2010–2019
Pahn pak isuh wad isihsek
Epreil 2018


Pahn Pak Isuh Wad Isihsek

Nan ansoun kahpwal oh atail soh unsek kan, kitail pil kin kapingki ansou kan me kohieng kitail en wekla.

Sapwungala kin wiawi nan momour rahn koaros. Sukuhlki en samaniala piano sohte mengei en sohte kak wiahda sapwung ehu—mwein ele pak rar. Pwehn koledi lokaiahki ehu soangen lokaia tohrohr, emen udahn pahn loieng kanamenek en wiahda sapwung kid—de pil kak lel rar. Pil duehte soun mwadong keiou ndand kin udahn wiahda sapwung tohto.

“Pweida,” kasalehdahr, “kaidehn sohte sapwungala, ahpw sapwungala pak tohto kak kasohrehla ineng.”1

Mwurin ah wiadahr damahn dengki, Thomas Edison kosoia, “I sohte sapwungala pak kid kei. Damahn dengki wiawihkihda wiepe kid kei.”2 Charles F. Kettering kawehwe sapwungala kan “soahng kan me kin wiawi nan atail mour me kahreiong kitail en esehla dahme pwung me kitail anahne wia.”3 Koapwoaroapwoarki, me ehu ehu sapwung me kitail wiahda wia mehn kaweid en marain, ale mehkot me sapwung oh uhd doadoahngki en wia mehn kamarain.

An Nephi pwoson tengeteng kahreiong ah wiahda sapwung tohto lao e alehdi brass pileit ko. Moses song pahn pak 10 mwohn ah kahrehsang mehn Israel kan nan Egypt.

Kitail kak medewe—ma Nephi ih Moses wia kupwuren Kauno, dahme Kauno sohte sewesehkin ira pwe irahn pweida nan keioun songosong? Dahme E mweidkiheng ira—oh dahme E mweidkiheng kitail—en ahneki kahpwal tohto oh soh pweida nan atail song en pweida? Nan soangen pasapeng kesempwal tohto ong kalelapak ehu, iet ekei:

  • Keiou, Kauno ketin mwahngih me “mepwukat kak kiheng [kitail] atail wehwe, oh kak wia [kamwahupetail].”4

  • Keriau, en mweidehng kitail en “song me katiko, me [kitail] kak esehkihla me mwahu.”5

  • Kesiluh, pwehn kadehdeiong kitail me “sapwellimen Kauno mahwin,”6 oh ieite Kupwure me kitail kak kolekihdi Sapwellime doadoahk oh duehla Ih.7

  • Kapahieu, pwehn seweseikitail en keirda oh duehla Krais me sohte kak “alahldi” ihte sang “uhpene”8 oh lokolok apwal.”9

Eri, nan ansoun kahpwal oh atail soh unsek kan, kitail pil kin kapingki ansou kan me kohieng kitail en wekla.

Ni ahi tepda iang skuhl BYU nan pahr 1970, ni ahi iang ale ehu kaskuhl en kesempwal kan en physics me Jae Ballif me wia sounpadahk wad emen. Ni aht kin kanekehla ehu pali, e kin kihda skeng. Ma emen tohn skuhl kin alehdi C ahpw inengieng en ale deng me mwahusang, Sounpadahk Ballif kin mweidehng tohnskuhlo en ale skengo ni ah wekdeklahr. Ma tohnskuhlo pahn alehdi B ni ah ale keriapak ahpw saikinte itariki, e pil kin kiheng en pil pwurehng ale kesilipak oh kapahpak, oh doudoulahte. Ni ah mweidehng ie ansou tohtokei en kamwahuwiala ahi deng oh ni imwilah I alehdi A nan kesempwalpen physics.

Kilel
Professor Jae Ballif

E wia sounpadahk erpit menongtohn skuhl kan en kin nantiheng—tamataman me sapwungala kin wia mehn kaskuhl, ahpw kaidehn mehn kansensued, oh dehr masak sapwungala ahpw en koledihsang ie.

Me kerehnie me I delepwohnlahng ohl menet sounpar 47 mwurin ahi ale physics reh. I idek reh dahme e inengieng oh mweidehng tohnskuhl kan en kin pwurehng ale skeng kan pwehn kamwahuiala arail deng. E sapengki: “I men iangete mih pali me tohnskuhl kan mih ie pwe ien sewese irail.”

Ni aht kapingki keriapak en ansou mwahu mwurin atail wiahda sapwung, de sapwungala kan en lamalam, e inenen kapwuriamwei Sounkomouro ah ketkiheng kitail pilehu ansou en powehdi dihp, me iei sapwungalahn pilipil kan.

Sohte mehmen anahne kitail en pwungila sang Sounkomouro. E mweidehng kitail en ale oh ahneki ansou mwahu en keirda. Pwehn duehla Ih pahn anahne ansou tohto ie nan atail kahpwal en ehu-ehu-rahn pwehki imwintihtio, me iei itoa ineng kan, esehla kanengamah oh mahk, powehdi kohdahn sawas, keisang dihp kan me e sohte konehng wia, pwehn kasalehda me malaulau kei. Aramas koaros udahn kin wiahda sapwung? Kid kei? Ahpw mehlel rar.

Ni atail wehwehki duwen ahl inen oh tehtik me e pahn dirki soangsoangen kahpwal oh ni atail pahn kin kalapw sapwungala rahn koaros, Sounkomouro pwaindahr pweipwei me sohte imwi ehu pwehn kiheng kitail ansou tohto kei pwehn kak waikitailahng pweida mwahu kan nan atail irairdi en lepin ansou. Soangen kahpwal kan me Kauno kin mweidehng en wiawiong kitail kin kerenieng kaloweikitaildi ahpw E kin ketkiong kitail koapworopwor.

En kolokol atail koapwoaroapwoar kehlail, ong mwekid en kasongosong me kitail kin loieng, sapwellimen Sounkomouro kalahngan kin poatoapoat ansou koaros. Sapwellime kalahngan me “sarawi pwehn sewese oh kakehlaka, …manaman ehu me kahreiong ohl oh lih akan en tengetengedieng mour soutuk oh lapalapala mwurin arail wia wen arail kak koaros.”10 Sapwellime kalahngan oh E mahmahsendieng kitail ni limpoak nan atail seiloak wet pwon ni Ah kamarain, kamarahra atail katoutou kan, kakehlaka, kahluwa, doare, kamwahuiala, oh pil “sewese sapwellime aramas,” ni ar pahn pwopwulahsang nan ahl inen oh tehtiko.11

Koluhla iei kisakis en Koht me kin mie ansou koaros kahrehiong kitail en kak sapwungala pak tohto kak kasohrehla ineng. Koluhla kaidehn Sapwellime koasondi ongete mwekid me kitail kak pwopwidi loale. Koluhla iei Sapwellime koasondi, me kitail pahn sapwungala loale. Iei met rongamwahu en koluhla, me Presiden Russell M. Nelson kasalehdahr, “E pahn wia koasondi en erein mour.”12

Nan koasondi en koluhla en erein mour wet, kamadipw sarawi iei sapwellimen Kauno ahl me E ketkiheng kitail pwe kitail en alehdi Sapwellime mahk. Ma kitail tungoale ni atail kin nsensuedkihla dipatail kan oh koluhla, E pahn ketin mahk ong kitail ni atail pahn kin powehdi kasongosong kan me pahn kahrehda atail pwopwulasang nan ahl en inouo. Ahpw, “I poakehkinirailla diperail kan.”13

Ahpw pak depe E pahn mahkehng kitail? Ia wen reirei en Ah pahn mahk? Nan ehu ansouo Peter kalelapak rehn Sounkomouro, “Maing ahi Kaun, pak depe me aramas men pahn wia dihp ong ie, ah I pahn mahk ong? pahn pak isuh?”14

Kilel
Peter and Jesus

Peter mwein wiahki me isuh nempe laud ehu ni ah sohte wehwehki pwehki ah pahn mahk pak tohto oh anahne en mie idi. Sounkomouro mahsani ong Peter en dehr wadek—en dehr wiahda idi ong mahk.

“Sises mahsaniheng ih, I sohte ndahwei, me Pahn pak isuh: ahpw, Pahn pak isuh wad isihsek.”15

Sounkomouro sohte ketkihda pali laud en 490. Met duehte atail pahn tungoale kamadipw sarawi me sohte imwi en 490, oh ni pak 491st, soun kosou en nanleng pahn song en apwalih sawehwe penehn nan pwungara oh mahsani, “Menlau mahk, ahpw noumw sinlikou en koluhlahn anahnehier welialihda—sang met kohla, ke kelehpw.”

Kauno doadoahngki isihsek pak isuh pwehn wia kasansalpen Sapwellime tomw, Sapwellime limpoak, oh Sapwellime kalahngan me sohte imwi. “Ei, oh ansou koaros me nei aramas pahn koluhla I pahn mahk ong irail.”16

Met sohte wehwehki me kamadipw sarawi wia mehn lapwahda dihp. Iei met me Kauno ketkihengki ire wet nan pwuhk en Moroni: “Ahpw ansou koaros me irail pahn koluhla oh peki mahk, ni ineng mehlel, re pahn ale mahk.”17

Ineng mehlel wehwehki wen ahmw kak koaros oh wekila mehlel. “Wekila” iei keioun lepin lokaia me Kaweid en Pwuhk Sarawi kan doadoangki pwehn kawehwe koluhla: “Wekilahn madamadau oh mohngiong wahdo mwekid kapw ong Koht, pein emen, oh mour.” 18 Soangen wekidelahu kin imwikihla keirdahn pali ngehn. Atail pweida kaidehn e pahn sohte sapwungala, ahpw keirda sang sapwungala pak tohto kak kasohrehla ineng mwahl.

Wekidekla, met me wehwehki: “Mehkot me sohte kinwekila kin duduehte kohkohlahte.” Ni mehlelo e sohte wia pwe ken ahneki pepehm salelapak ahpw e wia poahsoan pen erpit en Presiden Boyd K. Packer, me kapatahieng, “Oh ma kitail pahn sohte wekidekla—kitail pahn sohla keirda.19

Pwehki kitail saik men solah keirda lao kitail duwehla atail Sounkomouro,20kitail anahne doudoulahte kesihnenda ahnsou koaros me kitail kin pwupwidi, ni ineng en kekeirdahte oh pweida mehndahte atail luwet akan. Nan atail luet akan, E ketin kakehlakaikitail, “Ahi kalahngan itar ong kumwail: pwe ahi kehlail wiawihda unsek nan luwet.”21

Mehkot ehute me kitail kak tehngkihda atail keirdahn paliwar. Duwehte, pali ngenitail kin sohla sansal ihte ma kitail kin medewehla dahme wiawi wereilahr. E pahn mwahu ma kitail pahn kin medewe ong pein kitail dahme wiawiero ni mwohmwo pwe kitail en nsenohki keirda oh kamarainihkin kitail en wenla mwowehki ni loaloapwoat ohng Krais, ahniki koapwoaroapwoar unsek.”22

I kapingki mehlel limpoak, oh kanengamah me Samatail Inatail Nanleng, oh Sounkomouro, pwehki Ar mweidehng kitail ansou mwahu tohto en koluhla oh weliakapwala nan seiloak en pwurala Rehrail wet. Ni mwaren Sises Krais, ahmen.