Guam

N tokin te II ni Buaka n te Aonaaba, aomata Aika Itiaki aika mwakuri n te taanga ni buaka n te United States i Guam a moana aia bobotaki n kurubu aika aki barongaaki. Ni moan te ririki 1950, a barongaaki mwaanga ibukiia kaain te taanga ni buaka, aia utu, ao aomata Aika Itiaki mai abatera aika maeka i Guam. Ma aia boutoka mitinare man te Japanese Mition, ao a moanna membwa n tibwaua te euangkerio ma kaain rarikiia. Ni banen 10 te ririki, ao a katabuaki moan autinibootaki i Guam ibukiia mwaanga aika tabe n rikirake.

A tia aomata Aika Itiaki i Guam n rereitaki ni mwakuri ma kaain rarikiia. I nukan te bukamaru, taekan te ang ae korakora, ao kabouan katei, a tia membwa ni karaoi ibuobuoki, reirei, ao rairairi. N te 1970, aomata aika kaain raoi CHamoru, ake a tia aia taetae ao aia katei n taonakinako i nanon rooro ma rooro, a moanna n rereitaki ma membwa ao mitinare. Imwiin aia moan rairaki mai CHamoru, Maria ao Donald Calvo, a bwabetitoaki n Meei 1977, ao e moana ana mwakuri Maria n raira ana Boki Moomon nakon te taetae ni CHamoru. E kantaningaia Maria bwa te rairairi e na buokiia tenaan CHamoru ake tabeman aika rairaki n reirei taekan te euangkerio n oin aia taetae ao e na ibuobuoki nakon kamanoan aia taetae. Ngkana a tia ni boretiaki ake e rinei n te 1989, te tua i Guamania e karekea kinaakin te rairairi n Ana Boki Moomon bwa “te tokanikai ae kakawaki” ni kamanoan te taetae ni CHamoru.

E ngae ngke e karika te nano ae korakora te buaka ibukin katean mwaanga i Guam, Aika Itiaki ikekei a tia ni kataia ni “kawakina te aro ni katiteuanaki are mairoun te Tamnei are Raoiroi n te bwai ni kabaebae are te raoi” (I-Ebeto 4:3) ngkai a tia ni bootaki ni mwakuri ma kaain rarikiia.