សេចក្ដីផ្ដើមនៃដំណឹងល្អយោងតាមយ៉ូហាន
ហេតុអ្វី ត្រូវសិក្សាគម្ពីរនេះ ?
នៅក្នុងគ្រាមួយដែលមានការបៀតបៀនទាស់នឹងពួកគ្រីស្ទាន ការក្បត់សាសនា និងជម្លោះអំពីលក្ខណៈសម្បត្តិនៃព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទចេះតែកើនឡើង នោះសាវកយ៉ូហានបានកត់ត្រាទីបន្ទាល់របស់លោកអំពីព្រះអង្គសង្គ្រោះ ។ ការសិក្សាដំណឹងល្អរបស់យ៉ូហានអាចជួយសិស្សឲ្យស្គាល់ព្រះវរបិតាសួគ៌តាមរយៈការងារបម្រើរបស់ព្រះរាជបុត្រាទ្រង់គឺ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ។ ដំណើររឿងរបស់យ៉ូហានបង្រៀនយើងថា ជនដែលរស់នៅស្របតាមការបង្រៀនរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទអាចទទួលបានពរជ័យដ៏ធំធេង រួមបញ្ចូលទាំងជីវិតដ៏នៅអស់កល្បជានិច្ចផងដែរ ។
តើនរណាជាអ្នកសរសេរគម្ពីរនេះ ?
សាវកយ៉ូហានបានសរសេរគម្ពីរនេះ ។ នៅក្នុងគម្ពីរនេះគាត់បានហៅខ្លួនឯងថាជា « សិស្សម្នាក់ដែលព្រះយេស៊ូវស្រឡាញ់ » ( សូមមើល យ៉ូហាន ១៣:២៣, ១៩:២៦, ២០:២, ២១:៧, ២០ ) ។
យ៉ូហាន និងបងប្រុសរបស់គាត់ឈ្មោះ យ៉ាកុប គឺជាអ្នកនេសាទត្រី ( សូមមើល ម៉ាថាយ ៤:២១ ) ។ ពីមុនក្លាយជាសិស្ស និងជាសាវកម្នាក់របស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ តាមពិតទៅ យ៉ូហានគឺជាអ្នកដើរតាមយ៉ូហាន បាទីស្ទ ( សូមមើល យ៉ូហាន ១:៣៥–៤០ សេចក្ដីណែនាំដល់បទគម្ពីរទាំងឡាយ « យ៉ូហាន កូនប្រុសរបស់សេបេដេ » scriptures.lds.org ) ។
តើនៅពេលណា និង នៅកន្លែងណាដែលគម្ពីរនេះត្រូវបានសរសេរ ?
យើងពុំដឹងពីពេលវេលាជាក់លាក់ដែលយ៉ូហានបានសរសេរគម្ពីរនេះទេ ។ កាលបរិច្ឆេទដែលបានដាក់ស្នើសម្រាប់ការសរសេររបស់គម្ពីរនេះគឺ នៅចន្លោះពីគ.ស.ទី ៦០ និងគ.ស.ទី ១០០ ។ ពួកអ្នកសរសេរគ្រីស្ទានកាលពីបុរាណនៅសតវត្សរទីពីរនៃគ.ស.បានណែនាំថា យ៉ូហានបានសរសេរគម្ពីរនេះនៅអេភេសូរក្នុងតំបន់អាស៊ីតូច ( ប្រទេសតួកគីសព្វថ្ងៃ ) ។
តើគម្ពីរនេះត្រូវបានសរសេរដល់នរណា ហើយតើហេតុអ្វី ?
ទោះបីជាការសរសេររបស់យ៉ូហានគឺសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នាក្ដី ប៉ុន្តែសារលិខិតរបស់គាត់ក៏មានសម្រាប់ក្រុមអ្នកអានជាក់លាក់មួយចំនួនផងដែរ ។ អែលឌើរ ប្រ៊ូស អ័រ ម៉ាក់ខន់ឃី ក្នុងកូរ៉ុមនៃពួកសាវកដប់ពីរនាក់បានសរសេរថា ៖ « ដំណឹងល្អរបស់យ៉ូហានគឺជាដំណើររឿងសម្រាប់ពួកបរិសុទ្ធ វាគឺជាដំណឹងល្អដ៏ឧត្តមសម្រាប់សាសនាចក្រ » ( Doctrinal New Testament Commentary វ៉ុល ៣ [ ឆ្នាំ ១៩៦៥–៧៣ ] ១:៦៥ ) ។ យ៉ូហានបានថ្លែងថា គោលបំណងរបស់គាត់ក្នុងការសរសេរគម្ពីរនេះគឺដើម្បីទាក់ទាញមនុស្សដទៃទៀតឲ្យ « ជឿថា ព្រះយេស៊ូវជាព្រះគ្រីស្ទ គឺជាព្រះរាជបុត្រានៃព្រះពិត ហើយឲ្យអ្នករាល់គ្នាបានជីវិត ដោយសារព្រះនាមទ្រង់ ដោយមានសេចក្តីជំនឿ » ( យ៉ូហាន ២០:៣១ ) ។ « ទិដ្ឋភាពនៃជីវប្រវត្តិរបស់ព្រះយេស៊ូវដែល [ យ៉ូហាន ] ពិពណ៌នាគឺត្រូវបានជ្រើសរើស ហើយរៀបចំយ៉ាងផ្ចិតផ្ចង់ដោយមានគោលបំណងនេះ នៅក្នុងគំនិត » ( Bible Dictionary « John, Gospel of » ) ។
តើគម្ពីរនេះមានលក្ខណៈពិសេសអ្វីខ្លះ ?
ប្រហែលជា ៩២ ភាគរយនៃឯកសារនៅក្នុងដំណឹងល្អរបស់យ៉ូហាន គឺគ្មាននៅក្នុងដំណើររឿងនៃដំណឹងល្អផ្សេងទៀតឡើយ ។ ប្រហែលដោយសារយ៉ូហានមានបំណងចង់សរសេរទៅកាន់ប្រជាជននោះ—ជាសមាជិកសាសនាចក្រដែលមានការយល់ដឹងពីព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទរួចហើយ—គឺខុសពីពួកអ្នកអានរបស់ម៉ាថាយ ម៉ាកុស និងលូកា ។ នៅក្នុងចំណោមអព្ភូតហេតុទាំងប្រាំពីរដែលយ៉ូហានបានលើកឡើង មានអព្ភូតហេតុប្រាំពុំត្រូវបានកត់ត្រានៅក្នុងដំណឹងល្អផ្សេងទៀតនោះទេ ។ កាលម៉ាថាយ ម៉ាកុស និងលូកា បានបង្ហាញនូវព័ត៌មានដែលគួរឲ្យពិចារណាស្ដីពីការងារបម្រើរបស់ព្រះយេស៊ូវនៅក្នុងស្រុកកាលីឡេ យ៉ូហានបានកត់ត្រាពីព្រឹត្តិការណ៍ជាច្រើនដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងស្រុកយូដា ។ ដំណឹងល្អរបស់យ៉ូហានគឺជាគោលលទ្ធិដ៏វិសេសវិសាល ដោយមាននូវប្រធានបទដ៏សំខាន់មួយចំនួនរបស់វា ដែលលើកឡើងពីទេវភាពរបស់ព្រះយេស៊ូវថាជាព្រះរាជបុត្រានៃព្រះ ដង្វាយធួននៃព្រះគ្រីស្ទ ជីវិតដ៏នៅអស់កល្បជានិច្ច ព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ សេចក្ដីត្រូវការដើម្បីកើតជាថ្មី សារៈសំខាន់នៃការស្រឡាញ់មនុស្សដទៃ និងសារៈសំខាន់នៃការជឿលើព្រះអង្គសង្គ្រោះ ។
យ៉ូហានបានគូសបញ្ជាក់អំពីទេវភាពរបស់ព្រះយេស៊ូវថាជាព្រះរាជបុត្រានៃព្រះ ។ យ៉ូហានបានកត់ត្រាសេចក្ដីយោងរបស់ព្រះយេស៊ូវចំពោះព្រះវរបិតាទ្រង់ជាង ១០០ ដោយមានសេចក្ដីយោងជាង ២០ នៅក្នុងយ៉ូហាន ១៤ តែឯង។ ការចូលរួមចំណែកដ៏ធំមួយរបស់យ៉ូហាន គឺជាការដាក់បញ្ចូលរបស់គាត់អំពីការបង្រៀនរបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះទៅកាន់ពួកសិស្សរបស់ទ្រង់ មុនទ្រង់ត្រូវបានគេចាប់ព្រះកាយ រួមមានការអធិស្ឋានជំនួសដ៏អស្ចារ្យ ដែលបានធ្វើឡើងនៅយប់ដែលទ្រង់បានរងទុក្ខនៅក្នុងសួនច្បារគែតសេម៉ានី ។ ផ្នែកនេះនៅក្នុងដំណើររឿងរបស់យ៉ូហាន ( យ៉ូហាន ១៣–១៧ ) ជាតំណាងដែលលើសពី ១៨ ភាគរយនៃទំព័រទាំងឡាយនៅក្នុងយ៉ូហានទៅទៀត ដោយផ្ដល់ឲ្យយើងនូវការយល់ដឹងជាច្រើនទៀតអំពីគោលលទ្ធិរបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះ និងអ្វីដែលទ្រង់រំពឹងចង់បានពីពួកសិស្សរបស់ទ្រង់ ។
គម្រោង
យ៉ូហាន ១ យ៉ូហានថ្លែងទីបន្ទាល់ពីទេវភាពនៃជីវិតមុនផែនដី និងបេសកកម្មរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទដើម្បីផ្ដល់សេចក្ដីសង្គ្រោះដល់មនុស្សលោកគ្រប់រូប ។ យ៉ូហានកត់ត្រាពិធីបុណ្យជ្រមុជទឹករបស់ព្រះយេស៊ូវ និងការហៅរបស់ពួកសិស្សមួយចំនួន ។
យ៉ូហាន ២–៤ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទធ្វើទឹកឲ្យក្លាយទៅជាស្រា ។ ទ្រង់បង្រៀននីកូដេមអំពីការកើតជាថ្មីខាងវិញ្ញាណ ហើយថ្លែងទីបន្ទាល់ទៅកាន់ស្ត្រីនៅអណ្ដូងទឹកថា ទ្រង់គឺជាព្រះគ្រីស្ទ ។ ទ្រង់ព្យាបាលកូនប្រុសរបស់បុរសត្រកូលខ្ពស់ម្នាក់ ។
យ៉ូហាន ៥–៧ ព្រះអង្គសង្គ្រោះព្យាបាលបុរសខ្វិនជើងម្នាក់នៅឯស្រះបេថែសដា ហើយប្រកាសពីព្រះចេស្ដា និងសិទ្ធិអំណាចនៃព្រះរបស់ទ្រង់ ។ ទ្រង់ប្រទានអាហារដល់មនុស្សប្រាំពាន់នាក់នៅក្នុងការរៀបចំសម្រាប់ការបង្រៀនរបស់ទ្រង់អំពីនំប៉័ងជីវិត ទ្រង់ប្រកាសថា ទ្រង់គឺជាព្រះមែស៊ី ហើយប្រកាសនៅក្នុងបុណ្យបារាំថា មានតែជនដែលទទួលយកទ្រង់ប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចមានជីវិតដ៏នៅអស់កល្បជានិច្ចបាន ។
យ៉ូហាន ៨–១០ តាមរយៈបទពិសោធន៍នៃស្ត្រីដែលបាននាំមក ដោយសារបានប្រព្រឹត្តអំពើកំផិត ព្រះយេស៊ូវបង្រៀនអំពីសេចក្ដីមេត្តាករុណា និងការប្រែចិត្ត ។ ទ្រង់ប្រកាសថា ទ្រង់គឺជាព្រះយេហូវ៉ា ជាព្រះដ៏ជាព្រះ ។ ទ្រង់ព្យាបាលបុរសម្នាក់ដែលកើតមកខ្វាក់ភ្នែក ហើយរៀបរាប់ថាទ្រង់គឺជាអ្នកគង្វាលល្អ ដែលស្រឡាញ់ ហើយលះបង់ព្រះជន្មរបស់ទ្រង់ការពារចៀមរបស់ទ្រង់ ។
យ៉ូហាន ១១–១៣ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទបានប្រោសឡាសារឲ្យរស់ពីស្លាប់ ដោយបង្ហាញពីព្រះចេស្ដាររបស់ទ្រង់លើសេចក្ដីស្លាប់ ។ ទ្រង់យាងចូលក្រុងយេរូសាឡិមដោយជោគជ័យ ។ នៅក្នុងអាហារយប់ថ្ងៃចុងក្រោយ ព្រះយេស៊ូវលាងជើងពួកសិស្សរបស់ទ្រង់ ហើយបង្រៀនពួកគេឲ្យចេះស្រឡាញ់គ្នា ។
យ៉ូហាន ១៤–១៦ ព្រះយេស៊ូវណែនាំពួកសិស្សទ្រង់ស្ដីពីទំនាក់ទំនងរវាងសេចក្ដីស្រឡាញ់ និងការគោរពប្រតិបត្តិ ។ ទ្រង់សន្យានឹងបញ្ជូនព្រះដ៏ជាជំនួយ ( ព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ ) ហើយបម្រើពួកសិស្សរបស់ទ្រង់ដោយផ្ទាល់ ។ ទ្រង់ប្រកាសថា ទ្រង់គឺជាដើមទំពាំងបាយជូរដ៏ពិត ហើយថាទ្រង់បានយកឈ្នះលើលោកិយហើយ ។
យ៉ូហាន ១៧–១៩ ព្រះយេស៊ូវបានធ្វើការអធិស្ឋានជំនួសសម្រាប់ពួកសិស្សរបស់ទ្រង់ និងជនដែលនឹងជឿលើការបង្រៀនរបស់ពួកគេ ។ ទ្រង់ត្រូវបានគេក្បត់ ចាប់ព្រះកាយ កាត់ទោស ហើយផ្ដន្ទាទោស ។ បន្ទាប់ពីការរងទុក្ខនៅលើឈើឆ្កាង ទ្រង់បានសុគត ហើយត្រូវបានគេបញ្ចុះក្នុងផ្នូរ ។
យ៉ូហាន ២០–២១ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទដែលមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញបានបង្ហាញអង្គទ្រង់ដល់ម៉ារា ម៉ាក់ដាឡានៅសួនផ្នូរ ហើយបន្ទាប់មកដល់ពួកសិស្សមួយចំនួននៅក្រុងយេរូសាឡិម ។ ទ្រង់បង្ហាញអង្គទ្រង់ដល់ពួកសិស្សប្រាំពីរនាក់នៅឯសមុទ្រកាលីឡេ ហើយអនុញ្ញាតឲ្យពេត្រុសដឹកនាំពួកសិស្សទាំងឡាយនៅក្នុងការងារបម្រើដល់មនុស្សដទៃទៀត ។