សេចក្ដីផ្ដើមស្ដីពីសំបុត្ររបស់ប៉ុលដល់ទីតុស
ហេតុអ្វីត្រូវសិក្សាគម្ពីរនេះ ?
សំបុត្ររបស់ប៉ុលដល់ទីតុស គឺដូចគ្នានឹងសំបុត្ររបស់លោកដល់ធីម៉ូថេដែរ វាមាននូវការទូន្មានពុំចេះចប់មកពីសាវកប៉ុលទៅកាន់ថ្នាក់ដឹកនាំក្នុងមូលដ្ឋានរបស់សាសនាចក្រ ។ ប៉ុលបានសរសេរថា « សេចក្តីសង្ឃឹមដល់ជីវិតដ៏នៅអស់កល្បជានិច្ច » ដើមឡើយព្រះបានសន្យានៅក្នុងជីវិតមុនផែនដី « មុនអស់ទាំងកល្ប » ( ទីតុស ១:២ ) ។ លោកបានបង្រៀនថា ពួកបរិសុទ្ធគួរតែទន្ទឹងរង់ចាំ « សេចក្តីសង្ឃឹមដ៏មានពរ » នៃភាពតម្កើងឡើងនោះ និងចំពោះការយាងមកជាលើកទីពីរ ( ទីតុស ២:១៣ ) ។ ប៉ុលក៏បានសរសេរដល់ទីតុសផងដែរអំពី « ការប្រោសជាថ្មីឡើងវិញនៃព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ » ដោយនិយាយសំដៅទៅលើពិធីបរិសុទ្ធនៃពិធីបុណ្យជ្រមុជទឹក និងឥទ្ធិពលបរិសុទ្ធនៃការទទួលបានអំណោយទាននៃព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ ដែលពិធីបរិសុទ្ធទាំងពីរនេះគឺជាការរៀបចំខ្លួនសម្រាប់ការធ្វើ « ជាអ្នកគ្រងមរតក តាមសេចក្តីសង្ឃឹមដល់ជីវិតដ៏នៅអស់កល្បជានិច្ច » ( ទីតុស ៣:៥, ៧ ) ។ តាមរយៈការសិក្សាអំពីការទូន្មានដ៏បំផុសគំនិតរបស់ប៉ុលដល់ទីតុស នោះសិស្សអាចបង្កើនសេចក្ដីជំនឿរបស់ពួកគេថា គោលលទ្ធិ និងគោលការណ៍ទាំងឡាយនៃដំណឹងល្អនាំមកនូវសេចក្ដីសង្ឃឹមសម្រាប់ជីវិតដ៏នៅអស់កល្បជានិច្ច ។
តើនរណាជាអ្នកសរសេរគម្ពីរនេះ ?
គម្ពីរទីតុសត្រូវបានសរសេរឡើងដោយប៉ុល ( សូមមើល ទីតុស ១:១ ) ។
តើនៅពេលណា និង នៅកន្លែងណាដែលគម្ពីរនេះត្រូវបានសរសេរ ?
វាទំនងដូចជាប៉ុលបានសរសេរសំបុត្រទៅទីតុសនៅចន្លោះពេលនៃការសរសេរធីម៉ូថេទី ១ និងទី ២ ប្រមាណជា គ.ស. ៦៤-៦៥ ( សេចក្ដីណែនាំដល់បទគម្ពីរទាំងឡាយ សំបុត្ររបស់ប៉ុល scriptures.lds.org ) ។ ប៉ុលបានសរសេរសំបុត្រដល់ទីតុសបន្ទាប់ពីការជាប់ឃុំឃាំងលើកដំបូងរបស់ប៉ុលនៅរ៉ូម ។ ប៉ុលមិនបានបង្ហាញពីទីកន្លែង ដែលលោកស្នាក់នៅកាលលោកបានសរសេរសំបុត្រទៅទីតុសនោះទេ ។
តើគម្ពីរនេះត្រូវបានសរសេរទៅកាន់នរណា ហើយតើហេតុអ្វី ?
ប៉ុលបានសរសេរសំបុត្រនេះទៅទីតុស ជាមនុស្សដែលប៉ុលហៅថា « កូនពិតតាមសេចក្តីជំនឿ ដែលយើងកាន់ជាមួយគ្នា » ( ទីតុស ១:៤ ) ។ ទីតុសគឺជាជនជាតិក្រិក ( កាឡាទី ២:៣ ) ហើយបានប្រែចិត្តជឿចំពោះដំណឹងល្អតាមរយៈប៉ុល ( សូមមើល Bible Dictionary, « Titus » ) ។ បន្ទាប់ការប្រែចិត្តជឿរបស់គាត់ ទីតុសបានប្រកាសចែកចាយដំណឹងល្អ ហើយរៀបចំសាសនាចក្រជាមួយប៉ុល ( សូមមើល Bible Dictionary, « Titus » ) ។ គាត់បានជួយប្រមូលដង្វាយសម្រាប់ជនក្រីក្រនៅក្នុងក្រុងយេរូសាឡិម ( សូមមើល កូរិនថូសទី ២ ៨:៦, ១៦–២៣ ) ហើយក៏បានរួមដំណើរជាមួយប៉ុលទៅការប្រជុំក្រុមប្រឹក្សានៅក្រុងយេរូសាឡិមផងដែរ ( សូមមើល កាឡាទី ២:១ ) ។ ប៉ុលបានទុកចិត្តទីតុសឲ្យនាំយកសំបុត្រទីមួយរបស់ប៉ុលទៅដល់ពួកបរិសុទ្ធដែលរស់នៅកូរិនថូស ( សូមមើល កូរិនថូសទី ២ ៧:៥–១៥ ) ។ ប៉ុលបានសរសេរទៅទីតុសដើម្បីពង្រឹងគាត់នៅក្នុងកិច្ចការរបស់គាត់ដើម្បីដឹកនាំ ហើយមើលថែសាខានៃសាសនាចក្រនៅកោះក្រេត ទោះជាមានការជំទាស់ក្ដី ( សូមមើល ទីតុស ១:៥, ១០–១១, ២:១៥, ៣:១០ ) ។
តើគម្ពីរនេះមានលក្ខណៈពិសេសអ្វីខ្លះ ?
សំបុត្រនេះគឺជាសំបុត្រអ្នកគង្វាលមួយ ( ដល់អ្នកគង្វាល ឬថ្នាក់ដឹកនាំក្នុងសាសនាចក្រ ) រួមជាមួយនឹងធីម៉ូថេទី ១ និងទី ២ ( សូមមើល Bible Dictionary, « Pauline Epistles » ) ។ សំបុត្ររបស់ទីតុសផ្ដល់នូវភស្ដុតាងដំបូងបង្អស់ថា សាសនាចក្រត្រូវបានស្ថាបនាឡើងនៅកោះក្រេតនៃប្រទេសក្រិកនៃសមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ ( សូមមើល ទីតុស ១:៥ ) ។ ទីតុសទទួលខុសត្រូវក្នុងការហៅប៊ីស្សពថ្មីៗនៅលើកោះនោះ ។ ប៉ុលបានសរសេរពីលក្ខណៈសម្បត្តិខាងវិញ្ញាណមួយចំនួនសម្រាប់ប៊ីស្សព ( សូមមើល ទីតុស ១:៦–៩ ) ។ លើសពីនេះទៀត ប៉ុលបានផ្ដល់ការណែនាំជាក់លាក់ដល់បុរស ស្ត្រី និងពួកបាវបម្រើស្ដីពីឥរិយាបថដ៏ត្រឹមត្រូវក្នុងនាមជាពួកបរិសុទ្ធ ( សូមមើល ទីតុស ២:២–១០ ) ។
គម្រោង
ទីតុស ១ ប៉ុលណែនាំទីតុសឲ្យតែងតាំងថ្នាក់ដឹកនាំសាសនាចក្រ ហើយបានសរសេរពីលក្ខណៈសម្បត្តិមួយចំនួនដើម្បីធ្វើជាប៊ីស្សព ។ លោកបានណែនាំទីតុសឲ្យកែតម្រូវការបង្រៀន ហើយស្ដីបន្ទោសដល់ពួកគ្រូបង្រៀនក្លែងក្លាយដែល « ប្រកាសថា គេស្គាល់ព្រះ តែកិរិយាប្រព្រឹត្តរបស់គេមិនព្រមស្គាល់ព្រះទេ » ( ទីតុស ១:១៦ ) ។
ទីតុស ២ ប៉ុលលើកទឹកចិត្តទីតុសឲ្យណែនាំសមាជិកសាសនាចក្រចាស់ៗឲ្យធ្វើជាគំរូដល់ពួកបរិសុទ្ធវ័យក្មេង ។ លោកក៏សុំឲ្យទីតុសបង្រៀនពួកបាវបម្រើទាំងឡាយឲ្យធ្វើតាមចៅហ្វាយខ្លួន ។ ប៉ុលពន្យល់ពីឥរិយាបថដែលពួកសិស្សគួររស់នៅ កាលពួកគេរៀបចំខ្លួនសម្រាប់ការយាងត្រឡប់មកវិញរបស់ព្រះអម្ចាស់ ។ លោករៀបរាប់ពីការប្រោសលោះ ដែលកើតមានតាមរយៈព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ។
ទីតុស ៣ ប៉ុលបង្រៀនថា សមាជិកសាសនាចក្រត្រូវធ្វើជាពលរដ្ឋល្អ និងជាអ្នកដើរតាមដ៏សុចរិតរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ។ តាមរយៈពិធីបុណ្យជ្រមុជទឹក នោះយើងអាចទទួលបានជីវិតដ៏នៅអស់កល្បជានិច្ចតាមរយៈព្រះគុណរបស់ព្រះអម្ចាស់ ។