2011
Dechor er a Chedaol Basio
November 2011


Dechor er a Chedaol Basio

A cheldecheduch lobengkel a Demad er a Babeluades—luldimukl er ngii a nglunguched el mor Ngii me a chedaol Tekingel el mei er kid—a klou a belkul meng mo sebeched el otekangel a ses el eolt ma ringelel a klengar.

Betik er a renguk el rodam ma rodos, kede mla remenges a klebokel el klumech er chelechal tutau, me ak chemat er tirkel mla mengedecheduch. Ng kmal dmeu a rengud er a Elder Robert D. Hales el luueta el mei teloi er kid e kmal mesisiich. Ng betik a rengmam er kau, e Bob.

Sera kulbedebek el kmo ngera bok dung er chelechal tutau, eak mlo omelchesiu el soak el ouchais a bebil ra tekoi el ngii a kumdasou eng meklou a belkul. Me nglunguchek me bok mukrael er a cheldechedechak.

Ak mla kiei er tial beluulechad el okai ma eual rak. Me ak di meskemiu a telkib el siasing, e ngak a milechell er sel osisiu el rak el Charles Lindberg a mle kot el chad el omekall ra di chimong a mesil er ngii, ma di chimong a kingellel ma osebekel el skoki er a beluu er a New York el mora Paris. Ng betook a mla mengodech er a chelsel aika el merekong el okai ma eual rak. A chad a meketeket er a lebora buil e mei. Ng klemerang, el ikel dimlak el sebechel tekoi er chelii a mla mo sebechel e klemerang er chelechal sils. Obengkel tial klemerang, e kede oureng a saul el kirel a beches el klekedall, el kmal mereched el mengodech meng meringel er kid el mengaisisiu er ngii—omko kede melsam. Tirkel dirk medengei aikel dengua el dongiterebis ma rua manual el type, e chelechal sils eng mechas a rengud er a beches el klekedall.

A otireklel a ngarbab el llach a dirrek el kmal mla mengodech er a beluu. A blekeradel el ngii a dulemdasou el kmo ng mekngit e deleboes a uaia blal bo lungil e betook el chad a kongei el kmo ngungil.

Ak dirk chiliuii er a Wall Street Journal a lulluches er ngii a Jonathan Sacks, el ngii a ngarbab el rabbi er a klechelid er a Britain. A tang er a tekoi el, ngii a meluches el kirel a kmo: “Chelsel a bek el beluu er a Western er a 1960 eng mlarngii a klou el omeldechel a ngarbab el llach, el chemoit aikel ngii a dimla llach er a blekeradel el kirir a rechad el oltirakl. A re Beatles, a mengitakl el kmo, ke di ousbech er a beltik el reng. A ngarbab el llach er a re Kristiano meng mlengodech. E bai dilubech a merael [chisel tekoi el kmo]: [Moruul] aikel ungil mei er kau. Aikel Teruich el Llach a mlengodech el di mo Teruich el Delbochel el Uldasou.”

A Rabbi Sacks a melemolem el oumekikngit el reng el kmo:

“Ng uaia di dongoit a ngarbab el osisechakl er a klechad el uaia omengited er a udoud. …

“Ng betook el basio er a beluulechad el tekoi er a klechelid a uaia le uodel el teletael er a ngaramong el diak a metebechelii er a kuk teletael er chelechal taem el mecherar, ousbech er ngii, oubail er ngii, olecholt er ngii, ele kau el klou a ultutelem. Ng belkul a kmo a teletael er a klikiid el klengar a uodel el tekoi, el mora re mechitechut el chad, e sel kot el ngaruchei a kmo ‘Ng diak a metik er kau el meruul a klengit.’”1

Rodam ma rodos, ng mekngit—el dolekoi eng di—tiaikid a smodii a beluuelchad el dengarngii. Kede locha kmal mo suebek a rengud e melatk el kmo kede mekerang e mo ngara selbechakl er tial beluuelchad? Ng diak. Ele, kid obang a ebangkelio er a Jesus Kristo, e medengei el kmo a klikiid el klechad a diak el uodel el tekoi, ea llomes er kid a ngarngii el omekrael er kid, e ngercheled aikel rokui el tekoi el bo dolilt el meruul.

Meng uaisei el beluulechad a mla mengodech, eng di a llechul a Dios a diosisiu. Ng dirkak el mengodech; e diak bol mengodech. Aikel Teruich el Llach a kmal bleketakl—el llach. Ng diak di luldasou. Ng meklou a belkul er chelechal sils el di uaia sel taem el Dios a ngilai el mesterir a rengalk er a Israel. Omko kede orrenges, e kede rongesii oto er a ngerel a Dios, el mengedecheduch er kid er tiang er chelechang:

“Ng diak a ngodech el Dios el mo ruchei er ngak.

“Ng diak mongull a ngii dil bleob el chaus. …

“Ng diak morrekakl er a ngklel a Rubak el Dios er kau. …

“Mletkii chedaol sils, e mkelii. …

“Mongull er a demam me a delam. …

“Lak momekeuad.

“Lak bol melaok a rengum.

“Lak morechorech.

“Lak molekoi a blulak. …

“Lak bol ngibes a rengum.”2

A teletelel a blekerdeled a ulterekokl, el diak omesodel. Ng diak di debetik er ngii er a chelsel a Teruich el Llach kede dirrek el metik er a chelsel a Osisechakl er Bebul a Rois, el bilskid Osobel er a taem el Ngii a mlara beluulechad. Kede metik er a chelsel a rokui el Osischeklel. Kede metik er a chelsel chedaol ocholt er chelechal taem.

A Demad er a Babeluades a diosisiu er chelii, chelechang, el mora ulebongel. A profet Mormon ouchais el kmo a Dios “a diak bol ngodech el ngara rokui el ulebongel el mora rokui el ulebongel.”3 Chelsel tial beluulechad el rokui el tekoi a kora di ngeldengodech, ea mesisiich el Llechul a kired el ultuil er ngii, el mesisiich el orkedid me kede mo ngara selbechakl, ele lak e kede mol mechetakl el mora kengaol.

A bebil er a taem eke locha mo omelchesiu el kmo tirkel meruul a tekoi er a beluulechad a lmuut el ngara deoureng er kau. A rebebil er kemiu a mo omelchesiu el kmo aikal llach er a blekerdelel a klechad el Ikelesia meskemiu a locha kmal meringel. Rodam ma rodos er ngak, a kuchais er kemiu, el kmo, ng diak a ngii dil ngerang el meskemiu a deoureng er a kelngar malechub a budech er a reng el uaia Chedaol Reng el ngii a mei er kid sel doltirakl a llechul Osobel. Tial Chedaol Reng a diak el sebechel ngara ikel basio ma omeruul el beluulechad a ngarngii. A Apostol Paulus a dillii a klemerang: “A di klechad a diak el ngai a tekingel a Reng er a Dios: ele ng klebelung el mor ngii: ma dirrek el diak bo lodengei, ele ng kirem el obang a reng e kau a mo medengei.”4 Tial tekoi el di klechad a melutk el mei er kid alsekum e kede kongei el mo uaisei.

Ng kired el mo kerekikl er a beluulechad el ngii a kmal mla mo cheroid er a ikel ngii a chedaol blekeradel. Ng klou a belkul el doluut a ngii dil ngerang el diak el oltirakl a llach, el diak de kimer el kirel sel ngii a kmal dosiik er ngii: el diak a ulebengelel klengar er a rengedel a Dios. Meng uaisei el melemolem el ngarngii a ringel er a klengar kid, ele aikang el ringel a diak de mochib er ngii ele ng telengtengil a klengar er a beluulechad. Eng di, kid, a kmal kldmokl el otekangel, e mesuub, e mo mesisiich er ngii alsekum ea ebangkelio a dodai er a klengar kid ma beltik el reng er a Osobel a ngara rengud. A profet Isaia dilul kmo, “A urerel a llemalt a mo budech; ea mo ulebongel er a llemalt a meskid a klisiched.”5

Ma rolel eng sebeched el ngara beluulechad e diak doruul a teletael er a beluulechad, eng klou a belkul el dongedecheduch er a Demad er a Babeluades lokiu a nglunguuch. Ngii a soal a bo dengara nglunguuch; e Ngii a mo onger a nglunguched. A Osobel a mellach er kid, el llechukl er a chelsel a 3 Nephi, 18, el mo “kerekikl e blechoel el meluluuch ele lak e kede soiseb er a ongetikaik; ele Satan a soal ngoikau. …

“Me a uchul eng kiriu el blechoel el meluluuch el mora Chedam loba ngklek;

“Ea ngii dil ngerang el molengit er a Chedam loba ngklek, el ngii a melemalt, e oumerang el kmo kau a mo nguu, e momes e bol beskau.”6

Ng mlorngii a klaumerang er ngak el kirel a klisichel a nglunguuch er a le teruich ma erung a rekik. Ak mle meringel el oureor e korkerengii a kleim el kluk. Tiang sel taem er a Klou el Chelebuul, ma kleim el kluk a uaia blel klou el udoud—er a buik el teruich ma erung a rekil. Ak ngilai aikal rokui el terrakel el ududek, el cherrengelel a kleim el kluk, el msang a demak, e ngii a meskak a cherrungel el kleim el kluk. Ak mle medengei el kmo ngarngii a kmal mle soak el omechar ngii loba tial kleim el kluk, eng di chelechal taem eng dikea kudesuar el kmo ngera kmal mle kirek el omechar ngii. Ak di medengei el kmo tial udoud a kmal mle klou a belkul mei er ngak.

Tiaikid el taem eng dimlak a mesil er a omesilk er kemam, ma delak a bek el sandei eng oldurokl a selkelam el mora blil omesilk. Uriul er a erul klebesei, ea selkelam el domekedong el kmo “dekdekimes el selokel” a lmuut el mei er kemam, ea Delak a mriked er a omrekodel er a rebai lomekdirt.

Ak ngiluu tial kleim el kluk el ududek el loiiang er a bokketengel a subelengek. Me kom locha medengei el kmo, tial subelengek a mlodurokl el mora blil omesilk ea ududek a seluk er a chelsel a bokket er ngii. Tia er a bo kudengei, eak mlo smecher el di melbedebek. Ak mle medengei el kmo te blechoel omes a bokket er a bail ruchei er a losilk. Tial ududek alsekum eng diak le betik er ngii er a taem er a omesilk, ea kmal ungil medengei el kmo a chad el oureor er a blil omesilk a mo nguu el diak lodengei el kmo tiang ududel techang, alsekum eng melatk el mo olluut er ngii. Ng kmal dimlak a techall el sebechek el locha lmuut el nguu tial ududek—el delak meng dirrek el milketeklii el mei er ngak er a kuuchais er ngii ruriul el kmo a ududek a mlara chelsel a bokketengek.

Ng mle soak tial udoud; ng mlarngii a usbechellek er tial udoud; ak mle meringel el oureor el korkerengii. Ak mlo medengei el kmo ng di chimol tekoi a sebechek el rulii. Mak meral ngara sebekreng e mocha er a Demak er a Babeluades e olengit er Ngii mel kerremelii a ududek me di lengara chelsel a bokket sel luut el mei aikal selokel.

Erul meringel el klebesei er omengiil ruriul, er a bocha kudengei el kmo a torak loltak a selokel a meremang, eak dilengchokl er bita er a mado, e mengiil. Tial torak er a le touchakl, ea uuluk a melkedukem. Ng kmal di siliseb aikal selokel er a blai, eak mesngii tial subelengek e remurt el mora delmerab er ngak. Ng ulemritel a chimak el merutech a bokket er ngii. Tia er a lak a ngera el kbetik er ngii, ea kumdesuang el kmo ng mla remiid. E solang ea chimak a mocha rutechii tial dekimes el kleim el kluk. Tiang er a kutebedii er a bokket, eng meral mlo klou a renguk. Ak mocha meluluuch el oureng a sulel a Demak er a Babeluades, ele ak mle medengei el kmo Ngii a mla onger er a nglunguchek.

Meng ulemuchel er tiaikid el taem, eng betook el nglunguchek a mla monger. Ng dirkak a tang er a sils el mocheuekl el diak kungedecheduch er a Demak er a Babeluades lokiu a nglunguuch. Ng deleuill el klou a belkul el mei er ngak—el omko ng diak tiaikid el deleuill eak remiid. Alsekum eng diak tial deleuill er kau ma Demam er a Babeluades, eak orrimel er kau el kudmeklii me bol tang er a moktek er kau. Sel mkedmeklii, eke mo ngmai chedaol ulekrael er Ngii er a klengar kau—el meklou a belkul el mora derstang er kid alsekum e kede melatk el mo mesisiich er a chedaol tekoi er tial klengar kid er a beluulechad. Aikal chedaol ulekrael a tada el sengk el Ngii omeskid alsekum e kede osiik el mo ngmai. Ng meral mekreos el sengk!

Ak blechoel mo ngara klengariou el reng ma omereng el saul sel sekum ea Demak er a Babeluades a mengedecheduch lobengkek lokiu chedaol Teletelel. Ak mla mtebengar, e oumerang er ngii, e oltirakl er ngii. Ng betook el taem el blak ngai chedaol nger. A tang er a kmal kudengelii el teletael a dilubech er sera Ongeai el buil er a 1987 er a ki molterekokl er a Templo er a Frankfurt Germany. A President Ezra Taft Benson a ulebengkemam er a kot el sils e mirrael el mo remei, meng mocha techellek el oked aikal medechel el ongdibel er kemam.

Tial Sabadong eng mlarngii ongdibel lobengterir a rechedal a ikelesia er a Dutch el mlara Frankfurt Templo. A kmal mle ungil medengelii a tang er a oungerachel er a ikelesia er a Netherlands, el Brother Peter Mourik. Uchei er a ongdibel, eak mlo omelchesiu el kmo a Brother Mourik a kirel mokedong el mo mengedecheduch el mor tirkal le kaodengei el chedal a ikelesia er a Dutch, e ngii, a kirel mo kot el mengedecheduch. Meng dimlak kisang er a templo er sel tutau, eng di ak mocha odureklii a babier er a Elder Carlos E. Asay, el Area President, el oker el kmo a Peter Mourik ngar tiang el ongdibel. Uchei er a bok dechor el mo omuchel er tial ongdibel, eak ngiluu a babier er a Elder Asay el ouchais el kmo a Brother Mourik a diak el ngar tiang, e ngar er a kmong ker el mechesang, eng ding melatk a mor sel oterkeklel a templo er a bol kukuk lobengterir a resoldau er a Merikel el chedal a ikelesia el ngara Germany.

Tia er a bok dechor e kungemedaol er a rechad e kuchais a mo teletelel a prokuram, eak liluut el mo omelchesiu el kmo ng kirek el ouchais el kmo a Brother Peter Mourik a mo kot el mengedecheduch. Tiang a kmal mle ngodech el teletael, ele ak dirk rirengesii a Elder Asay el kmo a Brother Mourik a diak el ngara templo. Me ak dim le ultuil er tial kulmelchesiu er ngii, e mocha, ouchais el kirir a re mo mengitakl ma nglunguuch e dulang el kmo a mo kot el mo mengedecheduch er kid a Brother Peter Mourik.

A bocha kdengchokl, e kulchemeraech el bedul a Elder Asay; e ngomes er ngak el rrau a rengul. A uriul eng ouchisang er ngak el kmo sera kdul kmo a Brother Mourik a mo kot el mengedecheduch, eng kmal dimlak loumerang. Ng kmul kmo ngak a mle medengei el kmo ngii a mla subedak me ngak a mla choiuii a babier, meng diak lodengei el kmo ngera uchul ma kuchais el kmo a Brother Mourik a mo mengedecheduch, sel kudengei el kmo ng dibus er a templo.

Chelsel tiaikid el taem, ea Brother Mourik a mlara miting er a obis er a Porthstrasse. Me ngar tial miting, e kmal dim le kiul lobult lomes er a Elder Thomas Hawkes Jr., el ngii a mle regional representative, e oker, “Ng sebechem el mereched el otekak el mora templo?”

A Elder Hawkes, el lodengelii el kmo ng kmal mereched a lomekall er tial mlil, a ulenger, “Ng sebechek el otekau el mong er a chelsel a teruich el bung! Eng di ngera uchul me ke mora templo?”

A Brother Mourik ouchisang el kmo ng dimlak lodengelii a uchul eng kirel mora templo eng ding kirel mong. Te tobedang el terung el merolang el bedul a templo.

Meng dirk temel a klebokel el chelitakl, ea kulemes el meliuekl, el omdasou el kmo ak locha mesang a Peter Mourik. Ng dimlak kisang. Ngongasireng, el kmal, dimlak el sebek a renguk. A kmal ulemelchesiu, er a klebokel el yaksok el kmo a rokui a di mo ungil besul.

A Brother Mourik a siliseb er a tuangel er a templo er a mocha ulebongel er a nglunguuch, el dirrek el dirkak bo lodengei el kmo ngera uchul me ngar tiang. Tia er a lorael me metengel, eng milsekak el dechor e mocha ouchais el kmo, “Elechang e kede mo rongesii a Brother Peter Mourik.”

Meng mlo mechas a rengul a Elder Asay, er a Peter Mourik er a lorael soiseb e bochal dechor e longedecheduch.

A bochal merek ongdibel, ea Brother Mourik me ngak a mocha mesaod aikel dilubech ruchei er a bo longedecheduch. Ak melbedebek er sel chedaol teletael el mlei er ngak er tiaikid el sils el diak dil ngak ma dirrek el Brother Peter Mourik. Tiaikid el meang el teletael a mla meskak a mesisiich el sioning el kirel a klou el ultutelel sel de klikiid el kirel chedaol tekoi e doumerang er ngii—e doltirakl er ngii—sel lemei. A kmal ungil medengei el kmo a Rubak a mle soal tirkel chad el mlar tial ongdibel er a oterkeklel a Frankfurt Templo a rengesii a mesisiich, el olchotel a klaumerang er a Mesiungel el Brother Peter Mourik.

Betik er a renguk el rodam ma rodos, a cheldecheduch lobengkel a Demad er a Babeluades—luldimukl er ngii a nglunguched el mor Ngii me a chedaol Tekingel el mei er kid—a klou a belkul meng mo sebeched el otekangel a ses el eolt ma ringelel a klengar. A Rubak a siotai er kid el mo kmeed er ngii, e Ngii a mo kmeed er kid. Alsekum eng meral ngarngii er a rengud osiik er Ngii, e kede mo metik er Ngii.7 Sel bo deuaisei, e kede mo melchesuar Chedaol Reng er Ngii er a klengar kid, e meskid a blak el reng ma duchelreng el mo mesisiich el dechor er a llemalt—el “dechor … er a chedaol basio, el diak de mesim.”8

Ma beluulechad el di ngeldengeodech el meliuekl er kid ma ngarbab el llach er a beluu a mla mo mechitechut, e mei me bo dolatk a mekreos el yaksok er a Rubak el mor tirkel oumerang er Ngii: “Lak omedakt; ea kubengkem: lak bol mechitechut a rengum; ele ngak a Dios er kau: Ak mo smisichau; oi, Ak mo ngosukau; oi, Ak mo sobecheklau er a llemalt lobang a klisichel chimak.”9

Ng klebokel el yaksok! Tiang bol klengeltengat el mei er kid, a meral nglunguchek el ngara chedaol ngklel a Rubak e Osobel, el Jesus Kristo, amen.