Li k’utb’esinb’il na’leb’ choq’ re li Iglees ut choq’ re qayu’am
Sa’ li kutankil chalel, tookamq raj sa’ musiq’ej chi maak’a’ li b’eresink, li k’amok b’e, li k’ojob’ank ch’oolej, ut li ochb’eeniik chi rajlal xb’aan li Santil Musiq’ej.
Jwal nim xloq’al naq xinru chixninq’ehinkil li Paswa eerik’in sa’ li domingo a’in re li jolomil ch’utub’aj-ib’! Maak’a’ li jwal us wi’chik chiru xjultikankil li esil q’axal nim sa’ li ruchich’och’ rik’in xloq’oninkil li ani q’axal nim xwankil li wanjenaq chi sa’. Sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan, naqaloq’oni a’an li kixtikib’ lix tojb’al rix li maak sa’ li Awimq Getsemani. Kixk’ul li rahob’tesiik choq’ re li qamaak ut li qamajelal chiqajunilo, ut a’ rahilal a’an kixk’e xkik’el chi elk ruuchil tiqob’.1 Kik’ehe’ chiru krus sa’ Kalvario2 ut kiwakli li rox kutan jo’ li xb’een waklijenaq reheb’ li ralal xk’ajol li Dios. Ninra a’an ut ninch’olob’ xyaalal naq yo’yo! A’an a’an li naxb’eresi ut naxk’am xb’e lix Iglees.
Wi ta li Kolonel ink’a’ kixtoj rix li maak, maajun raj qe taaruuq chi q’ajk rik’in li qaChoxahil Yuwa’. Wi ta ink’a’ kiwakliik chi yo’yo, li kamk xkana raj choq’ xraqik. B’antiox re lix tojb’al rix li maak, naru taatawmanq li junelik yu’am, ut chiqajunilo ink’a’ chik tookamq.
B’antiox re lix nimajwal k’anjel ut li tuqtuukil usilal li naxk’e reheb’ lix tzolom, li wixaqil li xWendy ut laa’in xk’ojob’aak qach’ool sa’ 2 enero, 2018, naq li telefono xrajsi qu ut xqak’ul resil naq li Awa’b’ej Thomas S. Monson xk’am xb’e toj chijunpak’al li tz’apleb’ t’ikr.
K’a’jo’ naqapatz’ li Awa’b’ej Monson! Naqa’oxloq’i lix yu’am. Chi jwal nim xmusiq’, a’an kixkanab’ chi junajwa jun reetalil sa’ xb’eeneb’ li neke’xnaw ru ut sa’ xb’een li Iglees li naxra.
Sa’ domingo, 14 enero, 2018, sa’ li taqenaqil na’ajej sa’ li Santil Ochoch re Lago Salado, li Xb’eenil Awa’b’ejil xtusub’amank chi ak’il jo’ chanru xaqab’anb’il xb’aan li Qaawa’. Ewer eq’la, sa’ li ch’utlajik re tiik ruhil k’a’uxlej, eb’ li komon sa’ chixjunil li ruchich’och’ xe’xtaqsi li ruq’ chixxaqab’ankil xwankil li ak’ xe’xk’ojob’ li apostol. Ninb’antioxi lin xaqab’ankil eeb’aan.
Ninb’antioxiheb’ ajwi’ li ak xe’xkawresi li b’e choq’ we. Osob’tesinb’ilin naq xinru chi k’anjelak sa’ lix Molameb’ li Kab’laju chiru 34 chihab’, ut naq xinnaweb’ ru 10 reheb’ li 16 chi awa’b’ej re li Iglees. Naab’al li xintzol rik’ineb’.
Wan ajwi’ lin k’as rik’ineb’ lin xe’toonil. Lix na’eb’ xyuwa’eb’ lin mama’ ut li wixa’an xe’ok sa’ li Iglees sa’ Europa. Chixjunileb’ a’an ke’xkanab’ chixjunil re te’chalq Sion. A’b’anan, sa’ jalaneb’ chik xtasal lin junkab’al, wankeb’ li ink’a’ xe’kana sa’ li paab’aal. Xb’aan a’an, ink’a’ xink’iresiik sa’ li evangelio.
Xinra lin na’ lin yuwa’. A’aneb’ tz’aqal xsahil inch’ool, ut aajel ru li xe’xk’ut chiwu. Maajo’q’e tz’aqalaq li b’antioxink tinye choq’ re li chaab’il ochochnal xe’xyiib’ choq’ qe. A’b’anan, us ta toj saajin, xinnaw naq toj wan inmajelal. Sa’ jun kutan, xin’ok sa’ jun b’eleb’aal ut xinwulak sa’ jun libreria SUD re tintaw jun li hu chirix li Iglees. Xinsaho’ sa’ xtzolb’al li evangelio.
Naq xintaw ru li Aatin re Chaab’il na’leb’, xwaj naq lin na’ lin yuwa’ te’xpaab’. Jo’kan naq sa’ jun kutan naq jwal saajin, xkohin sa’ lix sótano li qochoch ut xinjor sa’ tz’ak chixjunileb’ li meet re b’oj! Xink’oxla naq lin yuwa’ tixk’e lin lob’, a’ut maak’a’ kixb’aanu.
Naq xinnimank xin’ok chixtawb’al ru naq jwal chaq’al ru xna’leb’ li qaChoxahil Yuwa’, ut kok’ aj sa’ xink’oxla, “Maajun chik maatan re Ralankil twaj! Yal twaj tintz’ape’q rik’in lin na’ lin yuwa’.” Ink’a’ xink’ul a’an toj reetal naq ke’xq’ax 80 chihab’ xyu’am, toja’ naq xink’ul. Ink’a’ naru tinye chixjunil xsahil lin ch’ool sa’ li kutan a’an,3 ut rajlal kutan naweek’a li sahil ch’oolej xb’aan naq xe’tz’ape’ sa’ junajil ut xintz’ape’ ajwi’ rik’ineb’.
Sa’ 1945, naq wankin sa’ xtzoleb’aaleb’ laj b’anonel, xinsumla rik’in li xDantzel White sa’ li Santil Ochoch re Lago Salado. Xe’yo’la b’eeleb’ li qarab’in ut jun li qalal. Anajwan, li qajunkab’al li toj yoo chi nimank naxk’e xnimal xsahil inch’ool.
Sa’ 2005, chirix junaq 60 chihab’ qasumlajik, li xDantzel sa’ junpaat xb’oqe’ sa’ choxa. Chiru jun kutankil, lix rahil inch’ool nikinixt’ilob’resi chi us. A’ut li resil li Paswa ut li na’leb’ re wakliik chi yo’yo xine’xtenq’a.
Toja’ naq li Qaawa’ xk’am chaq li xWendy Watson chink’atq. Xootz’ape’ sa’ li Santil Ochoch re Lago Saldo sa’ 6 abril, 2006. K’a’jo’ ninra! Q’axal chaab’il xna’leb’—na’osob’tesink we, re li qajunkab’al, ut re chixjunil li Iglees.
Chixjunileb’ li wosob’tesinkil a’in xe’chal xb’aan xtaaqenkil lix hasb’ li Santil Musiq’ej. Chan li Awa’b’ej Lorenzo Snow, “A’an a’in lix nimal ru usilal choq’ reheb’ laj Santil Paab’anel … naq wan choq’ qak’ulub’ xk’ulb’al lix k’utb’esihom li Musiq’ej wulaj wulaj sa’ qayu’am.”4
Jun reheb’ li na’leb’ li naxk’e li Musiq’ej k’iila sut sa’ lin k’a’uxl chalen chaq inb’oqb’al jo’ li Awa’b’ej re li Iglees, a’an naq li Qaawa’ jwal naraj xk’utb’esinkil lix k’a’uxl ut li rajom. Xk’ulb’al li k’utb’esinb’il na’leb’, a’an jun maatan q’axal nim li naxk’e li Dios reheb’ li ralal xk’ajol.
Rik’in lix k’utb’esihom li Santil Musiq’ej, li Qaawa’ tooxtenq’a sa’ chixjunil li naqasik’ sa’ tiikilal. Jultik we sa’ cho’leb’aal, wanjenaqin chixcho’b’al jun li yaj—chi ink’a’ ninnaw chan ru xb’aanunkil jun li ak’ cho’ok—ut week’ahom li Santil Musiq’ej chireetalinkil chan ru xb’aanunkil sa’ lin k’a’uxl.5
Re xpatz’b’al re li xWendy naq tink’am, xinye re, “Wan inna’leb’ chirix li k’utb’esinb’il na’leb’ ut chan ru xk’ulb’al.” Jun xchaab’ilal xna’leb’—li ninnaw chik naq ak wan re—a’an naq ak xsik’ ut xk’ul li k’utb’esinb’il na’leb’ chiqix, li xtenq’a chixyeeb’al naq taak’ame’q wik’in.
Jo’ jun xkomon lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol, xintijok rajlal re tink’ul li k’utb’esinb’il na’leb’ ut xinb’antioxi re li Qaawa’ naq xraatina lin ch’ool ut lin k’a’uxl.
K’oxlahomaq lix chaab’ilal a’in! Maak’a’ naxye k’a’ru qak’anjel, naru tootijoq chiru qaChoxahil Yuwa’ ut taqak’ul li qab’eresinkil, lix k’utb’al b’ar wan li k’a’ru xiwajel, ut li qawankilal chixb’aanunkil li ink’a’ raj taaruuq taqab’aanu qajunes. Wi chi yaal naqak’ul li Santil Musiq’ej ut naqatzol chan ru xtz’ilb’al rix ut xtawb’al ru lix hasb’, toob’eresiiq sa’ li k’a’ru nim ut sa’ li k’a’ru ka’ch’in.
Sa’ li k’anjel jwal ch’a’aj re xsik’b’aleb’ ru anihaqeb’ lin tenq’ aj k’ehol na’leb’, xinpatz’ chan raj ru naq taaruuq tinsik’eb’ ru yal wiib’ reheb’ li kab’laju chi winq li ninra ut ninwoxloq’i.
Rik’in naq li musiq’ank chi chaab’il nachal sa’ li tz’ilok-ix chi chaab’il, xwaatina chi us li junjunq chi apostol.6 Toja’ naq xinmuq wib’ sa’ jun na’ajej sa’ li santil ochoch ut xinsik’ rajom li Qaawa’. Ninch’olob’ xyaalal naq li Qaawa’ xk’e lin na’leb’ re naq tinb’oq li Awa’b’ej Dallin H. Oaks ut li Awa’b’ej Henry B. Eyring jo’eb’ lin tenq’ aj k’ehol na’leb’ sa’ li Xb’eenil Awa’b’ejil.
Chi jo’kan ajwi’, ninch’olob’ xyaalal naq li Qaawa’ xmusiq’a xb’oq’b’aleb’ li Elder Gerrit W. Gong ut li Elder Ulisses Soares re te’k’ojob’aaq jo’ lix apostol. Nink’e chaab’il xk’ulunikeb’ sa’ li komonil a’in.
Naq nokoch’utla jo’ lix Ch’utam li Xb’eenil Awa’b’ejil ut lix Molameb’ li Kab’laju, li qach’utleb’aal na’ok choq’ xna’aj li k’utb’esink na’leb’. Wan chi toch’e’k li Musiq’ej. Naq naqatz’il rix li na’leb’ jwal ch’a’aj, ch’ina-us li na’ux naq chixjunileb’ li apostol neke’xye k’a’ru neke’xk’oxla. Us ta jalan jalanq qan’aleb’ sa’ xtiklajik, li rahok naqeek’a chiqib’il qib’ junelik wan. Li qajunajil nokoxtenq’a chixtz’ilb’al rix li rajom li Qaawa’ choq’ re lix Iglees.
Ink’a’ minb’il qu xb’aan li jwal naab’aleb’ sa’ qayanq! Noko’ab’in chiqib’il qib’ ut noko’aatinak toj reetal naq junajinb’ilo. Naq ak xqajunaji qib’ chi tz’aqal, lix wankilal li Santil Musiq’ej re qajunajinkil jwal sa na’eek’aman! Naqak’ul li kixnaw li Profeet aj Jose Smith naq a’an kixye, “Sa’ xjunajinkil li qeek’ahom naqak’ul wankilal rik’in li Dios.”7 Maajun sa’ li Xb’eenil Awa’b’ejil malaj lix Molameb’ li Kab’laju tixpay rib’ xjunes chixtz’ilb’al rix li na’leb’ choq’ re lix Iglees li Qaawa’!
Ex was wiitz’in, chan ru naq too’ok choq’ li winq ut li ixq—li moos jo’ li Kristo—li naraj li Qaawa’ choq’ qe? Chan ru taqataw ru li na’leb’ li naxsach qach’ool chi us? Wi ta li k’a’ru kixk’ul laj Jose Smith sa’ li loq’laj kiche’ naxk’ut chiqu junaq na’leb’, a’an raj naq teeto li choxa ut naq li Dios naraatinaheb’ li ralal xk’ajol.
Li Profeet aj Jose Smith xkanab’ jun li qab’e choq’ re xtuqub’ankileb’ li qapatz’om. Jo’ chanru li raatin laj Santiago, naq naru taqapatz’ li qana’leb’ rik’in li Dios, li chajom aj Jose xk’am chaq lix patz’om toj chiru li Dios.8 Kixsik’ li k’utb’esinb’il na’leb’, ut li sik’ok kixb’aanu kixte lix k’ojlajik li evangelio anajwan.
Chi jo’kan ajwi’, k’a’ru tixte choq’ aawe li sik’ok taab’aanu? B’ar wan li na’leb’ taawaj? K’a’ru li taawaj chi anchal aach’ool xtawb’al ru? B’aanu li kixb’aanu li Profeet aj Jose. Taw jun li na’ajej b’ar wi’ naru tatxik chi kok’ aj xsa’. Tuulanob’resi aawib’ chiru li Dios. Hoy chixjunil laa week’ahom chiru li Dios. Sik’ ru a’an re aasumenkil ut re xk’ojob’ankil aach’ool.
Tijon sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo chirix laa k’a’uxl, laa xiw, laa majelal—yaal, tz’aqaleb’ li ratawom laa ch’ool. Aran ut, ab’i! Tz’iib’a li na’leb’ li na’ok sa’ laa k’a’uxl. Tz’iib’a li nakaweek’a ut b’aanu li k’a’ru eetalinb’il naq tento taab’aanu. Naq taab’aanu a’in wulaj wulaj, sa’ jun po toj sa’ li jun, jun chihab’ toj sa’ li jun chik, “[tatnimanq] sa’ xna’leb’il li k’utb’esinb’il na’leb’.”9
Ma yaal naq li Dios naraj aawaatinankil? Yaal! “Naru tixyal li winq chixye’b’al lix ch’ina tel re xxaqab’ankil li nima’ Missouri sa’ xb’e … jo’ chan ru naq tixyal xramb’al ru li Nimajwal chixhoyb’al li nawom sa’ choxa sa’ xb’een xjolomeb’ laj Santil Paab’anel.”10
Ink’a’ na’ajman naq taawiib’anq aach’ool chirix li yaal.11 Ink’a’ na’ajman naq ink’a’ taanaw ani taapaab’. Rik’in li k’utb’esinb’il na’leb’, naru taanaw choq’ aawe aajunes naq lix Hu laj Mormon, a’an raatin li Dios, naq laj Jose Smith, a’an jun profeet, ut naq a’an a’in lix Iglees li Qaawa’. Maak’a’ naxye k’a’ru xna’leb’eb’ jalan, maajun naru chirisinkil lix nawom aach’ool ut aak’a’uxl chirix li yaal.
Nin’elajink chawu naq taayal aaq’e chixk’ulb’al xkomon chik li k’utb’esinb’il na’leb’, xb’aan naq li Qaawa’ xyeechi’i naq “Wi tattz’aamanq, taak’ul chi tasal tasal li k’utb’esinb’il na’leb’, chi tasal tasal eenawom, re naq tatruuq chixnawb’al li muqmuukil na’leb’ ut li tuqtuukil k’a’aq re ru—li k’a’ru nak’amok chaq sahil ch’oolejil, li k’a’ru nak’amok chaq yu’am chi junelik.”12
Ay, toj wan chik naab’al li naraj laa Choxahil Yuwa’ naq taanaw. Jo’ kixye li Elder Neal A. Maxwell, “Choq’ reheb’ li wankeb’ xsa’ ru re te’iloq ut xxik re te’ab’inq, ch’olch’o chi us naq li Yuwa’b’ej ut li K’ajolb’ej yookeb’ chixsiib’al li tz’aptz’ookil nawom!”13
Maak’a’ chik wan li naxte li choxa jo’ chanru xsaqob’resinkil ru laa ch’ool, li ab’ink chiru li chaq’rab’, li sik’ok chi anchal aach’ool, rilb’al lix Hu laj Mormon wulaj wulaj,14 ut xk’ojob’ankil jun laa hoonal rajlal choq’ re xk’anjel li santil ochoch ut resilal li junkab’al.
Yaal ajwi’, wan naq maare taaweek’a naq tz’aptz’o ru li choxa. A’b’anan laa’in ninyeechi’i naq wi toj tat-ab’inq chiru li chaq’rab’, ut taab’antioxi chixjunileb’ laa wosob’tesinkil, ut naq taawoxloq’i xq’ehil li Qaawa’, taak’ul li nawom ut li na’leb’ li nakasik’. Chixjunil li xkawresi li Dios choq’ aawe—toj reetal ajwi’ li sachb’a-ch’oolejil k’anjel—taachalq. A’an li tixb’aanu choq’ aawe li k’utb’esinb’il na’leb’.
Sa lin ch’ool chirix li k’a’ru toj chalel. Naab’alaqeb’ li b’e tooruuq wi’ chi chaab’ilo’k, chi tenq’ank, ut chixk’amb’al chaq li evangelio yalaq b’ar. A’b’an moko sa ta inch’ool chi maak’a’ innawom. Sa’ li ruchich’och’ a’in wan li ch’a’ajkilal ut li pleetik. Li aatinak sa’ internet ut li taqleb’ esil nak’anjelak rajlal ut nat’ane’ sa’ qab’een chi maak’a’ li hilank. Wi ta wanq junaq li qawankilal chixtz’ilb’al rix lix k’ihaleb’ li xyaab’ kuxej ut li na’leb’ li neke’xhob’ li yaal, tento raj taqatzol xk’ulb’al li k’utb’esinb’il na’leb’.
Laj Kolol qe ut laj Tojol qix, li Jesukristo, tixb’aanu xkomoneb’ lix k’anjel q’axal ninqeb’ chalen chaq anajwan toj taak’ulunq wi’chik. Taqil xnimal ru k’utb’esihom naq li Dios Yuwa’b’ej ut li Ralal, li Jesukristo, neke’xjolomi li Iglees a’in sa’ nimajwalil. A’ut sa’ li kutankil chalel, tookamq raj sa’ musiq’ej chi maak’a’ li b’eresink, li k’amok b’e, li k’ojob’ank ch’oolej, ut li ochb’eeniik chi rajlal xb’aan li Santil Musiq’ej.
Ex raarookil was wiitz’in, nin’elajink cheru naq teekawresi lee wankilal chixk’ulb’al li k’utb’esinb’il na’leb’. Chiwanq li Paswa a’in jo’ jun xxaqleb’aal xb’e lee yu’am. Sikomaq’ ru xb’aanunkil li k’anjel aajel ru choq’ re xk’ulb’al li Santil Musiq’ej ut rab’inkil li Musiq’ej chi kok’ aj sa’ ut chi saqen ru.
Rochb’een laj Moroni, nin’elajin cheru sa’ li Paswa a’in naq “chexchalq rik’in li Kristo, ut chechapaq eerib’ chiru li junjunq chi chaab’il maatan,”15 xb’een wa chiru li maatan re li Santil Musiq’ej, li naru chixjalb’al lee yu’am.
Laa’o xtzolom li Jesukristo. Li na’leb’ jwal aajel ru li tixk’utb’esi li Santil Musiq’ej cheru, a’an li na’leb’ naq li Jesus, a’an li Kristo, li Ralal li yo’yookil Dios. Yo’yo a’an! A’an aj Aatinanel chiqix chiru li Yuwa’b’ej, li qaK’utunel, ut laj Tojol qix. Sa’ li Paswa a’in, naqajultika lix mayej re xtojb’al rix li maak, lix waklijik chi yo’yo, ut lix choxahilal.
A’an a’in lix Iglees, k’ojob’anb’il wi’chik rik’in li Profeet aj Jose Smith. Ninch’olob’ xyaalal a’in, rik’in xyeeb’al inrahom choq’ eere, sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.