Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
18–24 Māʻasi. Mātiu 13; Luke 8; 13: ‘Ko Ia ʻOku Telinga Ongó, Ke Ongoʻi Ia’


“18–24 Māʻasi. Mātiu 13; Luke 8; 13: ‘Ko Ia ʻOku Telinga Ongó, Ke Ongoʻi Ia’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Foʻou 2019 (2019)

“18–24 Māʻasi. Mātiu 13; Luke 8; 13,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2019

ʻĪmisi
maau ʻa e uité ki he ututaʻú

18–24 Māʻasi

Mātiu 13; Luke 813

“Ko Ia ʻOku Telinga Ongó, Ke Ongoʻi Ia”

Ko e ngaahi talanoa fakatātaá, ko ha fanga kiʻi talanoa faingofua ia ʻe lava ke fakamānako ki he fānaú. ʻE lava ke tokoni atu ʻa e lēsoni ko ʻení mo e Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí ke ke fakaʻaongaʻi e ngaahi talanoa fakatātā ʻa e Fakamoʻuí ke akoʻi ki he fānaú e ngaahi moʻoni mahuʻingá.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
fakaʻilonga vahevahe

Fakaafeʻi Ke Vahevahe

ʻOmi ha ngaahi meʻa ʻe lava tokoni ki he fānaú ke nau manatuʻi ha niʻihi ʻo e ngaahi talanoa fakatātā ʻi he Mātiu 13, hangē ko ha tengaʻi ʻakau, mataʻitofe, pe ha puha tauhiʻanga koloa mahuʻinga. Fakaafeʻi e fānaú ke nau vahevahe e meʻa ʻoku nau manatuʻi fekauʻaki mo e ngaahi talanoa fakatātaá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi

Akoʻi e Tokāteliné

Fānau Iiki Angé

Mātiu 13:1–23

ʻOku fie maʻu ke u teuteu ke ako e ngaahi akonaki ʻa Sīsuú.

Mahalo ʻe ʻikai lava ke mahino ki he fānau īkí e kotoa ʻo e ngaahi fakatātā ʻi he talanoa ʻo e tangata tūtūʻí, ka te nau lava ʻo ako e ngaahi moʻoni faingofua ʻo e ongoongoleleí ʻokú ne akoʻí. Te ke tokoniʻi fēfē nai ke mahino lelei ange kiate kinautolu e fehokotaki ʻo e talanoa fakatātā ko ʻení kiate kinautolú?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali ha ngaahi faʻahinga kehekehe ʻo e kelekelé (pe fakatātā ʻo e kelekelé) ʻi hoʻo fakamatala fakaikiiki e Mātiu 13:3–8. ʻOange ki he fānau takitaha ha tengaʻi ʻakau ke ne tō ʻi he kelekelé. Fehuʻi ki he fānaú pe ko e hā te tau lava ʻo fai ke tokoni ai e tengaʻi ʻakaú ke tupú. Fakamatalaʻi ange ko e taha ʻo e ngaahi founga te tau tokoni ai ki heʻetau fakamoʻoní “tengaʻi ʻakaú” ke tupú, ko e tui ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi.

  • Fakaʻaongaʻi e peesi ʻekitivitī ki he uike ní ke tokoniʻi e fānaú ke mahino kiate kinautolu e faʻahinga takitaha ʻo e kelekelé ʻoku fakamatalaʻi ʻi he Mātiu 13 ʻokú ne akoʻi fekauʻaki mo hotau ngaahi lotó. Fehuʻi ki he fānaú pe ko e fē e faʻahinga loto ʻoku fie maʻu ʻe Sīsū ke ne lava ʻo ako ʻEne ngaahi akonakí.

  • Lau e Mātiu 13:9, 15, pea fakaafeʻi e fānaú ke nau tuhu ki he ngaahi konga kehekehe ʻo honau sinó ʻi he taimi te nau fanongo ai ʻoku lea ʻaki iá. Te tau fakaʻaongaʻi fēfē e ngaahi konga ko ʻeni ʻo hotau sinó ke ako e ngaahi akonaki ʻa Sīsuú?

Mātiu 13:24–30, 36–43, 47–48

ʻOku finangalo e Tamai Hēvani ke u fili ki he totonú.

ʻOku akoʻi mai ʻe he niʻihi ʻo e ngaahi talanoa fakatātā ʻa Sīsuú, ʻe fakamavaheʻi ʻe he ʻOtuá ʻi he ʻaho fakaʻosí, ʻa e kau faiangahalá mei he kau māʻoniʻoní. Te ke fakaʻaongaʻi fēfē e ngaahi talanoa fakatātaá ke ueʻi e fānaú ke nau fili ki he totonú?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Tuku ki he fānaú ke nau fakatātaaʻi e talanoa fakatātā ʻo e uité mo e teá (vakai, Mātiu 13:24–30). Fakamatalaʻi ange ʻoku fakafofongaʻi ʻe he uité ʻa e kakai ʻoku nau fai e ngaahi fili māʻoniʻoní, pea fakafofongaʻi ʻe teá (vao fakatuʻutāmakí) ʻa e kakai ʻoku ʻikai ke nau fili ki aí. ʻE ʻi ai e ʻaho, ʻe fakatahatahaʻi ʻe he Tamai Hēvaní e kakai māʻoniʻoní ke nofo fakataha mo Ia.

  • Fai ha ngaahi talanoa faingofua ʻo ha fānau ʻoku nau fai ha ngaahi fili. Kole ki he fānaú ke nau lea ʻaki e “fili ‘a e uité” ʻi he taimi ʻoku fili ai e fānau ʻi he talanoá ki he totonú pea “fili ʻa e teá” ʻi he taimi ʻoku fai ai ʻe he fānaú ha ngaahi fili hala.

  • ʻOmi ha ngaahi fakatātā ʻo e ngaahi vaʻa uite, pea tuku ki he fānaú ke nau tā ʻi he ngaahi fakatātaá ha ngaahi founga te nau lava ʻo hoko ai ʻo māʻoniʻoni.

  • Faʻu ha kiʻi vaʻinga ʻa ia ʻe fakatauhoa ai ʻe he fānaú e ngaahi fakaikiiki mei he talanoa fakatātā ʻo e tangata tūtūʻí pea mo hono fakaʻuhingá ʻi he Mātiu 13:18–23.

Mātiu 13:44–46

Ko ha koloa mahuʻinga ʻa ʻeku hoko ko e mēmipa ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní.

Te ke fakaʻaongaʻi fēfē ʻa e heliaki ʻo e koloa mahuʻingá mo e ngaahi mataʻitofe leleí, ke tokoni ke mahino ki he fānaú e mahuʻinga ʻo e kau ki he Siasi ʻo Kalaisí?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fufuuʻi e ngaahi fakatātā ʻo ha puha faʻoʻanga koloa mo ha mataʻitofe ʻi he lokí, pea tuku ki he fānaú ke nau kumi ia. Fakaʻaongaʻi e ngaahi fakatātaá ke tokoni kiate koe ke akoʻi fekauʻaki mo e ngaahi talanoa fakatātā ʻi he Mātiu 13:44–46. Ko e hā ʻe foaki ʻe he fānaú ke nau maʻu ʻa e mataʻitofe leleí pe koloa ʻi ha ngoue? Fakamatalaʻi ange, ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻoku tau tukuange ha meʻa lelei ki ha meʻa ʻoku lelei ange. Tala ange ki he fānaú ʻa e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ʻa e ongoongoleleí kiate koé.

  • Faʻo ʻi ha puha pe tauhiʻanga koloa ha ngaahi meʻa ʻe niʻihi pe ngaahi fakatātā ʻoku nau fakafofongaʻi e “ngaahi koloa” ʻi he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní, hangē ko e ngaahi temipalé pe ko e Tohi ʻa Molomoná. Kole ki he fānaú takitaha ke fili ha meʻa pe fakatātā pea talanoa fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻoku hoko ai ko ha koloa mahuʻingá.

  • Hivaʻi fakataha e “Ko e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí,” Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 48, pea kole ki he fānaú ke nau fakafanongo ki ha ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu mei he hoko ko ha mēmipa ʻo e Siasí. Fakamoʻoni ki he ngaahi tāpuaki kuó ke aʻusia koeʻuhi ko hoʻo hoko ko e mēmipa ʻi he Siasí.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi

Akoʻi e Tokāteliné

Fānau Lalahi Angé

Mātiu 13:1–23

ʻOku fie maʻu ke u teuteuʻi hoku lotó ke tali e ngaahi akonaki ʻa Sīsuú.

Te ke lava fēfē ʻo tokoniʻi e fānaú ke nau ʻiloʻi e mahuʻinga ʻo hono maʻu ha loto-fakatōkilalo mo loto-fiemālie kae lava ke akoʻi kinautolu ʻe Sīsuú?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Vahe ki he fānau takitaha ke lau fekauʻaki mo e taha ʻo e ngaahi faʻahinga ʻe fā ʻo e kelekele ʻi he Mātiu 13:4–8. Fakaafeʻi kinautolu ke nau kumi pea vahevahe e ngaahi meʻa ʻoku ki he tengaʻi ʻakaú ʻi he faʻahinga kelekele ne nau laú. ʻE lava fēfē ke hangē hotau lotó ko e faʻahinga kehekehe ʻo e kelekelé? (vakai Mātiu 13:19–23).

  • ʻOange ki he fānau takitaha ha tengaʻi ʻakau ʻe ua, pea fakaafeʻi kinautolu ke nau tō e ngaahi tengaʻi ʻakaú ʻi ha kelekele molū pea ʻi ha fokotuʻunga maka. Ko e tengaʻi ʻakau fē ʻe lelei ange hono faingamālie ke tupú? Te tau fakapapauʻi fēfē ʻoku hangē hotau lotó ko e kelekele moluú kae lava ke tau maʻu e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí?

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau lau e Mātiu 13:9–17. Tā ha mata, telinga, pea mo ha foʻi haati ʻi he palakipoé. Te tau fakaʻaongaʻi fēfē e ngaahi konga ko ʻeni e sinó ke ako e ngaahi akonaki ʻa Sīsuú?

Mātiu 13:24–30, 36–43

Te u lava ʻo fili ki he totonú neongo he ʻikai fai ia ʻe he niʻihi ʻoku ou feohi mo iá.

ʻI hoʻo lau e ngaahi veesi ko ʻení lolotonga hoʻo fakakaukau ki he fānaú, ko e hā e ngaahi ongo ʻokú ke maʻú?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau tā ha ngaahi konga kehekehe mei he talanoa fakatātā ʻo e uité mo e teá, ʻa ia ʻoku maʻu ʻi he Mātiu 13:24–30, pea vahevahe ʻenau ngaahi fakatātaá ki he kalasí. Kole ange ke nau fakahingoa ʻenau ngaahi fakatātaá ʻaki e fakaʻuhinga ʻo e talanoa fakatātaá ʻoku maʻu ʻi he Mātiu 13:36–43. Fakamatalaʻi ange ko e teá ko ha vao fakatuʻutāmaki.

  • Kapau ʻe lava, pea fakaʻaliʻali ha tā ʻo e uité mo e teá. Fakamatalaʻi ange ʻe tupu fakataha ʻa e uité mo e teá ʻo aʻu ki he ʻosi ʻa e māmaní. ʻOku akoʻi heni kitautolu, ʻoku tau feohi fakataha mo e leleí pea mo e koví ʻi heʻetau moʻuí, pea kuo pau ke tau tokanga ke fili ki he totonú. Kole ki he fānaú ke nau vahevahe e founga te nau lava ai ʻo tala e faikehekehe ʻi he leleí mo e koví.

Mātiu 13:44–46

Ko ha koloa mahuʻinga ʻeku hoko ko ha mēmipa ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní.

ʻOku lau nai ʻe he fānau ʻokú ke akoʻí, ko ha koloa mahuʻinga ʻa ʻenau hoko ko ha mēmipa ʻi he Siasí? Mahalo ʻe tokoni ʻa e Mātiu 13:44–46 kiate kinautolu.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau lau e Mātiu 13:44–46 ʻiate kinautolu pē pea vahevahe ʻa e ngaahi talanoa fakatātaá ki ha mēmipa ʻe taha ʻo e kalasí ʻi he lea pē ʻanautolu.

  • Kosi ʻo toʻo ha ngaahi foʻi siakale ke fakafofongaʻi ha koini, pea faʻo ki ha puha tauhiʻanga koloa. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau toʻo ha koini pea tā pe tohiʻi ai ha meʻa ʻe taha ʻoku nau saiʻia ai ʻi heʻenau hoko ko ha mēmipa ʻo e Siasí. Kole ki he fānaú ke nau vahevahe e meʻa ne nau tohiʻi pe tā ʻi heʻenau koiní.

  • Fakaafeʻi ha mēmipa ʻo e uōtí ke vahevahe ki he fānaú ʻa e talanoa ʻo hono uluí pea mo e meʻa naʻá ne feilaulauʻi ke kau ai ki he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke akoʻi honau ngaahi fāmilí fekauʻaki mo ha taha ʻo e ngaahi talanoa fakatātā ne nau ako ʻi he Palaimelí.

Fakatupulaki ʻEtau Akoʻí

ʻOku saiʻia e fānaú ke vahevahe e meʻa ʻoku nau akó. Neongo ʻoku nau kei iiki, ka ʻoku lava ʻe he fānaú ʻo fakamālohia e ngaahi mēmipa honau fāmilí. Poupouʻi kinautolu ke vahevahe ki honau ngaahi fāmilí e ngaahi meʻa ʻoku nau ako ʻi he Palaimelí. (Vakai Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 30.)

ʻĪmisi
peesi ʻekitivitií: ʻOku fie maʻu ke u ako ke u mateuteu