn niknik n̄an erom armej eo kar ejake kōj n̄an erom. Jen ron̄jake im pokake im̧we ko an Jetōb Kwojarjar eo iIlo ad kōm̧m̧ane āindein, Jemedwōj Ilan̄ enaaj kwaļo̧k n̄an kōj men ko jejjan̄i kar jeļā kōn kōj make. Enaaj kōmeramļo̧k iaļ eo im̧aad im kōpeļļo̧k mejād n̄an lo men ko ad jejaje im bōlen tōļan ko jab ļōmņak kaki” (“Of Regrets and Resolutions,” Liahona, Nob. 2012, 22, 23).

  6. Elder Bruce R. McConkie eaar kōmeļeļeik: “Menin letok ko ilo jetōb ejjeļo̧k jem̧ļo̧kier ilo oran im indeeo ilo wōraer. Ko repād ilo naan eo kar kwaļo̧ke rej pijaik jiōbto eo eļap an jouj kwojarjar eo me ej Anij eo ad em̧m̧an ej leļo̧k n̄an ro me rej iakwe im jerbal n̄an e” (A New Witness for the Articles of Faith [1985], 371).

  7. Elder Marvin J. Ashton eaar katakin:

    “Kar ebbōk tak wōt, in kwaļo̧k jet menin letok ko me rejjab iien otemjej kein kam̧ool ak jab aorōk bōtaab rej kanooj aorōk. Ibwilijin men kein emaron̄ menin letok ko am̧—menin letok ko rejjab kanooj kein kam̧ool bōtaab rem̧ool im aorōk.

    “Jān etali jet iaan men kein ralikkar aer dik aer aorōk: menin letok eo an kajjitōk; menin letok eo an ron̄jake, menin letok eo an ron̄jake im kōjerbal ainikien eo edik im emera, menin letok eo an maron̄ jan̄; menin letok eo an joļo̧k aikwelel; menin letok eo an errā; menin letok eo an ālij in men; menin letok eo an kappukōt ta eo ejim̧we; menin letok eo an jab ekajet; menin letok eo an pukōt Anij kōn tōl; menin letok eo an rikaļoor; menin letok eo an kea kōn ro jet; menin letok eo an maron̄ kejōklo̧kjeņ; menin letok eo an jar; menin letok eo an kwaļo̧k naan in kam̧ool ekajoor; im menin letok eo an bōk menin letok eo an Jetōb Kwojarjar” (“There Are Many Gifts,” Ensign, Nob. 1987, 20).

  8. Paul eaar barāinwōt kōmeļeleik, “[Anij] kaaenōm̧m̧an kom̧ ilo am jorrāān otemjej, bwe kōmin maron̄ in kaaenōm̧m̧ane ro rej pād ilo jabdewōt jorrāān, kōn aenōm̧m̧an eo kōmij make aenōm̧m̧an kake jān Anij” (2 Korint 1:4).

  9. Elder Richard G. Scott eaar kōmeļeļeik: “Anij ewōr juon an karōk ejeno̧lo̧k n̄an mour eo am̧. Enaaj kwaļo̧k m̧ōttan ko ilo karōk jab eo n̄an eok ilo am̧ kappukōte kōn tōmak im pokake ejjab oktak” (“How to Live Well amid Increasing Evil,” Liahona, Māe 2004, 102).

  10. Mother Teresa, Ilo Edward W. Desmond, “Interview with Mother Teresa: A Pencil in the Hand of God,” Time, Dec. 4, 1989, time.com.