Bōk Mour
Bōbrae Jān Make Bōk Mour eo An im Uwaak ālkin an Jako


Bōbrae Jān Make Bōk Mour eo An im Uwaak ālkin an Jako

Oraņ jān make bōk mour eo an ilo elōn̄ eria ko ilo laļ in ej juon n̄ūrbōktak eļap. Jibadbad eo an peba in ej n̄an jipan̄ ro jinen im jemān, baam̧le ko, ritōl ro an Kabun̄, im membōr ro an Kabun̄ in ilo aer pukot ļo̧k n̄an jerbal in karejar n̄an ro raar lanwōtwōt ilo bōk mour eo aer make.

Membōr ro remaron̄ kōjerbal kein jipan̄ in n̄an ekktak kōn katak an Kabun̄ kōn make bōk mour eo an, kōkkaļļe ko ņae make bōk mour eo an, elmen jipan̄ juon eo epād ilo kauwōtata, im elmen uwaak ālkin an jako. Ritōl ro remaron̄ kōjerbal kein jipan̄ in n̄an kōm̧m̧ane juon kōnono eo eļap tokjān ippān membōr ilo stake im ward ko̧o̧njeļ ko im ilo kweilo̧k jet. Jibadbad eo an kōnono kein remaron̄ in jipan̄ ritōl ro im membōr ro em̧m̧an ļo̧k aer jerbal in karejar n̄an ro raar ļaanwōtwōt ilo aer make bōk mour eo aer.

Eļan̄n̄e kōm̧m̧ane juon kōnono kōn bōk mour emaron̄ jipan̄ bōbrae jān make bōk mour eo an n̄an jerbal in karejar n̄an ro rej ļaanwōtwōt kōn unin kōnono in, kōnono in emaron̄ in tōl jān ruo rūtto. Ritōl ro remaron̄ in karuwaineneik tok juon eo etijem̧ļo̧k jān jukjukinpād eo eo emeļeļe im ej kautiej katak an Kabun̄ in kōn make bōk mour eo an n̄an bōk kuņaer ilo kōnono eo. Kōnono n̄an ajri ro ilaļ in 12 emaron̄ in waļo̧k ālkin an ro jineer im jemāer kōnono ippān ro nejin.

Ālkin stake im ward ko̧o̧njeļ ko lale peba in, rej aikuj kōnono kōn wāween ko rekkar n̄an jipan̄ jukjukinpād eo im n̄an karon̄ membōr ro kōn menin jipan̄ ko repād.

Katak im Pedped ko

Irooj ej kūr kōj n̄an kōm̧m̧an em̧m̧an n̄an aolep armej kōn jouj im tiriam̧o ke Eaar kwaļo̧k, “Kwōn yokwe ri turum̧ im āinwōt kwe” (Matu 22:39). Ad kijejeto n̄an jerbal in karejar n̄an ro raar ļaanwōtwōt kōn bōk mour enaaj em̧m̧an ļo̧k n̄e jej lukkuun meļeļe katak, āinwōt kein ilaļ:

  • Kōn Pinmuur eo An, Jisōs eaar ioon apan̄ ko an mour in bwe En maron̄, “jeļā ekkar n̄an kanniōk ekōjkan jipan̄ armej ro an ekkar n̄an m̧ōjņo̧ ko aer” (Alma 7:11–13). James E. Faust eaar kwaļo̧k: “Ke Rilo̧mo̧o̧r eo eaar en̄taan kōn aolep men im men otemjeļo̧k bwe jen maron̄ kar en̄jake im ioone, Eaar maron̄ jipan̄ rim̧ōjņo̧ n̄an erom̧ kajoor” (“The Atonement: Our Greatest Hope,” Ensign, Nov. 2001, 22).

  • Mour in ej juon menin letok eaiboojoj jān Anij—juon menin letok me jej aikuj in kaorōke im kōjparoke (lale Katak im Bujen ko 18:10; M. Russell Ballard, “Suicide: Some Things We Know, and Some We Do Not,” Ensign, Okt. 1987, 6–9).

  • N̄e juon ej bōk mour eo an make, Anij wōt ej ekajete ļōmņak ko aer, kōm̧m̧an ko aer, im jeļā ko aer. Make bōk mour eo an ejjab meļeļein mour indeeo an juon armej (lale 1 Samuel 16:7; Katak im Bujen ko 137:9; Dale G. Renlund, “Grieving after a Suicide Loss,” video at suicide.lds.org).

Kein Jipan̄ ko jet:

Kakkōļ ko ņae Make Bōk Mour eo an

Aolep armej ro rej kajjieon̄ make bōk mour ko aer rejjab kōņaan mej; rekōņaan etal jen en̄taan, nan̄inmej in kōmālij, en̄jake, ak metak ilo jetōb eo rej iooni. Elōn̄ armej rej pād ilo kauwōtata ilo an waļo̧k kōkkaļļe ko m̧okta jen aer make bōk mour ko aer. Eļan̄n̄e kwojjeļā kakkōļļe ko, enaaj em̧m̧anļo̧k am̧ kōppopo n̄an jerbal in karejar n̄an ro rej pukot jipan̄. Ron̄jake naan in āinwōt “ijjab kea n̄e imej” ak “Enaaj em̧m̧an ļo̧k an aolep mour eļan̄n̄e ijako.” Kakkōļļe in kakkōļ ko ekoba m̧wiļ kein ilaļ:

  • Pukot juon wāween n̄an m̧an er make

  • Kōnono kōn en̄jake ko ejjeļo̧k kōjatdikdik ak ejej tokjān mour.

  • Kōnono kōn en̄jake ak metak

  • Kōnono kōn eddo ko an ro jet

  • An ļap aer kōjerbal dānin kadōk im uno ko rekajoor

  • Leļo̧k men ko aer make ilo ejjeļo̧k tokjen

  • Inepata ak illulu ak jowōn

  • Ajimakeke ak kōjenoļo̧k er make

  • Kwaļo̧k kōjdat ak illu ak pukot ireņ wōņe

  • Kwaļo̧k oktak eļap in tam̧m̧in (lale National Suicide Prevention Lifeline)

Juon kakkōļļe ejjab meļeļein ewōr juon kauwōtata. Ak eļan̄n̄e juon ekar kōm̧m̧ane ak eļan̄n̄e kwoj kile juon oktak ilo armej eo ak jino lo elōn̄ ļo̧k kōkkaļļe ko, m̧ōkaj in kōm̧m̧ane. Jipan̄ im meļeļe ko reļļapļo̧k rej pād ilo suicide.lds.org. (Lale “How to Help Someone in Crisis” ilo jipan̄ in n̄an eļapļo̧k jipan̄.)

Mije kijejeto ko ad, ejjab aolep make bōk mour rej waļo̧k maron̄ bōbrae. Jet make bōk mour ko rej waļo̧k ilo ejjeļo̧k jabdewōt kakkōļ. Kwojjab eddoik kālet eo an ro jet n̄an kōjem̧ļo̧k mour eo aer.

Kein Jipan̄ ko jet:

Elmen n̄an Jipan̄ Juon eo Epād ilo Kauwōtata

Aolep iien bōk kōkkaļļe ko kōn make bōk mour im jabdewōt wāween im kōttōbar ko n̄an make bōk mour, mekarta kwoj ļōmņak armej eo ejjab lukkuun ļōmņak kōn make bōk mour eo an ak ej pukot kilen wōt. Ļoor bun̄tōn kein jilu n̄an leļo̧k jipan̄—Kajjitōk, Kea, Jiron̄ ļo̧k.

Bun̄tōn 1: Kajjitōk. Kajjitōk ippān armej eo eļan̄n̄e ej ļōmņak in make bōk mour eo an. Komaron̄ kajjitōk, “kwoj ļōmņak ke on kōjem̧ļo̧kin mour eo am̧?” Eļan̄n̄e rej ba rej ļo̧mņak kōn make bōk mour eo an, kajjitōk ippāer eļan̄n̄e ewōr juon aer jibadbad. Komaron̄ kajjitōk, “ewōr ke am̧ jibadbad n̄an kōmetak eok make?” Eļan̄n̄e ewōr juon aer jibadbad, m̧ōkaj in jipan̄ er n̄an aujpitōl ak jikin taktō, ak kūr ļo̧k emergency service ak jikin jipan̄ ko ilo eria eo am̧. (Etal n̄an suicide.lds.org/crisis n̄an ļain in jipan̄ ko ipeļaakin laļ in.) Eļan̄n̄e ejjeļo̧k aer juon jibadbad, etal n̄an bun̄tōn 2.

Bun̄tōn 2: Kea. Kwaļo̧k kea ilo am̧ ron̄jake ta eo rej ba. Leļo̧k aer iien n̄an kōmeļeļeik en̄jake eo aer. Kile en̄jake ko aer n̄an naan rot in āinwōt, “Ij būrom̧ōj kōn am̧ lukkuun metak” ak “Iaar jaab kile ewi jon̄an an pen kar n̄an kwe.” Komaron̄ leļo̧k jipan̄ n̄an er n̄an ejaake juon jibadbad n̄an bōbrae jān make bōk mour eo an make (lale “How to Create a Suicide-Prevention Safety Plan,” Doug Thomas, Ensign, Jep. 2016, 63). Juon jibadbad eo epolemen emaron̄ jipan̄ armej ro jeļā kajoor ko aer make, jem̧jerā ko rejekkar, im ilo ājmour. Emaron̄ bar kadikļo̧k aer kōmetak er make, āinwōt ilo kein kamijak ko ak uno ko. Eļan̄n̄e renaaj kajjitōk ippam̧ n̄an jab ba n̄an jabdewōt kōn en̄jake ko aer, bwe ke kwonaaj dāpij jim̧we eo aer jon̄an wōt maron̄ ak rej aikuj jipan̄ eļapļo̧k jen n̄e kwoj leļo̧k. Jab kallim̧ur n̄an dāpij wōt ak kattiņo̧iki ļōmņak in make bōk mour ko aer ippem.

Bun̄tōn 3: Jiron̄ļo̧k. Rōjan̄ armej eo bwe en jiron̄ļo̧k ro jet remaron̄ leļo̧k eļapļo̧k jipan̄. Kwaļo̧k nōm̧ba in jikin menin in jipan̄ ko ilo eria eo am̧. Kein jipan̄ ko remaron̄ koba jikin taktō ko, jikin kōjparok ko, ak jikin jipan̄ ko ejjeļo̧k wōnāān…Eļan̄n̄e reban pukot jipan̄, kwoj aikuj jiron̄ļo̧k ro jet kake er. Komaron̄ ba jet men āinwōt in, “Ij kea kake eok im kōņaan bwe kwon mour. Inaaj ba n̄an ro jet ro remaron̄ jipan̄ aikuj eo am̧.” Kautiej jim̧we eo aer ilo am̧ ba n̄an juon eo kwoj ļōmņak emaron̄ leļo̧k jipan̄, āinwōt ro repaaktata ilo baam̧le eo, bisop eo an armej eo, juon rikakpilōklōk an jikuuļ, juon taktō, ak bar juon jikin taktō em̧m̧anļo̧k. Eļan̄n̄e kwojjab jeļā ta eo n̄an jiron̄ļo̧k, kōnono ippān bisop eo am̧ ak kūrļo̧k jikin jipan̄ ilo eria eo am̧. Keememej, kwoban jipan̄ armej eo kōn kwe make.

Kakeememej: Eļan̄n̄e kwoj tōl juon ekōnono, kajjitōk ippān ro rej bōk kuņaer n̄an ekkatak bun̄tōn kein. Leļo̧k n̄an er juon wāween ijo ro jet rej itok n̄an er im kwaļo̧k ļōmņak ko kōn make bōk mour ko aer im kajjitōk ippāer n̄an ekkatak kilen aer maron̄ jipan̄.

Kein Jipan̄ ko jet:

Elmen Uwaak ālkin an juon Make Bōk Mour eo an

Mije kijejeto ko ad, ejjab aolep make bōk mour jej maron̄ bōbrai. Ej jokkon wōt juon n̄an ro rej jako ālkin an juon make bōk mour eo an n̄an būki en̄jake ko n̄an kaarmejete, ilbōk, likjab, illu, im pok. Būreejtōn M. Russell Ballard eaar ba, “Kōm̧m̧an eo n̄an bōk mour ej juon jerata eļap kōnke kōm̧m̧an in ej tōl ļo̧k elōn̄: m̧oktata ippān eo ej mej, innām elōn̄ ro jet—baam̧le im ro m̧ōttad—ro rej jako, jet rej jelm̧ae iiō ko rekōmetak im kaipokpok” (“Suicide: Some Things We Know, and Some We Do Not,” Ensign, Okt. 1987, 7). N̄an rein kajjojo, kōmour ej itok kōn Rilo̧mo̧o̧r, eo “eaar wanlaļtak ium̧win aolep men ko otemjeļo̧k” bwe En meļeļe “ekkar n̄an kanniōk ekōjkan jipan̄ armej ro An ekkar n̄an m̧ōjņo̧ ko aer” (Katak im Bujen ko 88:6; Alma 7:12). Kein jipan̄ ko rem̧m̧an im kapilōk remaron̄ bar lukkuun jipan̄.

Stake im ward ko̧o̧njeļ ko remaron̄ in kenono elmen aer maron̄ jipan̄ kajjojo im baam̧le eo ālkin an juon make bōk mour eo an. Kajjitōk ko n̄an kōnono emaron̄ koba men kein ilaļ:

  • Elmen an katak ko im Pinmuur eo an Jisōs Kraist bōktok kōmour n̄an kajjojo im baam̧le eo?

  • Ta aikuj ko bōke n̄an jerbal in karejar jeiū em̧m̧aan im jatū kōrā kar loe ippān armej eo an baam̧le eo? Ta jerbal in jipan̄ eo kar leļo̧k?

  • Ta en̄jake ak mour in jetōb eo aikuji naaj leļo̧k n̄an armej eo ak baam̧le eo? Wōn emaron̄ leļo̧k jipan̄ in?

  • Armej eo ak baam̧le eo ewōr ke aikuj aikuj, āinwōt iaļan ito-itak ak m̧ōn̄ā?

  • Elmen an ritōl ro an radik ilo ward maron̄ jipan̄ ajri ro im jodikdik ro ro ejako ro rejitenbōro ippāer?

Būrom̧ōj ālkin an juon make bōk mour eo an emaron̄ in aetok kitien. Eļan̄n̄e juon en̄jake wōt metak ak būrom̧ōj, kōnono ippān ro jet ro rej kea kōn armej eo. Lukkuun ļōmņak elmen am̧ maron̄ leļo̧k jipan̄ eo em̧m̧antata. Komaron̄ kōņaan jipan̄ armej eo bōk juon kōjeraam̧m̧an an priesthood ak bōk kein jipan̄ ippān eria eo am̧. Kurup in jipan̄ ko, taktō ro, ak jikin ājmour ko jet remaron̄ in lukkuun jipan̄.

Kakeememej: Eļan̄n̄e kwoj tōl juon kōnono, jab kōnono kōn wāween an juon armej bōk mour eo an. Menin emaron̄ kōketak juon armej ilo kūrub eo n̄an ļoor wāween mour eo kar kōmeļeļeiki. Eļan̄n̄e juon eaar jino tin kwaļo̧k meļeļe kein ilo kūrup eo, kajim̧we bwebwenato ilo ilo juon wāween eo etinkwadik.

Kein Jipan̄ ko jet:

Kein Jipan̄ Ko Jet

Kapilōk jān Ritōl ro an Kabun̄ in

En̄jake ko an Armej Make jān Membōr ro

kein Jipan̄ ko Jet an Kabun̄ in

  • “Ambassadors of Hope: Working Together to Prevent Suicide,” Maryssa Dennis, Ensign, Sept. 2018

  • MentalHealth.lds.org

  • LDS Family Services Offices” ilo LDS.org (n̄an kapilōk ak kōnono)

  • Lead Inspired Discussions,” Teaching in the Savior’s Way (2015), 33–34

Lale suicide.lds.org n̄an kein jipan̄ ko jet