Biblioteca
Li Qaawa’ najolomin re lix Iglees


Li Qaawa’ najolomin re lix Iglees

Rik’in chanru li Qaawa’ najolomin re lix Iglees, teneb’anb’il li nimla paab’aal ink’a’ na’eek’an reheb’ chixjunileb’ li neke’k’anjelak chiru a’an sa’ ruchich’och’.

Ex was wiitz’in raarookex inb’aan li nekexk’amok re lix tijonelil li Dios. Sa’ li ewu a’in nawaj aatinak chirix lix chaab’ilal li Qaawa’ sa’ xjolominkil lix awa’b’ejihom sa’ ruchich’och’. Ak nekenaw li xb’eenileb’ na’leb’ chirix a’an. Nintz’aama naq li Santil Musiq’ej tixk’ut xyaalalileb’ cheru.

Xb’een, li Jesukristo a’an lix jolom li Iglees sa’ chixjunil li ruchich’och’.

Xkab’, a’an naxjolomi lix Iglees anajwan rik’in raatinankileb’ li winq b’oqb’ileb’ choq’ profeet, ut naxb’aanu rik’in k’utb’esinb’il na’leb’.

Rox, a’an kixk’e li k’utb’esinb’il na’leb’ reheb’ lix profeet sa’ najter q’e kutan, ut toj naxb’aanu anajwan.

Xkaa, a’an naxk’e li k’utb’esinb’il na’leb’ chirix li yaal reheb’ li neke’k’anjelak rub’el lix b’eresinkileb’ lix profeet.

Rik’ineb’ li xb’eenil na’leb’ a’an, naqak’e reetal naq rik’in chanru li Qaawa’ najolomin re lix Iglees, teneb’anb’il li nimla paab’aal ink’a’ na’eek’an reheb’ chixjunileb’ li neke’k’anjelak chiru a’an sa’ ruchich’och’.

Jo’ naqanaw, na’ajman ru li paab’aal re xpaab’ankil naq li Qaawa’ waklesinb’il chi yo’yo a’an yoo chirilb’al chixjunil li wan rilom rik’in lix awa’b’ejihom. Na’ajman ru li paab’aal re xpaab’ankil naq a’an naxb’oqeb’ li kristiaan moko tz’aqaleb’ ta re ru chi k’anjelak chiru. Na’ajman ru li paab’aal re xpaab’ankil naq a’an naxnaweb’ ru chi tz’aqal li ani naxb’oq, jo’ lix seeb’aleb’ jo’ ajwi’ li wankilal naru te’xtaw, ut jo’kan naq maak’a’ xmajelal sa’eb’ lix b’oqom.

Maare li na’leb’ a’in naxk’e che’xb’aqle xjolomeb’ malaj che’se’eq junjunqeb’ wankeb’ arin—jo’eb’ li neke’xk’oxla naq yal jun sachk lix b’oqb’al chi k’anjelak jo’eb’ ajwi’ li yookeb’ chixk’oxlankil junaq li neke’xnaw ru li maare ink’a’ us lix b’oqb’al sa’ lix awa’b’ejihom li Qaawa’. Li waatin choq’ reheb’ li wiib’ ch’uut a’in, a’an naq che’xb’ay rib’ sa’ raqok aatin chi jo’kan toj reetal naq chi chaab’il chik te’ruuq chirilb’al li k’a’ru naril li Qaawa’. Reeqaj raqok aatin chi jo’kan, li k’a’ru tento taak’e wi’ reetal, a’an naq laa’at wan aaseeb’al chixk’ulb’al li k’utb’esinb’il na’leb’ ut chi k’anjelak a’ yaal jo’ li na’leb’ a’an chi maak’a’ aaxiw.

Na’ajman ru li paab’aal re xb’aanunkil a’an. Na’ajman ru jun paab’aal q’axal wi’chik nim re xpaab’ankil naq li Qaawa’ naxb’oqeb’ li moos moko tz’aqaleb’ ta re ru re jolomink sa’ aab’een. Li rajb’al li waatin sa’ li ewu a’in, a’an xnimomb’resinkil laa paab’aal naq li Dios nakatxb’eresi sa’ laa k’anjel chiru a’an. Ut aajel wi’chik ru chiru a’in, lin yo’onihom a’an naq tinnimob’resi laa paab’aal naq li Qaawa’ yoo chixmusiq’anb’ileb’ li moos moko tz’aqaleb’ ta re ru li naxb’oqeb’ choq’ aajolominel.

Sa’ xtiklajik, maare taak’oxla naq li paab’aal jo’ a’an moko aajel ta ru choq’ re lix chaab’ilal lix Iglees ut lix awa’b’ejihom li Qaawa’. A’b’anan, maare taataw—yalaq b’ar wankat sa’ lix tasalil lix k’anjelil li tijonelil, jo’ lix profeet li Qaawa’ malaj jo’ jun ak’ aj k’amol re li Tijonelil re Aaron—naq tz’aqal aajel ru li paab’aal.

Chootiklaaq rik’in k’a’ru naraj naxye li paab’aal choq’ re jun awa’b’ej re lix molameb’ laj tzolonel malaj aj tenq’anel. Tento naq wan xpaab’aal naq li Qaawa’ tz’aqal kixb’oq chaq, xnawb’al lix q’unal lix metz’ew jo’ ajwi’ lix kawilal. Tento naq wan xpaab’aal naq li winq li kik’ehok re li b’oqb’al re kixk’ul li k’utb’esinb’il na’leb’ xb’aan lix Musiq’ li Dios. Lix tenq’ aj k’ehol na’leb’ ut eb’ li komon sa’ lix molam tento te’wanq juntaq’eet li paab’aal re xtaaqenkil a’an chi kaweb’ xch’ool ut maak’a’eb’ xxiw.

Kiwil li kawilal ch’oolej a’in naq jun saaj winq kichunla chixk’atq lix awa’b’ejil re lix molam laj tenq’anel sa’ jun domingo eq’la. A’an toje’ b’oqb’il jo’ aj tz’iib’anel reheb’. Li saajil awa’b’ejil ke’xk’uub’ xna’leb’ sa’ komonil. Ke’aatinak chirix chanru te’ruuq chixtz’aqob’resinkil ru lix tz’aam li obiisp naq te’xtenq’a chi sutq’iik sa’ iglees jun al li ink’a’ nawulak. Chirix li tijok ut li aatinak, ke’xb’oq laj tz’iib’anel chi xik sa’ rochoch li al li maajun sut nawulak sa’ xch’utameb’ re xb’oqb’al chi wulak.

Laj tz’iib’anel ink’a’ kixnaw ru li al, a’ut kixnaw naq jun reheb’ lix na’ xyuwa’ a’an komon li ink’a’ mas nawulak ut li jun chik moko komon ta—ut josq’ b’ayaq. Yoo chaq xk’a’uxl b’ayaq, a’ut maak’a’ xxiw. A’an kixnaw naq lix profeet li Dios xpatz’ reheb’ aj k’amol re li tijonelil naq te’xk’ameb’ chaq li karneer sachenaq. Ut a’an kirab’i li xtij lix awa’b’ejil. A’an kirab’iheb’ chixk’ulub’a sa’ komonil xk’ab’a’ li al li taakole’q rix jo’ ajwi’ lix k’ab’a’ xjunes rib’ a’an.

Laa’in kiwil naq laj tz’iib’anel kib’eek toj sa’ rochoch li al li ink’a’ nawulak. Timil timil nab’eek jo’ chanchan naq yoo chi nach’ok rik’in li k’a’ru jwal xiwxiw. A’b’an, maji’ jun meer hoonal naq kisutq’i rochb’een li al, se’se li ru. Ink’a’ ninnaw ma kixnaw sa’ li hoonal a’an, a’ut xko’o rik’in xpaab’aal naq a’an wan sa’ xtaql li Qaawa’. Li paab’aal a’an kikana rik’in ut kinima naq kik’anjelak jo’ misioneer, jo’ yuwa’b’ej, jo’ aj jolominel reheb’ li saaj winq, ut jo’ obiisp.

Choo’aatinaq chirix k’a’ru naraj naxye li paab’aal choq’ re jun obiisp. Wan naq jun obiisp nab’oqe’ chi k’anjelak chiruheb’ li ani neke’xnaw ru chi us. Eb’ li komon sa’ li teep neke’xnaw k’a’ru lix q’unal xmetz’ew jo’ ajwi’ lix musiq’ejil kawilal, ut neke’xnaw naq wankeb’ jalaneb’ sa’ li teep li ke’ru raj chi b’oqe’k choq’ obiisp—jalaneb’ li maare q’axal wi’chik chaab’ileb’ xtzolb’al, ninqeb’ xnawom, chaab’ileb’ xch’ool, malaj ch’ina-useb’ chik.

Eb’ li komon a’in tento te’xnaw naq li b’oqok chi k’anjelak choq’ obiisp nachal chalen chaq li Qaawa’, rik’in li k’utb’esinb’il na’leb’. Chi maak’a’eb’ xpaab’aal li komon, li obiisp li b’oqb’il chaq xb’aan li Dios taach’a’ajko’q b’ayaq chik rik’in xk’ulb’al li k’utb’esinb’il na’leb’ naraj ru re xtenq’ankileb’. Ink’a’ taa’elq chi uub’ej chi maak’a’eb’ xpaab’aal li komon re xxaqab’ankil xwankil.

A’ut rik’in sahil ch’oolejil ninye naq yaal ajwi’ a’in sa’ xjunpak’alil. K’oxla lix moos li Qaawa’, li rey aj Benjamin, li kixb’eresi lix tenamit toj sa’ li jalb’a-k’a’uxlej. Lix ch’ooleb’ li tenamit ke’q’unob’resiik xb’aaneb’ xpaab’aal naq b’oqb’il a’an xb’aan li Dios, us ta lix q’unal lix metz’ew jo’ winq, ut naq li raatin kichal chalen chaq li Dios. Nanaq sa’ aach’ool li ke’xye li tenamit: “Yaal, naqapaab’ chixjunil li aatin li xaye qe; … naqanaw chirix lix tz’aqalil re ru ut lix yaalalil, xb’aan lix Musiq’ li Qaawa’ Q’axal Nim Xwankil, li xk’anjela jun li nimla jalok qe, malaj re li qach’ool, jo’kan naq maak’a’ chik li qajom re xb’aanunkil li maa’usilal; re b’an xb’aanunkil rajlal li chaab’ilal” (Mosiah 5:2).

Re naq jun aj jolominel taa’elq chi uub’ej sa’ xk’anjel li Qaawa’, tento naq reeqaj rilb’al lix xmajelal ut xq’unal xmetz’ew, li tenamit te’xkanab’ b’an rib’ chiru li na’leb’ naq a’an b’oqb’il xb’aan li Dios. Nanaq sa’ laa ch’ool chanru naq li rey aj Benjamin kixch’olob’ lix k’anjel jo’ aj jolominel:

“Moko kexintaqla ta chi chalk arin re tineexuwa, chi moko re teek’oxla naq laa’in nimin ta chiru jun winq li nakam.

“Laaʼin bʼan chanchanin joʼ laaʼex, ut wan saʼ inbʼeen li jar paay chi majelal re tzʼejwalej ut re kʼaʼuxlej; aʼbʼanan sikʼbʼil wu xbʼaan li tenamit aʼin, ut kʼojobʼanbʼilin xbʼaan lin yuwaʼ, ut kanabʼanbʼilin xbʼaan ruqʼ li Qaawaʼ re tinwanq choqʼ aj taqlanel ut choqʼ rey saʼ xbʼeen li tenamit aʼin; ut kinkʼuulaak ut kikoleʼ wix xbʼaan lix wankilal li maakʼaʼ xjuntaqʼeetankil, re tinkʼanjelaq cheru chi anchal li metzʼew, li kʼaʼuxl ut li kawilal li kʼeebʼil we xbʼaan li Qaawaʼ ” (Mosiah 2:10–11).

Jo’ nakawil laa’at, maare q’un xmetz’ew laa jolominel sa’ lix Iglees li Qaawa’, malaj ut kaw rib’ ut wan xmusiq’anb’il na’leb’. Relik chi yaal, chixjunileb’ laj jolominel wan xq’unaleb’ xmetz’ew jo’ ajwi’ lix kawilaleb’. Neke’tenq’aak lix moos li Qaawa’ li b’oqb’ileb’ chi jolomink sa’ qab’een naq naqileb’ jo’ ilb’ileb’ xb’aan li Qaawa’ naq a’an kixb’oqeb’.

Li Dios narileb’ lix moos chi tz’aqal re ru. A’an narileb’ lix wankilal ut li k’a’ru taak’ulmanq sa’ xyu’ameb’ junaq kutan. Ut a’an naxnaw chanru naq naru te’jale’q chi tz’aqal aniheb’ a’an. A’an naxnaw ajwi’ chanru te’ruuq chi jale’k xb’aan li k’a’ru te’xk’ul rik’ineb’ li ani te’xjolomi.

Maare ak xatkawob’resiik xb’aaneb’ li ani chi aj u xatb’oqe’ chi k’anjelak. Junxil kinb’oqe’ choq’ obiisp chiruheb’ li saaj maji’ sumsuukeb’. Ink’a’ ninnaw chi tz’aqal b’arwan li rajom li Qaawa’ choq’ we, ma li jalok tink’e chi uxmank sa’ xyu’ameb’ a’an malaj li jalok kixnaw a’an naq te’xk’e chi uxmank sa’ inyu’am laa’in.

Ink’a’ nintaw ru chanru, a’ut lix k’ihaleb’ li saaj a’in kine’ril jo’ naq b’oqb’ilin chaq xb’aan li Dios tz’aqal choq’ reheb’ a’an. Ke’rileb’ ru lix q’unal inmetz’ew, a’ut ink’a’ ke’kana xk’a’uxleb’ chirix a’an.

Nanaq sa’ inch’ool jun saaj winq li kixpatz’ inna’leb’ chirix li natzolok sa’ tzoleb’aal. A’a toje’ ki’oq sa’ jun tzoleb’aal jwal chaab’il. Jun xamaan chirix naq kink’e re inna’leb’, kixsik’ jun chik ch’utam wik’in.

Naq ki’ok sa’ lin oficina, kisach inch’ool naq kixpatz’ we, “Obiisp, ma naru tootijoq rub’elaj naq too’aatinaq? Ma naru toowiq’laaq? Ut ma naru tink’e li tij?”

Kisach inch’ool xb’aan lix tz’aam. A’ut jwal wi’chik kisach inch’ool xb’aan lix tij. Chi jo’ka’in kitijok: “At qaChoxahil Yuwa’, laa’at nakanaw naq li Obiisp Eyring xk’e we jun na’leb’ sa’ li xamaan xnume’, ut ink’a’ us x’el. B’aanu usilal ut chamusiq’a a’an re tixnaw li tento tinb’aanu anajwan.”

Anajwan ut, maare tatse’eq xb’aan a’an, a’b’an laa’in ink’a’ kinse’ek. A’an ak kixnaw li k’a’ru kiraj li Qaawa’ naq tixb’aanu. A’ut a’an kiroxloq’i li ropiis li obiisp sa’ lix Iglees li Qaawa’ ut maare kiraj naq taawanq inhoonal chixk’ulb’al xkomon chik xkawilal inch’ool re xk’ulb’al li k’utb’esinb’il na’leb’ sa’ li b’oqb’al a’an.

Ut jo’kan kik’ulman. Tz’aqal naq kooxaqli ut koochunla, kink’ul li k’utb’esinb’il na’leb’. Kinye re li kiweek’a naq kiraj li Qaawa’ naq tixb’aanu. Ka’ajwi’ 18 chihab’ xyu’am a’an sa’ li hoonal a’an, a’ut ak cheek chik sa’ musiq’ejil chihab’.

Ak kixnaw naq ink’a’ na’ajman ru naq taa’aatinaq rik’in jun obiisp chirix li yoo chi nume’k wi’. A’ut, ak kixtzol naq tixxaqab’ xwankil lix moos li Qaawa’, us ta q’un xmetz’ew. Moqon a’an kib’oqe’ choq’ awa’b’ej re li oqech. Toj wan rik’in li na’leb’ kiqatzol sa’ komonil: wi wan laa paab’aal naq li Qaawa’ naxjolomi lix Iglees rik’in li k’utb’esinb’il na’leb’ k’eeb’il reheb’ lix moos moko tz’aqaleb’ ta re ru b’oqb’ileb’ xb’aan, li Qaawa’ tixte li rilob’aal choxa chiruheb’ lix moos, jo’ naq tixb’aanu ajwi’ aawe.

Xb’aan li kink’ul sa’ li kutan a’an, kintzol naq lix paab’aaleb’ li ani chi aj u nokok’anjelak, wan naq mas wi’chik chiru li qapaab’aal qajunes, naxk’am chaq qe li k’utb’esinb’il na’leb’ sa’ xk’anjel li Qaawa’.

Kiwan jun chik li tzol’leb’ choq’ we. Wi li saaj winq a’an kixraq raj aatin chiwix xb’aan naq kinpalto’k sa’ xkeeb’al chaab’il na’leb’ re li xb’een sut, ink’a’ raj taachalq wi’chik wik’in. Ut jo’kan, rik’in ink’a’ xraqb’al aatin chiwix, a’an kixk’ul lix k’ojob’ankil xch’ool li kiraj.

Jun chik li tzol’leb’ kink’ul aran li toj nak’anjelak we. A’ yaal jo’ ninnaw laa’in, maajun sut kixye a’an re anihaq chik sa’ li teep naq moko chaab’il ta li na’leb’ li kink’e re sa’ xtiklajik. Wi kixb’aanu raj a’an, maare taaka’ch’inob’resiiq raj xpaab’aaleb’ jalaneb’ sa’ li teep sa’ xkanab’ankil rib’ chiru lix musiq’anb’il na’leb’ li obiisp.

Ninyal inq’e chi ink’a’ xraqb’al aatin chirixeb’ lix moos li Qaawa’ chi moko aatinak chirix xq’unaleb’ xmetz’ew. Ut ninyal inq’e chixk’utb’al li na’leb’ a’an chiruheb’ li walal ink’ajol rik’in inb’aanuhom. Li Awa’b’ej James E. Faust kixwotz jun na’leb’ li yookin chixyalb’al inq’e re xyu’aminkil. Tinye a’an eere:

“Laa’o … tento taqatenq’a ut taqaxaqab’ xwankileb’ laj jolominel qe sa’ li qana’aj, xb’aan naq … b’oqb’ileb’ ut sik’b’ileb’ ru. Chixjunjunqaleb’ li komon sa’ li Iglees naru te’xk’ul xna’leb’ rik’in jun obiisp malaj jun awa’b’ej re li uq’ej, awa’b’ej re li oqech malaj awa’b’ej re li mision, ut li Awa’b’ej re li Iglees ut li neke’k’anjelak rochb’een. Maajun reheb’ li winq a’in ke’xpatz’ naq te’xk’ul lix b’oqb’al. Maajun reheb’ tz’aqal re ru. A’ut, chixjunileb’ a’an xmoos li Qaawa’, b’oqb’ileb’ xb’aan sa’ xtz’uumaleb’ re li ani k’ulub’ej chixk’ulb’al li musiq’anb’il na’leb’. Eb’ li ani b’oqb’ileb’, xaqab’anb’ileb’ xwankil, ut k’ojob’anb’ileb’ sa’ xk’anjel wankeb’ xk’ulub’ chi xaqab’aak qab’aan. …

“… Xmaak’a’il li oxloq’ink choq’ reheb’ aj jolominel sa’ li Iglees naxk’e naq naab’aleb’ neke’q’uno’ sa’ musiq’ej ut neke’t’ane’. Tento naq ink’a’ taakanaaq qak’a’uxl chirix lix majelaleb’ li winq li b’oqb’ileb’ chi jolomink sa’ qab’een, ut naq taqaxaqab’ xwankil li opiis li b’oqb’ileb’ wi’ ” (“Llamados y escogidos,” Liahona, Nov. 2005, 54–55).

Li na’leb’ a’an narosob’tesiheb’ lix moos li Dios sa’ yalaq k’a’ru neke’nume’ wi’.

Sa’ xtiklajik lix Iglees li Qaawa’, ke’wan laj jolominel nach’ rik’in li Profeet aj Jose Smith li ke’ok chi aatinak chirixeb’ lix majelal. Us ta rilomeb’ chaq ut ke’xnaw chanru wan chiru li Qaawa’, li musiq’ej re wecho’k ut li kaqal kipukan jo’ jun yajel. Jun reheb’ li Kab’laju kixxaqab’ choq’ qe chiqajunil li reetalil li paab’aal ut tiikilal tento te’wanq qe wi taqaj k’anjelak sa’ x’awa’b’ejihom li Qaawa’.

A’an a’in li esil: “Junjunq reheb’ li xb’eenil ke’xb’oq jun ch’utam sa’ li santil ochoch choq’ reheb’ li ani neke’xk’oxla naq laj Jose Smith a’an jun profeet t’anenaq. Ke’xsik’ xxaqab’ankil laj David Whitmer choq’ ak’ jolominel re li Iglees … Chirix rab’inkil li wech’ok chirix li Profeet, laj Brigham [Young] kixaqli ut kixch’olob’ xyaalal: Laj Jose a’an jun profeet, ut kinnaw a’an, ut us ta te’maa’usaatina chi jo’kan li jo’ k’ihal te’raj; ink’a’ taaruuq te’xsach lix xaqab’ankil lix Profeet li Dios, ka’ajwi’ taaruuq te’xsach lix wankilaleb’ rib’ chirib’il rib’, te’xset li k’a’ru laqab’anb’ileb’ wi’ rik’in li Profeet ut li Dios, ut te’kub’eeq toj sa’ xb’alb’a” (Church History in the Fulness of Times Student Manual [Church Educational System manual, 2003], 2nd ed., 174; chi’ilmanq ajwi’ Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: Brigham Young [1997], 79).

Wan jun laq’leb’ li nokoxlaq’ab’ rik’in li Qaawa’ sa’ li qak’anjel. Li laq’leb’ a’an natikla yalaq b’ar b’oqb’ilo chi k’anjelak sa’ lix awa’b’ejihom, ut naxik toj rik’ineb’ li neke’jolomink sa’ qab’een sa’ li tijonelil, toj rik’in li profeet li b’ak’b’il rib’ rik’in li Qaawa’. Na’ajman ru li paab’aal ut li tuulanil re k’anjelak sa’ li na’ajej b’oqb’ilo wi’, re xkanab’ankil qib’ chiru li Qaawa’ ut naq a’an xb’oqok qe ut reheb’ li ani neke’jolomin sa’ qab’een, ut re xxaqab’ankileb’ xwankil a’an rik’in xtz’aqalil li paab’aal.

Te’wanq hoonal, jo’ naq kik’ulman sa’ xkutankil Kirtland, naq taa’ajmanq ru li paab’aal jo’ chanchan lix paab’aal ut lix tiikilal laj Brigham Young re xxaqab’ankil qib’ sa’ li na’ajej b’oqb’ilo wi’ xb’aan li Qaawa’, chi tiikaqo chiru lix profeet ut chiruheb’ laj jolominel b’oqb’ileb’ xb’aan a’an.

Ninch’olob’ xyaalal chi sa sa’ inch’ool naq li Jesukristo najolomink. A’an naxjolomi lix Iglees ut lix moos. Ninch’olob’ xyaalal naq laj Thomas S. Monson a’an li winq li nak’amok re ut naxk’anjelaheb’ chixjunileb’ lix laawil li loq’laj tijonelil sa’ ruchich’och’ sa’ li hoonal a’in. Ut nintz’aama li osob’tesink sa’ xb’een chixjunileb’ li moos tuulaneb’ xch’ool li k’anjelak chi chaab’il sa’ lix Iglees li Jesukristo k’ojob’anb’il wi’chik, li tz’aqal jolominb’il xb’aan a’an. Eb’ lix laawil li tijonelil ke’k’ojob’aak wi’chik choq’ re rosob’tesinkileb’ chixjunil li ralal xk’ajol li qaChoxahil Yuwa’. Li qamision ut qab’oqb’al a’an li k’anjelak sa’ qana’aj sa’ xk’anjel li Qaawa’. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.