Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
13–19 Mē. Mātiu 19–20; Maʻake 10; Luke 18: ‘Ko e Hā ʻOku Ou Kei Hala Aí?’


“13–19 Mē. Mātiu 19–20; Maʻake 10; Luke 18: ‘Ko e Hā ʻOku Ou Kei Hala Aí?’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Fuakava Foʻoú 2019 (2019)

“13–19 Mē. Mātiu 19–20; Maʻake 10; Luke 18,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2019

ʻĪmisi
laborers in a vineyard

13–19 Mē

Mātiu 19–20; Maʻake 10; Luke 18

“Ko e Hā ʻOku Ou Kei Hala Aí?”

ʻI hoʻo ako e Mātiu 19–20; Maʻake 10; mo e Luke 18, fakakaukau ʻi he faʻa lotu ki he meʻa naʻe ako pe ongoʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻi heʻenau akó.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
sharing icon

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

ʻE lava ʻo tokoni haʻamou aleaʻi e ngaahi aʻusia ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ʻi ha taimi ʻe niʻihi, ʻa ia ʻoku felāveʻi mo e tupulaki ʻo hono fakamamafaʻi ke ako e ongoongoleleí ʻi ʻapí. Ko e hā ha ngaahi aʻusia lavameʻa ʻe lava ke nau vahevahe? Ko e hā e ngaahi fakafeʻātungia pe faingataʻa ʻoku nau fehangahangai mo iá? Ko e hā ha faleʻi ʻe lava ke nau fevahevaheʻaki?

ʻĪmisi
teaching icon

Akoʻi e Tokāteliné

Mātiu 19:3–9

Ko e mali ʻi he vahaʻa ʻo ha tangata mo ha fefine, ko e tuʻutuʻuni ia ʻa e ʻOtuá.

  • ʻOku fakautuutu e fakahehema e fakakaukau ʻa e māmaní fekauʻaki mo e nofomalí mei he moʻoni taʻengatá. Ke tokoni ke ako hoʻo kalasí fekauʻaki mo e finangalo ʻo e ʻOtuá ki he nofo-malí, te ke lava ʻo fakaafeʻi kinautolu ke nau lau e Mātiu 19:3–9 pea lisi ʻi he palakipoé e ngaahi moʻoni ʻoku nau maʻu fekauʻaki mo e nofo-malí. Te nau lava foki ʻo lisi ha ngaahi moʻoni kehe ʻoku nau ʻilo ʻi he ngaahi potufolofola ko ʻení: Sēnesi 1:27–28; 1 Kolinitō 11:11; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:22; 49:15–17; 131:1–4; 132:19; mo e Mōsese 3:18, 21–24. ʻOku toe fakamamafaʻi fēfē ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení ʻi he “Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani”? (Ensign pe Liahona, Nōvema 2010, 129).

  • Te ke lava fēfē ʻo tokoniʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau ongoʻi mateuteu ange, ke fakamatalaʻi pe taukapoʻi e ngaahi akonaki ʻa e ʻEikí fekauʻaki mo e nofo-malí? Te ke lava ʻo fakaafeʻi kinautolu ke nau lisi ʻi he palakipoé ha ngaahi fehuʻi ʻe niʻihi kuo nau fanongo ai fekauʻaki mo e ngaahi akonaki ʻa e Siasí ʻo kau ki he nofo-malí. Te nau lava leva ʻo fokotuʻu mai ha ngaahi tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻo fakaʻaongaʻi e meʻa ʻoku nau ʻilo fekauʻaki mo e palani ʻo e fakamoʻuí mo e ngaahi fakamatala mei he “Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani,” Mātiu 19:3–9, pea mo e ngaahi akonaki ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé.” ʻE lava ke fakafaivaʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí e founga te nau lava ai ʻo fakamatalaʻi ʻenau tui fekauʻaki mo e nofomalí ki ha taha ʻoku kehe ʻene tuí.

  • ʻE lava ke ke fakafeʻiloaki e tefito ʻo e nofo-malí mo e lea ko ʻeni meia ʻEletā Robert D. Hales: “ʻOku ʻikai ha taha ʻiate kitautolu ʻe mali haohaoa; ka ʻoku tau mali mo ha taha ʻe malava ʻo pehē” (“Ko e Fehangahangai mo e Faingataʻa ʻo e Māmaní he ʻAho Ní,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2015, 46). Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakakaukau ki ha ongomātuʻa mali ʻoku nau saiʻia ai. Ko e hā ha ngaahi ʻulungaanga ʻoku maʻu ʻe he ongomātuʻa ko ʻení? Ko e hā ha ngaahi ʻulungaanga ʻe fie maʻu ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ke maʻu ʻe hanau hoa mali, pea ko e hā e ngaahi ʻulungaanga ʻoku nau loto ke fakatupulaki ke nau hoko ai ko ha hoa mali lelei? Fakakaukau foki ki he ngaahi fakamatala ʻe lava ke ke fakaʻaongaʻi mei he pōpoaki ʻa Palesiteni Russell M. Nelson “Ko e Mali Fakasilesitialé” (Ensign pe Liahona, Nōvema 2008, 92–95) ke ueʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau feinga ki he mali fakasilesitialé.

ʻĪmisi
older couple in front of temple

Ko e mali taʻengatá ko ha konga ia ʻo e palani ʻa e ʻOtuá.

Mātiu 20:1–16

ʻOku ʻatā ʻa e moʻui taʻengatá maʻá e tokotaha kotoa pē–neongo pe ko e hā e fuoloa mo e tōmui ʻetau tali e ongoongoleleí.

  • Ko e hā ʻe tokoni ki he kau mēmipa ʻo hoʻo kalasí ke nau moʻui ʻaki e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he talanoa fakatātā ʻo e kau ngāue ʻi he ngoue vainé? ʻE lava ke ke fakaafeʻi ha kau mēmipa ʻe niʻihi ʻo e kalasí ke nau teuteu hano fakafaivaʻi ʻo e talanoa fakatātaá ke fakaʻaliʻali ki he kalasí. Hili e fakaʻaliʻalí, ʻe lava ke vahevahe ʻe he niʻihi ne nau fakatātaaʻi e kau ngāué ʻa e ongo ne nau maʻu fekauʻaki mo e vahe ne nau maʻú mo hono ʻuhingá. Ko e hā ʻoku fokotuʻu mai ʻe he talanoa fakatātaá fekauʻaki mo e puleʻanga ʻo e langí? Ko e hā mo ha ngaahi fakakaukau kehe ʻoku maʻu ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí fekauʻaki mo e talanoa fakatātā mei he pōpoaki ʻa ʻEletā Jeffrey R. Holland “Ko e Kau Ngāue ʻi he Ngoue Vainé”? (Ensign pe Liahona, Mē 2012, 31–33).

Mātiu 19:16–22; Maʻake 10:17–27

ʻE tataki kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ke tau ofi ange kiate Ia ʻi heʻetau kole ʻEne tokoní.

  • Te ke lava fēfē ʻo tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau ʻilo mo moʻui ʻaki e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he talanoa ʻo e talavou koloaʻiá? Ko ha founga ʻe taha ko hono kole ange ke nau lau e Maʻake 10:17–27 pea fakakaukau pe kuo nau ʻosi maʻu nai e ongo tatau mo e talavou koloaʻiá. Ko e hā kuó ne tokoniʻi kinautolu ke muimui ʻi he faleʻi ʻa e Fakamoʻuí neongo e taimi ʻoku faingataʻa aí? ʻE lava nai ke vahevahe ʻe ha taha ʻi he kalasí ha aʻusia naʻá ne fehuʻi ai, “Ko e hā ʻoku ou kei hala aí?” (Mātiu 19:20) mo maʻu ha ueʻi fakataautaha ke fakalakalaka? Ko e hā ha liliu naʻá ne fai ʻi heʻene moʻuí?

Luke 18:9–14

ʻOku totonu ke tau falala ki he ʻaloʻofa ʻa e ʻOtuá, kae ʻikai ko ʻetau māʻoniʻoní.

  • ʻE lava ke tokoni atu e talanoa fakatātā ʻa e Fakamoʻuí ʻi hono fakafehoanaki e lotu ʻa e kau Fālesí mo e tangata tānaki tukuhaú, ke ke fakamamafaʻi e ʻulungaanga ʻoku fie maʻu ʻe he ʻEiki meiate kinautolu ʻoku feinga ke muimui ʻiate Iá. Ke tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakaʻaongaʻi e talanoa fakatātā ko ʻení ʻi hotau kuongá, te ke lava ʻo fakaafeʻi kinautolu ke nau toe tohi e lotu ʻa e kau Fālesí ʻi ha founga ʻoku fakaʻaongaʻi ai e ngaahi fakaikiiki fakaonopōní, ka ʻokú ne fakahaaʻi e ngaahi ʻulungaanga tatau. ʻE lava ke nau fai e meʻa tatau mo e lotu ʻa e tangata tānaki tukuhaú pea vahevahe e meʻa ne nau tohí. ʻOku fenāpasi fēfē e veesi 15–17 mo e 18–24 mo e meʻa naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻi he talanoa fakatātā ko ʻení?

  • ʻE lava fēfē ke ueʻi ʻe he ngaahi veesi ko ʻení ʻa kinautolu ʻokú ke akoʻí ke nau loto-fakatōkilalo maʻu ai pē, ʻo hangē ko e tangata tānaki tukuhaú? ʻE lava ke tokoni atu e fakamatala ʻa ʻEletā Dale G. Renlund fekauʻaki mo e ngaahi veesi ko ʻení: “ʻOku mahino kiate kitautolu ʻa e pōpoakí, ʻoku ʻunuʻunu ofi ange ha tokotaha faiangahala ʻoku fakatomala ki he ʻOtuá, ʻi ha tokotaha fie māʻoniʻoni ʻokú ne fakamalaʻiaʻi e taha faiangahalá” (“Ko Hotau Tauhi Sipi Leleí,” Ensign pe Liahona, Mē 2017, 31).

ʻĪmisi
learning icon

Poupouʻi ʻo e Ako ʻi ʻApí

Ke poupouʻi hoʻo kalasí ke ako e Mātiu 21–23; Maʻake 11–12; Luke 19–20; mo e Sione 12, ʻe lava ke ke ʻeke ange, “Ko e hā te ke fai kapau ko e uike pē ʻe taha ʻoku toe ke ke moʻui aí?” Talaange ʻoku fakahaaʻi ʻe he ngaahi veesi ko ʻení e meʻa naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí ʻi he uike fakaʻosi ʻo ʻEne moʻuí.

ʻĪmisi
resources icon

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

Mātiu 19–20; Maʻake 10; Luke 18

ʻOku mahuʻinga ʻa e nofomalí ʻi he palani ʻa e ʻOtuá.

Naʻe tuku mai ʻe he Kau Palesitenisī ʻUluakí mo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, e fakamatala ko ʻení fekauʻaki mo e mali ʻa e tangata mo e tangata mo e fefine mo e fefiné.

“ʻOku mau poupou atu ki he taha kotoa ke manatuʻi e ngaahi taumuʻa ʻa e Tamai Hēvaní ki hono faʻu ʻo e māmaní pea mo hono ʻomi ke fāʻeleʻi kitautolu ki he matelié pea aʻusia ʻeni ʻi heʻetau hoko ko ʻEne fānaú [vakai, Sēnesi 1:27–28; 2:24]. … Ko e mali ʻi he vā ʻo ha tangata mo ha fefiné naʻe tuʻutuʻuni ia ʻe he ʻOtuá pea ko e uho ia ʻo ʻEne palani maʻa ʻEne fānaú pea ki he lelei ʻa e sosaietí. …

“…  ʻOku finangalo ʻa e ʻOtuá ke tau poupouʻi mo tauhi ʻEne ngaahi fekaú neongo e kehekehe ʻa e fakakaukaú pe ngaahi tōʻonga moʻui ʻa e sosaietí. ʻOku mahino ʻEne fono ʻo e angamaʻá: ʻoku toki taau pē ʻa e feohi fakasekisualé ʻi ha vahaʻa ʻo ha tangata mo ha fefine kuó na mali ʻi he founga totonu mo fakalaó ko ha husepāniti mo ha uaifi” (“LDS Church Instructs Leaders Regarding Same-Sex Marriage,” Jan. 10, 2014, mormonnewsroom.org).

Ngaahi fakakaukau kehe ʻi he nofo-malí.

ʻE lava ke ʻaonga e “Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani” ʻi hono aleaʻi e ʻuhinga naʻe fakatokanga ai e kau palōfita ʻa e ʻEikí ki ha faʻahinga meʻa pē ʻoku fakafepaki ki he mali ʻi he vā ʻo ha tangata mo ha fefine. ʻE lava foki ke ʻaonga mo e ngaahi meʻa ko ʻení:

  • Ko e fāmilí ko ha foʻi fakakaukau taʻengata ia. ʻOku tau hoko kotoa ko ha konga ʻo e fāmili ʻa e ʻOtuá, pea ko ʻEne palaní ke mali ʻa e tangatá mo e fefiné pea fakamaʻu koeʻuhí ke na lava ʻo moʻui ko ha fāmili ʻo taʻengata (vakai, Sēnesi 2:18, 21–24; 1 Kolinitō 11:11).

  • ʻOku kau ʻi he palani ʻa e ʻOtuá hono fekauʻi e ngaahi husepānití mo e ngaahi uaifí, ke nau fanafanau mo fakatokolahi ʻa e māmaní (vakai, Sēnesi 1:28) pea ohi hake ʻenau fānaú ʻi he māʻoniʻoni.

  • Ko e taumuʻa taupotu taha ʻo e palani ʻa e ʻOtuá ko e hakeakiʻí, pe ko e moʻui taʻengatá, ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá, ʻa ia ʻoku lava ke maʻu ai ʻe he ngaahi husepānití mo e ngaahi uaifi angatonú ʻa e tupulaki mo e fiefia taʻengata (vakai, TF 132:19–21). Ko e palani ʻa e ʻOtuá ʻa e founga pē ʻe taha ke maʻu ai ʻa e hakeakiʻí (vakai, TF 131:1–4).

  • ʻOku fie maʻu ʻe he ʻEikí ke tau fakahaaʻi ʻetau ʻofá mo e manavaʻofá kiate kinautolu ʻoku nau taukapoʻi pe kau ʻi ha meʻa kehe mei he palani ʻa e ʻOtuá ki he nofo-malí, hangē ko e mali pē ʻa e tangata mo e tangata pe fefine mo e fefiné (vakai, mormonandgay.lds.org). ʻOku kau ʻi he manavaʻofa moʻoní ʻetau fai hotau lelei tahá ke fakaafeʻi kinautolu ʻi he loto ʻofa mo e faʻa kātaki ke muimui ʻi he palani ʻa e ʻOtuá, ʻa ia ko e palani pē ʻe taha ki he fiefia moʻoní. ʻOku fakatuʻutāmaki ange hono tali pe poupouʻi e ngaahi meʻa ʻoku kehe mei he palani ʻa e ʻOtuá.

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

ʻOku fie maʻu ʻe he ʻOtuá homou ngaahi talēniti makehé pe meʻa ʻoku mou malavá. “Te ke lava ʻo faitāpuekina e fānau ʻa e ʻOtuá ʻi hoʻo ʻofa ʻi he niʻihi kehé, fakaʻaongaʻi e ngaahi meʻafoaki kuo foaki atu ʻe he ʻOtuá pea mo e ngaahi aʻusia pe taukei ʻo hoʻo moʻuí. ʻI hoʻo ngāue faivelenga mo fekumi ki he tokoni ʻa e ʻOtuá, te Ne fakatupulekina koe, pea te ke tupulaki ʻi hoʻo malava ke akoʻi e ongoongoleleí ʻi he founga ʻa e Fakamoʻuí” (Faiako ‘i he Founga ‘a e Fakamoʻuí, 5).