Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu
Wase 22: Na Loloma Cecere mai Yaloda


Wase 22

Na Loloma Cecere mai Yaloda

Me da dau qaravi ira na vakaloloma ka lomani ira kece na tamata.

Tukuni e na Bula i Joseph F. Smith

Evakamasuti ira na Yalododonu Edaidai o Peresitedi Joseph F. Smith me ra dau lomani ira na kai nodra ka vakayacora na veika era gadreva—vakayago ka vakayalo—e na veivueti kei na loloma cecere. “E na gauna e sa vulica kina e dua na Yalododonu Edaidai na nona itavi, e na kila ni sa dodonu … me vakasinaiti e na Yalo Tabu ni veikauwaitaki, na loloma kei na veivosoti,” me vaka na nona ivakavuvuli.1

O koya e dua talega a bau lomani sara, e dua na kena ivakaraitaki e na gauna erau veisiko tale kina e Hawaii kei Bisopi Charles W. Nibley e na gauna e sa Peresitedi tiko kina ni Lotu. E qai vakamacalataka e muri o Bisopi Nibley na ka e sotava:

“E na gauna sa kabi yani kina na waqa e na wavu mai Honolulu, era sa oso tu e na wavu o ira na leweni vanua Yalododonu ka ra kauta tu mai na veimataqali salusalu, na senikau e na kena veimataqali. Keirau sa mai vakataubeni kina, ka vakalevu ga vua. E tiko talega kina na matabani rogolevu ni Hawaii ka vakatagitaka tiko na nodra veikidavaki .… E da qai mai raica kina na totoka ni loloma deivaki, e laurai take ga kina na nodra taleitaki koya na kai vanua oqo. E na kedra maliwa au raica kina e dua na buinigone draudravua mataboko ka rairai sa ciwasagavulu na nona yabaki. E tiko e ligana e vica na vua ni jaina vinaka. Oqo sara ga na nona ivakacavacava. E kaci tiko mai, ‘Iosepa, Iosepa.’ E sega ni bera ni raici koya, e taura sara na ligana ka rau veimokomoko, ka reguci koya sara vakavica ka masia toka na botoboto ni uluna ka qai kaya toka, ‘iTinaqu, iTinaqu, na Tinaqu lomani.’

“Ni sa drodro sobu tu ki baluna na wainimatana e qai rai kivi mai vei au ka kaya, ‘Charlie, e a qaravi au tu o koya ni’u se cauravou lailai, niu a tauvimate tu ka sega tale ni dua e na gauna oya me qaravi au. E kauti au kina na nona vale ka sa vaka me tinaqu.’

“Oilei, au luluvu sara ga .…E dua na ka talei meda raica na turaga levu oqo, ni mai lomani vakavinaka ni rau sa veimokomoko, ni qai oti tale e limasagavulu na yabaki; e se kauta tiko ga mai na marama dravudravua oqo vua na nona iloloma—e vica ga na jiaina—oqo ga na levu ni nona iyau—me mai nona isevu vua, o koya e lomana taudua o Iosepa!”2

iVakavuvuli i Joseph F. Smith

Dau loma soli vei ira na dravudravua kei ira na leqa tu.

Na ivakaro levu e vakavulica na noda Turaga ka iVakavuvuli, oya me da dau lomana na Kalou e na yaloda taucoko, kei na noda nanuma kece ga, kei na noda kaukauwa taucoko; me vakatalega kina na kena ikarua: mo lomana na kai nomu me vaka ko lomani iko. “Sa vu ni vunau taucoko, kei ira na parofita na vunau e rua oqo.” [Raica Maciu 22:37–40.] O koya gona me da vakayacora na loloma cecere kei na veivosoti, na loloma kei na yalo loloma, vei ira na tani ; ka tovolea talega vakaukauwa mo vukei ira na leqa tu, me kua kina ni rogo na nona vosa na dawai vua na Kalou ni sega ni vakani, vakaisulutaki, se vakavaletaki. Mo raica talega me ra vakavaletaki na luveniyali e na kedra maliwa na kai nona, me ra vakani ka vakaisulutaki, ka me vakarawarawataki vei ira na veika se vakarabailevutaki na nodra vakasama. Raica talega me tiko na loloma e na veika o vakayacora ka me tiko talega e lomamu, e na vakauqeti iko ma qaravi ira kina na draudravua kei ira na vakaleqai tu, vakacegui ira na tiko e valeniveivesu, kei ira era vinakata na veivakacegui, ka raici ira talega na tauvimate; ni o koya e solia e dua na bilo wai batabata vua na parofita e na yaca ni dua na parofita e na taura talega na kena isau mai vua na parofita.

O koya e vakayacora vei ira na dravudravua e na keda maliwa, e na tukuni vei ira e na dua na siga: “ni ka’u a viakana, ka ni a solia mai vei au na kakana: au a via gunu, ka ni a vakagunuvi au: au a vulagi, ka ni a kauti au ki vale; luvawale, ka ni a vakasulumi au; au a tauvi-mate, ka ni a mai raici au: au a tiko e na vale ni veivesu, ka ni a lako mai vei au.” Ka me da kakua ni qai kaya, “Turaga, keimami a raici kemuni mada ni kemuni a viakana,” o ira kece na na lomavuku, era na kila ni nodra qaravi ira na dravudravua dina, e na wili me vaka ni ra vakayacora ki Vua na Tama ni yalodra. [Raica Maciu 25:31–45.]3

Me ra vakavulici na luveda me ra kakua walega ni dau vakarokorokotaka na tamadra, na tinadra, na tuakadra, na ganedra ia me ra vakavulici me ra vakarokorokotaka talega na tamata kece ga, vakabibi me ra vakavulici, vakasalataki ka susugi cake mai me ra dau dokai ira na qase, na malumalumu, na vakaleqai na dravudravua, na daukerekere kei ira na vakasewasewani tu mai vei ira na tamata.4

E da dau tovolea meda dau solia e so na ka vei ira na dravudravua, ka kakua ni vakasukai ira na kere kakana. Au vakabauta ni oqo na nodra itovo ka dau yalodra talega na Yalododonu Edaidai. Au nanuma ni ra tamata yalo vinaka na Momani, ka dau lomani ira vinaka na dravudravua kei na vakaleqai tu, ka sega talega ni dua na Yalododonu Edaidai e rogoca na noqu vosa me na sega ni wasea na kena kakana vua e leqa tu .…

Au sa raici ira na tamata ni ra sa biuta mai na noqu katuba ni vale ka taura yani na madrai kei na bata (e rui totoka ka rawa ni kania na tui, ni ratou dau buli madrai ka dau caka bata vinaka talega na noqu itubutubu, e tautauvata ga o koya au dau kania) e na gauna ga era sivia kina na neitou matamata ni vale era viritaka laivi e gaunisala. E sega ni kakana era vinakata. Era vinakata na ilavo. Me icavai? Era na rairai lako kina ki na dua na vale ni veimau ilavo se kina dua na vale ni gunu yaqona ni vavalagi. Io, era na lewai ki na e na mataqali itovo vakaoya. E da rawa ga ni vakalelewa e na kedra irairai kei na veivakauqeti ni yalo e tiko e lomada; e vinaka cake me da solia e dua na daseni vei ira na tawa kilikili ka vakasuka yani e dua na tamata kilikili.5

Na Loloma Cecere, se na loloma, e dua na ivakavuvuli levu e na gauna oqo. Eda rawa ni vukei ira na yaluma tu, ka rawa ni vukei ira na sese tu kei ira na rarawa, ke rawa ni da vakatoroicaketaka na tuvaki ni bula ni tamata kece ga, sa noda itavi me da vakayacora, e tiki bibi ni noda lotu meda vakayacora.6

Mo Lomana na kai nomu me vaka ko lomani iko.

E na ka rawarawa sara vei ira na tamata me ra kaya ni ra vakabauta na Kalou kei na dra ni veivakabulai i Jisu Karisito, ka vakabauta talega na veivutunitaki ni valavala ca, e na papitaiso me bokoci kina na ivalacala ca, kei na veitabaki me rawa kina na isolisoli ni Yalo Tabu. E rawarawa sara vua na tamata me yacova yani na na vanua oqo. Io, me da dau lomani ira na kai noda me vakataki keda e na sega ni rawarawa. E ke eda na yacova mai na ulunivanua e dredre na kena kabati, e na vinakati e kena noda kaukauwa me tiko e na ivakatagedegede sara icake meda yacova yani; ka se kaba tiko ga me vaka eda vakayacora tiko e na veiyabaki ni noda bula, Au na, kaya mada, e na noda yadra cake mai e na mataka ni kua e da se tiko ga e na boto ni veiulunivanua e da kabata tiko ka se sega sara ni yacova yani na delana. E tiko ga e lewe vica na tagane, se yalewa, se mai so sara e na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, e rawa ni tukuna e na yalodra dina, Au, “lomana na kai noqu me vaka au sa lomani au.”

Eda sega ni me vaka na kena lawa meda lomani ira na kai noda me vaka eda lomani keda. [E dua] a sa tukuna, “O ira kece na luvei tinaqu au lomani au taudua ga.” E vakakina vei ira na luveni ni Kalou e na vuravura oqo. E dina ni ra lewe levu na luvei Tamada, ka dua vata ga e na noda dra, ka da rairai koro vata beka, ka vakabauta vata ga e dua na Kalou kei na dua na Turaga o Jisu Karisito, e da se lomani keda vakalevu tikoga. Na mataqali vakasama oqo e tarai keda e na veisiga, e na vei aua e na noda veimaliwai kei ira na tamata. E na levu talega na gauna e dau laurai vei rau na tama kei na tina; veirau na tama kei na luvedra, ka uasivi sara vei ira na gone. Oqo beka na lotu va-Karisito? Na ivakavuvuli i Jisu Karisito beka oqo? E sega, ni veidutaitaki vata kei na ivola au dau wilika kei na noqu kila na ivakavuvuli ni bula kei na vakabulai. E tukuna vei keda na ivolanikalou me da dau veilomani sara e na veilomani ni veitacini; me da solia na noda veivakacegui, na veika e da rawata, na veika eda vinakata, se na noda marau ki na veika e vinakata, na nona vakacegui kei na loloma e na vukudra na kai noda;—me kena ikuri na veika e da solia vei ira na wekada kei ira na noda dau lomani .7

Meda lomani ira vakacava na kai noda me vaka e da dui lomani keda. Oqo e dua na ka rawarawa taudua e vuravura; ia, e levu sara na tamata era dau kocokoco ka ra dau nanumi ira ga ka sega vei ira na yalo ni veikauwaitaki me raica yani na veika e na yaga ka vakabulai kina na kai nodra; ka ra na qarava ga na veika e na yaga vei ira kei na veivakalougatataki kei na veika era na dui vakayacora me baleti ira yadudua ga, ka ra na qai vinakata me ra kaya: “Ia, laivi ira ga na kai noda me ra dui qarauni ira.” Oya e sega ni yalo eda dau kilai kina na Yalododonu Edaidai.8

E na gauna e da sa nanuma kina ni da sa raica na kasere ni bula, na malumalumu se na veibeitaki, e na noda via kila se yaco dina tiko, vei ira na tacida kei na ganeda, ka meda kua ni veitalanoataka se kakasetaki ira na noda itokani se vei ira na kai noda, e na veigauna taucoko ga eda sota kina, ke me vakayagataka ga na loloma cecere kei na veitokani, …e da na sikova yani na noda itokani e tarai ira na yalo ca, se vakabauta ni tiko na nodra cala ka vakamacalataka vei ira na yaloda kei na noda vakasama, ka vakayacori na veika oqo me vukei ira se me vakavinakataki ira, eda na vukei ira kei keda talega. E da na sega ni vosa vei ira e na yalo ni veivakacacani se e na vosa kudrukudru me da vakayalolailaitaki ira kina se vakararawatiki ira kina ka vakasinaita na yalodra e na veilecayaki.9

Sa noqu ivakasala me da vulica meda dau veilomani, e na dei ka kamikamica kina na veitokani. E dua e tukuna, ni “e rawa ni da soli ka ke sega vei keda na loloma; io, e na sega na loloma ke da sega ni solia.” Io, e da na vinakata me da solia na loloma vei ira na so, me vaka e tukuna na Turaga vei Pita, me vakakani ira na nona lami [raica Joni 21:15–17], me da veivakaukauwataki. Me da veivueti ka veitokoni, me kua na veivakarusai se veivakalolovirataki, me kua ni raici na nodra malumalumu na kai noda se o ira na tacida vakalotu, se na ca e da raica vei ira na tamata, ia. Ke da raica na buladodonu me da vakarabailevutaka, ke rawa me da iriva me waqawaqa vinaka me solia na rarama kei na bula me ivurevure ni kaukauwa ka veivakauqeti vei ira kece era na raica vakabibi vei ira na cala tiko ka tiko e na butobuto me ra mai raica na rarama.10

E vakavulica vei au na noqu lotu me’u lomani ira kece na tamata. Io, au na rairai sega ni taleitaka na nodra itovo se na veika era vakayacora, se tagicaka na nodra ivalavala ca kei na butobuto ni nodra vakasama, io era a buli me ucui koya na Tamaqu ka sa Kalou—era tuakaqu ka ganequ. E vinakati vei au me’u lomani ira na kai noqu me vakataki au. Au se bera ni vueti cake e na ivakatagedegede cecere ni bula dodonu; e na rairai se tiko ga vei au na yalo kocokoco me’u vakacerecrei au kina mai vei ira na kai noqu; io, na noqu inaki me’u vakayacora na veika vinaka vei ira na noqu itokani, baleta e vakarota na Kosipeli.11

E sa mai colata na rarawa na Kalou e na itabagauna oqo me mai vakaraitaka kina na taucoko ni Kosipeli, o koya … e vakavulica vei ira na tamata na ivakavuvuli oqo ni noda soli bula yadua me baleta me ra vinaka kina na tamata ka vakavulica talega vei keda ni da sa vakayacora tiko vei keda na veika vinaka ni da vakayacora tiko na veika vinaka vei ira na tamata tale e so.… E lewelevu sara e vuravura era sa dui nanumi ira ga ka sega ni dau veikauwaitaki e yalodra ka sega talega ni via vukei ira na so ka dau nanumi ira ga.… Na itavi ni tamata, me vaka au kila, mai na ivakavuvuli ni Kosipeli tabu e da sa taura oti, me da dau qarauni ira na tawa cala, na bula dodonu, na dokai kei na veika e nodra na tagane kei na yalewa e na yalomatua me vaka ni da taqomaka na ka e noda.12

E sa vakarautaka na Kalou e na Nona Lotu na veika me baleti ira na Vakaleqai.

E sa vakarautaka na Kalou e na Nona Lotu, ka vaka isoqosoqotaka, me ra vukei kina na tamata lotu dina me ra qaravi, raici ka tuberi e na gauna era leqa kina.13

E vakaroti ira na tamata na Kalou me ra dau namuni ira na dravudravua veivuke e na gauna era dau leqa kina.… Eda sega ni vakabauta me vakabisinisitaki na loloma; ia e da duavata e na veivukei. Ni vinakati na vakabauta kei na veivutuni e na ivakavuvuli ni kosipeli, e vinakati talega na bula vakayago e yaga me rawati. E sa vakaraitaka kina na Turaga na inaki be baleta na nodra bula ka vakabulai na tamata.

Me baleti ira na dravudravua e da sa vakayacora kina na lolo, na kena inaki taumada me ra qaravi kina na dravudravua e na kakana e na veika tale e so me yacova ni ra sa rawa ni rawati ira vakataki ira. E sa matata talega na inaki me wali kina na leqa e tiko e na gauna oqo. E dau tovolea na Lotu me vukei ira na lewenilotu me ra rawa ka, se me ra vulica na ivakarau ni veisoqosoqo ni veivukei tale e so me wali kina na veika era vinakata e na gauna oqo. Ni sa oti na veivuke se sa sega ni soli rawa, e dodonu me vakarautaki tale mai e so mai na kena ivurevure, ka na vakavuna talega me ra laki dravudravua sara na dau kere veivuke ka ra sa vakavulici tale tiko ga e na ivakavuvuli cala ni ra vakararavi tiko ga e na veivuke mai vei ira na so, ka ra sa sega ni vakanuinui rawa kina veika era rawa ni rawata.… Na inaki ni noda loloma cecere me da vakacegui mai na veika eda gadreva e na gauna oqo ka vukei ira na drauvdravua me ra rawa ni vukei ira vakataki ira ka me na rawa talega vei ira me ra vukei ira na so. Na ilavo e nakiti me veisoliyaki e sa soli vua na tamata yalomatua, vua na bisopi ni Lotu, ni nona itavi me qarauni ira na dravudravua.

Ni da sa solia e dua na ilavo vinaka e na siga ni lolo vua na Turaga e na veivale ni lotu taucoko e vuravura, ni oqo na sala vinaka me ra qarauni kina na dravudravua.… E na dua na ka rawarawa vei ira na tamata me ra vaka muria na veika e gadrevi oqo, oya me ra kua ni gunu se kana e na dua na siga ni vei vula ka solia vei ira na dravudravua na ka e sega ni gunuvi se laukana se me vakalevutaki ke sa yalomu dina. E sa tauyavutaka na Turaga na lawa oqo; e rawarawa ka vinaka talega, ka vu tiko mai e na vakasama vinaka ka vuku, e sega walega ni iwali ni leqa ni nodra qaravi na dravudravua e na kauta talega mai na vinaka vei ira na vakamuria na lawa. E na … vakaduavatataka na yago kei na yalo ka vakauqeta na veivakaduavatataki kei na Yalo Tabu, ka vakadeitaka na kaukauwa kei na kaukauwa vakayalo era vinakata vakalevu na tamata kece ni veimatanitu. Na lolo me sala vata kei na masu, na lawa oqo e na tosoi ira mai vakavoleka na tamata vua na Kalou, e na moica na nodra vakasama vakayadua e na dua na vula mai na nuiqawaqawa ni bula vakavuravura ka vakavuna me ra mai veitaratara kei na veika yaga, savasava kei na lotu e sega ni cala—me sa dauraici ira na luveniyali kei ira na yada, ni ra sa rarawa, me qarauni koya talega me kakua ni tauvi koya na duka ni ka vakavuravura [raica Jemesa 1:27].14

E laurai ni lolo e vakadonui o koya e salavata kei na yalodina ni loloma vua na Kalou kei ira na tamata; ka inaki talega ni lolo me vakadeitaka na savasava ni yalo ka vakarawarawataki kina na veika rawarawa e da vinakata—na lolo vua na Kalou e titobu ka taucoko na kena inaki—na mataqali lolo talega vakaoqo e na vakabulai keda mai na veika dredre kei na veika cala; e na yali kina na veika ca, e na veisosomitaki e na loloma vei ira na noda ka yalo vinaka e na noda vukei ira na dravudravua kei ira na leqa tu.15

Eda na sega ni kocokoco e na vuku ni kosipeli ka na rawa ni da solibulataka na veika eda vinakata me baleta na nodra tiko vinaka na tamata e so.

E da vakamasuta ka kerei ira na tacida kei ira na ganeda e na kosipeli i Jisu Karisito, me ra kakua walega ni dokai ira ga vakataki ira e na nodra buladodonu, dokai ira ka lomani ira ka me ra dau lomasoli talega vei ira na kai nodra, oi kemuni yadua.16

Au vakabauta ni dodonu me da bulataka na noda vakabauta vakalotu. Me da dau vakamuria na ivakaro ni Kalou. Me da maroroya ka marautaka na yalo tabu ni kosipeli e yaloda ka tauca na vuana vakayalo e na noda bula; na vakabauta, vakanuinui, na loloma cecere, na loloma, yalo raramusumusu kei na veivosoti e yaloda, ka vakagalalataki iko e na nomu igu taucoko mai na yalo ni veibeitaki, ni veileti, me laki vakavuna kina na veivala, na veilecayaki kei na veitawasei ni tamata, kei na yalo ni veimecaki. Oilei, kau tani mada na yalo ni veimecaki. Na yalo veimecaki e tiko e lomada se yalo ca, vuvu e na vakamavoataki ira na maroroya tiko e yalodra, e na tiko ga ka na titobu sara e na nodra vakasama ka na vakaleqai ira e udolu vaka udolu. Ia me da kauta tani na veika oqo mai na yaloda, kei na noda vakasama. Me da bulataka na bula kilikili, laivi koya na watina tagane me lomana na watina yalewa, me dau lomani koya ka dina vua na watina yalewa, me rau dau dina ka veilomani me baleti ira na luvedrau; laivi rau me rau matavuvale duavata e na Lotu ka rawata na veika e na vanua rabailevu e Saioni, e na mai veilutaki kina na Turaga vei keda, ka sa na nona na Kalou na vakarokoroko e na veiyasana e cake sara.17

Sa inaki ni Kosipeli me vakagalalataki keda mai na veika e sega ni veiyaloni kei na inaki ni Kalou kei na inaki ni veivakabulai e sa vakaraitaka vei ira na tamata. E namaki me rawa kina vei keda me da marautaka na rarama ni dina, ka meda kila kina na inaki ni Kalou, me da bula volekati Koya ka duavata kei na veka e vinakata. Na ivakavuvuli ni Kosipeli e namaki me da kua kina ni daukocokoco, me vakayalo vinakataki keda ka vakarabailevutaka na noda gugumatua kina veika vinaka, me seyavu kina na veimecaki, na yalo ca, na veiqati, na rarawa ni yaloda, me vakasaututaki keda, talairawarawa, vuli, solibula kina veika eda dui gadreva, vakarawarawataka na veika eda gadreva, me baleta na qaravi ira na noda itokani me vakacerecei kina na Matanitu ni Kalou. Na tamata e sega ni rawa me solibula kina veika e gadreva, ka sega ni kaya rawa e lomana, “Tamaqu, me yaco ga na lomamuni ka sega ni noqu,” o koya oqo e sa luvena dina na Kalou o koya talega e na so na gauna e na vakacalai e na butobuto e roboti vuravura, ka vakavuna me vunitaka kina na Kalou e matadra na tamata.18

Me iUlutaga ni Vuli

  • Na cava na ivakaro e rua e cecere sara? (Raica talega Maciu 22:37–40.) Na cava e bibi kina na ivakaro kece oqo?

  • Na cava na loloma cecere? (Raica talega na Moronai 7:45–48.) Na cava me da vakayacora me rawa ni robota taucoko kina na nodra dra na loloma? Na cava o nanuma kina ni “loloma cerecere e na sega ni mudu”? (Raica Moronai 7:46.)

  • Na cava me noda itavi vei ira na vakaloloma se o ira na dravudravua kei ira “na sega ni kauwaitaki”?

  • E na rawa vakacava me da vakaukauwataki keda me da tukuna dina mai e yadola, “Au lomana na kai noqu me vakataka niu lomani au”? Na cava me da vakayacora me baleta na leqa e da raica vei ira na so? (Raica talega Luke 6:41–42.) E da na vakalevutaka vakacava na buladodonu eda raica vei ira na so?

  • Na veivakalougatataki cava e na yaco mai na noda vakamuria na lolo e na veivula ka cau e na isolisoli ni lolo? Masulaka se mo cau vakacava e na nodra qaravi na dravudravua e na Lotu, na nodra vukei na lewenilotu vou kei na tu duadua, na veivuke vei ira na lewenikoro, vakalevutaka na nomu cau ni lolo, se na nomu vakaitavi e na veiqaravi raraba kei na nodra vukei na tamata.

  • Na cava na “vua ni Yalo Tabu e na nomu bula”? (Raica na Kalatia 5:22–23.) Na veivakalougatataki cava e na yaco mai vei keda kei ira tale na so ni da solibula kina veika e da vinakata me baleti ira na so?

  • E rawa vakacava ki na kosipeli i Jisu Karisito me na “kauta tani na rarawa, na veimecaki, veicudruvi kei na yalo ca e lomada” ka me vukei keda me da talaucaka na loloma cecere vei ira na veitamata e so?

iVakamacala

  1. E na Conference Report, Epr. 1915, 4.

  2. Charles W. Nibley, “Reminiscences,” E na Gospel Doctrine, 5th ed. (1939), 519–20.

  3. Deseret Weekly, 19 Oks. 1893, 284.

  4. Gospel Doctrine, 282–83.

  5. E na Conference Report, Epr. 1898, 47–48; vaparakaravu vou.

  6. E na Conference Report, Epr. 1917, 4.

  7. Deseret News: Semi-Weekly, 31 Maj. 1896, 1; vaparakaravu vou.

  8. Gospel Doctrine, 270.

  9. E na James R. Clark, comp., Messages of the First Presidency of The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, 6 vols. (1965–75), 5:91.

  10. E na Messages of the First Presidency, 5:93.

  11. ”The Gospel in Precept and Example,” Millennial Star, 15 Mar. 1906, 162.

  12. ”Discourse by President Joseph F. Smith,” Millennial Star, 11 Nov. 1897, 706–7.

  13. E na Conference Report, Epr. 1915, 7.

  14. Gospel Doctrine, 236–38; veiveisau na kena parakaravu.

  15. ”Editor’s Table,” Improvement Era, Tis. 1902, 147.

  16. E na Messages of the First Presidency, 5:53.

  17. E na Conference Report, Okt. 1916, 8.

  18. ”Blind Obedience and Tithing,” Millennial Star, 20 Jan. 1893, 79.