Nodra Dodonu na Luvena Yalewa Savasava na Kalou

Au sa biuta me kena isevu na vakabauta baleta ni bibi duadua. E vakavulica na Parofita o Josefa Simici ni vakabauta na Turaga o Jisu Karisito sa “yavu ni valavala dodonu kecega.”² Au sa yalataka vei kemuni na goneyalewa totoka ni kevaka ko ni na bulataka na ivunau ena nuidei, dauloloma ka qaqa, baleta ni vakabauta e itakele ni veika dodonu kece oqo.

E talanoataka eke e dua na goneyalewa ka lewe ni timi ni veitavipolo ni dua na univesiti me baleti koya kei na nona itokani o Muki ena nodra a qito ena dua na gauna.

“Au nanuma sara na gauna ni sa veivolekati na poidi, … e a cici wavoki mai o Gracie mai na timi ka dua qai lade ka tavia vakaukauwa i ra na polo… . Erau sikinala mai na daunilewa ni laini ni tau ki tuba, ka laveta cake na referi na ligana ni sa dua na keitou poidi. Keitou sa tekivu lululu sara ka keitou raici Muki ni tukuna tiko vei referi ni a tara o koya na polo ena gauna e via tarova kina. E tukuna tiko eke o Muki ni a tara dina. Eratou kaya na daunilewa ni laini … ni … tau ki tuba ka kena ibalebale ni sega ni dua a tara na polo.

“E a sega ni vosa o Muki ia a vakaraitaka e dua na itovo qaqa ka yalodina me vaka au se bera ni raica vakadua. E a vakauqeti Gracie Shute na ka oqo ka laki veivosaki sara kei Muki ni oti na qito… . E muri a qai laki solia vei Gracie o Muki e dua na iVola i Momani. Au sega ni kila ke sa wilika beka o Gracie na ivola se sega …, ia au kila ga ni a lauti Gracie na ivakaraitaki oqo nei Muki, ka vakakina koi keimami.³

Ko na sega ni rawa ni na dina vei ira na tamata vakavo ke o na dina vei iko.

“Na Vuvale: Ai Vakaro ki Vuravura Raraba,” eda wilika kina, “Ni itavi dokai ni vakatubu kawa me nodrau walega na tagane kei na yalewa ka sa vauci oti ena lawa ni vakamau.”⁴ Sa vakakina na nona kaya na Turaga ena iVola i Momani, “Koi au na Turaga au sa dau rekitaka na nodra savasava na yalewa.”⁵ Vei ira era na solia na yagodra vua tale e dua e taudaku ni vakamau ena sotava na madua ka vakakina na mavoa ni yalo kei na yago. Ni rau veimoceri e dua na yalewa kei na tagane e taudaku ni veivauci sa vakatara na Turaga, ena yacovi ira na leqa, madua, vakaloloma, kei na luluqa.

Ia kevaka sa vakayacori na isolisoli tabu oqo ena ituvatuva ni Turaga ki na loma ni vakamau ena valetabu, era kauta mai vei keda na marau cecere. Eda sa dauveibuli talega kei na Kalou ni da vakamatavuvale ka vakawa. Na bula savasava ni se bera na vakamau ka salamuria yani na yalodina ni oti na vakamau sa ikoya oqo na pasipote tabu ki na noda dokai keda kei na marau. Ko Peresitedi N. Eldon Tanner e dua na nona ivakasala bibi kau na via tokaruataka eke, “Mo nanuma tiko ni sa rawa mo na vinaka cake sara ena vuku ni veidokai ka sega ena kilai.”⁶ Meu muataki kemuni mada ki na ivakasala totoka ena veivinakati savasava ka toqai tu ena ivolalailai Me iSakisaki ni iTabagone.

Na yaloraramusumusu sa baleta na noda vakayagoyagoya vakatautauvata na noda bula. E dua na kena ivakaraitaki o ya, ni ko ni ciqoma e dua na veivakacerecerei, ciqoma ena vakavinavinaka, ia mo ni kakua ni dokadoka kina. Oi kemuni na goneyalewa ko ni sa vuli vakakina, ia se levu na ka mo ni vulica. Ni dua e yalomalua sa vakavulici rawarawa talega. E sa yalataka dina na Turaga, “Raica ena lako yani ki vuravura na noqu Yalo Tabu me vakararamataki ira na yalomalua ka yaloraramusumusu.”⁷ Oqo e dua na noqu ivosavosa talei: “Vulica mo kaya, ‘Au sega ni kila.’ Ni cavuti ena kena gauna, ena matau.”⁸

Me tiko vei kemuni na kaukauwa mo ni bula vakaivakarau me rawa kina mo ni rawata na nomuni sasaga ka vaqaqacotaka na nomuni bula vakayago. Na bula vakaivakarau mai na gauna ni gone sa na tiki tiko ni nomuni bula vou ena nomuni bula taucoko. Na itovo ka a buli mai na bula vakaivakarau o ya ena tucaketale vata kei kemuni ena gauna ni tucaketale.⁹

Na ivakavuvuli ni cakacaka sa tiki ni bula vakaivakarau. Kemuni na goneyalewa lomani, e balavu cake sara na noqu bula mai vei kemuni, ia ena gauna mada ga e liu nei Tukaqu, e dua na ka e dau vakavuna mo ni vinakata mo ni davo mada ka moce—era kaya ni cakacaka.

E dodonu me da veiqaravi ena yalololoma ka vakatautauvata vei ira na tamata. Na Turaga e tukuna vei keda na italanoa vakaibalebale ni dua na tamata ca ka dinautaka e dua na ilavo levu. E a vosoti koya na nona turaga ka sega ni sauma, ia a qai lako na tamata ca oqo ka laki biuta ki valeniveivesu e dua na nona itokani ka dinautaka e dua na ilavolailai. E a qai cudruvi koya na nona Turaga ni a sega ni vakayacora na ka a vakayacori vua, ia a qai bala talega ki valeniveivesu.¹⁰

Kevaka o ni na qaravi ira vakatautauvata na tamata, era na vakayacora vakakina vei kemuni. E dua na qasenivuli ni wilivola ni Sigatabu ka vakavulica tiko na ivakavuvuli oqo, a kaya ki na nona kalasi, “Mo ni nanuma tiko eda tiko eke me da veivukei.” E a taroga mai e dua na goneyalewa lailai, “A cava ga era na qai cakava o ira oqo?”

E tiki vakayalo ni Vosa ni Vuku o ya me dau vakarauta na ka kecega, vakavo ga na veika e sega ni vakatara na Turaga. E vinaka me levei na isulusulu e vakatani, na ikotikoti ni ulu, na sasauni, ivukivuki, vosa kei na ivakatagi. Na veika vakatani oqo e so era na taleitaka, ia ena vakaluluqataki ira walega ko a gadreva me ra vakacerecerei iko. Niu a se cauravou lailai, keimai a lako yani vakaitokani ki na dua na igagade ni qito, ka keitou vodoka sara e dua na Veleti Cowiri. Na kena ibulibuli e vaka me dua na veleti e vuki sobu ka qai cawiri tiko. E levu vei keitou a saga me dabe e loma ka me kakua kina ni cawadru laivi, mai na kaukauwa ni kena cawiri. E so na gauna o ira era dabe tiko e sau era na tataqumi yani vei ira era tiko e lomadonu ia oqo ena vakavuna na nodra cawadru laivi. Au sa qai kila rawa ni kaukauwa ni cowiri e sega ni vakilai e lomadonu. Au taqomaki vakavinaka cake e lomadonu. Ia ni dua e ququmi mai ena vakarerevaki toka. Au sa vulica rawa ni da na taqomaki ni da toka donu e loma.

Ena vica na yabaki sa oti au a gole vata kei rau o Peresitedi Hunter kei Sisita Faust ka laki sikovi ira e so na gonevuli ni BYU ka ra curu tiko ena parokaramu ni Vuli e vanua Tani mai Jerusalemi ena kena itikotiko mai kea. Ena nodrau katuba e rua na gonevuli e volai toka kina, “Kevaka e tarava na bula vakalou na savasava, bula vinaka mai ki puqotori!”

E a solia o Peresitedi Hinckley e so na ivakasala momona ka kaya kina: “Me savasava na nomu isulusulu kei na itovo… . Eda sa bula donuya tiko oqo na gauna e torosobu duadua kina na ivakarau ni isulusulu kei na torosobu ni itovo. Ia au sega ni leqataka na nomuni isulusulu ni sa savasava vakataka na noqu. Mo ni qarauna mo tamata savasava.”¹¹ Mo ni kila vinaka tiko ena vakadikevi kemuni kei na Lotu ena savasava kei na kemuni ituvaki.

Oi kemuni na goneyalewa lomani e gadrevi mo ni dau yaloqaqa—na qaqa me vorati kina na veivakatotogani vakaicaba, na vorati ni veitemaki, na tudei ena gauna ni vakacacani se muduki laivi, ka tutaka na veika dina. Mo ni yaloqaqa ni ko ni bolei ena veika ni bula oqo. E dua na goneyalewa ka dau cici balavu a vola vakaoqo, “Au dau temaki vakalevu meu kua ni tosoya na noqu cici ena gauna ni dua na veisisivi. Ena imatai ni noqu a cici tiko ena yabaki oqo, ena gauna sara ga au sa voleka kina ni malumalumu sobu e a qai voqa mai vei au na ikatolu ni qaqa ni sere “How Firm a Foundation.” Na qaqana oqo e vakayaloqaqataki au meu vakacavara na cici oqo.”¹²

E kaya vei keda na Vunau kei na Veiyalayalati ni dodonu me da “tubu ena loloma.”¹⁴ Na loloma vakalou sa isolisoli dodonu ni Kalou. Sa itovo dina me da yalovinaka ka caka vinaka. Oqo e dua na ivakarau ni bula talei se rawa ka; e veivakauqeti ka vakalou na kena ituvaki.¹⁵ Na veivakacerecerei e ka talei ka lako mai na yalo ni tamata; na totoka mai loma, mai na bula kilikili. “O koya e bibi duadua mo sulumaka o ya na nomu ivukivuki.” E dua na gonetagane au kila, sa vola tu na veika e vinakata me tiko vua na watina ka na vakamautaka. E toqai duadua e cake na dau mamarau.

Eda sega so ni raica me vakawaleni na nodra veivakauqeti na marama vinaka. Oqo e dua na veivakauqeti e dau duatani ia e kauta mai na veika totoka e so. E rawa ni veisautaka e dua na matanitu e dua na yalewa. Oqo e rua na kena ivakaraitaki mai na ivolanikalou, e dua e ca ka dua e vinaka.

Mai na ivola i Ica, na luvei Jereti yalewa rairai totoka e a vakamarici Akisi ena imoimoi ni nona meke me watina kina. E na gadrevi o Akisi me na duguci koya ki na vakamau me vakamatea na tubuna, na Tui Oma, me rawa kina ni mai tui o Jereti. Ena nona sasaga na luvei Jereti yalewa, e a vakaduria kina o Akisi e dua na isoqosoqo butobuto ka laki vakavuna na vakarusai na matanitu i Jereti.¹⁶

Ena kena ikarua o Esiteri, e dua na marama Jiu ena Veiyalayalati Makawa a vakabulai ira na nona tamata. Ena gauna era a tiko vakavesu kina na Jiu, e a vakamau tiko kina o Esiteri vei Tui Easuerosi. A sainitaka kina na tui e dua na ivakaro me ra vakamatei kece na Jiu. Sa vakamasuti Esiteri o Moatekai na wekana me kerea vua na tui ena vuku ni nona tamata ka kaya vei Esiteri, “De ko sa yaco beka mo ranadi ena vuku ni gauna oqo.”¹⁷ E a gole yani ena rere o Esiteri ka vakamasuta na tui me ra vakabulai na nona tamata. E a rogoca na tui na nona kerekere ka ra vakabulai kina na tamata. E rawa ni vakayacora e dua na marama me dua na ka levu e yaco, ki na matanitu talega.

Oqo e so na gauna ni bolebole. Au sa vakabauta ni sa cokonaki vinaka na bula vakayalo baleta na siga edaidai; ni ko iko, me vakataki Esiteri, o tadu mai ki vuravura “ena vuku ni gauna oqo.” Sa ikoya beka na nomu rawa ka cecere duadua o ya na veivakauqeti dodonu vei ira na tamata; ia na totoka ni vakavatukanataki ena nomuni kaukauwa, itovo malua, veivakamarautaki, dauloloma, vakasama vou, yalo rawarawa, rarama, ka vakayalo. Vakarabailevutaka na isolisoli vakamarama totoka oqo. Ko ni na vinakati kina vakaukauwa sara ni ko ni veiqaravi me vaka ni ko ni sa vada ni Kalou.

Au sa vakadinadinataka kevaka mo ni bulataka na veivakarau ni bula dodonu kece oqo ena rawa mo “dou toso ki liu ka tudei vei Karisito ena nomudou vakanuinui taucoko sara, mo dou lomana na Kalou kei na tamata kecega.”¹⁸