Ang Palumba sang Kabuhi

Pinalangga kong mga kauturan, ini nga aga luyag ko maghambal sa inyo parte sa wala’y katapusan nga mga kamatuoran—inang mga kamatuoran nga magapasanyog sang aton kabuhi kag magadul-ong sa aton nga luwas sa aton pagpauli.

Sa bisan diin lang ang mga tawo nagadali. Ang mga eroplano nagasibad dala ang ila malahalon nga karga nga mga tawo patabok sa malapad nga mga kontinente kag dalagko nga mga kadagatan agud nga ang mga sinapol sa negosyo matambongan, mga obligasyon matuman, mga bakasyon ma-enjoyan, ukon mga pamilya mabisitahan. Ang mga dalanon sa bisan diin lang—kalakip ang nagkalain-lain nga klase sang mga highways—nagadala sang minilyon ka mga salakyan, nga ginagamit sang minilyon pa gid ka mga tawo, nga daw wala’y katapusan kag sa kadamo pa nga mga rason sa aton pagsinako sa aton kabuhi sa tagsa ka adlaw.

Sa sining madasig kaayo nga pagpangabuhi, nagapundo pa bala kita para sa pila ka tinion sang pagbinagbinag—mga paghunahuna sang wala’y katapusan nga mga kamatuoran?

Kon ikomparar sa wala’y katapusan nga mga kamatuoran, ang kalabanan sang mga pamangkot kag mga ginakabalakhan sa matag-adlaw nga pagpangabuhi sa pagkamatuod indi gid man importante. Ano ang aton panyaponon? Ano nga kolor ang ipinta naton sa salas? Paentrahon bala naton si Johnny sa soccer? Ining mga pamangkot kag madamo pa nga iban pareho sini indi na mangin importante pa kon ang mga tinion sang krisis magtuhaw, kon ang mga pinalangga masamaran, kon ang balatian magsulod sa panimalay sang mga may maayong-lawas, kon ang kandila sang kabuhi magpiraw kag ang kadulom nagahana. Ang aton mga panghunahuna nakatutok, kag mahapos kita nga makapamat-od kon ano gid ang importante kag kon ano ang indi importante.

Sang sini gid lang nagbisita ako sa isa ka babayi nga nagaantos sang isa ka makamamatay nga balatian sing duha na ka tuig. Nagsugid sia nga antes sia magmasakit, ang iya mga inadlaw puno sang mga buluhaton pareho sang pagtinlo sing maayo sang iya balay kag pagpuno sini sang matahum nga mga kagamitan. Nagabisita sia sa iya hairdresser duha ka beses sa isa ka semana kag nagahinguyang sing kuwarta kag tion kada bulan sa pagdugang sang iya mga biste. Ang iya mga apo ginapabisita niya sing panalagsa lang, tungod nahadlok sia nga ang iya ginakabig nga malahalon nga mga gamit basi magkalabuka ukon magguba sang magagmay kag maabtik nga mga kamot.

Kag dayon nakabaton sia sing masubo nga balita nga ang iya dutan-on nga kabuhi delikado na kag ayhan limitado na kaayo ang iya tion nga nabilin diri. Nagsiling sia nga sadtong tion nga nabatian niya ang pagsayasat sang doktor, nakahibalo sia gilayon nga magahinguyang sia sang ano man nga tion nga nabilin sa iya upod sa iya pamilya kag mga abyan kag upod ang ebanghelyo sa sentro sang iya kabuhi, bangod ang mga ini nagarepresentar sang kon ano ang labing importante sa iya.

Ang amo nga mga tinion sang kaathagan nagaabot sa tanan sa aton sa nagkalain-lain nga tion sa kabuhi, bisan pa nga indi sa amo man pirme kaemosyunal kaayo nga sirkumstansya. Makita naton sing maathag kon ano inang importante gid sa aton kabuhi kag kon paano kita dapat mangabuhi.

Siling sang Manluluwas:

“Dili kamo magtipon sa inyo kaugalingon sing mga bahandi sa duta, diin ang sipit kag ang tuktuk nagapapas, kag diin ang mga makawat nagaguhab kag nagapangawat:

“Kundi magtipon kamo sa inyo kaugalingon sing mga bahandi sa langit, diin wala’y sipit kag tuktuk nga nagapapas, kag diin ang mga makawat indi magguhab kag magpangawat:

“Kay kon diin ang inyo bahandi, didto man ang inyo tagipusuon.” ¹

Sa tinion sang aton pinakamadalom nga pagbinagbinag ukon pinakadako nga panginahanglan, ang kalag sang tawo nagadab-ot palangit, nga nagapangayo sang diosnon nga sabat sa pinakabantog nga mga pamangkot sang kabuhi: Sa diin kita naghalin? Ngaa ari kita diri? Sa diin kita makadto pagkatapos nga bayaan naton ining kabuhi?

Ang mga sabat sa sining mga pamangkot indi makita sa mga libro sang eskwelahan ukon sa pag-usisa sa Internet. Ining mga pamangkot indi lang para sini nga kabuhi. Ang mga ini nagalakip sang katubtuban.

Sa diin kita naghalin? Ini nga pamangkot pat-od nga ginahunahuna, kon indi man ginahambal, sang tagsa ka tawo.

Ang Apostoles nga si Pablo naghambal sa mga taga-Atenas sa Areopago nga “kita kaliwat sang Dios.”² Bangod nakahibalo kita nga ang aton pisikal nga lawas kaliwat sang aton dutan-on nga mga ginikanan, kinahanglan naton pangitaon ang kahulugan sang pahayag ni Pablo. Ang Ginuo nagdeklarar nga “ang espiritu kag ang lawas amo ang kalag sang tawo.”³ Gani ang espiritu kaliwat sang Dios. Ang tagsulat sang Mga Hebreo nagatumod sa Iya bilang “Amay sang mga espiritu.”⁴ Ang espiritu sang tanan nga tawo matuod nga Iya “mga anak nga lalaki kag babayi.”⁵

Ginatalupangod naton nga ang inspirado nga mga mamalaybay, para sa aton pagbinagbinag sining topiko, nakasulat sang makatalandog nga mga mensahe kag nakabantala sang makainspirar nga mga panghunahuna. Si William Wordsworth nagsulat sang kamatuoran:

Ang mga ginikanan nagabinagbinag sang ila responsibilidad sa pagtudlo, sa pag-inspirar, kag sa paghatag sang paggiya, direksyon, kag ehemplo. Kag samtang ang mga ginikanan nagabinagbinag, ang mga kabataan—kag partikular na ang mga lamharon—nagapamangkot sang sensitibo nga palamangkutanon, ngaa ari kita diri? Sa masami ini ginahutik sa kalag kag sa sini nga pulong, ngaa ari akodiri?

Daw ano kita dapat ka mapinasalamaton nga ang isa ka maalam nga Tagtuga naghimo sang kalibutan kag nagbutang sa aton diri, upod ang tabon sang pagkalipat sang aton nahauna nga kabuhi agud nga mahimo naton maagyan ang isa ka tion sang pagtilaw, isa ka oportunidad nga pamatud-an ang aton mga kaugalingon agud mangin kaangay sang tanan nga ginhanda sang Dios para batunon naton.

Maathag nga ang isa ka mayor nga katuyuan sang aton kabuhi sa kalibutan amo ang pag-angkon sang lawas nga may unod kag tul-an. Ginhatagan man kita sang dulot sang pagbuot. Sa linibo ka mga paagi may prebilihiyo kita nga magpili para sa aton mga kaugalingon. Diri nagatuon kita gikan sa mabudlay nga agalon nga amo ang eksperiyensya. Nakahibalo kita sang maayo kag malain. Nakakilala kita sang mapait kag matam-is. Nakahibalo kita nga may mga konsikwensya nga naangot sa aton mga binuhatan.

Paagi sa pagtuman sang mga kasuguan sang Dios, sarang kita mangin kaangay para sinang “balay” nga ginhambal ni Jesus sang Iya gindeklarar: “Sa balay sang akon Amay may madamong hulot. … Nagakadto ako sa pag-aman sa inyo sing duog … kon diin ako, didto man kamo.”⁷

Bisan pa nga nagkari kita sa dutan-on nga kabuhi “sa banas sang mga panganod sang himaya,” ang kabuhi padayon nga nagasulong. Ang pagkabata ginasundan sang pagkalamharon, kag ang pagkahamtong nagaabot nga halos indi matalupangdan. Gikan sa inagihan matun-an naton ang kakinahanglan sa pagdab-ot palangit para sa bulig samtang nagapanglakaton kita sa alagyan sang kabuhi.

Ang Dios, ang aton Amay, kag si Jesucristo, ang aton Ginuo, nagpakita sang alagyan padulong sa pagkaperpekto. Ginaagda Nila kita sa pagsunod sang wala’y katapusan nga mga kamatuoran kag sa pagmangin perpekto, subong nga Sila perpekto.⁸

Ang Apostoles nga si Pablo nagpaanggid sang kabuhi sa isa ka palumba. Sa mga Hebreo sia nagpaisog, “Isikway ta man … ang sala nga nagatapik gid, kag magdalagan kita nga may pagbatas sang dalaganon nga ginabutang sa aton atubang.”⁹

Sa aton paghimakas, indi naton pag-ibalewala ang maalamon nga laygay gikan sa Manugwali: “Ang palumba indi sa madasig, ukon ang inaway sa makusog.” ¹⁰ Sa pagkamatuod, ang premyo makadto sa sinang nagabatas tubtob sa katapusan.

Kon magbinagbinag ako sa palumba sang kabuhi, madumduman ko ang isa pa ka klase sang palumba, gikan sa akon pagkabata. Ako kag ang akon mga abyan magakapot sang mga balisong kag, gikan sa mahumok nga kahoy sang willow tree, nagahimo sang magagmay nga mga bulobaroto. Ginabutangan ini sang triangulo nga tela bilang layag, kag ang tagsa sa amon nagaplastar sang iya bulobaroto agud magpalumba sa nagaragasa nga tubig sang suba sa Provo. Nagadalagan kami sa pangpang sang suba kag ginabantayan ang magagmay nga mga bulobaroto nga kon kaisa gulpi nga nagasaka-panaog sa masulog nga agos sang tubig kag sa iban nga tion nagalayag sing malinong samtang nagadalom ang tubig.

Sa isa sining mga pagpalumba natalupangdan namon nga ang isa ka bulobaroto nagapanguna sa iban pakadto sa ginplastar nga finish line. Sa hinali, gindala ini sang agos sang tubig malapit kaayo sa isa ka dako nga alimpulus sa suba, kag ang bulobaroto nagtakilid kag nagbaliskad. Nagatiyog-tiyog lang ini samtang ginaanod, nga indi na makabalik sa una nga gin-agyan sini. Sang ulihi nagpundo ini sa tunga sang nagalinutaw nga mga sagbot kag kahoy nga nagapalibot sini, nga naggumon sa mga gaway sang nagapanguyapot nga mga lumot.

Ang mga bulobaroto sang pagkabata wala sing panimbangon para sa kabakod, wala sing nagatiyog nga sulab [blade] sa dalom sang baroto ukon timon agud maghatag direksyon, kag wala sing makina para mag-andar. Sa indi malikawan ang ila destinasyon pakadto sa baba sang suba—ang alagyan sang pinakagamay nga pagpanikasog.

Di-subong sang mga bulobaroto, ginhatagan kita sing diosnon nga mga kinaiya agud maggiya sa aton pagpanglakaton. Ari kita sa mortalidad indi agud magpaanod sa nagaagos nga mga tubig sang kabuhi kundi upod ang gahum sa paghunahuna, sa pagpangatarong, kag sa pagtuman.

Ang aton Amay nga Langitnon wala nagpadala sa aton sa aton wala’y katapusan nga pagbiyahe nga wala nagahatag sang mga pamaagi nga sa diin makabaton kita gikan sa Iya sing paggiya agud masiguro ang aton luwas nga pagbalik. Ginatumod ko ang pangamuyo. Ginatumod ko man ang mga hutik gikan sinang malinong kag gamay nga tingug; kag wala ko ginakalipatan ang balaan nga mga kasulatan, nga nagaunod sang pulong sang Ginuo kag sang mga pulong sang mga propeta—nga ginhatag sa aton agud buligan kita nga malab-ot sing madinalag-on ang finish line.

Sa pila ka tion sa aton mortal nga misyon, nagaabot ang maluya nga tikang, ang las-ay nga yuhum, ang pag-antos sa balatian—bisan ang pagtapos sang tig-ilinit, ang pag-abot sang pagkalagas sang mga dahon [autumn], ang katugnaw sang tigtulugnaw, kag ang eksperiyensya nga aton ginatawag nga kamatayon.

Ang tagsa ka mahunahunaon nga tawo nakapamangkot sa iya kaugalingon sang pamangkot nga ginplastar ni Job sang una sing labing maayo: “Kon ang tawo mapatay, mabuhi pa bala sia?”¹¹ Bisan anhon pa naton pagdula sining pamangkot sa aton mga panghunahuna, pirme ini nagabalik-balik. Ang kamatayon nagaabot sa tanan nga tawo. Nagaabot ini sa mga tigulang samtang nagalakat sila nga maluya na ang mga tiil. Ang pagtawag sini mabatian sinang halos pa lang nakalab-ot sa tunga-tunga sang pagpanglakaton sa kabuhi. Kon kaisa ginapahipos sini ang kadlaw sang magagmay nga kabataan.

Pero paano ang kabuhi sa pihak sang kamatayon? Ang kamatayon bala ang mangin katapusan sang tanan-tanan? Si Robert Blatchford, sa iya libro ngaGod and My Neighbor,mabaskog nga nag-atake sang akseptado nga mga pagpati sang mga Kristiyano subong sang Dios, Cristo, pagpangamuyo kag ilabi na ang pagkawala’y-kamatayon. Wala’y kahadlok niya nga ginaduso nga ang kamatayon ang katapusan sang aton kabuhi kag wala na sing may makahimutig sini. Dayon may makatingalahan nga natabo. Ang iya pader sang pagpangduha-duha sa hinali nagkalapugday. Nangin mahuyang sia kag wala’y puwersa. Amat-amat niya nga nabatyagan ang iya pagbalik sa pagtuluohan nga iya ginyaguta kag gintalikdan. Ano ang nagtuga sining dako nga pagbag-o sa iya nga panan-awon? Napatay ang iya asawa. Sing may tuman nga kalisud, nagsulod sia sa hulot kon diin nahamyang ang mortal nga lawas sang iya asawa. Gintan-aw niya liwat ang nawong nga iya gid ginpalangga. Sang pagwa niya, nagsiling sia sa isa ka abyan: “Sia ‘to, pero indi man ‘to sia. Ang tanan-tanan nagliwat. Ang ara dira sadto anay wala na. Indi na sia pareho sadto anay. Ano ang mahimo madula kon indi ang kalag?”

Sang ulihi sia nagsulat: “Ang kamatayon indi pareho sang ginahunahuna sang iban nga tawo. Pareho lang ini sang pagsulod sa lain nga kuwarto. Sa sinang lain nga kuwarto aton makita … ang mahal nga mga babayi kag mga lalaki kag ang manami nga mga kabataan nga aton ginpalangga kag nadula sa aton.”¹²

Mga kauturan ko, nakahibalo kita nga ang kamatayon indi ang mangin katapusan. Ining kamatuoran gintudlo sang buhi nga mga propeta sa mga dinag-on. Makita man ini sa aton balaan nga mga kasulatan. Sa Libro ni Mormon mabasa naton ang pat-od kag makapasulhay nga mga pulong:

“Karon, nahanungod sa kahimtangan sang kalag sa ulot sang kamatayon kag sang pagkabanhaw—Yari karon, ginpahibalo sa akon sang isa ka anghel, nga ang mga espiritu sang tanan nga mga tawo, pagkatapos gid nga magtaliwan sila gikan sa sining mamalatyon nga lawas, huo, ang mga espiritu sang tanan nga mga tawo, bisan kon sila maayo ukon malain, ginadala pauli sa sinang Dios nga naghatag sa ila sing kabuhi.

“Kag nian matabo ini, nga ang mga espiritu sadtong mga matarong pagabatunon sa isa ka kahimtangan sang kalipayan, nga ginatawag nga paraiso, isa ka kahimtangan sang pagpahuway, isa ka kahimtangan sang paghidaet, nga sa diin magapahuway sila gikan sa tanan nila nga mga gumontang kag gikan sa tanan nga mga kabalaka, kag kasubo.”¹³

Pagkatapos nga ginlansang ang Manluluwas kag ang Iya lawas ginpahamtang sa lulubngan sing tatlo ka adlaw, ang espiritu sa liwat nagsulod. Ang bato ginpaligid, kag ang nabanhaw nga Manunubos nagwa, nga napanaptan sing wala’y kamatayon nga lawas sang unod kag tul-an.

Ang sabat sa pamangkot ni Job, “Kon ang tawo mapatay, mabuhi pa bala sia?” nag-abot sang si Maria kag ang iban nagpalapit sa lulubngan kag nakita ang duha ka lalaki nga may panapton nga masilaw nga naghambal sa ila: “Ngaa bala ginapangita ninyo ang buhi sa tunga sang mga patay? Wala sia diri kundi nabanhaw.” ¹⁴

Bilang resulta sang kadalag-an ni Cristo sa kamatayon, tanan kita mabanhaw. Ini ang pagtubos sang kalag. Si Pablo nagsulat: “May … mga lawas man nga langitnon, kag mga lawas nga dutan-on: apang ang himaya sang langitnon isa ka bagay, kag tuhay ang himaya sang dutan-on.” ¹⁵

Ang selestiyal nga himaya ang aton mismo nga ginatinguhaan. Sa presensya sang Dios kita mismo luyag nga magpuyo. Isa ka wala’y katapusan nga panimalay ang luyag naton mismo nga matapoan. Ang subong nga mga bugay maangkon paagi sa bug-os-kabuhi nga paghimud-os, pagtinguha, paghinulsol, kag sa ulihi pagmadinalag-on.

Sa diin kita naghalin? Ngaa ari kita diri? Sa diin kita makadto pagkatapos sining kabuhi? Indi na kinahanglan pa nga ining kinaandan nga mga pamangkot magpabilin nga wala’y sabat. Gikan sa kaidadalman sang akon kalag kag sa bug-os nga pagpaubos, nagapamatuod ako nga inang mga butang nga akon ginhambal matuod.

Ang aton Amay nga Langitnon nagakalipay para sinang nagatuman sang Iya mga kasuguan. Nagakabalaka man sia para sa nadula nga bata, sa uyaya nga tin-edyer, sa sutil nga lamharon, sa pabaya nga ginikanan. Sing mapinalanggaon ang Agalon nagahambal sini sa ila kag sa pagkamatuod sa tanan: “Magbalik. Magtindog. Magsulod. Magpauli. Magkari sa akon.”

Isa na lang ka semana magaselebrar na kita sang Paskua sang Pagkabanhaw. Ang aton mga panghunahuna magatutok sa kabuhi sang Manluluwas, Iya kamatayon, kag Iya Pagkabanhaw. Bilang Iya pinasahi nga saksi, nagapamatuod ako sa inyo nga buhi Sia kag nga ginahulat Niya ang aton madinalag-on nga pagbalik. Nga ang subong nga pagbalik mangin aton, mapainubuson ko nga ginapangamuyo sa Iya balaan nga ngalan—nga si Jesucristo, aton Manluluwas kag aton Manunubos, amen.