Lix yaab’ xkux li Qaawa’

Sa’ li kutan kik’ojob’aak wi’ li Iglees, li Qaawa’ kixk’ojob’ laj Jose Smith choq’ profeet, aj ilol na’leb’, ut apostol re li Qaawa’ Jesukristo¹ ut kixye re li Iglees:

“Xb’aan naq li raatin teek’ul, chanchan sa’ tz’aqal xtz’uumal we chalenaq chaq, rik’in anchal li kuyuk ut li paab’aal.

“Xb’aan naq rik’in xb’aanunkil li k’a’aq re ru a’in li rokeb’aal xb’alb’a ink’a’ taanumtaaq sa’ eeb’een; … ut li Dios tixjek’i chaq cheru li wankilal re q’ojyin, ut tixk’e chi chiq’mank li choxa choq’ re lee chaab’ilal, ut lix loq’al lix k’ab’a’.”²

Moqon, ke’xaqab’aak xwankil ut ke’k’ojob’aak ajwi’ chixjunileb’ li komon re li Xb’eenil Awa’b’ejil ut lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol choq’ profeet, aj ilol na’leb’, ut aj k’utb’esinel.³

Anajwan, naq nokoch’utla rub’el lix b’eresinkil li Awa’b’ej Thomas S. Monson, naqayo’oni rab’inkil “li rajom li Dios, … lix k’oxlahom li Dios, … lix yaab’ xkux li Dios, ut lix wankilal li Dios choq’ re li kolb’a-ib’.”⁴ Naqakanab’ qib’ chiru lix yeechi’ihom: “Ma rik’in tz’aqal xyaab’ inkux malaj rik’in xyaab’ xkuxeb’ inmoos, juntaq’eet na’el.”⁵

Sa’ li choqink ut sachok ch’oolej re li ruchich’och’ anajwan, aajel ru naq naqakanab’ qib’ chiru ut naqapaab’ li raatin li Xb’eenil Awa’b’ejil ut lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol re took’iiq ut tookuyuq sa’ musiq’ej.⁶

Naqach’utub’ qib’ choq’ re li chaq’al ru ch’utub’aj-ib’ a’in. K’iila millon aj Santil Paab’anel ut li ani wankeb’ sa’ jalan jalanq paab’aal sa’ numenaq 200 chi tenamit, sa’ numenaq 98 chi aatinob’aal, neke’tz’aqon sa’eb’ li ch’utam a’in malaj neke’ril ru li aatin yeeb’il sa’ li ch’utub’aj-ib’.

Nokochal chi ak xootijok ut ak xqakawresi qib’. Choq’ re naab’al sa’ qayanq, wankeb’ li qak’a’uxl ut li qapatz’om aajeleb’ ru. Naqaj x’ak’ob’resinkil li qapaab’aal chirix aj Kolol qe, Jesukristo, ut xkawob’resinkil li qaseeb’al chixtz’eqtaanankil li aaleek ut li k’a’ru na’ajtesib’k wi’ qu. Nokochal re tootzole’q chaq taqe’q.

Choq’ reheb’ li Xb’eenil Awa’b’ejil ut li Kab’laju, li neke’aatinak rajlal ch’utub’aj-ib’, li nimla teneb’ank a’an re xkawresinkil li raatineb’, a’an jun nimla iiq jo’ ajwi’ loq’laj kanab’ahom rajlal sut.

Junxil, naq maji’ nink’anjelak jo’ jun jolomil aj b’eresinel, xinpatz’ re li Elder Dallin H. Oaks ma naxkawresi jun ak’ esil choq’ re li junjunq chi ch’utub’aj-ib’ re oqech taa’aatinaq wi’. A’an xsume naq ink’a’, a’ut xye ajwi’, “A’ut jalaneb’ li esil nink’e sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’. Wan naq tinjal junaq 15 malaj 20 sut re naq chi ch’olch’o tinye li k’a’ru naraj li Qaawa’ naq tinye.”⁷

Jo’q’e ut chanru nachal li musiq’anb’il na’leb’ choq’ re jun esil sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’?

Us ta ink’a’ yeeb’il re li junjunq li taa’aatinaq wi’, naqil naq rik’in choxahil tenq’, neke’xk’am rib’ chi chaab’il li na’leb’ chirix li junelik yaal sa’ li junjunq chi ch’utub’aj-ib’.

Jun reheb’ lin komon xye we naq li taa’aatinaq wi’ sa’ li ch’utub’aj-ib’ xk’ehe’ re tz’aqal naq xraqe’ chi aatinak sa’ li abril xnume’. Jun chik xye naq oxib’ xamaan chaq anajwan, toj yoo chi tijok ut chi oyb’enink chiru li Qaawa’. Jun chik, naq xpatz’man re jarub’eb’ hoonal ajb’ileb’ ru re xtz’iib’ankil jun esil jwal ch’a’aj lix na’leb’, a’an xsume, “25 chihab’.”

Wan naq li na’leb’ nachal sa’ junpaat, a’ut re xk’ulb’al li junjunq chi aatin li te’oksimanq toj na’ajman ru li yalok-q’e sa’ musiq’ej. Li kuyuk sa’ ut li tijok, li tzolok ut li paab’aal, junelik ne’oksiman sa’ xtz’iib’ankil li esil. Maajun b’alaq’il na’leb’ naraj li Qaawa’ li tixka’ch’inob’resi lix yaab’ xkux chiruheb’ lix Santil Paab’anel.

Nachal li b’eresink choq’ re jun esil re li jolomil ch’utub’aj-ib’ rajlal chiru q’ojyin malaj jwal eq’la chaq, eb’ li hoonal jo’q’e ink’a’ yoo chi k’oxlamank li esil. Sa’ junpaat, nachal li musiq’anb’il na’leb’ li ink’a’ oyb’eninb’il, ut wan naq, li tz’aqal aatin li te’oksimanq.⁸

Naq nakak’e aaxik chi ab’ink, naru taak’uleb’ li esil tz’aqal jo’ tz’iib’anb’ileb’ malaj naru ajwi’ naq te’jale’q tz’aqal choq’ aawe.

Junxil naq xin’aatinak sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’, xinseraq’i jun aatin li ki’ok sa’ ink’a’uxl naq yookin chaq chixk’oxlankil ma kawresinb’ilin chi xik sa’ mision. A’an a’in li aatin: “Ink’a’ nakanaw chixjunil, a’ut tz’aqal li nakanaw!”⁹ Jun saaj ixq li wan sa’ li ch’utub’aj-ib’ a’an xye we naq yoo chi tijok chirix ma us taasumlaaq, yoo xk’a’uxl chirix ma xnaw chixjunil chirix li saaj winq. Naq xinye li aatin “Ink’a’ nakanaw chixjunil, a’ut tz’aqal li nakanaw,” li Musiq’ej xch’olob’ xyaalal chiru naq tz’aqal li xnaw chirix li saaj winq a’an. Sumsuukeb’ chi saheb’ xch’ool chiru k’iila chihab’ anajwan.

Ninyeechi’i aawe naq rik’in xkawresinkil laa musiq’, ut naq nakatchal chixyo’oninkil naq taawab’i lix yaab’ xkux li Qaawa’, eb’ li k’oxlahom ut eek’ahom te’chalq sa’ laa k’a’uxl li tz’aqal yiib’anb’ileb’ choq’ aawe. Ak xaweek’aheb’ sa’ li ch’utub’aj-ib’ a’in, malaj ut taaweek’aheb’ naq taatzoleb’ li esil sa’eb’ li xamaan chalkeb’ re.

Li Awa’b’ej Monson kixye:

“[Chiwanq] lee hoonal re rilb’al ru li esilal re li jolomil ch’utub’aj-ib’.”¹⁰

“Chetz’ileb’ rix. … Intawom … naq jwal wi’chik nintaw sa’eb’ li musiq’anb’il esil a’in naq nintz’ileb’ rix chi us.”¹¹

Eb’ lix k’utum li jolomil ch’utub’aj-ib’ a’aneb’ li aatin li taaraj li Qaawa’ naq wankeb’ chiqu anajwan ut sa’eb’ li po chalkeb’ re’.

Laj ilol karneer “naxik chiruheb’ [lix karneer], ut eb’ li karneer neke’xtaaqe, xb’aan naq neke’xnaw rab’inkil lix yaab’ xkux.”¹²

Chi kok’ aj xsa’, lix yaab’ xkux nokoxb’eresi chixjalb’al k’a’ruhaq sa’ li qayu’am. A’an nokoxb’oq chixjalb’al qak’a’uxl. A’an nokoxb’oq’ chixtaaqenkil a’an.

K’oxlaheb’ li na’leb’ a’in re li ch’utub’aj-ib’ a’in:

Li Awa’b’ej Henry B. Eyring sa’ li eq’la a’in: “Ninch’olob’ xyaalal naq yo’yo li Dios li Yuwa’b’ej ut naq a’an naraj naq tatsutq’iiq rik’in. A’an a’in lix Iglees li Qaawa’ Jesukristo tz’aqal yaal. A’an naxnaw aawu, nakatxra, ut nakatxk’aak’ale.”¹³

Li Awa’b’ej Dieter F. Uchtdorf ewer: “Ninch’olob’ xyaalal naq wi too’ok malaj tookanaaq sa’ li b’e li nawulak toj rik’in li Dios, chaab’ilaq wi’chik qayu’am …  ut li Qaawa’ tooroksi chi jwal chaab’il sa’ rosob’tesinkileb’ qakomon ut chixb’aanunkil xk’anjel.”¹⁴

Li Awa’b’ej Russell M. Nelson ewer sa’ ewu: “Ninyeechi’i naq wi teetz’il rix lix Hu laj Mormon wulaj wulaj, taaruuq teekawob’resiiq re xtz’eqtaanankil li maa’usilal re li kutan a’in, jo’ li yajel re pornografia ut xkomon chik li xuwajel k’aytesink-ib’.”¹⁵

Li Awa’b’ej Dallin H. Oaks ewer: “Laa’in ninch’olob’ xyaalal naq li jek’inb’il aatin chirix li junkab’al a’an jun aatin chirix li yaal li junelik taawanq, ut a’an rajom xch’ool li Qaawa’ choq’ reheb’ li ralal xk’ajol li neke’xsik’ li junelik yu’am.”¹⁶

Ut li Elder M. Russell Ballard toje’: “Tento taqak’uleb’ li ralal xk’ajol li Dios rik’in toq’ob’ahom ut taqisi yalaq xik’ ilok, jo’ li racismo, li sexismo, ut li nacionalismo.”¹⁷

Xb’aan naq wan b’ayaq chik inhoonal, nawaj raj aatinak b’ayaq chirix li Elder Robert D. Hales. Li Xb’eenil Awa’b’ejil ke’xye re li Elder Hales naq taaruuq tixwotz li resil sa’ li ch’utam re domingo eq’la wi kaw li roq ruq’. Us ta ink’a’ xru chiru, a’an xkawresi li raatin sa’ li xamaan xnume’ ut xowtz wik’in. Rik’in naq toje xkam oxib’ oor chaq, tinwotz yal oxib’ tzol re li resil.

Li raatin li Elder Hales: “Naq naqasik’ li paab’ank, kawresinb’ilo chi xaqliik chiru li Dios. … Chirix naq kik’ehe’ chiru krus li Kolonel, a’an kixk’utb’esi rib’ ka’ajwi’ chiruheb’ li ani “tiikeb’ chaq chixpaab’ankil li yaal ch’olob’anb’il chirix [a’an], naq ke’wan chaq sa’ li yu’am wan wi’ li kamk.” [Tz. ut S. 138:12.] Eb’ li ani “ke’tz’eqtaanank re li yaal ke’xch’olob’ … li … profeet, [ink’a’ ke’ru chirilb’al li ru li Kolonel], chi moko ke’ilok chiru li rilob’aal.” [Tz. ut S. 138:21.] … Li qapaab’aal nokoxkawresi chi wank rik’in li Qaawa’.”

Nim li rusilal li Dios naq kixmusiq’a li Awa’b’ej Russell M. Nelson sa’ xraqik li ch’utam re eq’la chi elk sa’ junpaat, ink’a’ wa’ak, ut xik sa’ aanil toj sa’ xch’aat li Elder Hales re naq naru taawulaq aran ut taawanq aran, jo’ lix awa’b’ej sa’ li molam, rochb’een li xMary Hales naq li Elder Hales x’el sa’ li yu’am a’in.

Ninch’olob’ xyaalal naq sa’ li ch’utub’aj-ib’ a’in, qab’ihom lix yaab’ kux li Qaawa’.

Miwan qak’a’uxl naq li raatineb’ lix moos li Qaawa’ jalaneb’ rik’in lix k’oxlahom li ruchich’och’, ut, wan naq, rik’in li qak’oxlahom qajunes qib’. Chalen chak xtiklajik yaal a’an. Wankin chi wiq’wookin sa’ li santil ochoch wochb’eeneb’ li jun ch’ol chik li apostol ut profeet. Ninnaw lix chaab’ilaleb’ li raam. Li rajomeb’ q’axal t’aqenaq, a’an xk’eeb’al chi saho’k sa’ xch’ool li Qaawa’ ut xtenq’ankileb’ li ralal xk’ajol li Dios chi sutq’iik rik’in.

Eb’ laj jolominel re li Setenta, li Obispil, li Awa’b’ejil re li Komonil re Tenq’ank, li Saaj Ixq, li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al, ut jalaneb’ chik aj k’anjenel ch’uut xe’xtiq li musiq’anb’il na’leb’ jwal chaab’il sa’ li ch’utub’aj-ib’ a’in, jo’ ajwi’ xe’xb’aanu li ch’ina-usil b’ich ut li chaab’ileb’ tij.

Jun jun b’ihomal re choxahil b’eresink li naroyb’eni aawe sa’ li resileb’ li jolomil ch’utub’aj-ib’. Li yalok-ix choq’ re li junjunq qe, a’an chanru taqasume li naqab’i, naqil ru, ut naqeek’a.

Chinwotzaq jun esil chirix xsumenkileb’ li profeetil aatin sa’ xyu’am li Awa’b’ej Russell M. Nelson:

Sa’ 1979, oob’ chihab’ rub’elaj lix b’oqb’al choq’ jolomil aj b’eresinel, li Hermano Nelson kiwan sa’ jun ch’utam rub’elaj naq kitikla li jolomil ch’utub’aj-ib’. Li Awa’b’ej Spencer W. Kimball “kixpatz’ reheb’ chixjunil li wankeb’ aran naq te’xnimob’resi li k’anjel yookeb’ chixb’aanunkil re xk’amb’al chaq li evangelio re chixjunil li ruchich’och’. Sa’ xyanqeb’ li tenamit li ki’aatinak wi’ li Awa’b’ej Kimball wan li tenamit China. A’an kixye, “Tento naq taqatenq’aheb’ aj China. Tento naq taqatzol li raatinob’aaleb’. Tento naq tootijoq chirixeb’ ut naq taqatenq’aheb’.”¹⁸

Jalam-uuch

Li Awa’b’ej RussellM. Nelson choq’ aj b’anonel

Ak wan 54 chihab’ xyu’am, a’ut li Hermano Nelson kireek’a naq tento tixtzol li raatinob’aal Mandarin. Us ta jwal laatz’ ru jo’ jun aj b’anonel re li ch’oolej, kixsik’ jun aj k’utunel li taatenq’anq re.

Moko najt ta chirix naq ki’ok chixtzolb’al li aatinob’aal, li Dr. Nelson kitz’aqon sa’ jun ch’utam ut kixtaw rib’ chi chunlaak chixk’atq “jun aj b’anonel aj China jwal nawb’il ru, li Dr. Wu Yingkai. … Xb’aan naq [li Hermano Nelson] yoo chixtzolb’al li Mandarin, ki’ok chi aatinak [rik’in li Dr. Wu].”¹⁹

Jalam-uuch

Dr. Russell M. Nelson rochb’een Dr. Wu Yingkai

Xb’aan li rajom li Dr. Nelson chixtaaqenkil li profeet, ki’uxman naq li Dr. Wu kirula’ani li tenamit Lago Salado ut naq li Dr. Nelson xko’o sa’ China re aatinak ut xb’aanunkil lix k’anjel jo’ aj b’anonel.

Kiniman lix rahom choq’ reheb’ li tenamit aj China, ut kiniman ajwi’ li rahok ut oxloq’ink reheb’ aj China choq’ re.

Sa’ li po febrero re 1985, lajeeb’ po chaq chirix naq kib’oqe’ sa’ lix Molameb’ li Kab’laju, li Elder Nelson kisach xch’ool naq kixk’ul jun xb’oqb’al chalen chaq China chixtz’aamankil re naq taaxik sa’ Beijing re tixb’aanu li operacion re jun aj b’ichanel re opera jwal nawb’il ru aran China. Rik’in lix kawob’resinkil xch’ool xb’aan li Awa’b’ej Gordon B. Hinckley, li Elder Nelson kisutq’i chaq sa’ China. Li roso’jik operacion kixb’aanu, a’an chaq sa’ li República Popular de China.

Jalam-uuch

President RussellM. Nelson na’oxloq’iik

Yal wiib’ chihab’ chaq anajwan, sa’ li octubre re 2015, li Awa’b’ej Russell M. Nelson ki’oqxloq’iik wi’chik rik’in jun awa’b’ejil yeehom li xye naq’ a’an jun “najter amiiw re China.”

Ewer, xqab’i li Awa’b’ej Russell M. Nelson, 93 chihab’ xyu’am anajwan, chi aatinak chirix lix tz’aam li Awa’b’ej Thomas S. Monson re “li junjunq qe [sa’ li ch’utub’aj-ib’ re abril] naq rajlal kutan taqatzol ut taqatz’il rix lix Hu Laj Mormon rik’in jun tij sa’ qach’ool.”

Jo’ chanchan kixb’aanu naq laatz’ ru jo’ aj b’anonel re li ch’oolej, naq kixtaw li ani taak’utuq li Mandarin chiru, li Awa’b’ej Nelson xpaab’ sa’ junpaat li raatin li Awa’b’ej Monson, ut x’ok chixyu’aminkil. Moko k’a’aj ta wi’ xril ru, a’an xye naq “intz’iib’ahom chirix k’a’ru a’an lix Hu laj Mormon, li k’a’ru naxch’olob’ wi’ xyaalal, li k’a’ru naxtz’eqtaana, li k’a’ru naxtz’aqob’resi ru, li k’a’ru naxch’olob’ chi saqen ru, ut li k’a’ru naxk’utb’esi.”²⁰

Toja’ naq, sa’ li eq’la a’in, jo’ xkab’ aj yehol nawom, li Awa’b’ej Henry B. Eyring x’aatinak ajwi’ chirix lix sumenkil lix tz’aam li Awa’b’ej Monson. Ma toj nanaq sa’ eech’ool li aatin a’in? “Jo’ naab’al eere, xwab’i li raatin li profeet jo’ lix yaab’ xkux li Qaawa’ choq’ we. Ut, jo’ ajwi’ naab’al eere, xink’ulub’a naq tinpaab’ li raatin.”²¹

Chiqileb’ taxaq a’in jo’ chaab’il eetalil sa’ li qayu’am.

Ninyeechi’i aawe naq rik’in rab’inkil lix yaab’ xkux li Qaawa’ choq’ aawe sa’eb’ li tzol’leb’ re li jolomil ch’utub’aj-ib’ a’in, ut rik’in xk’anjelankileb’ li musiq’anb’il na’leb’ a’an, taaweek’a li ruq’ li choxa sa’ aab’een, ut lix yu’ameb’ li ani wankeb’ chasutam te’osob’tesiiq.²²

Chiru li ch’utub’aj-ib’ a’in, xqak’oxla li qaraarookil profeet. Nakatqara, Awa’b’ej Monson. Ninraq li waatin rik’in li raatin kixye a’an chalen chaq li xaqarib’aal a’in. Nink’oxla naq a’an jun osob’tesink li naraj raj xk’eeb’al qe chiqajunjunqal anajwan, wi ta naru taa’aatinaq qik’in. A’an kixye: “Naq noko’el chaq sa’ li ch’utub’aj-ib’ a’in, ninb’oqeb’ li choxahil osob’tesink sa’ eeb’een chejunjunqalex. … Nintz’aama naq li qaChoxahil Yuwa’ texrosob’tesi jo’ ajwi’ lee junkab’al. Che’oksimanq taxaq li resil ut lix musiq’ li ch’utub’aj-ib’ a’in sa’ chixjunil li nekeb’aanu—sa’ lee rochoch, sa’ lee trab’aaj, sa’eb’ lee ch’utam, ut yalaq b’ar neke’xik.”

A’an kixraq li raatin: “Nekexinra. Nintijok cherix. Chi’osob’tesinq eere li Dios. Chiwanq taxaq lix yeechi’inb’il tuqtuukilal eerik’in anajwan ut chi junelik.”²³

Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.