2010–2019
Ɔdze Wo Bɔto Ne Batsir do na Ɔasoa Wo Akɔ Fie
April 2016


Ɔdze Wo Bɔto Ne Batsir do na Ɔasoa Wo Akɔ Fie

Tse dɛ Oguanhwɛfo Pa no hwehwɛ no nguan a wɔayew no, sɛ ibɛma w’akoma do ama wiadze Agyenkwa no a, Obohu wo.

Me mbafober mu nkaadze kor a ɔhaw me nye abɛn a ɔbɔ ekyirekyir a ɔkyerɛ nsordaafo wimuhɛn a wɔreba hɛn do a onyan me fi nda mu no na ɔhyɛ ase. Ɔnnkyɛr na yɛatse bɔ mframa ne dede so a ɔkɔ do gyegye ba ara kɛpem dɛ ɔwosow biribiara mpo. Hɛn nã atsetse hɛn yie ntsi, hɛn mbofra no tam hɛn nkotoku na yeguan fow koko no kɔ towpae sumabew. Ber a ɔhar mu yedua anafua sum kebii mu no, gyansenama ebunebun na fufuw a wɔtow fi sor yerɛw dze yɛ ahyɛnsew ma akõahen no. Ɔyɛ nwanwa dɛ, nna obiara frɛ gyansenama yinom no Borɔnya ndua.

Meedzi mfe anan, na morohwɛ wiadze a wɔwɔ akõno.

Dresden

Dresden bɛn kuropɔn a menye m’ebusua tse no. Hɔn a wɔtse hɔ no, annhwɛ a wohun dza meehu no ne mpempem. Ogyatanaa kɛse a ofi towpae akɛse pii a wɔtowee no, twuwii faa Dresden a, ɔsɛɛ kuropɔn no ɔha nkyɛmu 90 ma wɔannka biribiara dɛ nwura na nsõ wɔ ekyir.

Mfonyin
Dresden a oebubu

Mber tsiabaa mu, na kuropɔn a n’abransɛm nye “Egudzi Adakaba” no nnyi hɔ bio. Erich Kästner, Germanyi ɔkyerɛwfo bi, kyerɛwee faa ɔsɛɛ no ho, “Mfe apem na wɔdze kyekyeree n’ahoɔfɛw, anafua kor mu no wɔsɛɛ no pasapasa.”1 Me mbafober mu nna munntum nnsusu ɔsɛɛ a ɔkõ a hɛnankasa hɛn nkorɔfo hyɛɛ ase no botum abrɛ adze. Hɛn wiadze a nna oetwa hɛn ho hyia yɛɛ dɛ ma enyidado biara nnyi mu na yennyi ndaamba biara.

Mfeda, menyaa kwan kɔɔr Dresden bio. Ɔkõ no ekyir mfe eduosuon no, wɔayɛ, “Egudzi Adakaba” kuropɔn bio. Woesiesie mbea a ɔsɛe no, na wɔakyekyer kuropɔn no bio na woetu no mpon mpo.

Mfonyin
Frauenkirche a wɔasɛɛ no

Me nsera mu no muhun Lutheranfo Franeukurche, Hɛn Eno n’Asɔr asɔrdan fɛfɛw no. Asɔpɔkan no wosii no mfe 1700 mu, na ɔayɛ Dresden n’egudzi mapã no mu kor, mbom ɔkõ no mu no wodwuruwee guu famu. Ɔkaa hɔ dɛmara mfe pii mu, kesi dɛ ewiei no wɔbɔɔ adwenpɔw dɛ wobesi Frauenkirche bio.

Mfonyin
Frauenkirche a woesi no bio

Mboba a ɔwɔ asɔrdan no a wɔsɛɛ no no wɔhyɛɛ no nsew na wɔdze siei, na ber a ɔbɛyɛ yie no wɔdze sanee sii fofor no. Ndɛ ibotum ehu mboba yinom a ogya ahyeew no tumm no dɛ wɔayɛ etwaetwa wɔ enyim afasu ho no. “Etwaetwa” yinom nkaa dan no ɔkõ ho abakɔsɛm nko, mbom ɔyɛ nkaadze ma enyidado—ngyinahɔmadze tsitsir a ɔkyerɛ dɛ nyimpa botum ekenyan biribi a ɔatɔ nsõ.

Mfonyin
Frauenkirche yɛ enyidado ho nkaadze.

Ber a morodwendwen Dresden n’abakɔsɛm ho nye hɔn wɔawea na wosii nkitsi siesie dza nna wɔasɛɛ koraa no ho ahobow no, metsee Sunsum Krɔnkrɔn ne nhyɛdo dɛɛdɛw no. Modween dɛ, nokwar, sɛ nyimpa botum afa dza wɔasɛɛ, nwura nye kuropɔn a ɔabɔ ne nkaa na wɔasan esi dan a ɔtsen hwɛ ɔsor nwanwa mu a, osi dɛn yɛ na hɛn Egya Tumfo no nnkotum ama Ne mba a wɔahwe ase, woedzi aper, anaa wɔayew no nnkɛsan anan mu aba.

Ɔmmfa ho mbrɛ hɔn abrabɔ asɛɛ koraa abɛyɛ. Ɔmmfa ho mbrɛ hɛn bɔn ayɛ dɛ adaaben, anaa hɛn ayawdzi no bun, anaa yɛayɛ ankonam, woegya hɛn ekyir, anaa mbrɛ hɛn akoma ebubu ayɛ. Hɔn mpo a wonnyi enyidado, wɔtse abagura mu, hɔn a woebu awerɛhyɛmu do, wɔatõto hɔn nokwardzi, anaa wɔadan efi Nyame no, wobotum esiesie hɔn. Gyedɛ ɔsɛɛ mbambanyin kumaabi no, abrabɔ biara nyɛɛ pasapasa a wonnkotum esiesie.

Asɛmpa no enyigyesɛm no nye dɛ osian onnyiewiei enyigye ho nhyehyɛɛ a hɛn Ɔsor Egya dɔfo dze ama na odua Jesus Christ afɔrbɔ a ɔmmbɔadze da do no, nnyɛ dɛ wobotum apon hɛn efi hɛn asehwe tsebew mu na wɔdze hɛn asan aba tsenenee nko mu, mbom yebotum atra dza ɔdasanyi botum esusu ho abɛyɛ onnyiewiei nkwa adzedzifo na yeenya Nyame enyimnyam a wonnkotum akyerɛ no.

Oguan a Ɔayew ho Abɛbusɛm

Agyenkwa no somdwuma ber mu no, N’aber do nyamesom banodzifo no ammpɛ mber a Ɔhweree wɔ nkorɔfo a hɔn wɔato hɔn dzin “ndzebɔnyɛfo” no ho.

Bia na wɔhwɛɛ no dɛ Ɔrema ndzeyɛbɔn ho kwan anaa Ɔpen do mpo. Bia wɔgyee dzii dɛ kwan pa a wɔdze bɔboa ndzebɔnyɛfo enu hɔnho nye dɛ wobobu hɔn fɔ, woesi hɔn atwetwe, na woegu hɔn enyim ase.

Ber a Agyenkwa no hun dza Phariseefo na akyerɛwfo no rodwen no, Ɔkãa hɔn asɛm bi.

“Hom mu nyimpa bɛn na sɛ ɔwɔ nguantsen ɔha, na hɔn mu kor kɛyew a, onnkegyaa eduokron akron no wɔ sar do, na ɔnnka dza ayew no do nnkodu dɛ obohu no?

“Na sɛ ohu no a, ɔdze no to ne batsir do, na odzi dɛw.”2

Mfe pii a abɛsen no, wɔataa akyerɛ ase dɛ ɔyɛ ɔfrɛ ma hɛn dɛ yɛmfa ahokekã nkɛfa nguan a wɔayew no mbra na yɛnkɔ hɔn a wɔayew no nkyɛn. Iyi yɛ nokwar ara dze na oye, naaso modwen ho dɛ ana biribi bio nkã ho.

Ana obotum aba no dɛ Jesus No botae tsitsir na odzi kan, nye ɔbɛkyerɛkyerɛ afa Oguanhwɛfo Pa no n’edwuma no ho?

Ana obotum aba no dɛ nna Ɔregye Nyame No dɔ a Ɔwɔ ma Ne mba a wɔafom kwan ho dase?

Ana obotum aba no dɛ Agyenkwa no N’asɛm nye dɛ Nyame nyim hɔn a wɔayew no—na dɛ Ɔbɔhwehwɛ hɔn, Ɔbɛtsen Ne nsa mu ama hɔn, na Ɔagye hɔn a?

Sɛ ɔtse dɛm a, ebɛnadze na otwar dɛ nguan no yɛ dze nya ɔsor mboa yi?

Ana oguan no hia dɛ ohu mbrɛ ɔdze sextant a no dwumadzi yɛ dzen bubu bea pɔkyee a ɔwɔ a? Ana ohia dɛ ohu mbrɛ ɔdze GPS bɛkyerɛ bea a ɔwɔ? Ana ohia dɛ ɔwea dɛ ɔnoara ɔbɛyɛ abaefo app a ɔbɛfrɛ mboa a? Ana oguan no hia ɔboafo bi ne nkamfo ana Oguanhwɛfo Pa no aba abɛgye no a?

Oho, Korakora! Oguan no fata dɛ ɔsor gye no osiandɛ Oguanhwɛfo Pa no dɔ no.

Emi dze, oguan no a wɔayew ho abɛbusɛm no nye kyerɛwsɛm mu nyiyimu nsɛm a ɔma enyidado papanara.

Hɛn Agyenkwa, Oguanhwɛfo Pa no, nyim hɛn na Ɔdɔ hɛn. Onyim wo na Ɔdɔ wo.

Onyim ber a ayew, na Onyim bea kor a ewɔ. Onyim w’awerɛhow dzi. Wo nkotowsɛrɛ komm no. Wo suro nyina. W’enyisuwa no.

Kwan a efaa do dze yewee no mmfa ho—bia ɔwoara wo nsanmuyi a omuo do anaa osian gyinabew a ɔbor wo do ntsi a.

Dza ohia nye dɛ eyɛ Ne ba. Na Ɔdɔ wo. Ɔdɔ Ne mba.

Mfonyin
Ɔregye oguan a ɔayew

Osiandɛ Ɔdɔ wo ntsi, Ɔbɔhwehwɛ wo. Ɔdze wo bɔto Ne batsir do, Edzi dɛw. Na Ɔnye ba fie a, Ɔbɛse kor na obiara dɛ, “Hom nye me ndzi dɛw, na mehu mo guan a ɔyewee no.”3

Ebɛnadze na Otwar Dɛ Yɛyɛ?

Mbom, bia ibɔdwen dɛ, m’asɛdze nye bɛn? Ampaara ɔwɔ dɛ meyɛ ma ɔbor dɛ metsena hɔ ara ma wɔabɛgye me.

Hɛn Egya dɔfo pɛ dɛ Ne mba nyina san ba Ne nkyɛn dze, mbom, Ɔrennhyɛ obiara ma ɔnkɔ sor.4 Nyame renntsiatsia hɛn pɛ do mmfa nngye hɛn.

Ntsi Ebɛnadze na otwar dɛ yɛyɛ?

Ne nsato no nnyɛ kyinkyinɛnn.

“San … bra me nkyɛn”5

“Hom mbra me Nkyɛn”6

“Hom ntwe mbɛn me na mobɔtwe abɛn hom.”7

Iyi nye mbrɛ yɛkyerɛ No dɛ yɛpɛ dɛ wɔgye hɛn.

Ohia gyedzi kakra. Mbom mma nnya abagura. Sɛ ennya gyedzi sesei a, fa enyidado hyɛ ase.

Sɛ innkotum akã dɛ Nyame wɔ hɔ a, ibotum enya enyidado dɛ Ɔwɔ hɔ. Ibotum enya pɛ bi dze agye edzi.8 Edze rehyɛ ase yi, ɔnoara beye.

Nkyii, edze dɛm enyidado no redzi dwuma no, bɔ mpaa ma Ɔsor Egya. Nyame bɛtsen No dɔ aba wo do, na No ɔgye na nsesã edwuma no bɛhyɛ ase.

Mber rugu mu no, ibohu Ne nsa wɔ w’abrabɔ mu. Ibɛtse No dɔ nkã. Na pɛ a ewɔ dɛ ibɛnantsew Ne kan mu na edzi N’akwan do no benyin wɔ gyedzi anamɔn biara ibotu no mu.

Yɛfrɛ gyedzi anamɔntu yinom “setsie.”

Ɔnnyɛ asɛmfua wɔpɛ no ndɛ. Mbom setsie yɛ Jesus Christ asɛmpa no mu nkyerɛkyerɛ a ɔsombo, osiandɛ yenyim dɛ “ɔnam Christ ne Werdambɔ do adasamba nyinara botum enya nkwa, ber a wɔyɛ setsie ma mbra no na Asɛmpa n’ayɛdze no.”9

Ber a hɛn gyedzi renyin no, otwar dɛ hɛn nokwardzi so nyin. Medzi kan aserɛ akã Germanyi ɔkyerɛwfo bi a odzii yaw wɔ Dresden ne nsɛe ho. Ɔnoara so kyerɛɛw kasasin yi “Es gibt nichts Gutes, ausser: Man tut es.” Hɔn a wɔnntse ɔsorsor kasa yi, ne nkyerɛase nye “Biribi papa biara nnyi hɔ, gyedɛ eyɛ.”10

Emi na ɔwo yebotum akasa dɛɛdɛdɛw afa sunsum mu ndzɛmba ho. Yebotum yɛama nkorɔfo akamfo hɛn wɔ nyamesom ho nkyerɛkyerɛ mu a yɛyɛ no nyansa mapã mu. Yebotum yɛabɔ nyamesom ose ara yie na “yɛadwendwen [hɛn] ɔsor akatua ho.”11 Mbom sɛ hɛn gyedzi ama yɛannsesã hɛn abrabɔ a—sɛ hɛn gyedzi ennya nhyɛdo wɔ hɛn daa daa adwenpɔw bɔ ho a—hɛn nyamesom yɛ gyan, na sɛ hɛn gyedzi nnwui a, nna ɔnntse apɔw na ɔnnkɛkyɛr na ɔapa.12

Setsie na ɔma gyedzi ahoɔdzen. Ɔnam setsie do hɛn akra mu nya kan.

Mbom, modwen dɛ, ɔtɔfabi a yɛnntse setsie ase. Bia yebotum ehu setsie dɛ ɔno nye botae no, kyɛn dɛ ɔyɛ kwan a yebenya botae no. Anaa yebotum abɔ kasambrenyi setsie hamɛr wɔ ɔtomfo ne daadze mbrasɛm do ama yɛabɔ mbɔdzen edua ogya ne hyew na bobɔ a yɛwɔwdo bobɔ hɔn no do yɛatsentsen hɛn adɔfo ma wɔabɛyɛ ɔsor abɔdzedze krɔnkrɔn yie.

Mbrɛ ɔbɛdan biara no, mber binom wɔ hɔ a yehia nnuho ho ɔfrɛ ndamyɛ mu. Ampaara, binom wɔ hɔ a kwan yi do nko na nsa bɛkã hɔn.

Mbom bia mfatohosɛm fofor bi na obotum akyerɛ siantsir a yedzi Nyame mbrasɛm do. Bia setsie nnyɛ nhyehyɛɛ kwan a wɔkontom, wɔkyeakyea, na wosiw hɛn akra ma yɛbɛyɛ biribi a yɛnnyɛ. Mbom, ɔyɛ nhyehyɛɛ kwan a yebotum dze ehu dza wɔdze ween no hɛn ankasa.

Nyankopɔn Tumfo no na Ɔbɔɔ hɛn. Ɔyɛ hɛn Ɔsor Egya. Yɛyɛ No sunsum mu mba ankasa. Wɔdze ɔsor abɔdzedze a ɔsombo kɛse a wɔatsew ho ara yie yɛɛ hɛn, na dɛm no ntsi yɛwɔ ɔsor adze wɔ hɛn mu.

Naaso, asaase ha yi do no, hɛn adwendwen na hɛn ndzeyɛɛ forafora dza ɔasɛɛ, ɔnntsen na ɔyɛ fĩ mu. Asaase yi do huntuma na fĩ kekã hɛn akra ho a, ɔma ɔyɛ dzen dɛ yebohu na yɛbɛkaa hɛn abakan ndzinoa na botae.

Mbom iyi nyina nnkotum asesã nyimpa su ankasa a yɛyɛ Hɛn su no krɔnkrɔnyɛ fapem no mmfi hɔ. Na ber no mu ara yɛsan mu yi dɛ yɛbɛdan hɛn akoma akɔ hɛn Agyenkwa dɔfo no do na yɛdze hɛn anamɔn si osuanyiyɛ anamɔn kwan do no, biribi nwanwa bi ba. Nyame no dɔ hyɛ hɛn akoma mu mã, asɛmpa no nokwar kan no hyɛ hɛn adwen mu mã, yɛhyɛ ase yɛpow bɔn, na yɛmmpɛ dɛ yɛbɛnantsew wɔ sum mu bio.13

Yɛba bohu dɛ setsie dɛ ɔnnyɛ ntsẽa na mbom ɔyɛ ahotɔ kwan a ogya hɛn kɔ hɛn sor nkrabea no. Na nkakrankakra, dza ɔasɛɛ, huntuma, na asaase yi do esintɔ no hyɛ ase totɔ famu. Ewiei no, wɔbɛda ɔsornyi no n’onnyiewiei sunsum no a ɔwɔ hɛn mu no edzi, na papayɛ a ɔhyerɛn abɛyɛ hɛn awosu.

Hom Fata dɛ Wɔgye Hom

Enuanom adɔfo na nkyerɛbaa adɔfo, megye dase dɛ Nyankopɔn hu hɛn dɛ mbrɛ yɛyɛ nokwar ara no—na Ohu dɛ yɛfata ɔgye.

Bia ibɛtse dɛ wo bra asɛɛ. Bia ayɛ bɔn Bia w’akoma etu, wobo efuw, iridzi yaw, anaa ekyingye rehaw wo. Mbom tse dɛ Oguanhwɛfo Pa no hwehwɛ no nguan a wɔayew no, sɛ ibɛma w’akoma do ama wiadze Agyenkwa no a, Obohu wo.

Ɔbɛgye wo

Ɔbɛma wo do na ɔdze wo ato Ne batsir do.

Ɔnye wo bɔkɔ fie.

Sɛ adasa nsa botum esiesie nwura na dza wɔasɛɛ ma wɔabɛyɛ asɔrfi fɛɛfɛw a wɔsom wɔ mu a, nna yebotum enya awerɛhyɛmu na yɛatwer No dɛ hɛn Ɔsor Egya dɔfo botum na Obesiesie hɛn bio. Ɔyɛ Ne nhyehyɛɛ dɛ Ɔbɛma yɛbɛyɛ dza ɔkrɔn koraa kyɛn mbrɛ na yɛtse—a ɔbor dza yebotum esusu ho mpo. Gyedzi anamɔntu biara wɔ osũanyiyɛ ananmɔn kwan do no, yenyin bɛyɛ onnyiewiei enyimnyam nye enyigye a ɔmmbɔadze abɔdze a wɔween hɛn dɛ yɛbɛyɛ no.

Iyi nye me dasegye, me nhyira na m’ahobrɛadze mpaa wɔ hɛn Wura Jesus Christ Ne dzin krɔnkrɔn no mu, amen.