2010–2019
Ahneki Ngoang ohng Krais
Oakotohpe 2016


Ahneki Ngoang ohng Krais

Kitail kin ahneki ngoangki Krais ansou me kitail kin papah ni loaloapwoat, alehda ni karakarahk, dadaurete ni pwung, kapakap ni ngidingid, oh alehda kamadipw sarawi ni warohng.

Kempoakepahi ohl oh lih akan, rahnwet I men koasoaieng me pwulopwul kan nan Mwomwohdiso wet, me iangahki neitail misineri kaselel kan. Ni mehlel, riei ohl oh lih akan me ahneki madamadau me irail pwulopwulte pil lukehng iang rong.

Ni Oahkos  21, President Russell M. Nelson kasarawihalahr Tehnpas Sarawi kaselel en Sapporo—me wia kesiluhn tehnpas sarawi nan Sapahn. Tehnpas Sarawi en Sapporo wet wiawidahr nan paliepeng en Sapahn nan wasa ehu me kahdaniki Hokkaido. Paionihr koahiek oh pwerisek kei me kousonlahr nan Hokkaido, duwehte Utah.

Nan pahr 1876, sounpadahk dehde men me adaniki Dr. William Clark1 luhkehngehr en kohdo padahk nan Hokkaido. E kousoanki Sapahn erein sounpwung waluh, ahpw ah wia karasarasen soun idawehn Kraiso tengedi rehn nah tohn skuhl ko me sohte kin idawehn Krais. Mwohn ah mweselo, e kiheng nah tohn skuhl ko ehu oaralap me wiawihengehr nan sansal takai ehu me wiawihdahsang proans.2 E inda, ”Kumwail pwutak kan, ahneki ngoang!”—Ahneki ngoang!”—“ohng Krais.”3 Ah ruwes ohng irail en ”Ahneki ngoang ohng Krais” kak sawas kaweid kupwuratail kan nan ehu ehu rahn ohng Souleng en Imwin-rahn akan en rahnwet.

Kilel
Dr. William Clark

Ia wehwehn ”ahneki ngoang ohng Krais”? Ahneki ngoang ohng Krais wehwehki en ngoangki, kilkilangete, oh loaloapwoatehng Sapwelime doadoahk. Ahneki ngoang ohng Krais sohte wehwehki me kitail pahn indandlahsang mehteikan ohng wahu en wehi pokon. Ahneki ngoang ohng Krais wehwehki me kitail pahn papah ni loaloapwoat oh ngoang nan atail ward kan oh prans kan ni atail sohte lipahned oh ahneki mohngiong popohl.

Neitail misineri kan me wie papah nan wasahkan koaros nan sampah wia karasaras kaselel en irail ko me ngoang ohng Krais ni mehlel. Sounpar ekei samwalahro, ngehi oh Sister Yamashita kin papah nan misin en Nagoya, Sapahn. Nait misineri ko udahn ahneki ngoang ohng Krais. Emen irail iei pwutak pwulopwul men me adaniki Elder Cowan.

Kilel
Elder Cowan with President and Sister Yamashita

Sohte pali koahiek en nehn Elder Cowan o pwehki aksiden en pwaiskel ehu me e wia ni ah pwulopwulo. Wihk kei mwurin ah tapihada ah misin, I alehdi delepwohn ieu sang ienge misinerio. Nehn Elder Cowan me wiawihdahsang plasdiko ohla ni ah dakedake were pwaiskelo. Se wahla Elder Cowan ni wasahn wiahda nehu, oh wasahu nan ehu pere me I tepin kilangada nehu. I tehkada ia wen weirek e kin wie lokolok ki. Neh plasdiko wiawidahr, oh e pwuralahr nan ah wasahn misino.

Ahpw, wihk depe dou powe, neh plasdiko pil pwurehng ohla pak kei. sounkaweid en pelien imwen wini en nan wasahu ehukidahr me Elder Cowan en pwurala nimwehu pwe en kak kasau wasa me e kak wia ah misin. I uhwong kaweid wet pwehki ah wia misineri kaselel men, oh e ahneki ineng kehlail en mihmihte Sapahn. Mwurin ansou ieu, paliweren Elder Cowan tepidahr lel uwen me e kak. Mendahte met, e sohte lipahned de akpwungki.

Pil pwurehng, I alehdi kaweid me Elder Cowan en mweimweida en papah nan ehu wasa me sohte anahnepen en dake pwaiskel. I ahnekihda madamadau laud ohng ire wet. I medewe Elder Cowan oh ah mour ehu rahn, oh I kapakapkiher ire wet. I ahnekihda pepehm me, ei, Elder Cowan anahne pwurala ihmwehu oh awih en pwurehng alehdi ehu wasa. I delepwohn ehng oh ehukiheng ahi limpoak oh pwunod oh indahng ahi koasoandio. E sohte sapeng ie. Ihte me I kak rong ah wie sengiseng nan delepwohno. I indahng,”Elder Cowan, ke sohte anahne sapeng ie ansouet. I pahn delepwohn ehng uhk lakapw. Menlau kapakap ngoangki ahi kaweidet.”

Ni ahi delepwohn ehng nimensengen mandahn rahno, ni karakarahk e inda me e pahn idawehn ahi kaweido.

Erein aht tupenehn komwurumwuro, I idek reh peidek wet: ”Elder Cowan, ke pekihda nan noumw doaropwehn misinerio ken pekederlahng nan misin me ke pahn sohte anahne dake pwaiskel?”

E sapengki, ”Ei, President, I wia men.”

I sapengki, ”Elder Cowan, ke alehdi pwukoahn papah nan Sapahn Nagoya Misin wasa me ke pahn anahne dake pwaiskel. Ke indahng met omw president en stake o?”

I pwuriamweikihla ah pasapengo. E inda, ”Soh, I sohte indahng. I koasoanehdi me mathat misin me Kauno kupwurki I en kohla ie, I pahn kohla wasahn kakehlailo oh kaskuhlih palinwereit pwe en kak dake pwaiskel.”

Ni imwilahn aht tuhpenehu, e idek rehi peidek wet ni pilenmese ah kerpene: “President Yamashita, dahme I kohkihdo Sapahn? Dahme I wiewia me?”

I sohte pweiek oh sapengki, ”Elder Cowan, I ese kahrepe ehu me ke kohkihdo wasaht. Ke kohdo wasaht ohng kamwahupei. I wehwehkilahr soangen kehlail en pwutak pwulopwul me wia iengei soun papah. I kapaidahr I en eseiukala.”

I perenki ahi pahn repwohtki me Elder Cowan pwuralahngehr imwehu oh pil pwurehngehr alehdi ehu wasahn misin me e pahn kak dake sdohsa. I kalahki kaidehn Elder Cowan kelehpw ahpw pil misineri kan koaros nan sampah me kin inengieng papah ni arail sohte kin lipahned de akpwung. Kalahngan en kumwail, elder kan oh serepein misineri kan, pwehki amwail pwoson, amwail kilkilangete, oh amwail ngoang kehlail ohng Krais.

Nan Pwuhk en Mormon diren soaiepen irail akan me ahneki ngoang ohng Krais. Alma me tikitiko ni ah pwulopwul kalokehier Mwomwohdiso wet oh towehkan . Mwuhr ahpw ahnekidahr wekideklahn mohngiong ehu oh papahier ni ah wia misineri kehlail men. E rapahki kaweid en Kauno, oh e kapaiadahr ienge misineri kan ni ansou e iang irail. Kauno kakehlailidahr ih, oh e powehdi kahpwal kan me e lelehng.

Alma menet kiheng nah pwutak Helaman kaweid wet:

”Mehmen me pahn likih Kauno pahn kakehlailada nan arail kasongosong akan, oh arail kahpwal akan, oh arail weirek kan. …

“… Kolokolete kosonned en Koht akan. …

”Ale kaweid sang Kauno nan omw wiewia koaros, oh E pahn ketin kahluwakin uhk ohng me mwahu.”4

Nait pwutak keriemen dohkihsang Mwomwohdiso wet erein sounpar tohto kei ni ah pwulopwulo. Ansou me e sounpar 20, e lelehng irair ehu me kahrehieng ah men wekidala ah mour. Pweki limpoak, kapakap kan, oh sawas sang ah peneinei oh tohn Mwomwohdiso kan, oh ni imwilahu sang ni limpoak oh kalahngan en Kauno, e pwurodohng nan Mwomwohdiso wet.

Mwuhr ahpw alehdi ah pwukoahn papah nan misin en Washington Seattle. E tepite lokoloki pepehm me e sohte kak. Pwohng koaros sang na keiou en sounpwung lel kesiluhwo, e kin kohla nan imwen kaineno ih sengiseng. Duwehte Elder Cowan, e rapahki pwe en kak wehweki, ”Dahme I mihki met?”

Mwurin ah papahkiher sounpar ehu, se alehdi email ehu me wia pasapengpen aht kapakap. E intingihdi: ”Ansouet I kak pehm limpoak en Koht oh Sises. I pahn doadoahk laud pwe I en duwehla soukohpen mahsako. Mendahte ahi kin ahneki kahpwal tohto, I udahn peren. Papah Sises iei me keioun mwahu. Sohte mehkot mwahu duwehte met. I udahn peren.”

E pehmehr dahme Alma pehmadahro: “Oh eri, ia uwen popohl, oh ia uwen marain kaselel me I kilangadahr; ei, ngeniet direkilahr popohl me rasehng ahi werek!”5

Nan atail mour kitail kin lelehng kasongosong, ahpw ma kitail ahneki ngoang ohng Krais, kitail kak kilkilangete Ih oh pehm popohl mendahte atail kasongosong kan. Atail Soundoar wia karasaras keioun mwahu. E wehwehki ah misin sarawio oh ahpw peikieng kupwuren Semehu. E wia kapai laud en kapwurehdo ah karasaras kaselelo ohng atail mehn ketemen nan ehu ehu wihk ni atail kin alehda kamadipw sarawi.

Kempoakepahi ohl akan oh lih akan, kitail kin ngoangki Krais ansou kitail kin papah ni loaloapwoat, alehda ni karakarahk, dadaurete ni pwung, kapakap ngidingid, oh alehda kamadipw sarawi ni atail warehng.

I koapwoaroapwoarki me kitail pahn ngoangki Krais ni atail pahn ahneki kanengamah oh pwoson oh alehda atail kahpwal akan oh kasongosong akan oh diar popohl nan atail pahn wiahda oh kolokol atail inou kan.

I kadehdehki me Kauno mwahngih kumwail. E mwangih amwail kahpwal akan oh kapwunod akan. E mwangih amwail inangih papah Ih ni loaloapwoat oh, ei, pil ngoang. Kauno en kaweid oh kapai kumwailada ni amwail pahn wia met. Ni mwaren Sises Krais, ahmen.

Ire kan

  1. William Smith Clark (1826–86) wiahier sounpadahk koahiek men nan kemistri, potani, oh suholoti oh wia lapalap men nan mahwen nan pwungen ehu ehu wasa nan Amerika. E wia kaun emen nan kaskuhl en akrikulter oh president en skuhl en akrikulter nan Massachusetts. (Tehk “William S. Clark,” wikipedia.com wikipedia.com.)

  2. Sansal takai mihmi Sapporo Hitsujigaoka observation Hill

  3. William S. Cark, nan Ann B. Irish, Hokkaido: A History of Ethnic Transition andDevelopment on Japan’s Northern Island (2009), 156.

  4. Alma 36:3; 37:35, 37.

  5. Alma 36:20.