Bwanaan te Uea
I kakoaua bwa n te maungatabu aio, ti a tia n ongo Bwananan te Uea. Te tutuo ibukira bwa ti na kanga ni kaeka.
Te Moan, taeka n akoi ibukiia ataei aika uarereke. Eng, aio te kabanea n tetere, ao eng, ngai te kabanea n tia taetae.
N te tai ae nako, ngke I kawara Provo City Centre Tembora, I rang tangira te korotamnei ae aranaki bwa te Moan Kaotioti mai Kiraroa. Te Tamnei ae kaota te oota ao te mwaaka mai karawa ngke te Tama ao te Nati a kawara Iotebwa Timiti te teei.
Ngkai kam karaoa te kabotau ma te bwai ae riki are tabu are kaira Kaokan Bwaai, I kona n iangoa te bwai ae nooraki ae kaota te oota ao mwakan tamnein te Atua n ruo iaon te Maungatabu ni Kabuta aio ao, te mwaaka ao te ota anne e mwaee ni katobibia te aonaaba.
I angani ngkami au kakoaua bwa Iesu bon te Kristo, ao anne mwiin te mwakuri ae tabu aei, ao te maungatabu ni kabuta anne bon teuana te tai ae moan te kakawaki are E anga kaetieti nakon Ana Ekaretia ao nakoira ni kabane.
N Reireiaki mai Ieta
N te tai are kateaki iai te Ekaretia, ao te Uea e rinea Iotebwa Timiti bwa te burabeti, te tia mamata, ao ana abotoro te Uea ae Iesu Kristo1 ao e taku nakon te Ekaretia:
“Bwa ana a taeka kam na karekei, n aron ae bon man oin wiiu, ma te taotaonakin nano ao te onimaki ni kabanea.
“Bwa man karaoan bwaai aikai mataroan moone e na aki tokanikai i aomi;… ao te Uea ae te Atua E na kamaenakoa mwaakan te roo mai moami, ao ni ioioa karawa ibukin kabwaiami.”2
Mwiina, ni kabane kaain te Moan Beretitentii ao Aia Kooram Abotoro Ake Tengaun Ma Uoman a kamatoaki ao ni katabuaki bwa burabeti, taan mamata, ao taan kaotioti.3
N te tai aei, ngkai ti botaki i aan ana kairiri Beretitenti Thomas S. Monson, ti kantaninga n ongora “ana kantaninga te Uea, … ana iango te Uea, … bwanaan te Uea, ao mwaakan te Atua nakon te kamaiuaki.”4 Ti kakoaua Ana berita: “Tao man oin bwanaau ke man bwanaaia au toro, bon ti te arona.”5
Ni kakamwakurin ao kamangaongaon ara aonaaba ae boou, n onimaki ao ni kakoauai ana taeka te Moan Beretitentii ao te Kooram n Tengaun ma Uoman e boongana nakon rikiraken tamneira ao ara kekeiaki.6
Ti a tia ni bane n roko ibukin te maungatabu ni kabuta ae tamaroa aei. Mirion Aika Itiaki ni Boong Aika Kaitira ao kaain aaro ake tabeua inanon ae raka nakon 200 aaba, n taetae aika e raka iaon 93 taetae, n irii tetere aikai ke ni wareki rongorongon te maungatabu.
Ti roko n tataro ao ni katauraoi. Bwa e mwaiti iroura, a mwaiti katabetabe ni iango ao taian titiraki. Ti tangiria ni kaboui ara onimaki inanon ara Tia Kamaiu, Iesu Kristo, ao ni kakorakorai ara konabwai n totokoi kariiri ao ni kararoai tian katabetabe. Ti roko bwa ti na reireiaki mai eta.
Ana Iango ao Ana Kantaninga te Uea
Ibukin te Moan Beretitentii ao te Tengaun ma Uoman, ake aki toki n taetae n tain te maungatabu, te tabe ae korakora ni katauraoan aia rongorongo bon te uota ae okioki ao te onimaki ae tabu.
Inanon ririki n nako, imwain mwakuriu bwa te Mataniwi ni Kabuta, I butia Unimwane Dallin H. Oaks ngkana e katauraoa te taetae ae kaokoro ibukiia titeiki nako. E kaeka bwa e aki ma e reitia, “Ma au taetae n te maungatabu ni kabuta a kaokoro. I rinanon 15 nakon 20 au beeba ni katauraoi ni kakoaua bwa te bwai are I taekinna bon are tuangai te Uea bwa N na taekinna.”7
N ningai ao ni kanga are e na roko iai te kairi mai ieta ibukin te maungatabu ni kabuta?
Ma akean atuun te rongorongo ae ti anganaki, ti noora tikiraoin karawa ni babairei aron bwaai n reirei ao botoniango n te koaua ae akea tokina n tatabeua ao ni kabane maungatabu.
Temanna mai buakoia Tariu e tuangai bwa atuun ana reirei ibukiin te maungatabu aei e anganaki imwiin ana taetae n Eberi ae nako. E taekinaki naba teniua te wiiki n nako are e bon teimatoa n tataro ao n tataninga te Uea. Temanna e kaeka, ngke e titirakinaki bwa maanra are e a tia ni kabanea n otea te taetae ae katekenano, ana kaeka temanna tarira, “Uabwi ma nimaua te ririki.”
N te tai teuana ma teuana a kona ni waekoa n roko te oi ni iango, ma kanoana ao kabwarabwaraana e bon tangira kekeraken te tamnei. Te aki mamatam ao te tataro, te kamatebwai ao te onimaki, bon ngaia n taainako mwakoron te waaki. E aki tangira te bwabwakanikewe te Uea ni karabai Ana taeka nakoia Aika Itiaki.
Kaetieti ibukin te taetae n te maungatabu ni kabuta, a roko n taainako n te bong ke ni moantain te ingabong, ngkana kanoan te taetae anne e raroa man are e iangoaki. N ae waetata, te iango are aki kantaningaki ao, n taai aika bati, taeka ao kibuntaeka a roko kanga te kaotioti ae itiaki.8
Ngkai ko ongora, taian rongorongo aika ko karekei a kona ni kabwarabwaraaki n taeka ake a karika te bitaki nakoim.
Ngke I taetae n ririki aika nako n te maungatabu ni kabuta, I tuangaki te mwakoro n taeka are e rin n au iango ngke I titirakinaki ngkana I a tauraoi ni karaoa te mwakuri ni mitinare. Te kibu e kangai “Ko aki atai bwaai ni kabane, ma ko ataa ae tau!”7 Te ataeinnaine ae tekateka n te maungatabu ni kabuta n te bong arei e tuangai bwa e tataro ibukin kan karaoan te mare, ao e na kanga ni kinaa raoi te ataeinimwaane. Ngke I taekin taeka “Ko aki atai bwaai ni kabane, ma ko ataa ae tau,” te Tamnei e kamatoa nakon neienne ae e kinaa raoi teuanne. A tia n rangi ni kukurei n aia mare inanon ririki aika mwaiti.
I berita nakoim bwa ngkana ko a tia ni katauraoa tamneim ao n roko ma te kantaninga bwa ko na ongo bwaanan te Uea, iango ao namakin a na roko n am iango ake a kaineti bon tii ibukim. Ko a tia n namakinii n te maungatabu aio, ke ko na kona ngkana ko kamatebwai rongorongo ni wiiki ake mai imwaina.
Ibukin Ngkai ao n Namwakaina Aika Imwaim
E taku Beretittenti Monson:
“Anaa te tai ni wareki rongorongon te maungatabu.”10
“Iango [ia]. … I a tia ni kunea … bwa I karekea riki ae raka man reirei aika roko ngke I kakorakoraai ni kamatebwai.”11
Rongorongo man te maungatabu ni kabuta bon ana iango te Uea ae e anganiira ngkai ao ibukin namwakaina aika imwaira.
E “rimoaia [ana tiibu], te tia kawakin tibu, ao a rimwiina ana tibu: bwa a kina bwanana.”12
E aki toki Bwanana ni kaetira bwa ti na bita te bwai teuana inanon maiura. E kaoira bwa ti na rairi nanora. E kaoira bwa ti na Rimwiina.
Iangoi aron rongorongo aikai man te maungatabu aei:
Beretitenti Henry B. Eyring man te ingabong aei: “I kaota au koaua bwa te Atua te Tama e maiu ao e tangiriko bwa ko na Nakoina. Aio ana Ekaretia ae koaua te Uea Iesu Kristo. E kinai ngkami; E tangiri ngkami; ao; E tararuai ngkami;”13
Beretitenti Dieter F. Uchtdorf man ngkoananoa: “I kakoaua bwa ngkana ti borauakinna ke n reitanako te mwananga ae moan te nakoraoi are e kaineti nakon te Atua, maiura a na nakoraoi … ao e na kabonganaira te Uea ni kawai aika kamimi ni kakabwaiaia naake irarikira ao ni uota Ana kantaninga ae akea tokina.”14
Beretitenti Russell M. Nelson: “I berita bwa ngkai kam wareka Ana Boki Moomon n te bong ae koraki, kam kona n tauraoi ni kaitara buakakan te bong, n ikotaki ma ana katikitiki tangirakin tamnei aika buakaka ao tabeua ake a katika te iango.”15
Unimwaane Dallin H. Oaks ngkoananoa: “I kakoaua bwa te katanoata nakon te utu bon koaua aika akea tokiia, ana kantaninga te Uea ibukiia Natina aika a ukoukora te maiu ae akea tokina.”16
Ao Unimwaane M. Russell Ballard man ti tabeua miniti n nako: “Ti tangiria ni mwaneia n akoiia natin te Atua ao ni katoka te riribai, n raonaki ma riribakin te reeti, rikin te aomata, ao te aba.”17
Bukina bwa e reke teutana te miniti, I kan reita te ururing iroun Unimwaane Robert D. Hales. Kaain te Moan Beretitentii a tuanga Unimwaane Hales bwa e na kona n anga ana rongorongo ae kimototo n te tetere ni moaningabongin te Tabati ngkana arona bwa e marurung. Ngkai e aki marurung, e katauraoa ana rongorongo, are e kabanea n te wiiki ae nako ao e tibwaia ma ngai. Banen ana ririki ae anganaki tao teniua te aoa n nako, I tibwauai teniua te rain man ana taeka.
N taekina ana taeka Unimwaane Hales: “Ngkana ti rineia ni karekea te onimaki, ti a tauraoi n tei imatan te Atua. … Imwiin Taurakin te Tia Kamaiu, E kaoti ti nakoia ake ‘a tia ni kakaonimaki ni kakoauan Iesu ngke a maeka n te maiu ae mamate.’ [R&B 138:12.] Naake ‘a kaitaraa ake aki butimwaea aia koaua … ao aia … kauring burabeti ake ngkoa [aki] noora rokon [te Tia Kamaiu], ke n noora ubuna.’ [R&B 138:21.] … Ara onimaki a katauraoira ni mena ni mweengan te Atua.”
Ai akoira te Uea ni kaunga nanon Beretitenti Nelson ni waekoa ni kitana te moan tetere ni maungatabu n te kabane, n aki katawanou, ao ni kawaekoa nako rarikin ana kainiwene Robert D. Hales ike e kona n roko ao ni mena ikekei, ana beretitenti n te kooram ma te anera Mary Hales ngkai e a motirawa man te maiu aei Unimwaane Hales.
Ni kaeka nakon Bwanaan te Uea
I kakoaua bwa n te maungatabu aio ti a tia n ongo bwanaan te Uea.
Ti riai n aki kubanako ngkana bwanaan ana toro te Uea a warekaki n iangoan te aonaaba ao, n ara tai n iango. Anne te bwai ae ririki. I katorobubua n te tembora ma Tariu. I kakoaua aron tamaroan tamneia. Nanoia ae korakora bon kakukureian te Uea ao ni buokiia natin te Atua n Okiria.
Itingaun, Bitiobiriki, Beretitentii ni Kabuta n te Bootaki n Aine, Ataeinnaine, ao te Buraimwari; ao taan kairiri ni botaki n ibuobuoki ake tabeua a tia ni karokoa te namakin ae moan te tamaroa nakon te maungatabu aio, ma te anene ae tangiraoi ao taian tataro.
Iai n te bwaoki ni kaubwai kaetieti mai karawa are a kakantaningaa kuneakiia n rongorongon te maungatabu ni Kabuta. Ukerakira n tatabemaniira nako bwa ti na kanga ni kaeka tera ae ti ongoraeakinna, tera ae ti warekia, ao tera ae ti namakinna.
N na tibwaua aron kaekaan te taetae ni burabeti man maiun Beretitenti Russell M. Nelson:
Inanon 1979, nimaua te ririki imwain weteana bwa te Mataniwi ni Kabuta, te Tari Nelson e ira te maroro imwain te maungatabu ni kabuta. Beretitenti Spencer W. Kimball e kakaewenakoia ni kabane ake a roko bwa a na karaoa ae mwaiti riki ni uotakin te euangkerio nakon te aonaaba ni kabanea. Ibuakoia aaba Beretitenti Kimball e kaonotia ni kaota Tiaina, n taekinna, ‘Ti riai ni mwakuri ibukiia I-Tiaina Ti na reiakina aia taeka. Ti na tataro Ibukiia ao ni buokiia.’”18
N ana ririki ae 54, iai ana namakin te Tari Nelson inanon tain te bowi bwa e na kamatebwaia te taetae ae te Mandarin. E ngae ngke te tia korokoro n te buro ae tatabetabe, e reke te tia reireinna.
N aki maan mwiin moanakin ana kamatebwai, Dr Nelson, e ira te bwabwaro, n te United States mai mainiku n aki kantaningaia bwa e na tekateka irarikin te tia korokoro ae kinaki te I-Tiaina ae Dr Wu Yingkai. … Ibukina bwa te [Tari Nelson] e a tia ni kamatebwaia Mandarin, e moana [ana] maroro ma [Dr. Wu].”19
Ana kantaninga Dr Nelson ni ira nanon te burabeti e a karika mwanangan Dr Wu ni kawara Salt Lake City ao Dr Nelson ni mwananga nako Tiaina n anga reirei ao ni karaoi mwakuri ni korokoro.
Ana tangira ibukiia kaain Tiaina, ao aia tangira ao aia karinerine ibukina, e rikirake.
Inanon Beberuare 1985, tebwina namwakaina imwiin weteakina nakon aia Kooram Abotoro ake Tengaun ma Uoman. Unimwane Nelson e a karekea weteana n te tareboon ae karina mai Tiaina ni bubuti ibukin Dr Nelson n roko nako Beijing ni korokoro ni mamaaran buroon te tia anene ae moan te kinaki iaon Tiaina. N ana kaunganano Beretitenti Gordon B. Hinckley, E a oki Unimwane Nelson nako Tiaina. Ana kabanea ni korokoro ae e kakaraoia bon n te People’s Republic of China.
Inanon uoua te ririki n nako, n Okitobwa 2015, Beretitenti Russell M. Nelson e a manga kinaaki riki ma te katanoata ae bwainaki, are e aranaki iai bwa “raoraon Tiaina man Ngkoa.”
Ngkanne ngkoananoa, ti ongo bwa Beretitenti Russell M. Nelson ae 93 ana ririki e taekina ana bubuti Beretitenti Thomas S. Monson nakoira “n tatabemaniira nako [n te maungatabu ni kabuta n Eberi ae nako] n tataro ao ni kamatebwaia Ana Boki Moomon ni katoa bong.”
N aron are taekinna ngkai te tia korokoro n te buroo ae rangin n tatabetabe, ngke e tangoa te tia reirei n te Mandarin, Beretitenti Nelson e waekoa n ira ana reirei Beretitenti Monson ao ni karaoia ni maiuna. E riaon riki ae tii te wareware, e taku bwa e karinanini bwaai man Ana Boki Moomon bwa tera, ae e kamatoa, ae e katautaua, ae e kakoroa nanona, are kamatata, ao are e kaotia.”20
Ao ngkanne, ni kakaongoraana, n te ingabong aei, ngkai te kauoman n tia kakoaua, Beretitenti Henry B. Eyring e taetae naba n ana kaeka nakon ana kauring Beretitenti Monson. Ko uring taeka aikai? “N aroia angiia mai iroumi, I ongo ana taeka te burabeti n riki bwa bwanaan te Uea nakoiu. Ao, n aroia naba angiina ibuakomi, I baireia ni kan ongo taeka akanne.”21.
E na riki bwa te katooto inanon maiura.
Te Berita ao te Kakabwaia
I berita bwa ngkana kam ongo bwanaan te Uea nakoimi n reirei man te maungatabu ni kabuta aio, ao ngkanne mwakuri iaon kairiri akanne, kam na namakina bain karawa ni kairii ngkami, ao maiumi ao maiua ake i rarikimi bwa a na kakabwaiaki.22
N tain te maungatabu aei ti reireinaki taekan ara burabeti ae tangiraki. Ti tangiriko, Beretitenti Monson. I kaina ma ana taeka man te tabo n taetae aei. I kakoaua bwa bon te kakabwaia bwa e tangiria n anganiira n tatabemaniira nako n te bong aei, ngkai e mena irarikira. E taku: “Ngkai ti kitana te maungatabu aei, I katoka kakabwaian karawa iaomi n tatabemanii ngkami nako. … I butia Tamara are i Karawa bwa E na kakabwaiai ngkami ao ami utu. Te kantaninga n rongorongo ao tamnein te maungatabu aio a na reke kabwarabwarakiia ni bwaai aika kam karaoi—ni mweengami, n ami mwakuri, n ami botaki, ao n rokomi ao n nakomi ni kabane.”
E kainna: “I tangiri ngkami. I tataro ibukimi. E na kakabwaiai ngkami te Atua. Ana rau are berita iai nakoimi ngkai ao n taainako.”23
N aran Iesu Kristo, amen.