2017
Lotonutimomoia ma le Faamoemoe: Pe a Faaaoga e se Toalua Ponokalafi
February 2017


Lotonutimomoia ma le Faamoemoe: Pe a Faaaoga e se Toalua Ponokalafi

O auala e fitu e le gata ina mafai ai e le toalua o se tagata e faaaogaina ponokalafi ona sao mai ai i le lotonutimomoia ae e vaaia ai foi se folafolaga o le faamoemoe.

Ata
Husband and wife

Faamatalaga mai le O Le A Latou Maua Le Mea Ua Leiloa ma le Fuataga mai le Manatua, saunia e Brian Kershisnik

Sa fai e Emi ni filifiliga ia e mananao i ai matua uma lava mo se atalii po o se afafine. Sa faamauina o ia i le malumalu ina ua ona mauaina se uunaiga malosi faaleagaga e faaipoipo i lana tane.

A o lumanai le la faaipoipoga, na faia ai foi e lana tane o le a i ai, se filifiliga lototele; o le faailoa atu ia te ia sa ia faaaogaina ponokalafi.

E le’i umi ona mavae atu se tausaga, ae iloa e Emi, o lana tauiviga ma ponokalafi sa le o se faafitauli ua uma. E tolu tausaga talu ona la faaipoipo—ina ua maua se la pepe e valu masina le matua—na faapea ona pagatia ai Emi i le ogaoga o le tiga o le faia e lana tane o se faanunumi ma iu ai ina tape le igoa mai le Ekalesia.

Na faapefea ona sao Emi i le lotonutimomoia? E faapefea ona onosaia e le toatele o isi tamaitai ma alii e i ai tulaga faapea o latou tiga?

O le toatele o taitoalua ma isi tagata o aiga o i latou e faaaogaina ponokalafi, ua latou maua ni amioga e masani ona aoga ma faamoemoe [e maua ai le toomaga] i o latou aafiaga ma aafiaga o isi. Ma ua latou faasoa mai ma le lototetele a latou tala.

O loo ta’ua i le uepisaite a le Ekalesia OvercomingPornography.org le fitu o nei amioga masani o “amioga taua.” O nei amioga—ia e tupu i se saoasaoa ma i se faasologa e tasi—ua faamaonia, mo le toatele, e taua i le faamalologa faalelagona, faalemafaufau, ma le faaleagaga.

Amioga Taua 1: Tautala Atu e uiga i le Mafatiaga o le Pelogia

O le iloa e uiga i le, ma le tautala atu e uiga i le mafatiaga, tuuaia o oe lava, ma isi uiga faaalia e i ai i se tagata pe a tau i ponokalafi o loo faaaoga e lona toalua.

Ina ua maua e Eva sa aafia lana tane i ponokalafi, sa ia lagonaina le “tiga tele, ita, lototiga, faavauvau, ma le le mapu o le mafaufau.” O le le mapu o le mafaufau o se lagona taatele lea i se tagata e aafia i le mafatiaga o le pelogia ona o le faaaoga e lona toalua o ponokalafi, ma o amioga faaalia la a Eva i le tali atu i nei lagona malolosi e le o se mea foi e ese ai. Sa amata ona le mapu le mafaufau i lana tane ma ana amioga. O fea sa i ai o ia? O ai sa talanoa i ai? O a ana mea sa fai? O ana ponokalafi ma le vaisu o feusuaiga na avea ma totonugalemu o lona olaga, ma sa manao tele e faalelei o ia, ma le talitonu afai e mafai ona ia taulimaina lana faafitauli, o le a laua fiafia.

Ina ua iloa e Tiame e faaaoga e lana tane ia ponokalafi, sa ia tali atu ma se naunautai lotomalamalama e taulima soo se mea na te mafaia. Sa manatu o ia, e mafai ona ia faatulagaina le olaga o lana tane o Ioane, ina ia ona le suea ai le faamalieina vave e ala i ponokalafi, ma o le a faapea, ona le toe i ai se isi lava ana filifiliga ae filifili le amiotonu. Sa ia tusia i aso uma ni lisi mo ia: o mea e maua ai le fiafia e mafai ona ia faia ma po o a foi feau e manaomia ona fai.

O se mea taua na suia ai le auala a Tiame, na oo mai ina ua musuia lona epikopo e faamamafa atu, “Tiame, e le o oe na mafua ai. E leai se mea o e faia e mafua ai ona tilotilo o ia i ponokalafi. O ia lava e filifilia.” Ma e pei ona le avea o ia ma mafuaga o lona tilotilo i ponokalafi, e le mafai foi ona avea o ia ma mafuaaga na te taofia ai. I lona mafaufau, sa ona iloa lava le mea na ta’u atu e le epikopo ia te ia, ae fai mai Tiame, ina ua uma ona faamanatu atu e le epikopo, “na le toe faia loa ni lisi. Sa tuu loa lo’u taumafai e taulima ana amioga ma taumafai e faamalosi o ia i le amiotonu—ae ou tepataulai loa ia te a’u lava.” O le aafiaga, sa faataga e Tiame o ia lava e lagona lona lava tiga, ma galue ia toe manuia o ia lava.

Ina ua nofouta i ai Tiame, sa tauivi Ioane ma sa masani ona faamaigau, ae sa ia talia le matafaioi mo ana lava amioga. A o la galulue taitoatasi i o laua lava faamalologa, na faapea ona iloa ai e Ioane ma Tiame e sili atu ona la maua le faamalologa o ni tagata toatasi ma o se ulugalii.

Amioga Taua 2: Faasoa Atu ma le Faaeteete

O le sailia o le malamalama, lagolago ma le faamaoniga e ala i le faasoa atu ma le talafeagai.

O le isi vaega na suia ai Tiame ma Ioane, na oo mai ina ua manaomia e se tasi o le la fanau se faamanuiaga. Sa la valaau atu i lo latou faiaoga o aiga, o le na faamatala mai ma le lototele, sa ia sailia foi le fesoasoani e taulima ai ana lava tauiviga ma ponokalafi. Sa ia ofo mai na te suea se isi tagata na te faia le faamanuiaga. O lena talanoa sa’o mai, na tuuitiitia ai le matamumuli o Ioane ma Tiame e uiga i lo laua lava tulaga, ma na iu ina lagona ai e Ioane le saogalemu e talanoa i se isi tagata e ese mai ia Tiame e uiga i lana vaisu.

Ina ua ofo mai le faletua o le faiaoga o aiga e talanoa ia Tiame, sa lei manatu Tiame na taua ona o lona talanoa e uiga i ai, o le a le faaleleia ai Ioane—ma o le taimi lena, o lana sini sa i ai o le faaleleia o Ioane. Ae ina ua uma ona la talanoa ma le faletua o le faiaoga o aiga, sa lagona e Tiame le mama [o le avega]. E leai se mea na suia. Sa tauivi pea Ioane, ae sa fiafia Tiame i le iloa e se isi tagata o le mea na oo i ai o ia, ma sa le’i faaleagaina ai lona lalolagi atoa.

Amioga Taua 3: Toeatinae le Talitonuga Faaleagaga

O le lagona ma le mulimuli i uunaiga a le Agaga Paia ma le toefuataiina mai o le talitonuina o le Alii.

Ina ua fetaiai Emi ma le tape o le igoa o lana tane [mai le Ekalesia], sa ia iloa e mafai ona tuuina mai e le Faaola le tali i le avega mamafa sa ia lagonaina. Ae peitai, fai mai o ia, na te le’i mautinoa pe o le a faapefea ona “puluti le ava i le va o le mea na i ai o ia ma le mana faamalolo o Iesu Keriso.” Sa mafaufau o ia, pe mafai faapefea ona ia maua—pe atinae—se puluti?

O le taimi muamua sa taumafai o ia e faaitiitia ona tiga e ala i le mataala i le vaaiga o lana tane ma augani atu i le Alii e faamalolo o ia. Ae i se tasi o aso, na suia ai mea uma e se uunaiga faaleagaga: Na iloa e Emi o le pulea o amioga a se isi tagata e le o se vaega lea o le fuafuaga a le Tama Faalelagi, ma sa le fesoasoani foi ia te ia e faalatalata atili atu ai i le Faaola. O lea, na ia fai mai ai, o le mea aupito tele na tatau ona ia faia, o le amata o lana lava malaga agai atu i le faamalologa—ae toe liliu atu le malaga a lana tane ia te ia lava. Sa oo ina malamalama o ia, e ala i le musumusuga a le Agaga, e tatau ona aua ne’i toe ola o se tali atu i ponokalafi ae ia faalagolago i le mana gafatia o Iesu Keriso ma Lana Togiola e faamalosia ma faamanuia ai o ia.

A o toe tepa atu o ia i tua, fai mai Emi e faapea, e lei i ai lava se taimi na maua ai i ana sailiga po o suesuega e uiga i lana tane, se lagona o le toafilemu. Fai mai o ia, o le olaga “sa o se puapuaga faifaipea.” “Ma na pau le toafilemu na ou maua, o le taimi na ou iloaina ai, sa i ai se fuafuaga a le Tama Faalelagi” mo lana tane ma mo ia. Ina ua ia faaaogaina lona lava faitalia e liliu atu ai i le Atua ma sailia Lana fesoasoani, “na oo mai le fesoasoani” ma o le va i fagaloa o ona tiga ma le fesoasoani a le Faaola, na pei e le vatele pe na mamafatu tele foi le tiga.

Amioga Taua 4: Saili mo le Fesoasoani

O le mauaina o se auala e tau atu i le faamalologa e ala i punaoa e pei o tusi fuaitau, o se fomai tomai faapitoa o le mafaufau, o se faufautua, po o se polokalama faamalolo ua faamaoniaina.

Ata
Woman receiving angelic help

Faamatalaga mai le O Le A Na Maua Le Mea Ua Leiloa, saunia e Brian Kershisnik

I le mavae ai o le 25 tausaga o le faaipoipoga, na iloa ai e Sina le faaaoga e lana tane o ponokalafi ma lona le faamaoni. O le lagonaina o le mafatia, na valaau atu ai Sina i lana epikopo. E le’i leva ae ona iloa, o ia o se tagata faalogo loto malamalama o le na tuu ia te ia e tagi i taimi na manaomia ai—o se faamanuiaga na ia ta’ua e le o maua e taitoalua uma e tupu ai foi lea tulaga.

E manatua e Sina, i se tasi o a laua uluai feiloaiga, na “fautua atu ai lona epikopo ia saili ni fautuaga i se taimi vave, e le mo la’u faaipoipoga pe mo la’u tane, ae ina ia ou maua se fesoasoani mautu a o ou feagai ma luitau i le lumanai. Sa manao o ia ia ou lagona le alofaina, ma sa ia silafia sa le’i i ai ia te ia tomai faapitoa e ono manaomia. Sa ia vaaia lo’u olopala ma le atuatuvale, ma fautuaina ia ou talanoa atu i lo’u fomai e uiga i soo se fesoasoani faafomai ou te ono manaomia.”

I le aluga o nai tausaga na sosoo ai, sa faapea ona auai soo atu ai Sina i vaega lagolagosua ma faufautua ma sailia le lagolago a aiga—o nisi taimi e valaau atu ai ia i latou e talosaga i ai e tatalo mo ia i ona aso sili ona faigata. Ua ia iloa ai, na ia fai mai ai, “o le a le tuua lava a’u e le Tama Faalelagi i le pouliuli.”

Amioga Taua 5: Ia Mo’i ma Faamaoni

O le talanoa soo ma e pele e uiga i se malaga patino i le faamalologa ma le toe manuia, ma le faia o lena mea i se auala e tuusa’o ma mo’i.

Sa tonu ia Melisa e toe taumafai tasi lava e laveai lana faaipoipoga, lea na foliga mai sa taumamao ma leai se fesootaiga. O le taimi lena na ta’u sa’o atu ai e lana tane o Tamaroni e uiga i lona faaaogaina o ponokalafi. I lana faatauanau, sa malie ai o ia e ta’u i le epikopo, ma iu ai ina la talanoa atu i o laua matua. Ae peitai, e pei ona ia faamatala mai, na “alu le lua tausaga faatoa iloa ai, e tele atu mea e manaomia ia salamo ai nai lo na o le ta’u atu i ni nai tagata ma le faia o se tatalo.” Na tatau ona ia aoaoina sa le lava le le autilo i ponokalafi. Ina ia i ai moni i se tulaga o le toe manuia, e tatau ona ia liliu atu i le Atua ma saili ni auala lelei e taulima ai le mamafatu, fefe, ma, ma le fā’atu lea e oso ai le manao e autilo i ponokalafi.

Ina ua mavae se toe foi e autilo i ponokalafi, na malie ai loa Tamaroni e auai i se polokalama o le toe manuia mai vaisu, ma sa faifaimalie lava, ma oo atu ai ina malamalama e le tuua i tatou e le Faaola i le taimi tatou te faia ai se measese.

E ala i le auai atu foi i se polokalama o laasaga e 12, na faapea ona lagona ai e Melisa, ua iu ina maua e lona aiga ia meafaigaluega e agai ai i luma. Na te manatua le faigata tele i le amataga o fonotaga o laasaga e 12, ae na uunaia o ia e se tagata na faafoea o le na fautuaina Melisa e “taumafai ia e auai mai mo le 90 aso. Afai e te le fiafia ia i matou, o le a matou toe faafoi atua lou faanoanoa.” Na iu ina iloa e Melisa, e pei lava ona ia lagona le faamoemoe mai tala a isi, atonu e mafai ona ia fesoasoani i isi ia lagona le faamoemoe e ala i le faasoa atu o ona aafiaga.

Sa masani ona talitonu Melisa, afai e tumau pea ona faaipoipoina o ia, o le a na ona ia faafoliga lava o loo fiafia. Na suia lana vaaiga ina ua ia iloaina na silafia e le Faaola ia gafatia o loo ia te ia, o loo ia Tamaroni, ma i ai i fanau uma a le Tama Faalelagi. Ua Ia tuuina Lona tagata atoa—o le Malamalama ma le Ola o le Lalolagi—i le laveaiina o i tatou ma le tuuina mai ia i tatou o se isi avanoa. Ona o le Faaola, na fai mai ai Melisa, ua mafai ai nei ona ataata o ia i se ala mo’i, ma fiafia o loo ola pea.

Amioga Taua 6: Faatulaga Ni Tuaoi

O le fatufatuina o ni tuaoi talafeagai faatasi ma le tagata e faaaogaina ponokalafi ma faatulaga se faiga e mafai ai ona faataunuu le faamoemoe ma faamaloloina.

E le’i leva ona amata le la malaga i le faatoilaloina o ponokalafi, ae iloa e Ioane ma Tiame le taua tele o le faatulagaina o tuaoi, ma o loo i ai pea e oo mai i le aso—e tusa lava pe ua leva ona saoloto mai i ponokalafi—ona o le filemu o le mafaufau lea e maua mai i le faia o tuaoi. Fai mai Tiame, a oo i taimi na sili ai ona lamatiaina, o le faatulagaina o tuaoi “na puipuia lo’u loto.”

Sa malilie i laua ma Ioane, na i ai taimi ma auala talafeagai e talanoa ai i faafitauli e faatatau i se toe foi e faaaoga ponokalafi. Sa la malilie ia le i ai ni “taua i feau feaveai [tesi]” ae ia talanoa faafesagai. Sa la malilie foi, afai e iu se talanoaga i se finauga, e mafai ona la malolo ma toe talanoa i se taimi mulimuli ane.

O le tele o tuaoi a Ioane ma Tiame e faatatau lea i le ala la te fesootai ai, ae o nisi o tuaoi e faapea, na faia o ni tuutuuga o le afai/ona, lea ua la malilie ai e i ai nisi o faatinoga o le a oo atu ai i nisi o taunuuga. O lena mea, fai mai Tiame, e mafai ai e i laua uma ona lagona, e le leaga tele le olaga.

Amioga Taua 7: Faataitai le Tausi o le Tagata o Ia Lava

O le auai i faiga masani e faamalolo ma tausia ai le mafaufau, tino ma le agaga.

Ata
Woman mending a tear

Faamalologa mai le Fonofonoina, saunia e Brian Kershisnik

E manatua e Sina, e le’i leva ona la feiloai ma lana epikopo i le taimi muamua, ae ona fautuaina o ia e fai ni nai mea ia na foliga mai o tali masani lava. Na te manatua, “Sa ia uunaia malie a’u, ia ou alu atu i le malumalu, faitau a’u tusitusiga paia, ma faaauau ona tatalo.”

I tausaga luitauina na sosoo mai ai, na iloa ai e Sina, o “tali masani” o ana auala ia e tausia ai o ia lava. O tusitusiga paia na faapea ona avea ma ona maluapapa. “Ou te faitauina se fuaiupu, tusi i lalo, ma taumafai e mafaufau loloto i lona faauigaga i lo’u tulaga, ona tusi lea i lalo o na mafaufauga,” sa ia faamatala mai ai. “Na ou iloaina, ua sili atu nai lo o se isi lava taimi, le tatau ona ou faalogo i le afioga a le Alii ma faamauaaina i lou mafaufau. Sa itiiti lava so’u malamalama i isi mea uma o le lalolagi, ae mo le taimi na ou suesue ai i tusitusiga paia, sa i ai se mea na ou malamalama i ai—e tasi lava le fuaiupu i le taimi.”

Sa faapena foi, ona i ai se faauigaga fou o le tatalo ma le auai i le malumalu. “A uma ona sasaa atu lo’u loto,” sa manatua ai e Sina, “Ou te faapea atu, ‘Ia le Tama Faalelagi, o Lou taimi lenei.’” Ona ia faatalitali filemu lea ma faalogologo. “E oo lava foi i taimi e sili ona leai ai se faamoemoe,” fai mai a ia, na ia iloaina ai “sa tuputupu a’e pea lona agaga.”

Ola i le Faamoemoe

E le tutusa le faigamalaga o le faamalologa a le isi tagata ma le isi, ma o ia malaga taitasi o se faagasologa—ae e le o se taunuuga. Ae o le mea e taatale i le tele o tala, o le iloaina lea, o le a lava le tele o le faaaoga o ponokalafi, e le o se mea lelei lea pe o se mea masani foi. O se taunuuga, pe faafia lava ona auai se tagata i le faaaogaina o ponokalafi, po o le a foi le tele o lona aafia ai, o le a oo lava lona toalua i lagona o le lotonutimomoia, mafatiaga o le pelogia, teena, faalumaina, ma le fesiligia o le taua o le tagata lava ia. O le faaaoga o ponokalafi e faaleaga ai le sootaga, faatuatuaina, ma fesootaiga lea e matuai manaomia i se mafutaga lelei—lea e taua ai i se toalua ona sailia le faamoemoe ma le faamalologa.

O le isi foi mea taatele, o le mafanafana o le iloa e faapea, i lenei aafiaga oona, e mafai e taitoalua ona iloa le suamalie lea e le ala mai i le mauaina mulimuli i le itu mamao o o latou tofotofoga, ae e ala i le liliu atu ma le faamoemoe ia Iesu Keriso i le totonugalemu o tofotofoga.

O le aso, o Sina ua tatala lana faaipoipoga ma taulai atu i lona faamalologa faapea ma le faamalologa o lana fanau, ma e masani ona aapa atu o ia e fesoasoani i tamaitai e i ai i tulaga faapea ina ia maua le faamoemoe. O loo tumau lava ona faaipoipoina ia Melisa ma Tamaroni ma galulue ia ola i le toe manuia. E faapena foi ia Tiame ma Ioane, o e o loo fesoasoani malosi i isi ulugalii ia maua le faamalologa lea na la mauaina e ala i le Faaola ma Lana Togiola.

O Eva ua tatala lana faaipoipoga ma e masani ona auai atu i fonotaga o laasaga e 12, lea na te maua ai le saogalemu ma le faamaoniga a o galue ai i lona toe manuia. Ua faapea ona malamalama o ia, e ui sa i ai se taimi na ia faia ai le vaisu a lana tane ma taulaiga o lona olaga, na oo mai le faamalologa a o ia tuuina le Faaola i le ogatotonu o lona olaga ma ana taumafaiga.

O loo faaipoipoina pea ia Emi ma lana tane—e ui lava o loo faaauau pea ona fai ma gauai atu e faaaoga ponokalafi. Ae peitai, ua molimau mai Emi, e oo mai le toafilemu pe a matamata o ia i le konafesi aoao ma mafaufau, “E mafai faapefea ona ou faamaloloina lo’u tiga?” ae le o le, “Ou te faamoemoe lava e faalogo lo’u toalua i le mea lenei.” Ua na iloa o le mana faamalolo o Iesu Keriso ma lona faatuatua i le natura e le gata mai o le Togiola ua tuuina mai ai le faamoemoe—e le gata mo lana tane ae mo ia foi.

E mafai ona tautala se tuafafine e toatasi na aafia i ponokalafi mo tagata uma pe a faapea mai o ia, “E le finagalo le Faaola ia tatou taumafai malosi; e finagalo o Ia ina ia tatou vave liliu atu ia te Ia.” O nei amioga taua e fitu ua fesoasoani i tamaitai ma alii i a latou taumafaiga e fai lena mea.