Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
12–18 ʻAokosi. Loma 7–16: ‘Ikunaʻi e Koví ʻAki e Leleí’


“12–18 ʻAokosi. Loma 7–16: ‘Ikunaʻi e Koví ʻAki e Leleí’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Fuakava Foʻoú 2019 (2019)

“12–18 ʻAokosi. Loma 7–16,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2019

ʻĪmisi
Loma

12–18 ʻAokosi

Loma 7–16

“Ikunaʻi e Koví ʻAki e Leleí”

Lau ʻa e Loma 7–16, pea lekooti e ngaahi ongo ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo e founga ke tokoni ai ki he kau mēmipa hoʻo kalasí ke nau ako mei he folofolá. ʻI he kamataʻangá ko e ngaahi ongo te ke maʻú ʻe ngali ko ha ngaahi fakakaukau faingofua pē, ka ʻi hoʻo fakalaulauloto ki aí, ʻe lava ke nau hoko ko ha ngaahi ʻekitivitī fakaako ʻoku ʻuhingamālie.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
sharing icon

Fakaafeʻi Ke Vahevahe

ʻOku totonu ke ongoʻi tauʻatāina e kau mēmipa ʻo e kalasí ke vahevahe ha faʻahinga meʻa pē naʻá ne ueʻi fakalaumālie kinautolu ʻi heʻenau ako fakatāutahá pe fakafāmilí, ka ʻoku tokoni ia ʻi he taimi ʻe niʻihi ke ke ʻeke ha ngaahi fakakaukau ki ha faʻahinga meʻa pau. Hangē ko ʻení, ʻe lava ke lau e Loma 10:17 mo e 15:4 pea kole ange ke nau vahevahe e ngaahi potu folofola ʻokú ne fakatupulaki ʻenau tuí pe fakatupu ʻamanaki lelei.

ʻĪmisi
teaching icon

Akoʻi e Tokāteliné

Loma 8:14–18

ʻE lava ke tau maʻu e meʻa kotoa pē ʻoku ʻa e Tamai Hēvaní ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisi.

  • ʻI heʻetau hoko ko e Kāingalotu ʻo e Ngaahi ʻAho Kimui Ní, ʻoku tau tui ʻoku ʻuhinga e ongo kupuʻi lea hangē ko e “ʻea-hoko ʻo e ʻOtuá” mo e “kaungā ʻea-hoko fakataha mo Kalaisi” te tau lava ʻo hangē ko e Tamai Hēvaní mo maʻu e meʻa kotoa pē ʻoku ʻAʻaná ʻi he tokoni ʻa Sīsū Kalaisí (Loma 8:17; vakai foki, TF 132:19–20). Ke tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e founga ʻoku akoʻi ai e tokāteline ko ʻení ʻi he folofolá, ʻe lava ke ke fakaafeʻi ha vaeua ʻe taha ʻo e kalasí ke nau ako ha niʻihi ʻo e ngaahi veesi mei he Tohi Tapú ʻoku lisi ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé” pea ako ʻe he vaeua ʻe tahá e ngaahi veesi mei he folofola ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní, ʻa ia ʻoku maʻu foki mo ia ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé.” ‘E lava leva ke feakoʻiʻaki e kau mēmipa ʻo e kalasí e meʻa ne nau akó. Tuku ange ha taimi ke nau aleaʻi e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga lahi ai e tokāteline ko ʻení. Hangē ko ʻení, ko e hā ha faikehekehe ʻoku hoko ʻi heʻetau moʻuí ka tau ʻiloʻi ʻe lava ke tau hoko ko ha “kau ʻea-hoko ʻo e ʻOtuá, mo e kaungā ʻea-hoko fakataha mo Kalaisi”? (Loma 8:17).

  • ʻE lava ke tokoni kiate kitautolu ʻetau manatuʻi ʻoku fakatatali e ngaahi tāpuaki taʻengatá maʻanautolu ʻoku faivelengá ʻi he taimi ʻoku tau fehangahangai ai mo e ʻahiʻahí pe ngaahi faingataʻá (vakai, Loma 8:18). Ko ha founga faingofua ke fakatātaaʻi ʻaki e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ko hano tā ha palāleli ʻi he palakipoé; kole ki he kalasí ke nau lisi ʻi he tafaʻaki ʻe taha e ngaahi faingataʻa ʻoku ngali fehangahangai mo e kakaí. Te nau lava leva ke kumi ha niʻihi ʻo e ngaahi potu folofolá ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé” pea lisi ʻi he tafaʻaki ʻe taha ʻo e meʻafua tautau palālelí e fakamatala ʻo e ngaahi tāpuaki taʻengata ʻoku maʻu ʻe kinautolu ʻoku fehangahangai faivelenga mo honau ngaahi faingataʻaʻiá. ʻOku fēfē fakatauhoa e ngaahi faingataʻá mo e ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa maí? Ko e hā te tau talaange ki ha taha te ne fehuʻi mai pe ʻoku ʻaonga e tauhi faivelenga e ngaahi fekau ʻa e ʻEikí?

  • ʻE lava ke tokoni e fakafehoanaki naʻe ʻomi ʻe ʻEletā Dallin  H. Oaks ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé” ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau aleaʻi e founga te tau lava ʻo teuteu ai ke hoko ko e “kau ʻea-hoko ʻo e ʻOtuá” (Loma 8:17). Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi “fono mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni” ʻoku ʻuhinga ki ai ʻa ʻEletā ʻOakesí?

Loma 8:18, 28, 31–39

“Ko hai te ne fakamāvae ʻa kitautolu mei he ʻofa ʻa Kalaisí?”

  • ʻI hoʻomou aleaʻi fakataha ʻa e Loma 8, ʻe lava ke maʻu ai ha faingamālie ke tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasi ke nau ongoʻi e ʻofa ʻa e Fakamoʻuí. ʻE lava ke ke fakaʻaliʻali e fakatātaá kakato ʻi he fokotuʻutuʻu ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí pe ko ha tā ʻe taha ʻo Sīsū Kalaisi ʻi hoʻomou lau fakakalasi e Loma 8:18, 28, 31–39. Ko e hā ha ngaahi fakakaukau pe ongo ʻoku maʻu ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻi he hili hono lau e ngaahi veesi ko ʻení? ʻE lava ke ke fakaafeʻi ha kau mēmipa ʻe niʻihi ʻo e kalasí ke nau vahevahe e founga kuo nau maʻu ai ha fakamoʻoni ki he moʻoni ʻo e ngaahi meʻa ne nau maʻu ʻi he ngaahi veesi ko ʻení. ʻE lava foki ke mou hivaʻi fakakalasi ha foʻi himi (pe kole ki ha taha ke hiva) fekauʻaki mo e ʻofa ʻa e ʻOtuá mo Sīsū Kalaisí, hangē ko e “Naʻe ʻOfa Pehē ʻa e ʻOtuá” pe “ʻOku Fakaofo” (Ngaahi Himí, fika  106, 102). Ko e hā ha ngaahi lea pe kupuʻi lea mei he ongo foʻi hiva ko ʻení ʻoku tokoni ke ongoʻi ai ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí e ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí?.

Loma 13:8–10

ʻOku fakakakato kotoa e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá ʻi he fekau ke ʻofá.

  • Ke tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau ʻiloʻi e founga ʻoku “mahino ngofua” ai e ngaahi fekaú ʻi he fekau ke ʻofa ki ho kaungāʻapí (Loma 13:9), fakaafeʻi kinautolu ke nau lisi ʻi he palakipoé e ngaahi fekau kotoa pē ʻoku nau lava ʻo fakakaukau ki aí. Lau fakataha e Loma 13:8–10 mo e Mātiu 22:36–40, pea aleaʻi fakakalasi e fekauʻaki ʻi he vahaʻa ʻo e ʻofa ki he ʻOtuá mo hotau kaungāʻapí mo e talangofua ki he ngaahi fekau kotoa pē ʻoku lisi ʻi he palakipoé. ʻOku liliu fēfē ʻe he moʻoni ko ʻení e anga ʻetau fakakaukau ki he ngaahi fekaú mo e talangofuá?

Loma 14

ʻOku totonu ke tau fakaʻehiʻehi mei he fakamaauʻi e fili ʻa e niʻihi kehé mo e hoko ko ha ngaahi tūkiaʻanga fakalaumālié.

  • Ke maʻu ha puipuituʻa ki he Loma 14, ʻe lava ke ke fakamahinoʻi ange naʻe fakafekiki ha niʻihi ʻo e Kāingalotu Lomá fekauʻaki mo e ngaahi founga kehekehe ʻo e kaí, ngaahi ʻaho mālōlō ke tauhí, mo ha ngaahi tōʻonga moʻui fakafonua kehe. Ko e hā ha ngaahi tūkunga tatau ʻoku tau fehangahangai mo ia he ʻahó ni? ʻE lava ke lau vave ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e Loma 14 pea ʻomi ha fakamatala nounou feʻunga ʻi ha sētesi pē taha ʻo e faleʻi ʻa Paulá. Ko e hā ha faleʻi te tau lava ʻo fevahevaheʻaki ai fekauʻaki mo e founga ke fakaʻehiʻehi mei he fakamāú? ʻE lava ke tokoni e fakamatala ʻa Palesiteni Dieter  F. Uchtdorf ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé.”

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e akó

Poupouʻi e Akó ʻi ʻApi

Ke fakaʻaiʻai e kalasí ke nau lau e 1 Kolinitō 1–7, te ke lava ke talaange ʻoku maʻu ai e faleʻi ʻa Paula ki he kau mēmipa ne nau nofo ʻi he ngaahi fonua naʻe ʻiloa ʻi he kuonga muʻá naʻe faiangahala mo tauhi tamapua lahi taha ʻi he māmaní.

ʻĪmisi
resources icon

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

Loma 7–16

Maʻu e “meʻa kotoa pē ʻoku maʻu ʻe [he] Tamaí” (TF 84:38).

Mei he Tohi Tapú

Mei he folofola ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní

Naʻe fai ʻe ʻEletā Dallin  H. Oaks e talanoa fakatātā ko ʻení:

“Naʻe ʻiloʻi ʻe ha tamai koloaʻia kapau te ne tuku ʻene koloá ki ha taha ʻo ʻene fānaú ʻoku teʻeki ke ne maʻu ʻa e poto mo e lahi ʻoku totonu ke ne maʻu mo aʻusiá, mahalo ʻe mole taʻe ʻaonga ʻa e koloá. Naʻe pehē leva ʻe he tamaí ki heʻene kiʻi fānaú:

“‘Ko e meʻa kotoa pē ʻoku ou maʻú ʻoku ou loto ke foaki atu ia kiate koe—ʻo ʻikai ke ngata ʻi heʻeku koloá, ka mo hoku tuʻunga mo e tufakanga ʻi he kakaí. ʻOku faingofua pē ke u foaki atu kiate koe ʻa e meʻa ʻoku ou maʻú, ka ko e meʻa kuó u aʻusiá, kuo pau ke ke ngāueʻi ia ke ke maʻu. Te ke fakafeʻungaʻi koe ke maʻu ho tofiʻá ʻaki haʻo ako ʻa e meʻa kuó u akó pea mo hoʻo moʻui ʻo hangē ko ʻeku moʻuí. Te u ʻoatu kiate koe ʻa e ngaahi fono mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni te ke lava ʻo maʻu ai ʻa e poto mo e tuʻunga ʻoku ou ʻi aí. Muimui ki heʻeku sīpingá, ʻo pule ʻo hangē ko ʻeku pulé, pea te ke hoko ʻo hangē ko aú, pea ʻe ʻaʻau ʻa e meʻa kotoa pē ʻoku ou maʻú’” (“The Challenge to Become,” Ensign, Nov. 2000, 32).

Kaungā ʻea-hoko mo Kalaisi.

“ʻOku lau ʻe he Kāingalotú ʻa e kakai kotoa pē ko e fānau ʻa e ʻOtuá ʻi he tapa kotoa pē; ʻoku nau lau e taha kotoa ʻoku fakalangi hono tupuʻangá, natulá, mo e meʻa te ne lavá. … Ko e natula fakalangi ʻoku maʻu ʻe he faʻahinga ʻo e tangatá ʻe lava ke fakatupulekina ia ke tatau mo ia ʻo ʻenau Tamai Hēvaní… ʻo tatau mo e lava ke fakatupulekina ʻe ha kiʻi tamasiʻi e ngaahi natula lelei ʻo ʻene ongomātuʻá ʻi ha vahaʻa taimí. ʻOku malava ʻa e tangatá mo e fefiné ke hakeakiʻi ki ha tuʻunga ʻo e anga fakaʻotuá (“Becoming Like God,” Gospel topics, topics.lds.org).

Ko e fakamāuʻi ʻo e niʻihi kehé.

Naʻe akonaki ʻa Palesiteni Dieter F. Uchtdorf ʻo pehē:

“ʻE lava ke akoʻi e tefito ko ʻeni ʻo e fakamāuʻi ʻo e niʻihi kehé ʻi ha malanga foʻi lea pē ʻe ua. Ko ʻene aʻu mai ko ia ki he taufehiʻá, ngutu laú, taʻe tokaʻí, manukí, loto tāngia pe fie fakatupu laveá, kātaki ʻo fakaʻaongaʻi ki ai e kupuʻi lea ko ʻení:

“Tuku ia!

“ʻOku faingofua pehē pē ia. ʻOku fie maʻu pē ke tuku ʻetau fakamāuʻi e niʻihi kehé kae fetongi ʻetau loto fakamāú ʻaki ha loto ʻoku fonu ʻi he ʻofa ki he ʻOtuá mo ʻEne fānaú. Ko ʻetau Tamaí ʻa e ʻOtuá. Ko ʻEne fānau kitautolu. Ko e fānau kotoa pē kitautolu ʻe taha. … [Naʻá ku toki sio kimuí ni mai ʻi ha sitika] naʻe fakapipiki ʻi ha taumuli … [ʻo] ha kā ne u muimui [ai] naʻe ngali ʻita ʻa e fakaʻulí, ka naʻe akoʻi mai ʻe he kupuʻi lea ko ʻení ha lēsoni mahuʻinga Ko hono fakaleá ʻeni, ‘ʻOua te ke fakamaauʻi au, ʻoku kehe pē ʻeku angahalá ʻaʻaku meiate koe’” (“ʻOku Maʻu ʻa e ʻAloʻofá ʻe he Kau Manavaʻofá,” Ensign pe Liahona, Mē 2012, 75).

Fakatupulaki ʻo ʻEtau Founga Akoʻí

Kumi ha ngaahi maʻuʻanga tokoni ke ne poupouʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoní. Tānaki atu ki he ngaahi fakakaukau fakafaiako ʻi he lēsoni ko ʻení, ʻe lava ke ke maʻu ha ngaahi ʻekitivitī mei he fokotuʻutuʻu ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí ke fakaʻaongaʻi ʻi hoʻo kalasí. (Vakai foki, Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 17–18.)