2018
Ko e Hā, ʻUhingá, Foungá: Ko ha Fakamatala Fakaikiiki ki hono Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí
April 2018


Ko e Hā, ʻUhingá, mo e Foungá: Ko ha Fakamatala Fakaikiiki ki hono Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí

Ke akoʻi e ongoongoleleí, ʻe fie maʻu ke ke lava ʻo fakamatalaʻi ko e hā ʻa e hē mei he moʻoní, ngaahi kuonga fakakosipelí, pea mo e Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí. ʻE lava ke tokoni atu e saati ko ʻení.

ʻĪmisi
a breakdown of the restoration 1
ʻĪmisi
a breakdown of the restoration 2

Tau pehē ʻokú ke fononga atu ke ʻeveʻeva ʻi ha uike kakato ki ha matātahi mo e fāmili ʻo haʻo kaungāmeʻa. Naʻe fakalata ʻaupito, ka kuo kamata ke ke ʻofa ki ho fāmilí. Pea tuku atu ʻe hoʻo tangataʻeikí ha pōpoaki he telefoní pe ʻoku fēfē ʻa e ʻeveʻevá—ko e meʻa pē ia naʻá ke fie maʻú ke ke ongoʻi ʻoku ʻofaʻi mo manatuʻi koe.

ʻOku meimei pehē ʻa e moʻui ʻi he māmaní. ʻOku ʻikai ʻomi maʻu pē ʻe he ʻOtuá ha pōpoaki ʻi he telefoní, ka ʻoku tau mamaʻo mei hotau ʻapi fakalangí, pea ko e founga leva ia ʻe taha ʻoku fakahoko mai ai ʻe he Tamai Hēvaní ʻa ʻEne ʻofa kiate kitautolú, ko hono ʻomi ha kau palōfita.

Kuonga Fakakosipelí

ʻĪmisi
prophets called of God

Ngaahi tā fakatātā ʻa Ben Simonsen

ʻOku tataki ʻe he kau palōfitá ʻa e meʻa ʻoku ui ko e ngaahi kuonga fakakosipelí, ko ha vahaʻataimi ia ʻoku (1) ʻi ai ha taki lakanga fakataulaʻeiki ʻe taha pe lahi ange kuo fakamafaiʻi ʻi he māmaní pea (2) ko e taki ko ʻení, ʻa ia ko ha palōfita, ʻokú ne ako fakahangatonu mei he ʻOtuá fekauʻaki mo e palani ʻo e fakamoʻuí. ʻOku akoʻi leva ʻe he palōfitá, pe vahevahe, ʻa e ongoongoleleí ki he kakaí.

ʻOku tau ʻilo fekauʻaki mo ha ngaahi kuonga fakakosipeli lahi, koeʻuhi ko e folofolá. ʻOku kau ha niʻihi ʻo e ngaahi kuonga fakakosipeli mahuʻingá ʻa e taimi ʻo ʻĀtama, ʻĪnoke, Noa, ʻĒpalahame, Mōsese, Sīsū Kalaisi mo Siosefa Sāmitá. Naʻe kamataʻi ʻe he ʻEikí ha kuonga fakakosipeli ʻo fakafou ʻi he kau palōfita kotoa ko ʻení.

Hē mei he Moʻoní

ʻĪmisi
apostasy cycle

Hē mei he Moʻoní=faiangahalá. ʻI he taimi ʻoku tafoki ai ha tokotaha pe kulupu mei he ngaahi moʻoni ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí, fakafisingaʻi ʻa e kau palōfitá, pea tō ki he faiangahalá, ʻoku nau hē ai mei he moʻoní.

Founga ʻoku Hoko Ai e Hē Mei He Moʻoní

ʻOku uiuiʻi ʻe he ʻOtuá ha palōfita, ʻa ia ʻokú ne akoʻi e ongoongolelei moʻoni ʻo Sīsū Kalaisí.

ʻOku tāpuekina e kakai ʻoku nau muimui ki he ngaahi akonaki ʻa e palōfitá.

ʻOku ʻi ai ha kakai ʻe niʻihi ʻoku nau hikisia pea nau fakafisingaʻi ʻa e palōfitá.

ʻOku faʻa ʻave ʻe he ʻEikí ʻEne palōfitá mei he kakai ʻoku nau fakafisingaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí.

ʻI hono taimi totonú, ʻoku ui ʻe he ʻOtuá ha palōfita foʻou ke ne fakafoki mai e moʻoní, lakanga fakataulaʻeikí, mo e Siasí.

Fakafoki mai ʻo e Ongoongoleleí

ʻĪmisi
restoration

Ko e fakafoki maí ko hono toe fakafoki ia ʻo ha meʻa ki hono tuʻunga naʻe ʻuluaki ʻi aí. ʻOku ʻikai ko ha fakafoʻou, ʻa ia ʻokú ne liliu ha meʻa naʻe ʻi aí ke kamataʻi ha meʻa foʻou. Hangē ko ʻení, kapau naʻá ke fie maʻu ke fakafoki mai ha fale kuo motuʻa, te ke toe langa ia ʻo fakatatau mo e tuʻunga naʻe fuofua fokotuʻu ʻakí. Mahalo te ke fie maʻu ke tānaki atu ha tafuʻanga afi foʻou, ka te ke fakafoʻou ʻe koe ʻa e falé kae ʻikai fakafoki.

Naʻe fie maʻu ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ke toe fakafoki mai koeʻuhí he naʻe mole ia lolotonga e Hē Fakaʻaufuli mei he Moʻoní. Ne moʻui e kakaí ʻo laui senituli ʻo ʻikai maʻu e Siasi moʻoní. Ko ia ai naʻe fakafoki mai ʻe he ʻEikí Hono Siasí mo e ongoongoleleí ʻo fakafou ʻia Siosefa Sāmita, hangē pē ko ia ne kikiteʻi ʻe he kau palōfita ʻo e kuonga muʻá (vakai, ʻĪsaia 2:1–3; 29:13–14; Ngāue 3:19–21; Fakahā 14:6–7; 2 Nīfai 3:3–15).

ʻE ʻi heni maʻu ai pē ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí—te ke nofo maʻu nai ai? Neongo ʻoku fakaʻau ke faiangahala ange ʻa e māmaní, ka ʻe kei tuʻu maʻu ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí ʻo aʻu ki he ngataʻangá.

ʻOku ʻi ai ha fili ke ke fai—ko e fili tatau pē ia naʻe fehangahangai mo e tangatá talu mei he kamataʻanga ʻo taimí: te ke muimui nai ki he palōfitá? Kapau te ke fai ia, ʻe tāpuekina koe mo ke maʻu e Laumālié ke ne tataki koe.

ʻĀtama

Ko ʻĀtamá ko ha paionia moʻoni: ko ia ʻa e fuofua tangata ʻi he māmaní mo e fuofua palōfitá! Naʻá ne akoʻi ki hono fāmilí ʻa e ongoongoleleí, ka naʻe ʻi he kamataʻangá pē ha niʻihi naʻa nau “fekumi ki heʻenau ngaahi fakakaukau ʻanautolu pē ʻi he fakapoʻulí” mo fakasītuʻaʻi ʻa e moʻoní (Mōsese 6:28).

ʻĪnoke

ʻĪmisi
city taken up to heaven

Kuó ke ʻosi fanongo nai ʻi ha kolo kuo ʻave kotoa ki he langí? Ko e kolo ʻo Saioné—ʻa ia naʻe fokotuʻu ʻe ʻĪnoké—naʻa nau fuʻu angamāʻoniʻoni pea ʻohake ʻa e kakaí ke nau nofo mo e ʻOtuá (vakai, Mōsese 7:23).

Noa

ʻĪmisi
noahs ark

ʻOkú ke ʻilo pē fekauʻaki mo e ʻaʻake ʻa Noá. Ko ha kakai pē ʻe toko valu—ʻa ia ko e fāmili ʻo Noá—naʻa nau moʻui mei he Lōmakí he naʻa nau fanongo ki he ngaahi fakatokanga ʻa Noá (vakai, Sēnesi 7; Mōsese 8). Ka naʻá ke ʻiloʻi nai naʻá ne maʻu e lakanga fakataulaʻeikí ʻi heʻene kei taʻu 10 (vakai, T&F 107:52) pea naʻe ʻi ai ha “kakai lalahi … [naʻa] nau kumi kia Noa ke toʻo ʻene moʻuí”? (Mōsese 8:18).

ʻĒpalahame

ʻĪmisi
abraham

Naʻe meimei feilaulauʻi ʻa ʻĒpalahame ʻe he kau taulaʻeiki koví, ka naʻe fakahaofi ia ʻe ha ʻāngelo (vakai, ʻĒpalahame 1). Naʻá ne maʻu ha ngaahi fakahā fakaofo ʻo kau ai ha vīsone ki he moʻui ʻi he maama fakalaumālié. Ko hono hakó ʻa e kau mēmipa ʻo e Siasí, pea ʻoku tau hingoa kiate ia ʻa e fuakava faka-ʻĒpalahamé. (Vakai, ʻĒpalahame 2–5.)

Mōsese

ʻĪmisi
moses

Naʻe tataki ʻe Mōsese ʻa e Kau ʻIsilelí mei ʻIsipite pea tokoniʻi kinautolu ke nau maʻu ʻa e tauʻatāiná. Naʻá ne “feinga faivelenga ke fakamāʻoniʻoniʻi ʻa hono kakaí koeʻuhí ke nau lava ʻo mamata ki he fofonga ʻo e ʻOtuá; ka naʻa nau fakafefeka honau lotó ʻo ʻikai te nau malava ke kātakiʻi ʻa e nofo ʻi hono ʻaó” (T&F 84:23–24). Ko hono moʻoní, koeʻuhi ko ʻenau hē mei he moʻoní, naʻa nau hē holo ai ʻi he toafá ʻi ha ngaahi taʻu ʻe 40!

Sīsū Kalaisi

ʻĪmisi
Jesus Christ

Naʻe ʻikai ngata pē ʻi hono akoʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e ongoongoleleí mo fakahoko ha ngaahi mana lahí, ka naʻá Ne toe fokotuʻu foki Hono Siasí ʻi he māmaní. Naʻá Ne fai ha fakalelei maʻa ʻetau ngaahi angahalá pea naʻe kalusefai Ia peá Ne toetuʻu ke tau malava ai ʻo ikunaʻi ʻa e mate fakalaumālié mo fakatuʻasinó. Ko e ʻulu Ia ʻo Hono Siasí ʻi he kuongá ni pea ko Ia mo e Tamai Hēvaní ʻa e tupuʻanga ʻo e mafai lakanga fakataulaʻeikí.

Ko e Hē Fakaʻaufuli mei he Moʻoní

ʻĪmisi
the great apostasy

Hili e Toetuʻu ʻa e Fakamoʻuí, naʻe feinga ʻa ʻEne Kau ʻAposetoló mo e kau taki kehe ʻo e Siasí ke fakamafola ʻa e ongoongoleleí, ka naʻe fakasītuʻaʻi ʻe he kakaí ʻa ʻenau ngaahi akonakí pea aʻu pē ʻo nau fakapoongi ha tokolahi ʻo e Kau ʻAposetoló. Naʻe mole ai ʻa e kakato ʻo e ongoongoleleí, koeʻuhi ko e faiangahala ʻa e kakaí. Naʻe hoko mai ha fakapoʻuli fakalaumālie ki he māmaní (vakai, ʻĪsaia 60:2).

  • Ne laka hake ʻi he taʻu ʻe 1,000 ʻa e ʻikai lava ke maʻu ʻe he kakaí ʻa e ngaahi ouau ʻo e fakamoʻuí, ngaahi tāpuaki ʻo e temipalé, pe ngaahi fakahinohino ʻa ha palōfita.

  • Ne mole ha ngaahi moʻoni mahuʻinga mei he Tohi Tapú.

  • Ne akoʻi ha ngaahi fakakaukau loi fekauʻaki mo e natula moʻoni ʻo e ʻOtuá.

  • Naʻe liliu pe akoʻi hala ha ngaahi ouau ʻo e fakamoʻuí (vakai, ʻĪsaia 24:5).

  • Ne faifai pea iku ʻa e hē mei he moʻoni ko ʻení ki hono fokotuʻu ʻo ha ngaahi siasi lahi.

Ko e Fokotuʻu Lotú

ʻĪmisi
reformation

Lolotonga e Hē Fakaʻaufuli mei he Moʻoní, naʻe ʻi ai ha kakai fakakaukau fakalotu ʻi ʻIulope naʻa nau fakatokangaʻi naʻe ʻikai akoʻi totonu e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí. Ko e kau fokotuʻu lotu ko ʻení naʻe ʻikai ko ha kau palōfita, ka naʻa nau fai honau lelei tahá ke akoʻi e moʻoní ʻo fakatatau ki heʻene mahino kiate kinautolú. Naʻa nau tokoni ke lava ʻo maʻu ʻe ha kakai tokolahi ange ʻa e Tohi Tapú. Naʻe feinga ha tokolahi ke maʻu e tauʻatāina fakalotú pea nau tofa ai e hala ki hono Fakafoki Mai ʻo e ongoongoleleí.

Siosefa Sāmita

ʻĪmisi
joseph smith

ʻA ia naʻe mole kotoa nai ʻo taʻengata e kakato ʻo e ongoongoleleí? ʻIkai! Naʻe toe fakahā mai ʻe he ʻOtuá ha ngaahi moʻoni mahuʻinga kia Siosefa Sāmita. Naʻe toe fakafoki mai ʻe ha kau talafekau fakalangi ʻa e ngaahi kī kotoa ʻo e lakanga fakataulaʻeikí naʻe fie maʻú, kiate ia (vakai, T&F 27:8–13; 110; 128:18–21), ʻo hoko ai ʻeni ko e “kuonga ʻo e kakato ʻo e ngaahi kuongá” (T&F 138:48). ʻOku toe ʻiloa foki ko e kuonga fakaʻosí, koeʻuhí he ko e kuonga fakaʻosi ʻeni kimuʻa ʻi he Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa Sīsū Kalaisí.

Ko Hono Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí

Mateʻi mai angé? ʻOkú KE maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakafoki mai ʻo e Ongoongoleleí. ʻIo, ʻa koe!

  • Kuo toe fakafoki mai ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí mo ha palōfita mo ha kau ʻaposetolo ke nau tataki ia.

  • Naʻe toe fakafoki mai ʻe he Tohi ʻa Molomoná, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá, Mataʻitofe Mahuʻingá, mo e ngaahi fakahā fakaonopōní ha ngaahi moʻoni mahuʻinga ne mole (vakai, 2 Nīfai 27).

  • Naʻe maʻu ʻe Siosefa Sāmita ʻa e Lakanga Taulaʻeiki faka-ʻĒloné meia Sione Papitaiso (vakai, T&F 13) mo e Lakanga Taulaʻeiki faka-Melekisētekí mei he Kau ʻAposetolo ko Pita, Sēmisi, mo Sioné (vakai, T&F 128:20).

  • ʻOku fakahoko totonu ʻe ha kau maʻu lakanga fakataulaʻeiki kuo fakamafaiʻi ʻa e ngaahi ouau ʻo e fakamoʻuí.

  • Pea ʻoku tau ʻilo ʻe ʻikai teitei mole ʻa e moʻoní ʻo fakafou ʻi ha toe hē mei he moʻoní (vakai, Taniela 2:44).