Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
22–28 ʻEpeleli. Mātiu 18; Luke 10: ‘Ko e hā Te u Fai ke Maʻu ai ʻa e Moʻui Taʻengatá?’


“22–28 ʻEpeleli. Mātiu 18; Luke 10: ‘Ko e hā Te u Fai ke Maʻu ai ʻa e Moʻui Taʻengatá?’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Fuakava Foʻou 2019 (2019)

“22–28 ʻEpeleli. Mātiu 18; Luke 10,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2019

ʻĪmisi
the good Samaritan

Ko e Samēlia Leleí, tā ʻe Dan Burr

22–28 ʻEpeleli.

Mātiu 18; Luke 10

“Ko e hā Te u Fai ke Maʻu ai ʻa e Moʻui Taʻengatá?”

ʻI hoʻo lau mo fakalaulauloto ʻi he faʻa lotu ʻa e Mātiu 18 mo e Luke 10, tokanga ki he ngaahi ueʻi leʻosiʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní. Te Ne tala atu ʻa e founga ʻoku felāveʻi ai ʻa e ngaahi akonaki mo e talanoa ko ʻení mo koé. Hiki e ngaahi ongo ʻokú ke maʻú.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻI hoʻo fehuʻi ha meʻa ki he ʻEikí, mahalo te ke maʻu ha tali naʻe ʻikai ke ke ʻamanaki ki ai. Ko hai hoku kaungāʻapí? Ko ha taha pē ʻokú ne fie maʻu hoʻo tokoní mo e ʻofá. Ko hai ʻoku lahi taha ʻi he puleʻanga ʻo e langí? Ko e fānaú. ʻOku feʻunga nai hono fakamolemoleʻi tuʻo fitu e taha faihiá? ʻIkai, ʻoku totonu ke ke fakamolemoleʻi tuʻo fitungofulu liunga fitu. (Vakai, Luke 10:29–37; Mātiu 18:4, 21–22.) Kapau ʻokú ke fekumi ki he finangalo ʻa e ʻOtuá, ʻo ʻikai koeʻuhí ke “fakatonuhiaʻi [koe]” (Luke 10:29), ka koeʻuhí ʻokú ke fuʻu fie ako meiate Ia, ʻe akoʻi ʻe he ʻEikí kiate koe ʻa e founga ke ke moʻui ai ʻo fakatau ki he moʻui taʻengata mo Iá.

ʻĪmisi
personal study icon

Ngaahi Fakakaukau ki hono Ako Fakataautaha ʻo e Folofolá

Mātiu 18:21–35

Kuo pau ke u fakamolemoleʻi ʻa e niʻihi kehé kapau ʻoku ou fie maʻu e fakamolemole ʻa e ʻEikí.

ʻE ngali fuʻu angalelei ʻa e fokotuʻu ʻa Pita ʻo pehē te ne lava ʻo fakamolemoleʻi tuʻo fitu ha tahá, ka naʻe akoʻi ʻe Sīsū ha fono ʻoku maʻolunga angé. Ko ʻEne folofola ange ʻo pehē, “ʻOku ʻikai te u pehē kiate koe, Ke liunga fitu pē: kae liunga fitungofulu lau e fitú,” naʻe ʻikai ko ha akonaki ia ki he mataʻifiká ka ki he ʻulungaanga faka-Kalaisi ʻo e faʻa fakamolemolé. ʻI hoʻo lau ʻa e talanoa fakatātā ki he tamaioʻeiki taʻeʻofá, fakalaulauloto ki he ngaahi taimi naʻá ke ongoʻi ai e ʻaloʻofa mo e manavaʻofa ʻa e Otuá. ʻOku ʻi ai nai ha taha ʻoku fie maʻu ke ne ongoʻi e ʻaloʻofá mo e manavaʻofá meiate koe?

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā David  E. Sorensen ʻo e Kau Fitungofulú ʻo pehē: “ʻOku ou fakaʻamu ke fakamahino atu ʻoku ʻikai totonu ke fetoʻoaki ʻa e fakamolemoleʻi ʻo e angahalá mo e fakaoleoleʻi e koví. … Neongo kuo pau ke tau fakamolemoleʻi ha kaungāʻapi ʻokú ne fakaloto-mamahiʻi kitautolu, ka ʻoku totonu ke tau kei feinga ʻi he loto-lelei ke taʻofi haʻane toe hoko ʻa e mamahi ko iá” (“Forgiveness Will Change Bitterness to Love,” Ensign pe Liahona, Mē 2003, 12).

Vakai foki, “Forgiveness,” Gospel Topics, topics.lds.org.

Luke 10:1–20

Ko hai ʻa e kau Fitungofulú?

ʻI Haʻane muimui ki ha sīpinga naʻe fokotuʻu ʻi he kuonga ʻo e Fuakava Motuʻá (vakai, ʻEkesōtosi 24:1; Nōmipa 11:16), naʻe fakanofo ʻe Sīsū Kalaisi ha kau “toko fitungofulu kehe,” ke tānaki ki Heʻene Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, ke nau fakamoʻoni kiate Ia, malangaʻi ʻEne ongoongoleleí, pea tokoni ke fai ʻEne ngāué. ʻOku kei fakaʻaongaʻi pē ʻa e sīpinga ko ʻení ʻi he Siasi kuo toe fakafoki maí. ʻOku ui ʻa e kau Fitungofulú ke nau tokoni ki he Toko Hongofulu Mā Uá ʻi honau misiona ko e kau fakamoʻoni makehe ʻo Sīsū Kalaisi ki he funga kotoa ʻo e māmaní. ʻOku fokotuʻutuʻu ʻa e Kau Fitungofulú ki ha ngaahi kōlomu. Ko e kau mēmipa ʻo e ongo fuofua kōlomú, ʻoku vaheʻi kinautolu ko e Kau Fitungofulu Taki Māʻolungá, kae vaheʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e ngaahi kōlomu kehé ko e Kau Fitungofulu Fakaʻēlia. (Vakai foki, T&F 107:25–26, 33–34, 97.)

Luke 10:25–37

Kuo pau ke u ʻofa ki he ʻOtuá mo hoku kaungāʻapí ʻo hangē pē ko aú, kae lava ke u maʻu ʻa e moʻui taʻengatá.

ʻOku ʻaonga ke manatuʻi ko e talanoa fakatātā ki he Samēlia leleí, ko e founga ia ʻa Sīsū ki hono tali e fehuʻi: “Ko hai hoku kaungāʻapí?” ʻI hoʻo lau e talanoa fakatātā ko ʻení, manatuʻi ʻa e fehuʻi ko iá. Ko e hā e ngaahi tali ʻokú ke maʻú?

ʻI he aʻu mai ki he kuonga ʻo Sīsuú, ne fakaʻau ke laui senituli e fakautuutu e tāufehiʻá ʻi he vahaʻa ʻo e kau Siú mo e kau Samēliá. Ko e kau Samēliá ko e hako kinautolu ʻo e kakai Siu ne nau nofo ʻi Samēliá ʻa ia naʻa nau femaliʻaki mo e kau Senitailé. Ne ongoʻi ʻe he kau Siú naʻe fakaʻau ke faihala ʻa e kau Samēliá ʻi heʻenau feohi mo e kau Senitailé pea naʻa nau hē ai mei he moʻoní. Naʻe faʻa fononga takai ʻa e kau Siú ʻi ha lau maile ke nau fakaʻehiʻehi mei he kolosi ʻi loto Samēliá. (Vakai foki,Luke 9:52–54; 17:11–18; Sione 4:9; 8:48.)

ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe fili ai ʻe he Fakamoʻuí ha tangata Samēlia, ko ha taha naʻe fehiʻanekinaʻi ʻe he kau Siú, ke hoko ko ha sīpinga ʻo e manavaʻofá mo e ʻofa ki hono kaungāʻapí? Ko e hā ʻoku ueʻi koe ʻe he talanoa fakatātā ko ʻení ke ke fai, ke fakahaaʻi ha manavaʻofa lahi ange ki he niʻihi kehé?

Vakai foki, Mōsaia 2:17; “Talanoa Fakatātā ʻo e Samēlia Leleí” (vitiō, LDS.org); “ʻEiki, te u Muimui Atu,” Ngaahi Himí, fika 127.

Luke 10:38–42

ʻOku tau fili “ʻa e meʻa leleí” ʻi heʻetau fai e ngaahi fili ʻoku fakatau ki he moʻui taʻengatá.

Naʻe akoʻi ʻe Sisitā Bonnie D. Parkin, Palesiteni Lahi mālōlō ʻo e Fineʻofá, ʻo pehē: “Ko Mele mo Māʻatá ko koe ia mo au. … Naʻe fakatou ʻofa ʻa e ongo fafine ko ʻení ki he ʻEikí pea naʻá na fie fakahaaʻi ʻa e ʻofa ko iá. ʻI he tuʻunga ko ʻení, hangē kiate au naʻe fakahaaʻi ʻe Mele ʻene ʻofá ʻaki ʻene fanongo ki Heʻene folofolá, kae fakahaaʻi ʻe Māʻata ʻene ʻofá ʻaki ʻene tauhi kiate Iá. … Naʻe ʻikai fakasītuʻaʻi ʻe Sīsū ʻa e meʻa naʻe hohaʻa ki ai ʻa Māʻatá, ka naʻá Ne toe fakatonutonu ʻene fakakaukaú ʻaki ʻEne folofola ange ke ne fili ‘ʻa e meʻa leleí.’ ʻA ia ko e hā ia? … Ko e meʻa pē taha ʻoku ʻaonga ke filí, ko e moʻui taʻengatá [vakai, 2 Nīfai 2:28]. ʻOku tau fai ha fili he ʻaho kotoa pē” (“Choosing Charity: That Good Part,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2003, 104). Te ke fakamatalaʻi fēfē ʻi hoʻo lea pē ʻaʻau ʻa e akonaki ʻa e ʻEikí kia Māʻatá? Vakaiʻi hoʻo taimi-tepile ngāué—ʻoku ʻi ai nai ha meʻa “ʻaonga” ʻokú ne fuʻu fie maʻu lahi ange hoʻo tokangá?

ʻĪmisi
family study icon

Ngaahi Fakakaukau ki he Ako Fakafāmili e Folofolá mo e Efiafi Fakafāmili ʻi ʻApí

ʻI hoʻo lau mo ho fāmilí e folofolá, ʻe lava ke tokoniʻi koe ʻe he Laumālié ke ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ke fakamamafaʻi mo aleaʻí, kae lava ke feau e ngaahi fie maʻu ho fāmilí. Ko ha ngaahi fokotuʻu fakakaukau ʻeni:

Mātiu 18; Luke 10

Ko e hā ha ngaahi himi ʻe lava ke mou hivaʻi fakafāmili ʻa ia ʻoku felāveʻi mo e ngaahi moʻoni naʻe akoʻi ʻi he ngaahi vahe ko ʻení? Ko ha sīpinga ʻe ua ko e “ʻEiki, te U Muimui Atu” mo e “Kuó U Fai ha Lelei?” Ngaahi Himí, fika 127, 129, ka ʻoku lahi pē mo e ngaahi himi kehe. ʻOku tokoni fēfē ʻa e ngaahi lea ʻi he ongo himi ko ʻení ke mahino lelei ange ki ho fāmilí ʻa e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí?

Mātiu 18:1–11

Ko e hā ka fie maʻu ai ʻe Sīsū ke tau hangē ha kiʻi tamasiʻi siʻí? Ko e hā ha ngaahi ʻulungaanga ʻo e fānaú ʻe ala tokoni ke tau anga faka-Kalaisi ange ʻo kapau te tau fakaʻaongaʻi ia ʻi heʻetau moʻuí? (vakai, Mōsaia 3:19).

ʻĪmisi
Jesus with children on his lap

‘Oku finangalo ʻa Sīsū ke hoko ʻEne kau ākongá ʻo hangē ko e fānau īkí.

Luke 10:25–37

Ko e hā ha meʻa te ne ʻai ʻa e talanoa fakatātā ʻo e Samēlia leleí ke hoko ʻo moʻoni ki ho fāmilí? Te nau saiʻia nai ʻi he tui e teunga fakamuná pea fakatātaaʻi iá? Fakapapauʻi ʻokú ke tokoniʻi e kau mēmipa ho fāmilí ke nau ʻiloʻi ʻa e founga te nau lava ai ʻo hangē ko e Samēlia leleí. ʻOku ʻi ai nai ha taha ʻoku faingataʻaʻia ʻi he akó pe lotú ne taʻomia ʻiate kitautolu? Ko e hā te tau lava ʻo fai maʻá e tokotaha ko ʻení?

Luke 10:40–42

ʻOku faingataʻa nai ke fakakau ʻa e ngaahi meʻa fakalaumālié ki hoʻomou taimi-tēpile fakafāmilí? ʻE lava ke ueʻi ʻe he talanoa kia Mele mo Māʻatá ha fakataha alēlea fakafāmili pe efiafi fakafāmili ʻi ʻapi fekauʻaki mo e founga ki hono fai ʻení. Te mou lava ʻo faʻu fakafāmili ha lisi ʻo e ngaahi founga ke mou fili ai ʻa e “meʻa leleí” (vakai, Luke 10:42).

Ki ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono ako’i ‘o e fānaú, vakai ki he lesoni ʻo e uike ko ‘eni ʻi he Haʻu, ‘o Muimui ʻIate Au— Ki he Palaimeli.

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Tanumaki ha ʻātakai ʻo e ʻofá. ʻE lava ke tākiekina ʻa e laumālie ʻi homou ʻapí ʻe he founga ongoʻi mo e feohi ʻa e fāmilí. Tokoniʻi e kau mēmipa kotoa pē ʻo e fāmilí ke nau fai honau fatongia ʻi hono fokotuʻu ha ʻapi ʻoku maʻu ai ʻa e ʻofá, mo e fakaʻapaʻapá koeʻuhí kae ongoʻi ʻe he tokotaha kotoa pē ʻoku nau malu ʻi heʻenau vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá, ngaahi fehuʻí mo e ngaahi fakamoʻoní. (Vakai, Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 15.)

ʻĪmisi
Christ with Mary and Martha

Ko Kalaisi ʻi he ʻapi ʻo Mele mo Māʻatá, tā ʻe Walter Rane