Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
19–25 ʻAokosi. 1 Kolinitō 1–7: ‘Ka Mou Māʻopoʻopo Lelei’


“19–25 ʻAokosi. 1 Kolinitō 1–7: ‘Ka Mou Māʻopoʻopo Lelei’” Haʻu ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Fuakava Foʻou 2019 (2019)

“19–25 ʻAokosi. 1 Kolinitō 1–7,” Haʻu ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2019

ʻĪmisi
Kolinitō

Kolinitō, Faka-Tonga ʻo Kalisí, Senitā Ako mo e Fakatahaʻangá, tā valivali ʻe Balage Balogh

19–25 ʻAokosi

1 Kolinitō 1–7

“Ka Mou Māʻopoʻopo Lelei”

Lekooti hoʻo ngaahi ongó lolotonga hoʻo lau ʻa e 1 Kolinitō 1–7. ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi ongo ko ʻení ʻa e ngaahi ueʻi ke ako lahi ange ha foʻi fakakaukau, ke vahevahe mo e niʻihi kehé ha meʻa ʻokú ke ako, pe liliu hoʻo moʻuí.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

Lolotonga e lau māhina naʻe ʻi Kolinitō ai ʻa Paulá, “naʻe fanongo mo tui ʻa e kakai Kolinitō tokolahi [kiate ia], pea naʻe papitaiso ʻa kinautolu” (Ngāue 18:8). Kuo pau pē naʻe fakatupu lotomamahi kia Paula ke fanongo mai, hili pē ha ngaahi taʻu siʻi mei ai, kuo ʻi ai ha “mavahevahe” mo e “ngaahi kikihi” ʻi he Kāingalotu Kolinitoó pea ʻi heʻene mavahé naʻe kamata ke nau tokanga ki he “poto ʻo māmaní” (1 Kolinitō 1:10–11, 20). ʻI ha tali ʻa Paula ki he meʻá ni, naʻá ne tohi ai e tohi ko ia ʻoku tau ui he taimí ni ko e tohi 1 Kolinitoó. ʻOku fonu ʻi he tokāteline mahuʻinga, ka ʻi he taimi tatau, naʻe loto-mamahi ʻa Paula he naʻe ʻikai ke mateuteu ʻa e Kāingalotú ke nau maʻu ʻa e tokāteline kotoa pē naʻá ne fie maʻu ke ʻoange kiate kinautolú. Naʻá ne tangilaulau ʻo pehē, “Naʻe ʻikai te u faʻa lea kiate kimoutolu, ʻe kāinga, ʻo hangē ki he fakalaumālié, … he ʻoku mou kei fakakakano” (1 Kolinitō 3:1–3). ʻI heʻetau teuteu ke lau ʻa e ngaahi lea ʻa Paulá, ʻe tokoni ke tau vakavakaiʻi ʻetau mateuteu ke maʻu ʻa e moʻoní—ʻo kau ai ʻetau loto-fiemālie ke talangofua ki he Laumālié mo feinga ke uouangataha hotau fāmilí mo hotau Kāingalotú, pea mo e ʻOtuá.

ʻĪmisi
personal study icon

Ngaahi Fakakaukau ki hono Ako Fakataautaha ʻo e Folofolá

1 Kolinitō 1:10–17; 3:1–11

ʻOku faaitaha ʻa e kāingalotu ʻi he Siasi ʻo Kalaisí.

ʻOku ʻikai ke tau ʻilo ki he ngaahi fakamatala kotoa pē ki he ʻikai uouangataha ʻi he Kāingalotu Kolinitoó, ka ʻoku tau ʻilo ki he ʻikai uouangataha ʻi hotau ngaahi vā fetuʻutakí. Fakakaukau ki ha vā fetuʻutaki ʻi hoʻo moʻuí ʻe ʻaonga ki ai ʻa e uouangatahá; hili iá pea fekumi ki he meʻa naʻe akoʻi ʻe Paula ʻi he 1 Kolinitō 1:10–17; 3:1–11 fekauʻaki mo e ʻikai uouangataha ʻi he Kāingalotu Kolinitoó. Ko e hā ha ngaahi fakakaukau te ke lava ʻo maʻu fekauʻaki mo e founga ke fakatupulaki ai ha uouangataha lahi ange mo e niʻihi kehé?

Vakai foki, Mōsaia 18:21; 4 Nīfai 1:15–17; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38:23–27; 105:1–5;

1 Kolinitō 1:17–312

Ke lavaʻi lelei e ngāue ʻa e ʻOtuá, te u fie maʻu e poto ʻa e ʻOtuá.

Neongo ʻoku lelei—ʻo aʻu pe ki hono fakaʻaiʻai—ke fekumi ki he potó ʻi ha feituʻu pē te tau lava ʻo maʻu ai ia (vakai, 2 Nīfai 9:29; TF 88:118), naʻe fai ʻe Paula ha ngaahi fakatokanga mālohi fekauʻaki mo e poto taʻehaohaoa ʻa e tangatá, ʻa ia naʻá ne ui ko e “poto ʻo e māmaní.” ʻI hoʻo lau ʻa e 1 Kolinitō 1:17–25, fakalaulauloto ki he ʻuhinga ʻo e kupuʻi lea ko ʻení. ʻOkú ke pehē naʻe ʻuhinga ki he hā ʻa e pehē ʻe Paula “poto ʻo e ʻOtuá”? Ko e hā ʻoku tau fie maʻu ai e poto ʻa e ʻOtuá ke fakahoko e ngāue ʻa e ʻOtuá?

ʻI hoʻo feinga ke fakahoko ho ngaahi fatongia ʻi hono lavaʻi lelei e ngāue ʻa e ʻOtuá, kuó ke aʻusia nai ʻa e “manavahē, pea … tetetete lahi” naʻe ongoʻi ʻe Paula ʻi he taimi naʻá ne akoʻi ai e Kāingalotu Kolinitoó? (1 Kolinitō 2:3). Ko e hā ha meʻa ʻokú ke ʻiloʻi maʻu ʻi he veesi 1–5 ʻokú ne ʻoatu ha loto-toʻa kiate koe? Fakakaukau pe te ke fakahaaʻi fēfē hoʻo falala ki he “mālohi ʻo e ʻOtuá” ʻo lahi ange ia ʻi hoʻo falala ki he “poto ʻo e tangatá.”

Vakai foki, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 1:17–28.

1 Kolinitō 2:9–16

ʻOku ou fie maʻu ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní kae lava ke mahino kiate au ʻa e ngaahi meʻa ʻa e ʻOtuá.

Kapau naʻá ke fie ako lahi ange ki ha meʻa hangē ko e ʻenisinia meʻalelé pe tā palani tufungá, te ke fakahoko fēfē nai ia? Fakatatau ki he 1 Kolinitō 2:9–16, ʻoku kehekehe fēfē nai ʻa hono ako ʻo e “ngaahi meʻa ʻa e ʻOtuá” mei hono ako ʻo e “ngaahi meʻa ʻa e tangatá”? Ko e hā kuo pau ai ke tau maʻu ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní kae lava ke mahino ʻa e ngaahi meʻa ʻa e ʻOtuá? Hili hoʻo lau ʻa e ngaahi veesi ko ʻení, ko e hā ʻokú ke ongoʻi ʻoku totonu ke ke fai ke mahino kakato ange ai ʻa e ngaahi meʻa fakalaumālié? ʻE tokoniʻi fēfē nai ʻe he ngaahi lea ʻa Paulá ha taha ʻoku fefaʻuhi mo ʻene fakamoʻoní?

1 Kolinitō 6:13–20

ʻOku toputapu hoku sinó.

Naʻe tokolahi ʻa e kakai ʻi Kolinitō naʻa nau ongoʻi naʻe lelei pē ʻa e angaʻuli fakasekisualé pea naʻe fakataumuʻa honau sinó ki he fiefia fakataimí. ʻI hono fakalea ʻe tahá, naʻe ʻikai ke fuʻu faikehekehe ʻa Kolinitō mei he tuʻunga ʻoku ʻi ai ʻa e māmaní he ʻaho ní. Ko e hā naʻe akoʻi ʻe Paula ʻi he 1 Kolinitō 6:13–20 ʻe ala tokoni ke fakamatalaʻi ki he niʻihi kehé ʻa e ʻuhinga ʻokú ke fie moʻui maʻa aí?

Mahalo naʻa tokoni ke vakai ki he founga naʻe fakalotolahiʻi ai ʻe Sisitā Uenitī W. Nalesoni, hangē ko Paulá, ʻa e Kāingalotú ke nau moʻui angamaʻa ʻi heʻene lea “ʻOfá mo e Nofo-malí” (Fakataha Lotu Fakamāmani Lahi maʻá e Kakai Lalahi Kei Talavoú, Sān. 8, 2017, broadcasts.lds.org). ʻOku faikehekehe fēfē ʻa e ngaahi moʻoni fekauʻaki mo e ʻofá mo e feohi fafalé naʻe fakamatalaʻi ʻe Sisitā Nalesoní mei he pōpoaki ʻa e māmaní?

Vakai foki, Loma 1:24–27.

1 Kolinitō 7:29–33

Naʻe akoʻi nai ʻe Paula ʻoku lelei ange e nofo taʻemalí ʻi he nofo-malí?

ʻOku lahi e ngaahi veesi ʻi he 1 Kolinitō 7 ʻoku hangē ʻokú ne fokotuʻu mai neongo ʻoku lelei pē ʻa e nofo-malí, ka ʻoku toe lelei ange ke nofo taʻemali pē mo fakaʻehiʻehi kakato mei he fetuʻutaki fakasekisualé. Ka, ʻoku tokoni ʻa e Liliu ʻa Siosefa Sāmitá, 1 Kolinitō 7:29–33 (vakai ki he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá) ke mahino naʻe ʻuhinga ʻa Paulá kiate kinautolu ne ui ke hoko ko e kau faifekau taimi kakató, ʻi heʻene vakai ʻoku lelei ange kapau te nau nofo taʻemali lolotonga ʻenau ngāue fakafaifekaú ʻo tauhi ai ki he ʻOtuá. Kuo akoʻi ʻe he ʻEikí ʻo fakafou ʻi Heʻene kau tamaioʻeikí, kau ai ʻa Paula, ʻoku kau ʻa e malí ʻi Heʻene palani taʻengatá pea ʻoku fie maʻu ia ki he hakeakiʻí (vakai, 1 Kolinito 11:11; TF 131:1–4).

ʻĪmisi
family study icon

Ngaahi Fakakaukau ki he Ako Fakafāmili e Folofolá mo e Efiafi Fakafāmili ʻi ʻApí

ʻI hoʻo lau mo ho fāmilí e folofolá, ʻe lava ke tokoniʻi koe ʻe he Laumālié ke ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ke fakamamafaʻi mo aleaʻí kae lava ke feau e ngaahi fie maʻu ho fāmilí. Ko ha ngaahi fokotuʻu fakakaukau ʻeni:

1 Kolinitō 1:10–17; 3:1–11

ʻI hono lau ʻe homou fāmilí ʻa e ngaahi veesi ko ʻení, fakaafeʻi ke nau fekumi ki ha fakakaukau ʻe ala tokoni ke nau uouangataha angé.

1 Kolinitō 3:1–2

Mahalo te ke lava ʻo lau ʻa e ngaahi veesi ko ʻení lolotonga hoʻo maʻu ha huʻakau mo e kakanoʻi manu, pea te ke lava ʻo fakafehoanaki ia ki he founga ʻoku tupu ai ʻa e pēpeé ʻo fuʻu lahí mo e founga ʻoku tau tupulaki fakalaumālie aí.

1 Kolinitō 3:4–9

Naʻe fakafehoanaki ʻe Paula ʻene ngāue fakafaifekaú ki hano tō ʻo ha tengaʻi ʻakau. Ko e hā ʻoku fokotuʻu mai ʻe heʻene fakafehoanakí fekauʻaki mo e founga ʻoku totonu ke tau fakahoko ai hono vahevahe ʻo e ongoongoleleí mo e niʻihi kehé?

1 Kolinitō 6:19–20

ʻE lava ke hoko hono fakatatau hotau sinó ki he temipalé, hangē ko ia ne fai ʻe Paulá, ko ha founga lelei ia ke akoʻi fekauʻaki mo e toputapu hotau sinó. Te ke lava ʻo fakaʻaliʻali ha ʻū fakatātā ʻo ha ngaahi temipalé, hangē ko ia ʻoku fakakau atu ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení. Ko e hā ʻoku toputapu ai e ngaahi temipalé? ʻOku faitatau fēfē hotau ngaahi sinó mo e ngaahi temipalé? Ko e hā ʻe lava ke tau fai ke tauhi ai hotau ngaahi sinó ke hangē ha ngaahi temipalé? (Vakai foki, “Ko e Haohaoa Fakasekisualé,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú, 35–37.) Kapau ʻe lava, mou ʻalu fakataha ki he temipalé pe ʻaʻahi ki he feituʻu ʻoku tuʻu ai e temipalé; ʻe lava heni ke fakatupulaki ai hoʻomou fealeaʻaki fekauʻaki mo e toputapu ʻo e temipalé pea mo hotau sinó.

Ki ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono ako’i ‘o e fānaú, vakai ki he lesoni ʻo e uike ko ‘eni ʻi he Haʻu, ‘o Muimui ʻIate Au— Ki he Palaimeli.

Fakatupulaki e Ako Fakataautahá

Faʻa kātaki ʻiate koe pē. Naʻe akoʻi ʻe Paula ʻi he taimi ʻoku tau ako ai e ongoongoleleí ʻoku tau ʻuluaki maʻu ʻa e huʻakau kimuʻa pea toki maʻu ʻa e kakanoʻi manú (vakai, 1 Kolinitō 3:1–2). Kapau te ke ʻiloʻi ha ngaahi tokāteline ʻoku faingataʻa ke mahino he taimí ni, ke ke faʻa kātaki pē. Maʻu ha loto-falala ʻe hoko mai ʻa e ngaahi talí ʻi hoʻo tui mo ako faivelengá.

ʻĪmisi
ngaahi temipale ʻe fā

Naʻe fakafehoanaki ʻe Paula ʻa hotau ngaahi sinó ki he toputapu ʻo e ngaahi temipalé. Mei he tafaʻaki toʻohema ʻi ʻolungá ki he takai fakatoʻomataʻú: Temipale Tisuana Mekisikoú, Temipale Taipei Taiuaní, Temipale Tekuisikalapa Honitulasí, Temipale Hiusitoni Tekisisí.