2002
Ia hau, faatupua na
Novema 2002


Ia hau, faatupua na

Mea tano maitai Taʼna mau parau i roto i te papaʻiraa moʻa : « A faatupu â na, ia ite mai e, o vau te Atua. »

Ua faahaamanaʻo mai te himeneraa a te pŭpŭ himene a te mau taeaʻe i teie ahiahi iaʻu i te mau himene o taʻu i himene na i toʻu apiraa ra. Na roto i te haehaa e himene matou :

A rave itoito te ohipa

Ma te himene e te oaoa.

A rave â, tamau noa ;

No te Fatu, haere â1.

Na te hoê taata haapii himene i haapii mai ia matou e nahea ia himene. Titauhia matou ia himene. E tapea noa te tuahine Stella Waters i taʼna raau i pihaiiho roa i to matou ihu e ma te taahi i toʼna avae i raro e faaroo roahia te haruru o te tahua.

Mai te mea e pahono maitai matou, e vaiiho ïa te tuahine Waters ia matou ia maiti i te hoê himene auhia e matou ia himene. E maiti ihoa matou ia himene i te himene ra :

E mea puai te vero,

E Iesu te Fatu e !

Poiri roaʼtu te raʻi,

Aitaʼtu e paruru.

Haapaʻo anei Oe,

Ia pohe matou ?

Ua fatata roa te pohe,

I roto i te vero.

E i reira te pŭpŭ himene e himene ai :

E haapaʻohia to reo,

Faaea.

Tupu noa te vero rahi

E te riri o te mau demoni ra,

Eita e tomo to tatou pahi,

Tei reira te Fatu mana rahi.

E haapaʻo ratou i To reo :

Faaea, faaea.

E haapaʻo ratou i To reo :

Ia mania2.

I toʻu apiraa, ua nehenehe iaʻu ia haroʻaroʻa i te huru o te fifi no te hoê vero moana. Tera râ, mea iti toʻu iteraa no ni’a i te tahi atu mau demoni o te nehenehe e haafifi i to tatou mau oraraa, e vavahi roa i ta tatou mau moemoeâ, e haafifi i to tatou oaoaraa, e haapiʻo i to tatou haere’a i te basileia tiretiera o te Atua.

Te vaira te tapura no te mau demoni, e ua ite te taata tataʻitahi, te feia apî anei e aore ra te taata paari i te mau demoni o taʼna e farerei nei. E faahiti noaʼtu vau i te tahi pu’eraa : te demoni o te Nounou ; te Demoni o te Parauti’a ore ; te Demoni o te Tarahu ; te Demoni o te Papu ore ; te Demoni o te Mau Raau Taero ; e tera na Demoni e piti no te Peu ino e te Peu Haapaʻo ore. E nehehe teie mau demoni e faatupu i te fifi i roto i to tatou mau oraraa. E ia amui anaʻe ia ratou e faatupu mau te reira i te vavahiraa.

No ni’a i te nounou, te aʻoraa mai roto mai i te Koheleta te na ôraa e : « O tei nounou i te ario ra, e ore ïa e mauruuru i te ario ; e tei nounou i te taoʻa ra, e ore ïa e mauruuru i te taoʻa e ia rahi noaʼtu3. »

Ua aʻo hoʻi o Iesu : « E ara ia outou i te nounou taoʻa, rahi noa iho hoʻi ta te taata nei taoʻa, e ere hoʻi taua taoʻa naʼna ra4. »

Mea titauhia tatou ia haapii i te faataaê i te hinaaro e i te nounou.

Ia parau anaʻe tatou no te demoni no te parauti’a ore, e itehia te reira i roto e rave rahi mau faanahoraa. Te hoê o te vahi maoti râ te fare haapiiraa. E ara ia tatou i te rave-tano-ore-raa i ta te tahi papaʻiraa, papaʻi haavareraa, te faaheporaa i te tahi pae, e aore ra te hoê o te mau peu mai te reira te huru. Ia riro te haapaʻo maiteraa ei peu na outou.

I te raveraa i te faaotiraa, eiaha e ui e « E aha ra te feruriraa o te tahi pae ? » e na ŏ ra « E aha ra toʻu manaʻo iaʻu iho nei ? »

Te faahemaraa no te demoni o te tarahu tei ni’a te reira ia tatou i te mau mahana atoa. E faahiti atu vau i te hoê aʻoraa a te peresideni Gordon B. Hinckley :

« Te pe’apea nei au i te rahiraa o te faanahonahoraa tarahu e tuuhia nei i ni’a i te mau taata o te fenua nei, tae noaʼtu i to tatou iho mau taata…

« Te faarirohia nei tatou i roto i te faatianianiraa. Na roto mai anei i te afata teata haere roa i te faito 125 i ni’a i te hanere no te moni hoo i roto i te hoê utuafare. Aita râ e faaitehia ra e aha te moni apî e titauhia ra…

« Ua ite au e te tahi taime mea titauhia ia tarahu no te hoo mai i te hoê fare oia ïa. Tera râ e hoo mai tatou i te hoê fare o ta tatou e nehenehe e aufau e mea ohie hoʻi i te aufauraa e vai hoʻi taua mea ra i ni’a i to tatou upoo no te hoê maororaa e 30 matahiti anei5. »

E parau atu â vau : Eiaha roa tatou ia vaiiho i to tatou hia’airaa ia hau atu i ta tatou mau faufaa.

No ni’a i te parau no te demoni no te mau raau taero, e tuu atoa vau i roto te parau no te ava. E haafifi te raau taero i to tatou mau feruriraa, te iteraa i te feruri, e te raveraa i te mau faaotiraa paari. Mea pinepine roa te pe’apea rahi i te tupu mai, te hamani inoraa i te vahine e i te tamarii, e faatupu hoʻi i te mauiui e te oto i te feia hara ore. « A parau na aita i te mau raau taero » o te reira te faahitiraa tano. E nehenehe hoʻi ta te papaʻiraa moʻa e paturu i te reira parau :

« Aita anei outou i ite e hiero outou no te Atua, e e parahi te Varua o te Atua i roto i reira ?

« E ia haaviivii te hoê taata i te hiero o te Atua ra, e pohe oia i te Atua ; e moʻa hoʻi to te hiero o te Atua, e taua hiero ra o outou ïa6. »

Ia hiʻo anaʻe tatou i na demoni – oia te peu ino e te peu haapaʻo ore – e ô atoa atu te toru o te demoni oia hoʻi te hohoʻa faufau. Hoê anaʻe ratou.

I roto i te tatararaa i te orama a Lehi, e ite tatou i te hoê tatararaa no te vavahiraa mai roto mai i te hohoʻa faufau : « E te mâhu poiri ra, o te mau faahemaraa ïa a te diabolo, o te haapoiri i te mata e te faaetaeta hoʻi i te aau o te mau tamarii a te taata nei ; e te arataʻi hoʻi ia ratou na te e’a aano ia pohe ratou, e ia moe roaʼtura7. »

Ua parau te hoê Aposetolo no teie tau o Hugh B. Brown e : « Te mau peu ti’a ore atoa o te faatupu i te mau mana’o iino, ua riro ïa ei faainoraa no te tino ; oia taua hiero ra tei reira te Varua Mo’a i te parahiraa8. »

Te horoʻaʼtu nei au ia outou i teie nei pô i te hoê piru mai roto mai i te Improvement Era. Tei neneihia i te matahiti 1917 e ua tano te reira i ô nei e i teie nei : « Te riro nei te parau no te faaneheneheraa ahu, te oraraa morare mai roto mai i te mau buka, mai roto mai i te hautiraa teata ora, e i roto anei i te hohoʻa teata te mau faanahoraa viivii anaʻe… , te huru no te paraparauraa i te mau mahana atoa ei mauhaa no te vavahi i te varua o te taata9. »

Ua parau o Alexander Pope, i roto i taʼna papaʻiraa te « Tamataraa i niʻa i te Taata » :

E tuputupuâ e te riaria mau te Feruriraa Repo,

Ia patoʻi roahia te reira, area râ e mea ite noahia hoʻi ;

Oia e ite pinepinehia, matauhia te hiʻoraa,

E faaoromai tatou na mua, i muri mai e aroha, e inaha farii atura10.

Teie paha, i roto i te Epesitole a Paulo i to Korinetia te hoê hiʻoraa no teie demoni nei : « Aita outou i roohia e te ati maori ra mai ta te taata nei â ; e parau mau ta te Atua e ore oia e vaiiho noa ia outou ia ati, maori ra o te tiʻa ia outou ia faaoromai ra ; e faatupu atoa oia i te haapurararaa i taua ati ra, ia tiʻa ia outou ia faaoromai11. »

No tatou tataʻitahi e mea hau roa aʻe na tatou ia faaroo e ia haapaʻo i te piiraa no te feruriraa maitai, inaha e faaara noa mai hoʻi te reira ia tatou mai te hoê hoa ra na mua aʻe te utu’a e tae mai ai mai te hoê haava ra.

Ua horoʻa mai te Fatu Oia iho i te parau hopea : « Ia mâ roa outou o tei hopoi atu i te mau farii a te Fatu12. »

Te mau Taeae, te vaira te hoê hopoi’a o te ore roa ta te taata e nehenehe e ape. Oia hoʻi te huru o te taata iho.

E ite papuhia to tatou huru i rotopu i to tatou mau utuafare. Te tahi mau taime e mo’ehia ra ia tatou te mau metua e, i tamarii na tatou, e nehenehe te mau tamarii e faatupu i te inoino i te mau metua.

Te haamanaʻo nei au, i te apiraa, mea au roa naʻu te uri. I te hoê mahana ua rave ihora vau i taʻu pereoo turaʻi e tuu ihora i te hoê afata puatou i roto e haere atura e imi i te uri i te reira tau e itehia te uri i te mau vahi atoa ; i te fare haapiiraa, na te pae puromu, e aore ra na te mau vahi noho orehia, e mea rahi hoʻi te reira mau vahi i te reira tau. E ia roaa taʻu uri, e tuu vau iaʼna i roto i te afata, afaʻi atu ai i te fare, e tamau atu ai iaʼna i roto i te fare vairaa arahu, e ponao atu ai i te reira. Ia manaʻo vau i taua mahana ra ua afaʻi mai au e ono uri i te fare ua rau te faito e ua faariro vau ia ratou ei mau’auri naʻu. Aita roa vau i ite e aha râ taʻu ohipa e rave no taua mau uri ra, no reira aita roa vau i faaite noa aʻe i te hoê taata.

Te hoʻiraa mai papa mai te ohipa mai e, peu matauhia e ana, i te rave i te patete e haere atu ai i te fare arahu no te faaî. Ua hitimahuta roa ino oia a iriti ai oia i te uputa e inaha e ono na uri tei mua iaʼna, pauroa ratou te hinaaroraa e horo atu i rapae ? Te haamanaʻo nei au e ua riri rii o Papa i te hoê taime, e ua mărû mai i muri iho e ua parau maira iaʻu, « Tommy, te fare arahu no te arahu ïa. E fatu to tera mau uri. » Na roto i toʻu hiʻoraa iaʼna, ua roaa mai te tahi haapiiraa iaʻu oia te faaoromai e te mărû.

Ua na reira atoa vau, no te tahi atoa tumu mai teie te huru tei tupu i roto i toʻu oraraa e ta maua tamaiti hopea, o Clark.

Mea au roa na Clark i te animara, te manu, te mau ofi – te mea ora atoa. Te tahi mau taime e huehue te utuafare. Te hoê mahana i toʼna apiraa, iaʼna i hoʻi mai ai i te fare mai Provo Canyon mai e te hoê ofi pape, o taʼna i topa i te iʻoa o Herman.

Mo’e taʻue noaʼtura o Herman. Te iteraahia e te tuahine Monson tei roto i te afata auri. Mea au roa hoʻi na te ofi pape e haere i te vahi manaʻo orehia. Ua rave ihora o Clark ia Herman afaʻi atura i roto i te farii pape, faaî ihora i te pape, e ma te papaʻi i ni’a iho i te farii pape, « Eiaha e faaohipa i teie farii pape. No Herman teie farii. » No reira e faaohipa ïa matou i te tahi atu fare pape area i te tahi vahi ra ua tamauhia o Herman i reira.

Tera râ, i te hoê mahana, ua maere roa matou, inaha ua mo’e o Herman. Toʼna iʻoa mau o Houdini. Ua reva oia ! No reira te mahana i muri mai ua tama ihora te tuahine Monson i te farii pape e ua faaineine i te reira no te faaohiparaa i matau noahia. Tau mahana i muri mai.

I te hoê ahiahi ua hinaaro ihora vau e hopu i te pape ; faaî ihora vau i te farii pape, e haere atura vau i roto faafaaea noa ai au no te tahi maa taime. Tiraharaha noaʼtu ai i roto i te pape e ua maraa roa mai te pape i ni’a. Ua ite outou e aha te mea i faura mai, mai toʻu maere rahi, o Herman tei haafatata roa mai i toʻu nei hohoʻa mata ? Ua tuô ihora vau i taʻu vahine, « E Frances ! Eie o Herman e haere mai nei ! »

E, ua haru faahouhia mai o Herman, e tuuhiaʼtura i roto i te hoê afata, e ua haere atura matou i te Vivian Parc i Provo Canyon e tuu atura ia Herman i roto i te mau pape nehenehe roa no te pae Apatoa o Fort Creek. Aita matou i ite faahou ia Herman i muri iho.

Faaitehia i roto i Te Parau Haapiiraa e te Mau Parau Fafau, tuhaa 107, irava 99, i te hoê parau afaro noa i te melo autahu’araa tataʻitahi : « No reira, i teie nei a tuu atu i te mau taata atoa ia haapii mai i taʼna iho ohipa, e ia rave hoʻi i te ohipa i roto i toʼna toroʻa tei faataahia noʼna ra, ma te itoito atoa. » Ua na reira noa vau i te mau taime atoa e ua rave mai te puai ia au i te arataʻiraa.

I roto i toʻu feruriraa, te faaroo pinepine nei au i te arataʻiraa o ta te peresideni John Taylor i horoʻa i te mau taeaʻe o te autahu’araa : « Mai te mea eita outou e faahanahana i to outou mau piiraa, e amo outou i te hopoi’a i mua i te aro o te Atua no te feia o te titauhia ia outou ia faaora, ua rave anei outou i ta outou ohipa13. »

I roto i te amoraa i ta tatou mau hopoi’a, ua haapii au e mai te mea e faaroo tatou e ia ohipa ma te tiaʻi ore, e arataʻi mai te Metua Here i te Ao ra ia tatou i to tatou mau haere’a e haamaitai hoʻi i to tatou mau oraraa e te oraraa o vetahi ê. Ua ite maitai au e na roto i te faaroo e ua pahono te Fatu i te pure a te tahi atu taata na roto atu ia outou.

Penei aʻe teie te hoê hiʻoraa faahou â. I te tahi mahana ua hau i te matahiti i teie nei, i muri aʻe i te raveraa i taʻu mau ohipa i te piha toroʻa, ua hinaaro roa vau e haere e farerei i te hoê vahine ivi paari e vaira i te fare maʻi St. Joseph Villa i ô nei i Salt Lake City. Ua tere afaro roaʼtu vau i reira.

I toʻu haereraa tu i toʼna piha, e aita e taata i roto. Ua ui atura vau i te utuutu maʻi no ni’a iaʼna ra e ua faaitehia mai e ua afaʻihia oia i te hoê vahi faafaaearaa. I reira ua ite atu vau i teie vahine ivi e tau’a parau ra i toʼna tuahine e te tahi atu hoa. Ua tupu maitai ta matou tau’araa parau.

A paraparau ai matou, ua haere maira te hoê taata i te pae uputa o te piha no te tii mai i te hoê punu vaiharo mai roto mai i te matini. Ua hiʻo mai oia iaʻu e na ô maira : « Ei, o oe Tom Monson. »

Pahono atura vau « E ». « E oe, mai te mea ra o Hemingway oe. » Oia mau ua faaite mai oia e, o Stephen Hemingway oia, te tamaiti a Alfred Eugene Hemingway, tei riro aenei ei hoê tauturu noʻu a epesikopo ai au e rave rahi matahiti i mairi aenei o taʻu i pii noa na o Gene. Ua parau mai o Stephen e tei reira atoa toʼna metua tane e te fatata ra i te pohe. Ua pii noa oia i toʻu iʻoa, e ua hinaaro te utuafare i te farerei iaʻu aita râ toʻu numera niuniu i roaa ia ratou.

Ua vaiiho oioi atura vau ia ratou e ua haere atura vau na muri ia Stephen i te piha o toʻu tauturu i mutaa aera, e ua putuputu atoa mai taʼna mau tamarii, ua pohe hoʻi taʼna vahine tau matahiti aenei. I te hiʻoraa a te mau melo o te utuafare i toʻu farereiraa ia Stephens i te piha faafaaearaa ua riro ïa ei pahonoraa na to tatou Metua Here i te Ao ra i to ratou hinaaro rahi ia tae atu vau ia farerei i to ratou metua tane hou aʻe oia a pohe ai, e ei pahonoraa atoa i taʼna piiraa. Ua manaʻo atoa vau mai te reira te huru, ahiri aita o Stephens i tomo mai i roto i te piha e tei reira vau i tera taime, eita ihoa vau e ite e tei reira atoa o Gene te tapearaahia.

Ua horoʻa ihora vau i te hoê haamaitairaa iaʼna. Ua tae maira te hoê varua no te hau. E farereiraa nehenehe roa to matou, e i muri iho ua vaiiho atu vau ia ratou.

I te poʻipoʻiraa ua taʻi maira te hoê niuniu no te faaite mai e ua faarue mai o Gene Hemingway, e 20 noa minuti i muri aʻe i toʼna fariiraa i te haamaitairaa mai roto atu i taʼna tamaiti e o vau iho nei.

Ua pûpû atu vau i reira i te hoê pure no te haamauruuru i te Metua Here i te Ao ra no Taʼna arataʻiraa tei faaue mai iaʻu ia haere i te fare maʻi St. Joseph Villa e na te reira i arataʻi roa iaʻu ia farerei i toʻu hoa o Alfred Eugene Hemingway.

Te manaʻo nei au e ua ô paha te mau manaʻo i roto ia Gene Hemingway i taua ahiahi ra, a faauru mai ai te Varua ia maua na roto i te pure haehaa, e te parauraa i te hoê haamaitairaa a te autahu’araa, e ua vevo te mau parau no te himene « E Mea Puai te Vero », o taʻu i faahiti i te omuaraa o taʻu nei poroʻi :

Ore te ahoaho, a noho â i ô matou !

Ia pohe matou,e te Faaora,

Ia tae atu i te ooa,

Te tapaeraa maitai.

Te au noa ra vau i taua himene ra e te faaite papu nei au ia outou e tamahanahana mau teie himene no tatou :

Tupu noa te vero rahi

E te riri o te mau demoni ra,

Eita e tomo to tatou pahi,

Tei reira te Fatu mana rahi.

E haapaʻo ratou i To reo :

Faaea, faaea.

E haapaʻo ratou i To reo :

Ia mania14.

Mea tano maitai Taʼna mau parau i roto i te papaʻiraa moʻa : « A faatupu â na, ia ite mai e, o vau te Atua15. » Te faaite papu nei au e parau mau te reira, na roto i te iʻoa o Iesu Mesia, amene.

Te mau nota

  1. Will L. Thompson (1847-1909), « Te hinaarohia nei te feia ohipa », Te mau Himene, no. 155.

  2. Mary Ann Baker (ca. 1874), « Master, the Tempest Is Raging, » Te mau Himene, no. 52.

  3. Koheleta 5:10.

  4. Luka 12:15.

  5. « To the Boys and to the Men, » Liahona, tenuare 1999, 65.

  6. 1 Korinetia 3:16-17.

  7. 1 Nephi 12:17.

  8. The Abundant Life (1965), 65.

  9. Joseph F. Smith, « Unchastity the Dominant Evil of the Age », Improvement Era, tiunu 1917, 742.

  10. I roto John Bartlett, Familiar Quotations, 14raa o te neneʻiraa (1968), 409.

  11. 1 Korinetia 10:13.

  12. PH&PF 133:5.

  13. Faahitihia i roto Hugh B. Brown, The Abundant Life, 37.

  14. Te mau Himene, no. 52.

  15. Salamo 46:10.