Pija ko Renana
Ewi Wāween Aō Kōnono n̄an Ajri ro Nejū kōn mour in pālele eo ejim̧we?


Ewi Wāween Aō Kōnono n̄an Ajri eo Nejū kōn mour in pālele eo ejim̧we?” Jipan̄ n̄an Jinen im Jemān Ajri ro (2021)

Ewi Wāween Aō Kōnono n̄an Ajri eo Nejū kōn mour in pālele eo ejim̧we?” Jipan̄ ko n̄an Jinen im Jemān Ajri ro

Pija
baam̧le eo ej etetal ilo namōj

Ewi Wāween Aō Kōnono n̄an Ajri ro Nejū kōn mour in pālele eo ejim̧we?

Elōn̄ jinen im jemān ajri ro rej ebweer ak jook in kōnnaan n̄an ajri ro nejier kōn pālele eo ejim̧we, ak mijak bwe rej ba n̄e rej kōnono kōn mour in pālele eo ejim̧we enaaj kōm̧m̧an menin aer kōņaan kōm̧m̧ani. Ak lukkuun m̧ool eo, n̄e kwojjab kōnono n̄an ajri eo nejūm̧ kōn mour in pālele eo ejim̧we, renaaj bar katak kaki bar juon jikin. Jān am̧ kōnono aolep iien ippān ajri eo nejūm̧ kōn aorōk in unin kōnono ko āinwōt jim̧we in mour in pālele eo ejim̧we, kwoj jipan̄ er meļeļe bwe kwoj juon eo em̧m̧an n̄an kepaake.

Eiten aolep ajri rekōņaan jeļā ta, im rekōņaan meļeļe ta ko rej waļo̧k n̄an er make, en̄jake kein me Anij ar letok n̄an kōj bwe jen ekkatak kaki. Komaron̄ kōpooj eok make n̄an am̧ kōnono ippān ajri eo nejūm̧ kōn mour in pālele ejim̧we ilo am kakeememej ta ko kwaar bar en̄jake ke kwaar jon̄an wōt er. Ta jet iaan en̄jake ko kwaar ioni? Ta ļōmņak ko, kajjitōk ko, ak n̄ūrbōktak ko ewōr ippam? Ia eo kwaar kappok meļeļe ko ie? Ta eo kwon kar ron̄ ak ren kar katakin kwe?

Ej EMMAN wōt n̄e kwoj en̄jake ke kwojjab lukkuun jeļā kilen jelm̧ae kōnono rot kein. Komaron̄ kōjerbale m̧ōjņo in am n̄an am̧ kepaake ajri ro nejūm̧. Ajri ro renaaj en̄jake iakwe eo am̧ ilo am lukkuun m̧ool im kōnono ippāer, men̄e enaaj wōr jidik āliklik .

N̄an kōwōnm̧aanļo̧k kōnono eo ejjeļo̧k mo ie, komaron̄:

  • Jinoe n̄e ajri ro rej iddik wōt ilo am̧ kajim̧we am̧ ba etan paat ko ilo ānbwin. Menin ej katakin ajri ro kōn ānbwinnier im leļo̧k n̄an er kajin eo rej aikuj in jeļā im meļeļe.

  • Kōm̧m̧an bwe ajri ro nejūm̧ ren jeļā ke remaron̄ kajjitōk jadrewōt kajitōk ippem, im kajjieon̄ jab lukkuun inepata kaki ak jab kōm̧m̧an bwe en wōr jook ilo aer kajjitōk ak ilo aer kwaļo̧k būruweer. Mōņōņō bwe rej kōnono n̄an kwe, kwaļo̧k am̧ iakwe im jipan̄, im kate eok jon̄an am̧ maron̄ im jab bōjrak in kōnono kaki.

  • Jab kōjerbal naan ko eļap meļeļeir kōn mour in pālele eo ejim̧we. Ajri ro rej aikuji meļeļe ko rej waļo̧k ilo wāween eo ealikkar im em̧ool. N̄an waanjon̄ak, jet jodikdik rej kwaļo̧k kōn katak ko ijo me kakkure kien erreo ej maron̄ keidi n̄an meme bwil ak m̧ōn̄ā eo me juon armej ej kan̄e im leļo̧k n̄an bar juon armej ipeļaakin ruum̧ eo im me ejjeļo̧k ekōņaan in kan̄n̄e. Men̄e meļeļe ko rem̧m̧an, kain meļeļe ko eļap meļeļeier ekkā aer leļo̧k mijak in pālele eo ejim̧we ak jab aenōm̧m̧an ak ļōmņak bwe rejjab aorōk.

  • Kōm̧m̧an katak ko ilo nokon in jota eo kōn unin kōnono ko rejelet mour in pālele im kōtļo̧k an ajri ro nejūm̧ katakin n̄e rej en̄jake ke repojak. Unin kōnono ko remaron̄ in oktak in mour ko aer, wāween ānbwin, im wāween ko rem̧m̧an kōn mour in pālele eo ejim̧we.

  • Kōnono kōn ewi wāween jelm̧ae en̄jake eo ejim̧we n̄an ānbwinier kōn pālele eo ejim̧we. Ajri ro rejjab aikuj in m̧akūtkūt ekkar n̄an en̄jake kein im itok limo kake ak remaron̄ in likūt ilo ļōmņak ko aer. Meļeļein menin ej n̄an kile en̄jake ko an pālele eo ejim̧we ak jab ekajet ilo jab jimwe. Ekkatak ko rej kwaļo̧k bwe ne jej kaminene ilo kōļmenļo̧kjeņ emaron̄ jipan̄ ajri ro kōm̧m̧ani kālet ko aer rem̧m̧anļo̧k ko rej pād wōt ilo aorōk ko aer im kōttōbar ko aer.

  • Jab kajjieon̄ kwaļo̧k am̧ kōraat ak ilu n̄e ajri ro rej ikkure kōn er make ak jodikdik ro rej kwaļo̧k ke rej jibwe er make. Wāween an jinen im jemān juon ajri uwaak n̄an m̧wil rot kein ejelet wāween an ajri ro im jodikdik ro en̄jake kōn er make im pālele eo ejim̧we.

  • Katakin ajri ro kōn ta eo tulkin kōttōbar kein ekkar n̄an jem̧jerā ko im pālele eo ejim̧we. Ilo am katakin ajri rein kōttōbar kein im unin aer lukkuun aorōk, keememej bwe ilo am̧ katakin er jab kwaļo̧k jidik menin kajjokook ak naan in kaamijak.1

Kakeememej Ko

  1. Meļeļe ko reļļap im rej itok jān Laura M. Padilla-Walker im Meg O Jankovich, “How, When, and Why: Talking to Your Children about Sexuality,” Liaona, Aug. 2020.