Kabwarabwarana

Reirei ao Berita aika Tabu bon ikotan taian kaotioti mai iroun te Atua ao katanoata man ana kairiiri te Tamnei ibukin katean ao tuan uean te Atua i aon te aonaba ni boong aika kaitira. E ngae ngke angiin taian mwakoro a kaineti nakoia kaain Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira, taian rongorongo, kauring, ao kaunga nano bon ibukin kabwaiaia aomata ni kabane ao i nanona bon te kakao nakoia bootanaomata ni kabaneia n taabo nako bwa a na ongo bwanaan te Uea Iesu Kristo, ngkai e taetae nakoia ibukin mweraoia n te rabwata ao kamaiuakiia ae akea tokina.

Angiin taian kaotioti n te boki aei a bon karekeaki rinanon Iotebwa Timiti te Ataei, te moan burabeti ao beretitenti n Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira. Kaotioti ake tabeua a kaotaki rinanoia tabeman ake a onea mwina n te Beretitentii (taraa kabwarabwaran mwakoro R&B 135, 136, ao 138, ao Katanoata mai iroun ae iai te Kariaiakaki Irouna 1 ao 2).

Te boki ae Reirei ao Berita Aika Tabu bon teuana te boki ae tabu n te Ekaretia n raonaki ma te Baibara ae Tabu, Ana Boki Moomon, ao Te Bwaeao ae Bati Bona. E ngae n anne, Reirei ao Berita aika Tabu bon akea aekakina ibukina bwa bon tiaki rairan te rongorongo n taai ake ngkoa, ma bon te bwai ae reke ni boong aikai ao e bon anga te Atua rinanoia ana burabeti ake E rineia ibukin manga kaokan Ana mwakuri ae tabu ao katean uean te Atua i aon te aonaba ni boong aika kaitira. I nanon taian kaotioti, e kona te aomata n ongo bwanaan te Uea ae Iesu Kristo ae tatangira ma e matoa, ni manga taetae n te mwioko n tararua ni kororaoin bongina; ao te mwakuri are e moanaki iai bon te katauraoi i mwaain Kauaokina, ni kakoroa bukin ao ni boraoi ma aia taeka burabeti aika tabu man moan rikin te aonaba.

Iotebwa Timiti te Ataei, e bon bungiaki n Ritembwa 23, 1805, i Sharon, Aono ae Windsor, Vermont. I nanon maiuna ngke e ataei, e mwaing ma ana utu nakon te tabo ae ataaki ngkai bwa Manchester, i New York maeao. Bon i nanon te tai are e maeka iai ikekei n tain bwebweraken aroka n te 1820, ngke tebwi ma aua ana ririki, are e karekea iai ana moan mii ni burabeti, are e kawaraki iai irouia n rabwataia te Atua te Tama ae Akea Tokina, ao Natina Iesu Kristo. E tuangaki n te mii ni burabeti aei bwa Ana Ekaretia ae koaua Iesu Kristo are kateaki ni bongin te Nu Tetemanti, ao are e kamwakura bwaninin te euangkerio, ai bon akea n te aonaba. E rimwiaki n tabeua kaotioti mai iroun te Atua are e reireiaki iai irouia anera aika mwaiti; e kaotaki nakoina bwa iai te mwakuri ae kakawaki ae e na karaoia iroun te Atua i aon te aonaba bwa rinanona ao Ana Ekaretia Iesu Kristo e na manga kaokaki nakon te aonaba.

Teutana te tai i mwina, Iotebwa Timiti e anganaki te konabwai man ana ibuobuoki te Atua n raira ao ni boretiia Ana Boki Moomon. I nanon naba te tai anne ngaia ma Oliver Cowdery a bon katabuaki nakon te Nakoanibonga ae te Aaron iroun Ioane te Tia Bwabetito ni Meei 1829 (taraa R&B 13), ao n te tai ae aki maan i mwina a manga katabuaki nakon te Nakoanibonga ae te Merekitereka irouia Abotoro n tai ake ngkoa Betero, Iakobo, ao Ioane (taraa R&B 27:12). E rimwiaki n tabeua riki katabu are anganaki iai taian kiing n te nakoanibonga irouia Mote, Eria, Eriati, ao burabeti ake ngkoa aika mwaiti (taraa R&B 110; 128:18, 21). Katabu aikai, ni koauana, bon manga kaokan te kariaiakaki mai iroun te Atua nakon te aomata i aon te aonaba. N 6 Eberi 1830, i aan te kairiiri mai karawa, te Burabeti Iotebwa Timiti e katea ao ni barongaa te Ekaretia, ao ngaia are ana Ekaretia Iesu Kristo ae koaua e a manga waaki teuana riki te tai bwa te botaki i buakoia aomata, ma te kariaiakaki n reirei te euangkerio ao ni kamwakuri taian otenanti ibukin te kamaiuaki. (Tara R&B 20 ao te Bwaeao ae Bati Bona, Iotebwa Timiti—Rongorongo 1.)

Kaotioti aika tabu aikai a reke bwa kaekaan te tataro, n taai ni kainnano, ao a reke man bwaai aika bon riki n te maiu aei ae a irekereke iai aomata ni koaua. Te Burabeti ao raona a ukoukora te kairiiri mai iroun te Atua, ao kaotioti aikai a kakoaua bwa a bon karekei. N taian kaotioti, te aomata e noora manga kaokan ao kaotan ana euangkerio Iesu Kristo teutana i mwin teutana ao karokoan te mwioko n tararua ni kororaoin bongina. Mwaingin te Ekaretia nako maeao mai New York ao Pennsylvania nako Ohio, nako Missouri, nako Illinois, ao n tokina nakon te Basin ae Korakora i America maeao ao korakaia ae moan te korakora Aomata aika Itiaki ni kataia ni katea Tion i aon te aonaba n taai aikai a bon kaotaki naba i nanon kaotioti aikai.

Angiin mwakoro mai moa a bon irekereke ma bwaai aika kaineti ma rairan ao boretiakin Ana Boki Moomon (tarai mwakoro 3, 5, 10, 17, ao 19). Tabeua mwakoro ake i mwina a kaoti ana mwakuri te Burabeti Iotebwa Timiti ni karaoa te rairairi n te Baibara man ana kairiiri te Tamnei, n te tai naba aei a mwaiti mwakoro i aon reirei aika a karekeaki (tara, te katooto, mwakoro 37, 45, 73, 76, 77, 86, 91, ao 132, aikai n tatabeua nako bon iai rekerekeia ae e ineti ma te rairairi n te Baibara).

I nanon kaotioti, reirein te euangkerio a bon kaotaki ma taian kabwarabwara i aon aekan moan bwaai n aron anuaia Atu n Atua, moan rikin te aomata, koauan Tatan, oin bukin te maiu ae mamate, riain te ongeaba, kainnanoan te rairannano, ana mwakuri nako te Tamnei ae Raoiroi, taian otenanti ao mwakurina aika irekereke ma te kamaiu, tokin kawain te aonaba, aron te aomata n taai aika a na roko i mwin te Mangauti ao te Motikitaeka, te reitaki n te mare ae akea tokina, ao aron te utu ae akea tokina. N ai arona naba, e karaurau ni kaotaki te rabwata n tararua n te Ekaretia ma weteaia taian bitiobi, te Moan Beretitentii, te Kauntira n te Tenguaun ma Uoman, ao te Itingaun ao katean tabeua riki taian nakoa n tararua ao taian koram. Te kabanea, te kakoaua are e anga ibukin Iesu Kristo—arona n Atua, arona n Uea, kororaoina, Ana tangira, ao mwaakana ni kabooira—a karika kakawakin te boki aei nakon te utu n aomata ao “kakawakina nakon te Ekaretia ai aron kaubwain nako te Aonaba ae bwanin” (taraa kabwarabwara nakon R&B 70).

Taian moan kaotioti a bon tauaki mwia irouia ana tia koroboki Iotebwa Timiti, ao kaain te Ekaretia a rang kukurei n tibwauai imarenaia katotongana ake a korobokiaki. Ibukin karekean te rekoti ae teimatoa, taan koroboki a waekoa ni katotongi kaotioti aikai nakon boki n rekoti aika korobokiaki, ake a kabonganai taan kairiri n te Ekaretia ni katauraoi kaotioti bwa a na boretiaki. Iotebwa ao Aomata aika Itiaki n taai akekei a tarai kaotioti n aron taraakin te Ekaretia: e maiu, reitinako ni bibitaki tamaroana, ao e mena i aan te katamaroaki ni kaotioti riki tabeua. A ataia naba bwa kairua aika aki kantaningaki a bon kona n ririki rinanon te waaki ni karaoan katoton kaotioti ao katauraoakia ibukin boretiakia. Ngaia are, e butiaki Iotebwa n te Maungatabu n te Ekaretia n te 1831 bwa e na “kaeti kairua akekei ke kairua ake e kona ni kunei rinanon te Tamnei ae Raoiroi.”

I mwin tian rinanoakin ao kaetakin kaotioti, kaain te Ekaretia i Missouri a moana boretiakin atuun te boki A Book of Commandments for the Government of the Church of Christ, (Te Boki n Tua ibukin te Tautaeka n Ana Ekaretia Kristo) are kanoana bon ana moan kaotioti te Burabeti aika mwaiti. E ngae n anne, moan katakin boretikin taian kaotioti e toki ngke taan iowawa a urua aia aobiti ni boreti Aomata aika Itiaki i Jackson County n Turai 20, 1833.

Ngke a ongo uruakan te aobiti ni boreti i Missouri, Iotebwa Timiti ao tabeman taan kairiri n te Ekaretia a moana te katauraoi ibukin boretiakin taian katioti i Kirtland, Ohio. Ibukin manga kaetan kairua, kamatatan taekana, ao n atai rikirake n reirein ao barongan te Ekaretia, Iotebwa e tararua rinanoan kanoan kaotioti tabeua ni katauroai ibukin boretiakia n te 1835 bwa te Doctrine and Covenants of the Church of the Latter Day Saints (Reirei ao Berita aika Tabu n te Ekaretia ibukia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira). Iotebwa Timiti e anga te kariaia ibukin katotongan te boki ae Reirei ao Berita aika Tabu, are e otinaki tabeua namwakaina i mwin tiringan te Burabeti ibukin ana koaua n te 1844.

Aomata aika Itiaki ni Boong aika Kaitira n taai ake ngkoa a rang kakawaki irouia kaotioti ao a tarai bwa taian rongorongo mai iroun te Atua. Te taina n uakaan ma banen 1831, a mwaiti unimwaanen te Ekaretia ake a anga aia koaua ma nanoia ni koaua bwa te Uea e a tia kaota koauana nakon tamneira bwa a koaua taian kaotioti. Te koaua aio e boretiaki n te 1835 ni bokin Reirei ao Berita aika Tabu bwa aia koaua Abotoro ake Tengaun ma Uoman.

Aia koaua
Abotoro ake Tengaun ma Uoman ibukin Koauan te
Boki ae Reirei ao Berita aika Tabu

Aia Koaua Taan Kakoaua nakon Ana Boki n Tua te Uea, ake tuua are E anga nakon Ana Ekaretia rinanon Iotebwa Timiti te Ataei, are e bon rineaki ni bwanaan te Ekaretia ibukin te kantaninga aei.

Ngaia are, ngaira, ti kukurei ni kaota ara koaua nakon aia aonaba ni kabane aomata, nakoia aomata ni kabane i aon te aonaba, bwa te Uea e a tia ni kaota koauana nakon tamneira, rinanon te Tamnei ae Raoiroi are e roko iroura, bwa tua aikai a bon reke man Ana kairiri te Atua, ao bon kabwaia ibukia aomata ni kabane ao e bon koaua bwa a koaua.

Ti anga te kakoaua aei nakon te aonaba, ngkai te Uea te tia buokira, ao bon rinanon ana akoi te Atua te Tama, ao Natina, Iesu Kristo, are ti kariaiakaki bwa ti na karekea kakatongara aei ni kaota te kakoaua aei nakon te aonaba, are ti rangi ni kimwareirei iai, n tataro nakon te Uea n taai nako bwa natiia aomata a na kona ni kabwaia iai.

Araia ake Tengaun ma Uoman bon:

• Thomas B. Marsh

• David W. Patten

• Brigham Young

• Heber C. Kimball

• Orson Hyde

• William E. McLellin

• Parley P. Pratt

• Luke S. Johnson

• William Smith

• Orson Pratt

• John F. Boynton

• Lyman E. Johnson

Ni bookin Reirei ao Berita aika Tabu ake i mwina, a tia ni karinaki riki kaotioti iai ke bwaai aika kakawaki aika tauaki mwiia, n aron rekeia ao n aron butimwaeaia irouia kaain taian botaki ke taian maungatabu n te Ekaretia aika mwatai. Bokina are otinako n te 1876, e katauraoaki iroun Unimwaane Orson Pratt i aan ana kairiri Brigham Young, a baireaki iai taian kaotioti n aron taia n reke ao a karekeaki kabwarabwara aika boou ma kabwarabwaran rongorongoia ngkoa.

Ni moa man bokina are boretiaki n te 1835, itiua rinanin reirei n taekan te aro ake a karinaki naba; atunaki aikai n Lectures on Faith (Anga Reirei i aon te Onimaki). A katauraoaki aikai ibukin kamanenaaia n Aia Tabo n Reirei Burabeti i Kirtland, Ohio, man 1834 nakon 1835. E ngae ngke e bongana ibukin reirei ao anga reirei, taian anga reirei aikai a tia ni katukaki man Reirei ao Berita aika Tabu ni bokina are n te 1921 ibukina bwa a aki anga ke ni kaotaki bwa taian kaotioti nakon te Ekaretia ae bwanin.

Ni bokin te Reirei ao Berita aika Tabu n te Ingiriti are otinako n te 1981, teniua bwai aika aia moantai ni karinaki. Baikai bon mwakoro 137 ao 138, are teakinaki iai bwai aika kainnanoaki ibukin kamaiuakia mate; ao Katanoata ae Kariaiakaki 2, are katanoataki iai bwa ni kabane mwaane aika tau aika kaain te Ekaretia a kona ni katabuaki nakon te nakoanibonga n aki tabe bwa tera aika reeti ke matan kunia.

Ni katoai bokin te Reirei ao Berita aika Tabu ae boou ao iai iai kaetan kairua ake mai i mwaina ao karinakin rongorongo aika boou, ni kaineti riki ma mwakoro ibukin rongorongon ngkoa ni kabwarabwaran mwakoro. Bokina ae ngkai e kanakoraoi taian bong ao aran taabo ao e karaoi kaetan kairua riki tabeua. Bitaki aikai a tia ni karaoaki bwa na kaboraoaki baikai ma rongorongon ngkoa aika kabanea n eti. Tabeua riki kanoan bokina ae ngkai aika onoti bon karinakin mabe aika tia ni manga rinanoaki ni kaoti tabo aika kakawaki n aba are a reke iai taian kaotioti, ni ikotaki ma tamnein tabo n rongorongon te Ekaretia aika nakoraoi riki, bwai aika a na taraaki aika iai irekerekeia, kabwarabwaran mwakoro, kakimototoan botoniango, aika bane ni karaoaki bwa buokan te tia wareware bwa e na mataata ao ni kimwareirei n ana rongorongo te Uea n aron are a kaotaki n Reirei ao Berita aika Tabu. Rongorongo ibukin kabwarabwaran mwakoro a tia n anaaki man Rongorongon te Ekaretia ae Korobokiaki ao te boki ae tia ni boretiaki History of the Church (Rongorongon te Ekaretia) (a bane n taekinaki n taian kabwarabwara bwa rongorognon Iotebwa Timiti) ao te Joseph Smith Papers (Ana Beeba Iotebwa Timiti).