Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
27 Siulai–2 ʻAokosi. ʻAlamā 39–42: Ko e “Palani Lahi ʻo e Fiefiá”


“27 Siulai–2 ʻAokosi. ʻAlamā 39–42: Ko e ʻPalani Lahi ʻo e Fiefiá,’” Haʻu ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Tohi ʻa Molomoná 2020 (2020)

“27 Siulai–2 ʻAokosi. ʻAlamā 39–42,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2020

ʻĪmisi
Sīsū mo Mele

Fefine, Ko e Hā ʻOkú Ke Tangi Aí? tā ʻe Mark R. Pugh

27 Siulai–2 ʻAokosi

ʻAlamā 39–42

Ko e “Palani Lahi ʻo e Fiefiá”

ʻI hoʻo ako e ʻAlamā 39–42, ʻe lava ke ʻoatu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ha ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e ngaahi meʻa ʻoku hoko ʻi hoʻo moʻuí.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

‘I he taimi kuo fakahoko ai ʻe ha taha ʻoku tau ʻofa ai ha fehalaaki mamafa, ʻe lava ke faingataʻa hano ʻilo e founga ke tali ʻakí. Ko ha konga ʻe taha ʻoku matuʻaki mahuʻinga ai e ʻAlamā 39–42 he ʻokú ne fakahaaʻi e founga naʻe tali ʻaki ʻe ʻAlamā—ko ha ākonga ʻa Kalaisi naʻe ʻi ai haʻane ngaahi angahala fakamamahi ke fakatomalaʻi—ha tūkunga pehē. Naʻe fakahoko ʻe he foha ʻo ʻAlamā ko Kolianitoní ha angahala fakasekisuale, pea naʻe falala ʻa ʻAlamā, ʻo hangē kuó ne faʻa faí, ki he mālohi ʻo e tokāteline moʻoní ke poupouʻi e fakatomalá (vakai, ʻAlamā 4:19; 31:5). ʻOku tau vakai ʻi he ngaahi vahé ni ki he loto-toʻa ʻa ʻAlamā ʻi hono fakahalaiaʻi e angahalá pea mo ʻene angaʻofa mo e manavaʻofa kia Kolianitoní. Pea faifai pē pea tau ongoʻi e loto-falala ʻa ʻAlamā ʻe “hāʻele mai [e Fakamoʻuí] ke toʻo ʻa e ngaahi angahalá [mo] fakahā ʻa e ongoongo fakafiefia ʻo e fakamoʻuí kiate kinautolu ʻoku fakatomalá ( ʻAlamā 39:15). ʻE lava ke ʻomi kiate kitautolu ʻe hono moʻoni ʻo e toe foki ʻa Kolianitoni ki he ngāue fakafaifekaú, (vakai, ʻAlamā 49:30) ha ʻamanaki lelei ki he fakamolemolé mo e huhuʻí ʻi hono “fakahohaʻasi” ( ʻAlamā 42:29) kitautolu ʻe heʻetau ngaahi angahalá pe ngaahi angahala ʻa ha taha ʻoku tau ʻofa ai.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ako fakatāutahá

Ngaahi Fakakaukau ki hono Ako Fakatāutaha ʻo e Folofolá

ʻAlamā 39

Ko e angahala fakasekisualé ko e meʻa fakalielia ia ‘i he ʻao ʻo e ʻEikí.

Ke fakatō ki hono fohá ʻa hono mamafa ʻo e angahala fakasekisualé, naʻe akoʻi ʻe ʻAlamā “ko e meʻa fakalielia ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení ʻi he ʻao ʻo e ʻEikí” ( ʻAlamā 39:5). Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai kiate koe ʻa e angamaʻá? Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ki he ʻEikí? Mahalo ʻe tokoni ʻa e fakamatala ko ʻení meia ʻEletā Sefilī R. Hōlani:

“ʻOku mahino ʻa e kau ʻi he ngaahi meʻa ʻokú Ne hohaʻa lahi taha ki aí ʻa e founga ʻoku haʻu ai ha taha ki he māmaní pea mo e founga ʻoku mavahe ai ha taha mei aí. Kuó Ne ʻosi fokotuʻu ha ngaahi fakangatangata pau ki he ngaahi meʻá ni.

“… ʻOku toki fai pē ʻa e feohi fakaesino ʻa e tangatá mo e fefiné ʻe ha ongo meʻa mali koeʻuhí he ko e fakaʻilonga taupotu taha ia ʻo e fakataha kakató, ko ha fakataha kakato ne fakanofo mo tuʻutuʻuni ʻe he ʻOtuá. … Naʻe fakataumuʻa ʻa e malí ki hono fakatahaʻi kakato ʻo ha tangata mo ha fefine. … Ko ha taha kakato moʻoni ʻeni ʻoku tau fakaʻaongaʻi ki ai e foʻi lea ko e sila ke fakamatalaʻi hono talaʻofa taʻengatá” (“Personal Purity,” Ensign, Nov. 1998, 76).

Fakakaukau ki he faleʻi ne ʻoange ʻe ʻAlamā kia Kolianitoni ʻi he ʻAlamā 39:8–15. ‘Oku tokoni fēfē nai ia ke mahino lahi ange kiate koe e mahuʻinga ʻo e fono ‘o e angamaʻá mo e founga ke ikunaʻi ʻaki e ʻahiʻahí? ʻOku fakatātaaʻi foki ʻe he ngaahi akonaki ʻa ʻAlamaá e vēkeveke ʻa e ʻEikí ke fakamolemoleʻi kitautolu ʻi heʻetau fakatomalá pea ʻoku ʻi ai e ʻamanaki lelei maʻatautolu kotoa. ʻI hoʻo lau e ʻAlamā 39–42 he uike ní, fekumi ki ha fakamoʻoni ki he ʻaloʻofa ʻa e ʻOtuá. Kuo faitāpuekina fēfē koe ʻe he ʻaloʻofa ʻa e ʻOtuá?

(Vakai foki, “Ko e Haohaoa Fakasekisualé,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú, 35–37.)

ʻAlamā 40–41

Te u toetuʻu pea tuʻu ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá ke fakamaauʻi.

Naʻe fakatokangaʻi ʻe ʻAlamā ne ʻi ai ha ngaahi fehuʻi ʻa Kolianitoni fekauʻaki mo e Toetuʻú, naʻá ne akoʻi ia fekauʻaki mo e meʻa ʻoku hoko hili ʻetau maté. Ko e hā ha ngaahi moʻoni ne akoʻi ʻe ʻAlamā ʻi he vahe 40–41 ne mei tokoni kia Kolianitoni—pea mo ha taha pē kuo faiangahala—ke mahino ki ai? Mahalo te ke fie fokotuʻutuʻu e meʻa ʻokú ke akó ʻaki hono ʻiloʻi e ngaahi tefito ʻoku lea ki ai ʻa ʻAlamaá (hangē ko e maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié, toetuʻú, mo e fakafoki mai ʻo e ongoongoleleí) pea hiki leva e meʻa ʻoku akoʻi ʻe ʻAlamā fekauʻaki mo kinautolu takitahá. ‘E tokoniʻi fēfē koe ʻi hono manatuʻi e ngaahi moʻoni ko ʻení ʻi he taimi ʻokú ke ongoʻi ai ʻoku ʻahiʻahiʻi koé pe ʻi hoʻo fekumi ki ha fakamolemolé?

ʻAlamā 40

‘E lava ke u fekumi ʻi he tui ki he tali ki heʻeku ngaahi fehuʻi ʻi he ongoongoleleí.

ʻI he taimi ʻe niʻihi te tau ala fakakaukau ʻoku ʻilo ʻe he kau palōfitá e tali ki he fehuʻi kotoa pē ʻi he ongoongoleleí. Ka ke fakatokangaʻi ʻi hono kotoa ʻo e vahe 40, naʻe lahi ha ngaahi fehuʻi ʻa ʻAlamā ne ʻikai tali fekauʻaki mo e moʻui hili ʻa e maté. Ko e hā naʻá ne fai ke maʻu e ngaahi talí? Ko e hā naʻá ne fai ʻi he ʻikai ke ne maʻu e ngaahi talí? Fakakaukau pe ʻe tokoniʻi fēfē koe ʻe he tā sīpinga ʻa ʻAlamaá ʻi he ngaahi fehuʻi ʻo e ongoongoleleí ʻokú ke maʻú.

ʻĪmisi
ko ha fefine ʻoku lotu

Ko e lotú ko ha founga ia ʻe taha te tau lava ai ʻo maʻu e tali ki he ngaahi fehuʻi ʻi he ongoongoleleí.

ʻAlamā 42

ʻOku malava ʻa e palani ʻo e huhuʻí ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

Naʻe tui ʻa Kolianitoni ne taʻetotonu ʻa e tautea ki he ngaahi angahalá (vakai, ʻAlamā 42:1). Ka naʻe akoʻi ʻe ʻAlamā ʻoku ʻi ai ha founga ke hao ai mei he “tuʻunga ʻo e mamahi” ʻoku tuku kitautolu ai ʻe he angahalá: ko e fakatomala mo e tui ki he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, ʻa ia ʻoku fakatou ʻaloʻofa mo totonú (vakai, ʻAlamā 42:15). ʻI hoʻo lau e ʻAlamā 42, fekumi ki he founga ʻoku hanga ʻe he Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí ʻo ʻai ke ke malava ʻo maʻu e ʻaloʻofá kae ʻikai “toʻo … e fakamaau totonú.” (veesi 25). Ko e hā ha ngaahi moʻoni ʻokú ke maʻu ʻi he vahe ko ʻení ʻoku tokoni atu ke ke ongoʻi ʻEne ʻaloʻofá?

ʻĪmisi
fakaʻilonga ako fakafāmilí

Ngaahi Fakakaukau ki he Ako Fakafāmili e Folofolá mo e Efiafi Fakafāmili ʻi ʻApí

ʻI hoʻo lau e folofolá mo ho fāmilí, ʻe lava ke tokoni atu ʻa e Laumālié ke mou ʻiloʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ke fakamamafaʻi mo aleaʻí kae lava ke feau e ngaahi fie maʻu homou fāmilí. Ko ha ngaahi fakakaukau ʻeni ʻe niʻihi.

ʻAlamā 39:1–9

‘E lelei nai ki ho fāmilí ha fealeaʻaki fekauʻaki mo e fono ‘o e angamaʻá? Kapau ʻoku pehē, fakakaukau ke fakaʻaongaʻi e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení fakatatau ki he fie maʻu ho fāmilí: ʻAlamā 39:1–9; “Ko e Haohaoa Fakasekisualé,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú, 35–37; “Chastity,” Gospel Topics, topics.ChurchofJesusChrist.org; overcomingpornography.org; mo e ongo vitiō “What Should I Do When I See Pornography?” mo e “I Choose to Be Pure” (ChurchofJesusChrist.org). Fakalaulauloto ki he founga ke ke tokoni ai ke mahino ki ho fāmilí e ngaahi tāpuaki ʻo e angamaʻá pea mo e feohi fafale ʻi he nofomalí (hangē ko ʻení, vakai ki he vitiō “How to Talk to Your Kids about Intimacy” ʻi he ChurchofJesusChrist.org).

ʻAlamā 39:9–15

Ko e hā ʻoku tau ako mei he ngaahi vēsí ni fekauʻaki mo e founga ke fakaʻehiʻehi ai mei he angahalá?

ʻAlamā 42:4

Te ke lava ʻo fai ha kiʻi vaʻinga ʻa ia ko e ngaahi laʻipepa mo e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí pe tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí kuo tohi ʻi ai pea fakamoveteveteʻi takai ʻi he lokí. Te ke lava ʻo sio ki he lahi e ngaahi laʻipepa ʻe lava ʻe he kau mēmipa ʻo e fāmilí ʻo tānaki ʻi ha taimi pau, pea aleaʻi leva e founga ʻoku hanga ai ʻe he ngaahi meʻa ʻoku hiki he ʻū laʻipepá ʻo tokoniʻi kitautolu ke tau hoko ʻo hangē ko e ʻOtuá. ‘Oku faitatau fēfē ʻa hono “tuku [mai] ha taimi” kiate kitautolu ʻi he māmaní mo e taimi naʻe tuku atu ke fakahoko e kiʻi vaʻinga ko ʻení? Te tau fakaʻaongaʻi fēfē hotau “taimi ʻahiʻahiʻanga” he māmaní ke hoko ʻo hangē ko e Fakamoʻuí?

ʻAlamā 42:12–15, 22–24

Mahalo ‘e lava ke ke fakamahinoʻi e fekauʻaki ʻa e fakamaau totonú mo e ʻaloʻofá ʻaki hono tā ha fakatātā ʻo ha meʻafua ke aleaʻi e ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení: Ko e hā ʻoku hoko ki he meʻafuá ʻi heʻetau faiangahalá? Ko e hā ʻoku fie maʻu ʻe he fakamaau totonú kae lava ke potupotutatau ʻa e meʻafuá? ‘Oku feau fēfē ʻe he Fakamoʻuí e ngaahi fie maʻu ʻa e fakamaau totonú pea malava mo e ʻaloʻofá?

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono akoʻi ʻo e fānaú, vakai ki he fokotuʻutuʻu ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí.

Fakatupulaki ʻEtau Akoʻí

Tokanga taha ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni te ne faitāpuekina ho fāmilí. ʻI hoʻo ako ʻi he faʻa lotu e folofola ʻa e ʻOtuá, fehuʻi pē kiate koe, “Ko e hā ʻoku ou ʻiloʻi heni ʻe mahuʻingamālie ki hoku fāmilí?” Fekumi ki he fakahinohino ‘a e Laumālié ʻi hoʻo fakalaulauloto ki he founga ke tokoniʻi ai ho fāmilí ke nau ʻiloʻi e ngaahi moʻoni ko ʻení.

ʻĪmisi
ʻAlamā mo Kolianitoni

Ko Hoku Fohá ʻEni, tā ʻe Elspeth Caitlin Young