Toʻu Tupu
Fakahoko ha ngaahi fili ʻoku ueʻi fakalangí


“Fakahoko ha ngaahi fili ʻoku ueʻi fakalangí,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú: Ko ha Fakahinohino ki Hono Fakahoko ha Ngaahi Filí (2022)

“Fakahoko ha ngaahi fili ʻoku ueʻi fakalangí,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú

ʻĪmisi
Ko ha finemui ʻoku lotu ʻi hono mohengá.

Fakahoko ha ngaahi fili ʻoku ueʻi fakalangí

Te ke maʻu ʻi he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú ʻa e ngaahi akonaki ʻa Sīsū Kalaisi mo ʻEne kau palōfitá . ʻI hoʻo maʻu e ngaahi moʻoni ko ʻení ke hoko ko ho faifakahinohinó, te ke lava ai ʻo fakahoko ha ngaahi fili fakalangi te nau tāpuekina koe ʻi he taimí ni pea ʻi he kotoa ʻo e taʻengatá.

Ko Sīsū Kalaisi ʻa e hala ki he fiefia taʻengatá. ʻI hoʻo fakaʻaongaʻi hoʻo tauʻatāina ke fili ke muimui ʻia Sīsū Kalaisí, ʻokú ke ʻi he hala ʻoku fakatau ki he fiefia taʻengatá. Fokotuʻu ʻa Sīsū Kalaisi ko hoʻo tuʻunga moʻui, ko ho makatuʻunga mālohi mo taʻe-ueʻia. Langa hoʻo moʻuí ʻi Heʻene ngaahi akonakí, pea fakafuofuaʻi hoʻo ngaahi filí ʻo fakatatau ki ai. Ko e ngaahi fuakava ʻokú ke fai ʻi he papitaisó, lolotonga e sākalamēnití, pea ʻi he temipalé ko e ngaahi konga mahuʻinga ia ʻo ho makatuʻunga mālohi ʻia Kalaisí. Te ke kei fehangahangai pē mo e ngaahi faingataʻá mo e ʻahiʻahí, ka ʻe tokoniʻi koe ʻe he Tamai Hēvaní mo e Fakamoʻuí ʻi he ngaahi meʻá ni kotoa.

Ko ha fānau fakalaumālie ʻofeina kimoutolu ʻa e ʻOtuá. ʻOku hanga ʻe Heʻene palani lahi ʻo e fiefiá ʻo ʻai ke mou malava ʻo tupulaki fakalaumālie mo fakatupulaki e meʻa te mou malava fakalangi ke aʻusiá. Ko e ʻuhinga ʻeni naʻá Ne fekauʻi mai ai ʻa Sīsū Kalaisi ke hoko ko homou Fakamoʻuí.

ʻOku falala atu hoʻomou Tamai Hēvaní kiate kimoutolu. Kuó Ne foaki atu ha ngaahi tāpuaki maʻongoʻonga, kau ai e kakato ʻo e ongoongoleleí mo e ngaahi ouau mo e ngaahi fuakava toputapu ʻoku nau haʻi kimoutolu kiate Ia mo ʻomi Hono mālohí ki hoʻomou moʻuí. ʻOku haʻu fakataha ʻa e ngaahi tāpuaki ko iá mo ha fatongia makehe. ʻOkú Ne ʻafioʻi te mou lava ʻo fai ha liliu ʻi he māmaní, pea ʻoku fie maʻu ia, ʻi ha ngaahi meʻa lahi, ʻa ia ko e hoko ʻo kehe mei he māmaní. Fekumi ki he fakahinohino hoʻomou Tamai Hēvaní ʻi hoʻomou fakahoko ha ngaahi filí. Te Ne tāpuakiʻi kimoutolu ʻaki ha ueʻi fakalangi ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní.

ʻOku ʻikai ko e taumuʻa ʻo e Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú ke ʻoatu ha “ʻio” pe “ʻikai” ki he fili kotoa pē te mou ala fehangahangai mo iá. Ka ʻoku fakaafeʻi kimoutolu ʻe he ʻEikí ke mou moʻui ʻi ha founga māʻolunga mo māʻoniʻoni ange—ko ʻEne foungá. ʻE akoʻi koe ʻe he fakahinohino ko ʻení fekauʻaki mo ʻEne foungá. ʻOkú ne fakamatalaʻi ha ngaahi moʻoni kuó Ne fakahā mai. Fokotuʻu e ngaahi moʻoni ko ʻení ko ha fakahinohino ki hono fakahoko hoʻo ngaahi filí—ngaahi fili mahuʻingá, hangē ko hono fakahoko ʻo e ngaahi fuakava ʻi he temipalé mo e ngāue fakafaifekaú, pea pehē ki he ngaahi fili fakaʻahó, hangē ko e founga ke feohi ai mo e kakaí pe ko e founga ke fakaʻaongaʻi ki ai ho taimí.

Neongo ʻe lava ke tokoniʻi koe ʻe he niʻihi kehé, ka ʻoku fakataautaha hoʻo tupulaki fakalaumālié. ʻOku ʻi ho vā ia ʻoʻou mo e ʻEikí. ʻOkú Ne ʻafioʻi ho lotó, pea ko Ia pē te Ne lava ʻo hoko ko e Fakamaau taupotu tahá. Fakahoko ho lelei tahá ke fakalakalaka ʻi he ʻaho takitaha, tauhi e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá mo tauhi hoʻo ngaahi fuakavá, pea tokoniʻi e niʻihi kehé ke nau ofi ange ki he Fakamoʻuí.

Vakai, Mōsaia 4:29–30 (ʻoku taʻe-faʻa-laua e ngaahi founga ki he faiangahalá, ko ia kuo pau ke tau tokanga); Hilamani 5:12 (langa ho makatuʻungá ʻia Kalaisi); Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 45:57 (maʻu ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke hoko ko ho fakahinohino); 82:15 (haʻi koe ki he ʻEikí ʻo fakafou ʻi he ngaahi fuakavá).

ʻĪmisi
kakai ʻoku nau fakaʻaongaʻi ha fakaʻilonga ʻo ha mape

Founga ʻoku fokotuʻutuʻu ai e fakahinohino ko ʻení

ʻOku konga tolu ʻa e tefito takitaha:

  1. Ngaahi moʻoni taʻengatá, pe tokāteline ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisi kuo fakafoki maí

  2. Ngaahi fakaafe ke ngāueʻi e ngaahi moʻoni ko iá

  3. Ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa maí ʻoku foaki ʻe he ʻEikí kiate kinautolu ʻoku moʻui ʻaki ʻEne ngaahi akonakí