Tai Kai Kamwaeaki!

N te tairiki aei I tei n te biubete n te tabo ae tabu ao imataia burabeti, taani mamata, ao taani kaotioti ao natin te Atua aine aika rine. Bon te tai ae kamimi ni mena i aon te aonaaba ao n riki bwa te kairake n ataeinaine. Ngkami natin te Atu aine aika kam rineaki. Au kantaninga bwa kam ota ni kinakimi ao aron tangirami iroun Tamara are i Karawa. E tangiri ngkami ni kabane ao Ngai naba.

I aon te teetike n au aobiti, iai kaatibun te kairake n ataeinaine ae arana Kristina. Tiaaitin raoi kaatibun Kristina n tei n ana uaabu Copenhagen, Denmark, ni kateaki n te aro bwa e kaitaraa taari ni kaineta Tion. Ana babaire n kaaina te Ekaretia ao ni kitana mwengana bon tiaki te bwai ae bebete, ao kam kona n nooria bwa te ang e boni kare ni kaitaraa. E tei ni matoatoa, ni karaoan te bwai ae rangin matoatoa ma te bwai ae e ataia bwa e eti. Ana bakatibu a katoka te kaatibu aei i aon te uaabu arei bwa karinean Kristina, ibukin ana babaire n te bong anne iai kakawakina ae akea tokina ibukia roro

Kaatibun Kristina aei nakoiu e tei ibukimi ni kabane. N aron Kristina, kam kakaewenakoaki ni babaire aika kakawaki ao ni karaoi rinerine ni katoa bong, tabeua mai buakoia a kaangaanga, ake a na aki tii katea am tai aika a na roko ma a na katea tokiia roro. Ngkami naba kam kaitaraaki ma te ang ae kaniia 50–100 te kiromiita ni katoa aoa, kakaitara, rawawata mairouia roromi, barekan aroaro. Ao irarikina kam tei n aki kai kamwaeaki ao ni maiuakina te euangkerio inanon kaitaraakin kakatai aika a matoatoa inanon ara tabo. N aron Kristina, kam kairaki iroun te Tamnei ae Raoiroi. Kam karaoi rinerine aika eti. Kam kakaonimaki ao ni karineaki.

Akea riki iangoan ana reirei ae kakawaki Tamara are i Karawa ae tangiraki nakon ana kauring nakoimi ni kabane n “tei. … n taabo aika a tabu ao n aki kai kamwaeaki.” ¹. E taku: Tei ni matoatoa. Teimatoa n nene. ² Tei ibukin te koaua ao te raoiroi.³ Tei bwa te tia kakoaua.⁴ Riki bwa te kainibaire nakon te aonaaba. Tei n taabo aika a tabu.7. Ngaia are a rongorongo nakoimi ni kabane e boni bebete: Tai kai kamwaeaki.

Te moan, teimatoa n nene n rinean te eti. Ni boong aika kaitira, akea babaire aika a uarereke. Babaire ake kam karaoi ngkai a rangin kakawaki. Te rinerine, ke te konabwai n rinerine, bon teuana mai buakon ana bwaintangira te Atua ae korakora nakoia Natina. Boni mwakoron te baire ni kakukurei ngkami ao Ngai are ti rineia ao ni kamanoa ni maiura are i mwain aei. Maiuakin maiumi n te kawai are ko na kona ni kakauongo nakon ao n ongo iroun te Tamnei ae Raoiroi ao E na buoki ngkami ni karaoi rinerine aika eti. Ni koauana, E na tuangkami “bwaai ake kam na karaoi.”⁵

Tabeua te wiiki n nako I okira au reirei ae rietata are mai mwaina n te moan tai inanon ririki. I kaea te maungatabu n te titeiki are e boaki n ana otetoriam te reirei. Inanon nakonakou ni kawain au reirei ae rietata, e waekoa n roko te ururing n au iango. I kona n namakina raoi aron au namakina ngke I kaea ngke te kairake n ataeinaine ngai—te raraoma, te aki ota raoi, atakiu i bon irou, ao ngkanne, ngkanne ni ngainga n rin inanona. I a rinnako inanon te otetoriam. A manga kaoti naba baika a uringaki n au iango. I atai rongorongon nako te otetoriam anne. Bon ti teuana te bwai ae bitaki—ngai.

N te tai anne e reke au tai n tei imoa n aron are I kakaraoia n au reirei ae rietata n angin te tai ngke te aobitia ngai ae ataein te reirei. I noria naba tabeman kaain au kiraati ngkoa ibuakoia aomata—tabeman ake I a tia ni maroro mangaiia! Ma n te tai aei, n oneamwiin kairan te atiemburi, e reke au tai—ikekei n ana otetoriam au reirei ae rietata—n “tei bwa te tia kakoaua” ⁶ ao ni kaota au koaua ibukin te Tia Kamaiu, Iesu Kristo.

Kairake n ataeinaine, kakoaua raoi bwa am reitaki ma tabeman e na nakoraoi 40 te ririki ma ngkai, kam na aki mamaa. Akea te rawawata mairouia ami roro, akea te butimwaai, akea te kinaaki ae na anaaki. Am anainano i aoia kairake n ataeinimwaane e na buokiia ni kateimatoaia n tau ni mwaakaia n te nakoanibonga, ibukin berita aika tabu n te tembora, ao karaoan aia mwakuri ni mitinare. Ao antai ae e na ataia? 40 te ririki ma ngkai, e na iai temanna ae na kawariko, ikekei n ana otetoriam am reirei, ao ni karabwako ibukin buokakina ni kateimatoa kororaoina ni kakoroan bukin ana beku n te nakoanibonga ni karaoan ana mwakuri ni mitinare ae karineaki. Ao antai ae na ataia, e na bae n roko am reta mairoun temanna buun te kairake n ataeinimwaane, ni karabwako ibukin am anainano nakon kainnabana ao aia utu ibukin taai aika a na roko, ni kauring kanoa am bong n reirei. E kakawaki am rinerine. Am rinerine ngkai a na aki tii rotiko ma a rotaki naba iai tabeman. A kakawaki n aki toki. Tai kai kamwaeaki!.

Te kauoua, teimatoa n nene n ami iango ao ni motinnanoia n teimatoa n raoiroi ao n itiaki man te wenenibure. Kakaitau ibukin raoiroimi. Itiakimi ae onoti bon teuana mai buakon buokan korakoram. Ngke ko roko i aon te aonaaba ko anganaki rabwatam ae te bwaintangira ae onoti. Rabwatami e kaira ami iango ao bon te bwaintangira ae tabu are e na kamwakura ami rinerine. Aio te bwaintangira are akea iroun Tatan. Ao e karaoi ana kaikuaki i aon rabwatami. E tangiria bwa kam na kakeaa, aki kabongana raoi, ao ni bwainikirina rabwatami. Te kamoamoa, tamnei aika a tangako, katei aika aki raraoi, taitai, ao kabwangabwangaan te rabwata, kabonganan te turaki, ao waaki aika kareketaaki n aekaia nako boni konabwai n anaa kaubwain te bwaintangira ae onoti aei—rabwatam—bwa ko aonga ni kona ni kamwakura am rinerine. E titiraki Bwauro, “Kam aki ataingkami bwa mwaneaban te Atua ngkami, ao E maeka Tamnein te Atua i nanomi?”⁷

Rabwatami bon te tembora. Bukin tera? Ibukina bwa iai aia konabwai ni kawakina tamneimi ae akea tokina ma tamneia tabeman ake a na roko nakon te aonaaba n aron ae mwakoron am utu ae akea tokina. E taku Unimwaane Dallin H. Oaks, “Te mwaaka ni karekea te maiu n rabwata bon [te] mwaaka ae rietata.”⁸ Ami beku bon te beku ae rietata. Te Atua e a tia n anganiko te onimakinaki ae tabu! Kam katauraoi ngkami n riki bwa tiina ibukia roro aika a na roko .Kawakiningkami man te itiaki ao n tau, ao ni kamanoa “are moan te tangiraki ma ni kakawaki I aon bwaai nako are bon—itiakiia ma tamaroaia⁹ Ana reirei ae wanawana Tamara are i Karawa ni kaonoti ngkami “nakonako ni kawain te raoiraoi imatau.”¹⁰

Raoiroimi bon te bwai ae te kabanea ni kakawaki nakon te tembora. Ngaia are tai kai kamwaeaki n taumi ni karaoan ao kawakinan berita aika tabu. Te berita are ko karaoia n te bwabetito e na kamatoako nakon kawain te raoiroi ao te kukurei ngkai ko kaboua ni katoa wiiki man butimwaean te toa. Ngkai kam kawakin ami berita n te bwabetito, kam na taraa ni kaokoro, ni kunnikainingkami n ae kaokoro, ao ni mwakuri n ae kaokoro man te aonaaba. Kawakinan te berita ko na kona ni kairaki iroun te Tamnei ae Raoiroi Berita bon buoka aika a onoti ibukin te korakora ae onoti. Tei n tabo aika tabu, tai kaniko nako rarikin enwaromenta akanne ke katangitang, ke Bootaki are e na karikiko bwa ko na kabua ana iraorao te Tamnei ae Raoroi. ¹¹ Ao ngkai ko kawakin am berita aika tabu, ko na teimatoa n tau ao n tauraoi n rin n ana tembora aika tabu te Uea.

Te kabane, teimatoa n nene ni kinaakin ana Mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu. Te Mwakuri ni Kamaiu bon ibukimi ao ngai. Bon te mwaaka ni kamaiu. Ngkana kam namakinna ae kam aki tau n tei n taabo aika a tabu, tai uota te rawawata aei te bongina ni kamanna. N te maiu n rabwata, ti na karaoi kairua, Kakoaua bwa te Tia Kamaiu e rangin tangiringkami bwa kam aonga ni kona ni bitaki ao n rairinanomi ngkana kam karaoa te kairua. Tatan e aki tangiria bwa ko na iangoia bwa ko na bitaki.¹² E na kataia n anaa nanom bwa akea te kantaninga. Bon te kewe. Kam kona n oki. Kam kona n rairinanomi. Kam kona n itiaki man tabu ibukin ana mwakuri ni kamaiu te Tia Kamaiu.

Ngkai n na kainna ma te karaki n tangira teuana ae kakaongora ae karakinaki. Kam na titiraki, “Tera rekereken te karaki n tangira ma te tei n taabo aika a tabu? E irekereke ma bwai ni mwakuri ma te tei n tabo aika a tabu. Aio karakinan te kairake n ataeinaine ae arana Rebekah. ¹³

Ngkai e karakinaki te karaki aei, e kaboa ana toro Aberaam ni kakaean te kairake n ataeinaine ae tau n riki bwa buun natina te mwaane ae Itaaka. Neiei bon temanna ngaia ae tau ibukin te bu ni berita n te mare—raoiroi ao n itiaki ao ni kororaoi. Ao ngkanne e kanakoa ana toro n te mwananga ae kamamate man ananau nakon te tabo ae arana Aran.21 Bukin nakona ikekei e bon ota—mwaane aika a tabu a kainnanoia aine aika a tabu ni mena irarikiia. Ngke e a roko te toro ni kawan Aran, e tei n te mwanibwa n tebokiia ana kaamero ao e tataro bwa e na kairaki nakon te kairake n ataeinaine ae tau ao bwa e na kinaa ma ni karekea te ran nakoina ao ana kaamero ake 10. I a tia n toka i aon taian kaamero, ao e mwaiti ae I ataia—kaamero a nima te ran ae mwaiti!

Ni Karikan Bwaai ti warekia bwa Rebekah e aki tii nako n te mwaniba ao n itiran, ma e “kawaekoa.”¹⁴—ke ni kabaiti ni katiaa ana mwakuri. Te toro e katokai burenibai ao tiurii i aon Rebekah ao ni bubuti ngkana te raka n ruu inanon ana ruru tamana ibukin tikuna. I kakoaua bwa e ibuobuoki te tiurii! E taku te boki ae tabu, “Ao e biri te teiaine n tuangia kaain ana auti tinana taeka aikai.”¹⁵ Bon te tia biri Neie Rebeka!

Te toro e tuangnga ana utu Rebeka bukin mwanangana ae ananau ao e kariaia Rebeka n riki bwa buun Itaaka. E iangoia te toro bwa e na oki n te bong raoi are imwiina ma Rebeka, ma ana utu a butiia natia bwa e na tiku irakiia 10 riki te bong. A titirakina ngkanne Rebeka bwa tera ae kani karaoia, ao a na kaeka ae kangai “ N na nako.”¹⁶ Te kaeka anne e taraa ni kinaaki nakon aia kaeka ngaa n aomata are a kaeka, “N na nako, N na karaoia”¹⁷ ngke e katanoata te burabeti bwa kairake n ataeinimwaane ao kairake n ataeinaine a na reke aia tai ngkai ni karaoa aia mwakuri ni mitinare inanon roroia n ataei?

Ngkai tein ao tokin te karaki n tangira aei: Rebeka e tauraoi ao n tau ni karaoa ao ni kawakin ana berita aika a tabu ao n riki bwa te buu ni berita ibukin Itaaka. E aki tataninga ao ni katauraoia. I mwain nakona man ana utu, e anganaki te kakabwaia ao taeka ao e a bon anaki nanou n taian taeka na riki bwa te “tina ibukia ngaa ni mirion.”¹⁸ Ma mwakoron te karaki ae tamaroa man te karaki aei bon ngke Rebeka e moan noora Itaaka ao ngaia e moan noora neienne. E aki atongaki n te Baibara, ma I taku bwa bon te tangira n te moan nonori! Bwa “tamaroa e tangira te tamaroa; [ao] te ota e ukoukora te ota.”¹⁹ Ngke Itaaka e nako ni kaitibo ma te tia mwananga, Rebeka, “e ruo mai aon [ana] kaamero.”²⁰ Ao i mwina e kangai, “Ao e tangira neierei.” ²¹ Aei ae I ikenrawa iai!

Ngaiia ni kauoman Rebeka ao Kristina, e aki bebete teia n taabo aika a tabu. N aki kai kakamwaeaki e aki bebete. E kare te ang ni korakora, ranin te mwaniba e tinebu, ao maenakoia man mwengaia ae kinaaki ao maiuia mai mwaina e bon aki bebete. Ma a karaoi rinerine aika a eti; a raraoi. A kairaki iroun te Tamnei ae Raoiroi. A tamaroa ao a katauraoiia ni karaoi ao ni kawakin berita aika a tabu. Te Tia Kamaiu e rin inanoia ana bakatibu Rebeka. E ataia ngkanne ae e na riki aei? E aki! A kakawaki ngkai ami rinerine? Eng!

Kairake n ataeinaine, roro a katan i aon rinerine ake kam karaoi, itiakimi, ao maiumi ae tau. Tai kai kamwaeaki. Iai tokimi ae korakora ane imwaimi. Aio am tai! I kakoaua bwa temanna te kairake n ataeinaine ae raoiroi, e kairaki iroun te Tamnei, e kona ni bita te aonaaba!

I kakoaua bwa te Tia Kamaiu e maiu! E na raoningkami. E na kakorakorai ngkami. Ao n taai ni kanganga Ana “anera [a na] katobibi ngkami, n tabeki ngkami rake.”²² N aran Iesu Kristo, amen.