2017
Nimaua Reirei ibukiia Kairake ni Ikawai mairouia Kairake n Abotoro
October 2017


Nimaua Reirei ibukiia Kairake ni Ikawai mairouia Kairake n Abotoro

Tera ae ti kona n reiakinna n te bong aei man are a rinanona moan Abotoro ni Kaokan bwaai?

A mena imarenan te ririki ae 23 ao 35, ngke a buoka ni bita te aonaaba. Moan Abotoro ni kaokan te Ekaretia bon kairake. Tabeman a namakinna ae aki tau. Tabeman a karaoa te kaairua. Ma ni kabane a karaoa te bitaki. Aikai nimaua reirei ae ti kona n reiakinna man are a rinanona.

1. E Aki Nanonaki bwa Ko na Namakina ae Tamaroa Tau n Riki n Tau

Tamnei
Heber C. Kimball

Kamataata n te tamnei iroun Elizabeth Thayer

Heber C. Kimball e namakina te aki tau ngke e karekea weteana nakon te Kooram n Abotoro n Tengaun ma Uoman inanon Beberuare 1835. E kaina te Ekaretia inanon te maan ae e kee iaan tenua te ririki ao ai tiba 33 ana ririki i maeu.

“Bon tiaki te bwai ae I kantaningaia,” Heber e ururing.1 Ma e kukurei ni butimwaea te wewete, ao inanon kakabwaia ni katabuana e tuangaki “bwa mirion mwaitiia” aake a na bon “rairaki man ana kakairii.”2

N aron ana beku te Abotoro e ibuobuoki ni uoua te mition aika nakoraoi nako Engiran. E rairiia aomata aika a rang ni mwaiti ake kanoaia ni maiu a nakon te mirion n te bong aei. Ibukin Heber, e kariaia weteakina riki ngke e namakinna ae akea arona n anganna te kakabwaiaaki ao tabeman riki aika mwaiti.

2. Ti Kaitiakaki Man Babaire, Tiaki n Aroarora

Tamnei
Thomas B. Marsh

Thomas B. Marsh e birinako man mweengana i New Hampshire n ana ririki ae 14. E riki bwa te reibwa n te tabo ni man i Vermont; e riki bwa te ueita i Albany, New York; n te outeero n te kaawa ae bubura i New York; ngkanne e riki bwa te tia mwakuri i Long island. Aroarona e aki tiku raoi ni karokoa e kaaitibo ao e mare ma Elizabeth Godkin.

Ngaia ao Elizabeth imwin maania a kairaki iroun te Tamnei n nako mainikun New York. Ikanne, a ongo taekan Ana Boki Moomon. Thomas e noori moan katooton 16 iteraniba ngke a otinako man te bwereeti, ao te burinta e karekea ana tai ni wareki iteraniba ibukin kakoauaana. Kakoauaan te boki bwa ana boki te Atua, Thomas e rineia ni kaaina te Ekaretia. E bwabetitoaki n Tebetembwa 3, 1830.3

Thomas e kabwarabwara te euangkerio n aono aika bati. E teimatoa ni kaangaanga ngke aomata ake a Itiaki a imanonoaki ni kitana Jackson County, Missouri, n Nobembwa 1833. Ngaia bon te moan membwa n te kauntira ae rietaata i Missouri ngke e moan barongaki n Tuurai 1834. Imwin weteana n riki bwa te Abotoro n ana ririki ae 34, e riki bwa te Beretitenti n te Kooram n Tengaun ma Uoman. E ngae ngke e tia ni kakorakora ni kamanoa Iotebwa Timiti irouia taan kaaitara n taai ake rimoa, Thomas inanon maanna e a manga kerikaaki n tokin te tai. Inanon 1838 e rineia ni kitana te Ekaretia.4

Mairoun Thomas Marsh ti reiakinna bwa arora n aki tekateka raoi e aki kararoaira man kakabwaia n te euangkerio—ke man kakabwaiaakin maiuiia tabeman.

3. Taratara Raoi: Akea Temanna ae E na Tamaroa Bwakana

Tamnei
Lyman Johnson

Lyman Johnson bon te kabanea ni uarereke mairouiia ake a weteaki—23 ana ririki ao aua te namakaina n te tai anne. E a kaman tia ni katabuaki bwa te ibonga ae rietaata ai tibwa tabeua te bong imwin koron 20 ana ririki n 1831 ao e a kaman beku n tabeua mition ibukin te Ekaretia. Ngke iaon ana mition teuana, e kabwarabwara reirein te aro e uringaki n aron ae “teuana ibuakon korakoran kakoaua n taekina ana mition Iotebwa Timiti, ao korakoran te mwakuri n te kabane ni bong.”5

Te kananokawaki, ana beku Lyman n Abotoro e aki rang maan. Inanon kaangaangan kareke mwane man kaubwain te aba i Kirtland, Ohio, n 1837 e bitaki ni kaaitaraa Iotebwa Timiti. Lyman e kabaneaki inanon 1838.

E aki taraa tamaroana ana konabwai ni kabwarabwara, tera ana mwakuri ae taua n te Ekaretia, Lyman e tiku ni bwaka. Brigham Young e taku bwa Lyman imwiina e taekinna bwa e tangiria n teimatoa ni kakoaua te euangkerio: “I a tia ni kaonaki n tekimwareirei ao te kukurei. … I kukurei n te ngaina ao te bong. … Ma ngkai ai bon te rotongitong, te maraki, te nanokawaki, ao te mweengabuaka e a rang korakora.”6

4. Te Ongotaeka e Aki Berita ni Katokan te buakaka, ma E Uaana

Tamnei
Parley P. Pratt

Imwiin katabuan Parley P. Pratt bwa te Abotoro, Oliver Cowdery, temanna ibuakoia ake a katauaki ni buoka rineaia Abotoro, e angan mwiokoan Parley ae onoti, e taku bwa e na “karekei kaangaanga ni kaitaraa ni kakoroa bukin te mwakuri aei, are Abotoro ngkoa n taai akekei a karekea.” E taku bwa Parley e na kaitaraa “matoan karabuti ake kenaki inano ao n rotongitong,” ma aroaro a riai n aki kabwara nanona, ibukina kataakina e na konaa “ni karekea te mimitong” te Uea e kaikoi n te auti ni kaikobwai ibukina.7

Maiun Parley e tou mwiin te baeten anne. Inanon taai tabetai e na kaitara korakoran te maiu nikainnano. E ngareakinaki n ae aki raoiroi ngke e kabwarabwara te euangkerio. E kabureaki n 1838 ao 1839 ni bukinana imwiin te kaangaanga are a kaaitara kain te Ekaretia i Missouri. E tia Parley naba ni karekea te kakabwaia are e beritan Oliver nakoina. E aki maan imwin otinakona man te karabuti, e koreia, “Ti marurung, ao n tokanikai n ae korakora iroun te Uea, imwin nako ara kaangaanga ni kabane.”8

5. E Aki Taraaki te ririki n aron Mwaitin te Onimaki

Tamnei
Orson Pratt

Orson Pratt, tarin Parley, bon te kauoman ni uarereke n Abotoro. E katabuaki ngke 23, e bon ikawai tabeua te wiiki nakon Lyman Johnson. Te beku are Orson e kaman tia n anga nakon te Ekaretia e karekea tamaroan te katooto n aroia kairake ni ikawai ni konaa ni kakairi ni karaoi bwaai aika raoiroi.

E bwabetitoaki Orson n Tebetembwa 19, 1830—n ana koro n ririki ae 19. Teutana imwiin, Iotebwa Timiti e karekea te kaotioti ibukina are e taku bwa Orson bon natin te Atua, bwa e kakabwaiaaki ibukina e kakoaua, ao mwiokoana bon taetaekinakin te euangkerio (taraa D&C 34:3–6). N taekana, Orson e beku ni mition aika a mwaiti n ikotaki ana tai ma Lyman Johnson n 1832 ike a bwabetitoiia e kaan 100 mwaitiia aomata ao e katabuiia tabeman unimwaane.

Ngke Orson e weteaki bwa te Abotoro, akea ngaia i Kirtland. N Eberi 23, 1835, ni kawan Columbus ae bubura, e reiakinna bwa e rang kainnanoaki n te boowi i Kirtland n Eberi 26.

E aki ataa bukin te boowi, e waekoa ni karaoa mwanangana ni karoko ikekei. N aki ataia are e a tia ni weteaki bwa te Abotoro, e nakonako n rinnako ngke te bootaki n taromauri a “tataro, ao ni bubuti rokona.”9 Namakinan te boutoka mairouiia ake a Itiaki, Orson e kariaia weteana.

N aron te Abotoro, e katauraoa te bamburete are kanoana te moan boreeti n taekan ngkoa ana Moa ni Mii ni Burabeti Iotebwa Timiiti. N aron te bwaeoniia n 1847, e kawakin rekootin te mwananga nako mainiku. E korei naba mwaitin bamburete ibukiia mitinare ao e rang matoa ni kamanoan Ana Boki Moomon.

Te Bong aei E a Kaokoro … Ke E koaua?

Ni mwaitin kawai, kairake ni ikawai a kaokoro n te bong aei nakon are a mena inanon 1835. Ao e riai reirei aikai ni kona ni buokiia kairake ni ikawai n te bong aei inanon aia mwakuri korakora ni maiu ni waakirake nakon aia konabwai. Aio kabwaranakoana:

  • Ngkana ko na namakina te aki tau, bon waakirake naba.

  • Ni kabane aomata iai kakawenakoaia. Ko konaa n tokanikai iaona.

  • Ko na bon kukurei ngkana ko tiku ni matoatoa inanon te Ekaretia.

  • Teimatoa n anga am tai. Ongotaeka ao kakaonimaki. Kakabwaia a na roko.

  • Iai iroum bwaai aika kakawaki ae ko na anga. Te Uea e onimakiniko.

Bwaai aika a na taraaki

  1. “Extracts from H. C. Kimball’s Journal,” Times and Seasons, Eberi 15, 1845, 868.

  2. “Minutes, Discourse, and Blessings, 14–15 Beberuare 1835,” in The Joseph Smith Papers, Documents, Uaorim 4: Eberi 1834–Tebetembwa 1835, ed. Matthew C. Godfrey ao tabeman (2016), 229.

  3. Taraa “Rongorongon Thomas. Baldwin Marsh,” The Deseret News, Maati 24, 1858, 18.

  4. Taraa “Rongorongon Thomas. Baldwin Marsh,” The Deseret News, Maati 24, 1858, 18; Kay Darowski, “Te Onimaki ao Bwakan Thomas Marsh,” inanon Taeka inanon te Kaotioti: Te Karaki itinanikun Mwakoron te Doctrine ao Covenant, Matthew McBride ao James Goldberg, eds. (2016), 57–59.

  5. Edward W. Tullidge, Tullidge’s Histories (1889), vol. 2 (supplement), 175.

  6. Brigham Young, Discourse, Tuun 17, 1877, inanon Journal of Discourses,19:41

  7. Oliver Cowdery, n “Minutes and Blessings, 21 Beberuare, 1835,” n Ana Beeba Iotebwa Timiti, Taokumente, Uaorim 4: Eberi 1834-Tebetembwa, 1835, 240-41.

  8. “Letter from Parley P. Pratt, 22 Nobembwa 1839,” josephsmithpapers.org/paper-summary/letter-from-parley-p-pratt-22-november-1839/1.

  9. “Extracts from H. C. Kimball’s Journal,” Times and Seasons, Eberi 15, 1845, 869.