សេចក្ដីផ្ដើមនៃ គម្ពីរម៉ាថាយ
តើហេតុអ្វីសិក្សាគម្ពីរនេះ ?
វគ្គដែលពេញនិយមបំផុតមួយចំនួននៅក្នុងព្រះគម្ពីរប៊ីបគឺមាននៅក្នុងគម្ពីរម៉ាថាយ រួមបញ្ចូលទាំងទេសនកថានៅលើភ្នំ និង រឿងប្រៀបប្រដូចជាច្រើន ការបង្រៀន និង អព្ភូតហេតុរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ។ ការសិក្សាគម្ពីរនេះអាចជួយសិស្សឲ្យស្គាល់ការងារបម្រើ និង ព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ហើយអាចពង្រឹងទីបន្ទាល់របស់ពួកគេថាព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទគឺជាព្រះអង្គសង្គ្រោះនៃលោកិយ និងជាព្រះមែស៊ីដែលបានសន្យា ដែលពួកព្យាការីដ៏បរិសុទ្ធទាំងអស់បានព្យាករ ។
តើនរណាជាអ្នកសរសេរគម្ពីរនេះ ?
ម៉ាថាយ ដែលគេស្គាល់ថាជាសាសន៍លេវីដែរនោះ និងជាកូនប្រុសរបស់អាល់ផាយគឺជាអ្នករៀបរៀងគម្ពីរនេះ ។ លោកគឺជាអ្នកយកពន្ធម្នាក់ពីមុនជីវិតរបស់លោកបានផ្លាស់ប្ដូរជារៀងរហូត កាលលោកបានឆ្លើយតបទៅនឹងការអញ្ជើញរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទឲ្យដើរតាមទ្រង់ ។ ( សូមមើល ម៉ាថាយ ៩:៩, ម៉ាកុស ២:១៤, លូកា ៥:២៧–២៨, Bible Dictionary « Matthew » ) ។ បន្ទាប់ពីការប្រែចិត្តជឿរបស់លោក ម៉ាថាយបានក្លាយជាសាវកម្នាក់ក្នុងចំណោមពួកសាវកទាំងដប់ពីររបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះ ( សូមមើល ម៉ាថាយ ១០:២–៤ ) ។ ក្នុងនាមជាសាវកមួយរូប ម៉ាថាយគឺជាសាក្សីម្នាក់អំពីព្រឹត្តិការណ៍ជាច្រើនដែលលោកបានពិពណ៌នានៅក្នុងកំណត់ត្រារបស់លោក ។ ការណ៍នេះត្រូវបានគាំទ្រដោយការដាក់ចំណងជើងនៃដំណឹងល្អរបស់លោកនៅក្នុងការបកប្រែដោយយ៉ូសែប ស្ម៊ីធ ៖ « ទីបន្ទាល់របស់ម៉ាថាយ » ។
តើគម្ពីរនេះត្រូវបានសរសេរឡើងនៅពេលណា ហើយនៅកន្លែងណា ?
យើងពុំបានដឹងច្បាស់ពីពេលវេលាដែលគម្ពីរម៉ាថាយត្រូវបានរៀបរៀងឡើងឡើយ ប៉ុន្តែវាទំនងជារៀបរៀងឡើងនៅអំឡុងពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍ទីមួយ មុន គ.ស. ។ យើងពុំដឹងពីទីកន្លែងដែលម៉ាថាយរៀបរៀងគម្ពីរនេះទេ ។
តើគម្ពីរនេះត្រូវបានសរសេរសម្រាប់នរណា ហើយតើហេតុអ្វី ?
ម៉ាថាយហាក់ដូចជាបានសរសេរទៅអ្នកអានសាសន៍យូដាដើម្បីបង្ហាញថា ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទបានបំពេញការព្យាករនៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មីអំពីព្រះមែស៊ី (សូមមើល Bible Dictionary « Matthew » ) ។ ដូចដែលម៉ាថាយបាននិទានអំពីព្រះជន្ម ព្រះបន្ទូល និង សកម្មភាពរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ជាទៀងទាត់ម៉ាថាយបាននិយាយអំពីការព្យាករនៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់ ហើយបានប្រើឃ្លាថា « ដើម្បីឲ្យបានសម្រេច » ( ឧទាហរណ៍ សូមមើល ម៉ាថាយ ៤:១៤, ៨:១៧, ១៣:៣៥, ២១:៤ ) ។
នៅក្នុងដំណឹងល្អរបស់លោក ម៉ាថាយបានប្រើពាក្យ « វង្សាហ្លួងដាវឌី » ១២ដង ជាទីបន្ទាល់ថា ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទគឺជាអ្នកគ្រងមរតកនៃបល្ល័ង្ករបស់ស្ដេចដេវីឌដ៏ពេញច្បាប់ និងជាការបំពេញនៃការព្យាករអំពីព្រះមែស៊ី ។ ពង្សាវតាព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទរបស់ម៉ាថាយបានគូសដានពីតំណពូជពង្សរបស់ទ្រង់តាមរយៈដាវីឌ យូដា និង អ័ប្រាហាំ ( សូមមើល ម៉ាថាយ ១:១–៣ ) ដោយបង្ហាញពីសិទ្ធិរបស់ព្រះយេស៊ូវដើម្បីគ្រប់គ្រង និងតួនាទីរបស់ទ្រង់នៅក្នុងការបំពេញការសន្យារបស់ព្រះចំពោះអ៊ីស្រាអែល ។
តើមានលក្ខណៈពិសេសអ្វីខ្លះ នៅក្នុងគម្ពីរនេះ ?
ទោះជាឯកសារមួយភាគធំរបស់ម៉ាថាយក៏មាននៅក្នុងម៉ាកុស និង លូកាក្ដី ក៏ប្រហែលជា ៤២ ភាគរយនៃដំណឹងល្អរបស់ម៉ាថាយគឺជាគម្ពីរវិសេសវិសាលដាច់ដោយឡែកដែរ ។ ប្រធានបទចម្បងមួយនៅក្នុងគម្ពីរម៉ាថាយគឺជាថា ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទបានយាងមកដើម្បីស្ថាបនានគររបស់ទ្រង់នៅលើផែនដី ។ ម៉ាថាយបានលើកឡើងពី « នគរស្ថានសួគ៌ »ជាច្រើនដង ហើយលោកគឺជាអ្នករៀបរៀងដំណឹងល្អតែម្នាក់គត់ដែលបានដាក់បញ្ចូលការបង្រៀនរបស់ព្រះយេស៊ូវដែលលើកឡើងពី « សាសនាចក្រ » ( សូមមើល ម៉ាថាយ ១៦:១៨, ១៨:១៧ ) ។
ដំណឹងល្អរបស់ម៉ាថាយក៏ជួយយើងឲ្យឃើញពីភាពស្របគ្នារវាងការងារបម្រើរបស់លោកម៉ូសេ និង ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទដែរ ។ ឧទាហរណ៍ តួអង្គទាំងពីរត្រូវបានជួយសង្គ្រោះកាលនៅជាទារកពីការប៉ុនប៉ងសម្លាប់របស់ស្ដេច ( សូមមើល និក្ខមនំ ២:១–១០, ម៉ាថាយ ២:១៣–១៨ ) បានចេញពីស្រុកអេស៊ីព្ទ បាននាំយកក្រឹត្យវិន័យពីព្រះនៅលើភ្នំ ( សូមមើល និក្ខមនំ ១៩–២០, ម៉ាថាយ ៥–៧ ) ហើយបានទៅជួយរំដោះប្រជាជនរបស់ខ្លួន ។
គម្រោង
ម៉ាថាយ ១–៤ ។ ម៉ាថាយបង្ហាញអំពីពង្សាវតា និងការប្រសូតរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ។ ពួកហោរាស្វែងរកស្ដេចនៃពួកសាសន៍យូដា ។ ដោយទទួលបានការដឹកនាំនៅក្នុងសុបិន យ៉ូសែបបាននាំម៉ារា និង ព្រះយេស៊ូវទៅស្រុកអេស៊ីព្ទ ហើយក្រោយមកទៀតទៅស្រុកណាសារ៉ែត ។ យ៉ូហាន បាទីស្ទប្រកាសពីដំណឹងល្អនៃ ការប្រែចិត្ត ហើយបានជ្រមុជទឹកថ្វាយព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ។ ព្រះអង្គសង្គ្រោះបានទទួលការល្បួងនៅក្នុងទីរហោស្ថាន ។ ទ្រង់ចាប់ផ្ដើមការងារបម្រើក្នុងជីវិតរមែងស្លាប់របស់ទ្រង់ដោយការបង្រៀន និងការព្យាបាល ។
ម៉ាថាយ ៥–៧ ។ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទធ្វើទេសនកថានៅលើភ្នំ ។
ម៉ាថាយ ៨–១២ ។ ព្រះអង្គសង្គ្រោះព្យាបាលមនុស្សកើតឃ្លង់ម្នាក់ ធ្វើឲ្យព្យុះស្ងប់ បណ្ដេញអារក្ស ប្រោសកូនស្រីយ៉ៃរ៉ុសពីស្លាប់ ហើយព្យាបាលមនុស្សខ្វាក់ឲ្យមើលឃើញ ។ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទប្រទានសិទ្ធិអំណាចដើម្បីធ្វើកិច្ចការដូចជាទ្រង់ធ្វើ ដល់ពួកសាវកដប់ពីរនាក់ ហើយបញ្ជូនពួកលោកចេញទៅប្រកាសដំណឹងល្អ ។ ព្រះយេស៊ូវប្រកាសថា យ៉ូហាន បាទីស្ទគឺលើសពីព្យាការីមួយរូបទៅទៀត ។ ព្រះអង្គសង្គ្រោះព្យាបាលនៅថ្ងៃឈប់សម្រាក ។
ម៉ាថាយ ១៣–១៥ ។ ព្រះយេស៊ូវបង្រៀនដោយប្រើរឿងប្រៀបប្រដូច ។ យ៉ូហាន បាទីស្ទ ត្រូវបានគេសម្លាប់ ។ ព្រះយេស៊ូវបានប្រទានចំណីអាហារដល់ប្រជាជន ៥០០០ នាក់ ។ ទ្រង់បានយាងលើសមុទ្រកាលីឡេ ហើយពេត្រុសបានដើរឆ្ពោះទៅរកទ្រង់ ។ ពួកអាចារ្យ និងពួកផារិស៊ីចោទសួរព្រះយេស៊ូវ ។
ម៉ាថាយ ១៦–១៨ ។ បន្ទាប់ពីពេត្រុសថ្លែងទីបន្ទាល់ថា ព្រះយេស៊ូវគឺជាព្រះមែស៊ី ព្រះអង្គសង្គ្រោះគូសបញ្ជាក់ថា ទ្រង់នឹងប្រទានកូនសោនៃនគរព្រះដល់ពេត្រុស និង ពួកសាវកដប់ពីរនាក់ ។ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទបានប្រែព្រះកាយនៅលើភ្នំ ជាទីដែលពេត្រុស យ៉ាកុប និង យ៉ូហានបានទទួលកូនសោបព្វជិតភាព ។ ព្រះយេស៊ូវបង្គាប់ដល់ពួកសិស្សរបស់ទ្រង់អំពីរបៀបដឹកនាំសាសនាចក្រ ហើយបង្រៀនថា ព្រះនឹងពុំអភ័យទោសឲ្យយើងឡើយ ប្រសិនបើយើងពុំអភ័យទោសដល់អ្នកដទៃ ។
ម៉ាថាយ ១៩–២៣ ។ ព្រះអង្គសង្គ្រោះបង្រៀនអំពីលក្ខណៈដ៏អស់កល្បជានិច្ចនៃអាពាហ៍ពិពាហ៍ ។ ទ្រង់យាងចូលទៅក្រុងយេរូសាឡិម ហើយបានសម្អាតព្រះវិហារបរិសុទ្ធ ។ តាមរយៈការប្រើរឿងប្រៀបប្រដូច ព្រះយេស៊ូវបានលាតត្រដាងអំពីចេតនាអាក្រក់របស់ពួកអ្នកដឹកនាំសាសន៍យូដាដែលប្រឆាំងនឹងទ្រង់ ។ ទ្រង់សោយសោកចំពោះការបំផ្លិចបំផ្លាញនៃទីក្រុងយេរូសាឡិមនាពេលអនាគត ។
ម៉ាថាយ ២៤–២៥ យ៉ូសែប ស្ម៊ីធ--ម៉ាថាយ ។ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទបានព្យាករអំពីការបំផ្លិចបំផ្លាញនៃក្រុងយេរូសាឡិម ។ ទ្រង់បង្រៀនអំពីរបៀបដែលពួកអ្នកដើរតាមទ្រង់អាចរៀបចំខ្លួន សម្រាប់ការយាងមកវិញរបស់ទ្រង់ ។
ម៉ាថាយ ២៦–២៧ ។ ព្រះយេស៊ូវសោយព្រះស្ងោយសម្រាប់បុណ្យរំលងជាមួយនឹងពួកសិស្សរបស់ទ្រង់ ហើយណែនាំអំពីពិធីសាក្រាម៉ង់ ។ ទ្រង់រងទុក្ខនៅក្នុងសួនគែតសេម៉ានីហើយត្រូវបានគេក្បត់ ចាប់ព្រះកាយ នាំទៅកាត់ទោសនៅមុខពួកមន្ត្រីយូដា និង រ៉ូម ហើយត្រូវបានឆ្កាង ។ ទ្រង់បានសុគត ហើយត្រូវគេបញ្ចុះ ។
ម៉ាថាយ ២៨ ។ ព្រះអង្គសង្គ្រោះដែលមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញបានបង្ហាញអង្គទ្រង់ដល់ពួកសិស្សរបស់ទ្រង់ ។ ព្រះយេស៊ូវបញ្ជាពួកសាវកឲ្យនាំយកដំណឹងល្អរបស់ទ្រង់ដល់គ្រប់ជាតិសាសន៍ ។