Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
29 ʻEpeleli–5 Mē. Sione 7–10: ‘Ko Au ko e Tauhi Lelei’


“29 ʻEpeleli–5 Mē. Sione 7–10: ‘Ko Au ko e Tauhi Lelei’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Fuakava Foʻou 2019 (2019)

“29 ʻEpeleli–5 Mē. Sione 7–10,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2019

ʻĪmisi
Christ and the woman taken in adultery

Ko Ia ʻOku ʻIkai Haʻane Angahalá, tā ʻe Liz Lemon Swindle

29 ʻEpeleli–5 Mē.

Sione 7–10

“Ko Au ko e Tauhi Lelei”

ʻI hoʻo lau ʻa e Sione 7–10, te ke lava ʻo maʻu ha ngaahi ueʻi mei he Laumālie Māʻoniʻoní ʻo kau ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni fakatokāteline ʻi he ngaahi vahe ko ʻení. ʻE lava ke tokoni hoʻo hiki ho ngaahi ongó ke ke faʻu ha palani ke ngāueʻi kinautolu.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

Neongo naʻe hāʻele mai ʻa Sīsū Kalaisi ke ʻomi ʻa e “melinó [mo e] ʻofa ki he kakaí” (Luke 2:14), ka naʻe hoko ha “fakakikihi ʻa e kakaí ko e meʻa ʻiate ia” (Sione 7:43). Ko e kakai ne nau mamata tonu ki he ngaahi meʻa tatau peé, naʻe kehekehe ʻaupito ʻenau aofangatuku pe ko hai ʻa Sīsuú. Naʻe tui ʻa e niʻihi ʻo pehē, “Ko e tangata lelei ia,” kae pehē ʻe he niʻihi, “ʻOkú ne fakahalaʻi ʻa e kakaí” (Sione 7:12). ʻI he taimi naʻá Ne fakamoʻui ai ha tangata kui ʻi he ʻaho Sāpaté, naʻe pehē ʻe ha niʻihi, “ʻOku ʻikai mei he ʻOtuá ʻa e tangatá ni, koeʻuhí ʻoku ʻikai te ne tokanga ki he ʻaho Sāpaté,” kae ʻeke ʻe ha niʻihi ʻo pehē, “ʻE faʻa fai fēfeeʻi ʻa e ngaahi mana peheé ʻe ha angahala?” (Sione 9:16). Ka neongo e ngaahi puputuʻu kotoa ko iá, naʻe ʻiloʻi ʻe he niʻihi ne nau fekumi ki he moʻoní ʻa e mālohi ʻo ʻEne ngaahi folofolá, he “ʻoku teʻeki ʻaupito ha tangata ʻe lea ʻo hangē ko e tangatá ni” (Sione 7:46). ʻI he taimi naʻe kole ai ʻe he kakai Siú kia Sīsū ke Ne “tala totonu mai kiate kimautolu” pe ko Kalaisi nai iá, naʻá Ne fakahā ha tefitoʻi moʻoni ʻe ala tokoni ke tau fakafaikehekeheʻi ai ʻa e totonú mei he halá: “ʻOku fanongo ʻeku fanga sipí ki hoku leʻó,” naʻá Ne folofola ʻo pehē, “pea ʻoku ou ʻiloa ʻa kinautolu, pea ʻoku nau muimui ʻiate au” (Sione 10:27).

ʻĪmisi
personal study icon

Ngaahi Fakakaukau ki hono Ako Fakataautaha ʻo e Folofolá

Sione 7:14–17

ʻI heʻeku moʻui ʻaki ʻa e ngaahi moʻoni naʻe akoʻi ʻe Sīsū Kalaisí, te u fakatupulaki ha ʻilo ʻoku moʻoni ia.

Naʻe ofo ʻa e kau Siú ʻi he ʻilo lahi ʻa Sīsuú hili ko iá naʻe ʻikai akoʻi Ia (vakai, veesi 15)—ka naʻe ʻikai ʻi he founga ia ne nau angamaheni ki aí. ʻI he tali ʻa Sīsuú, naʻá Ne akoʻi ai ha founga kehe ʻo hono ʻiloʻi ʻo e moʻoni ʻoku ʻatā ke maʻu ʻe he tokotaha kotoa peé, ʻo tatau ai pē pe ko e hā e tuʻunga fakaʻatamaí pe tupuʻanga fakatāutahá. Fakatatau ki he Sione 7:14–17, ʻe founga fēfē haʻo ʻiloʻi ʻoku moʻoni ʻa e tokāteline ne akoʻi ʻe Sīsuú? Kuo tokoni fēfē ʻa e founga ko ʻení ke ke fakatupulaki ai hoʻo fakamoʻoni ki he ongoongoleleí?

Sione 8:2–11

ʻOku ʻatā ʻa e ʻaloʻofa ʻa e Fakamoʻuí ki he tokotaha kotoa pē.

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Dale  G. Renlund ʻi heʻene lea fekauʻaki mo e fakafōtunga ʻa e Fakamoʻuí ki he fefine naʻe moʻua he tonó: “Ko hono moʻoní naʻe ʻikai fakanainaiʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e tonó. Ka naʻe ʻikai foki ke Ne fakamalaʻiaʻi ʻa e fefiné. Naʻá Ne fakalotolahiʻi ia ke liliu ʻene moʻuí. Naʻe hanga ʻe Heʻene manavaʻofá mo e mohu ʻaloʻofá ʻo fakalotoa e fefiné ke liliu. ʻOku fakamoʻoni e Liliu ʻe Siosefa Sāmita ʻo e Tohi Tapú ki he tupuʻanga ʻo hono tuʻunga fakaākongá ʻo pehē: ‘Pea naʻe fakafetaʻi ʻa e fefiné ki he ʻOtuá talu mei ai, pea tui ki hono huafá’ ” (“Ko Hotau Tauhisipi Leleí,” Ensign pe Liahona, Mē 2017, 30).

Ko e fē nai e taimi naʻá ke ongoʻi tatau ai mo e fefiné, ʻo maʻu mei he Fakamoʻuí ʻa e ʻaloʻofá kae ʻikai ko e fakamalaʻiá? Ko e fē nai e taimi naʻá ke hangē ai ko e kau tangata tohí mo e kau Fālesí, ʻo tukuakiʻi pe fakamaauʻi e niʻihi kehé lolotonga ʻokú ke faiangahala mo koe? (vakai, Sione 8:7). Ko e hā ha toe meʻa te ke lava ʻo ako mei he feohi ʻa e Fakamoʻuí mo e kau tangata tohí mo e kau Fālesí mo e fefine naʻe moʻua ʻi he tonó? Ko e hā ʻokú ke ako kau ki he fakamolemole ʻa e Fakamoʻuí ʻi hoʻo lau e ngaahi veesi ko ʻení?

Sione 8:58–59

Ko e hā naʻe lotomamahi ai ʻa e kau Siú ʻi he folofola ʻa Sīsū ʻo pehē, “Kimuʻa ʻia ʻĒpalahame, ʻoku ou ʻi ai au”?

Naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Sihova ʻa e kupuʻi lea “Ko au” ke fakahā Ia kia Mōsese, hangē ko hono lekooti ʻi he ʻEkesōtosi 3:14. Ko ia, ʻi he taimi naʻe folofola ai ʻa Sīsū, “Ko aú,” naʻá Ne fakahā ko Ia ʻa Sihova, ko e ʻOtua ʻo e Fuakava Motuʻá. Naʻe lau ʻeni ʻe he kau Siú ko ha lea fie-ʻOtua, pea fakatatau ki he fono ʻa Mōsesé, ko e tautea ki aí ko e tolomakaʻi ke mate.

Sione 9

ʻE lava ke fakahā ʻe he ʻOtuá Ia ʻi heʻetau moʻuí ʻo fakafou ʻi he ngaahi faingataʻa ʻoku tau tofanga aí.

Koeʻuhí ʻoku faʻa hoko ʻa e ngaahi nunuʻa koví tuʻunga ʻi he faiangahalá, te tau lava ʻo fakakaukau ko hotau ngaahi faingataʻaʻiá ko ha ola ia ʻo ʻetau faihalá. Ka, ʻi he taimi naʻe mahalo ai ʻe he kau ākonga ʻa e Fakamoʻuí naʻe fāʻeleʻi kui mai ha tangata koeʻuhí naʻá ne faiangahala pe ko ʻene ongomātuʻá naʻe faiangahalá, naʻe fakatonutonuʻi kinautolu ʻe Sīsū. Ko e hā ha founga naʻe hanga ai ʻe he folofola ʻa e Fakamoʻuí ʻi he Sione 9:3, ʻo liliu hoʻo fakakaukau ki ho ngaahi faingataʻaʻiá pe faingataʻaʻia ʻa e niʻihi kehé? ʻI hoʻo lau ʻa e Sione 9, fakalaulauloto ki he founga ʻoku “fakahā [ai] ʻa e ngaahi ngāue ʻa e ʻOtuá” (Sione 9:3). Kuo fakahaaʻi fēfē nai ia ʻi hoʻo fehangahangai mo e ngaahi faingataʻá?

ʻOku mahuʻinga foki ke fakatokangaʻi naʻe fakahā ʻe he fehuʻi ʻa e kau ākongá ʻi he Sione 9:2 naʻa nau tui ki he moʻui ʻi he maama fakalaumālié, ko ha tokāteline naʻe mole mei he tui faka-Kalisitiané lolotonga ʻa e Hē Fakaʻaufuli mei he Moʻoní, ka naʻe toe fakafoki mai ia ʻi he Palōfita ko Siosefa Sāmitá (vakai, T&F 93:29; Mōsese 4:1–4; ʻĒpalahame 3:22–26).

Sione 10:16

Ko hai ʻa e “fanga sipi kehe” naʻe folofola ki ai ʻa e Fakamoʻuí ʻi he Sione 10:16?

ʻI he taimi naʻe ʻaʻahi ai ʻa e Fakamoʻuí ki he ngaahi vahefonua ʻAmeliká hili ʻEne Toetuʻú, naʻá Ne fakamatalaʻi ʻa ʻEne fanga sipi kehé kiate kinautolu (vakai, 3 Nīfai 15:21–16:5).

ʻĪmisi
family study icon

Ngaahi Fakakaukau ki he Ako Fakafāmili e Folofolá mo e Efiafi Fakafāmili ʻi ʻApí

ʻI hoʻo lau mo ho fāmilí e folofolá, ʻe lava ke tokoniʻi koe ʻe he Laumālié ke ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ke fakamamafaʻi mo aleaʻí, kae lava ke feau e ngaahi fie maʻu ho fāmilí. Ko ha ngaahi fokotuʻu fakakaukau ʻeni:

Sione 7:24

Te ke tokoni fēfē ke mahino ki ho fāmilí ʻa e akonaki ʻa Sīsū ʻi he Sione 7:24? Ko ha founga ʻe taha ko hano ʻai ha mēmipa ʻo e fāmilí ke ne ʻasi likoliko. Ko e hā nai ha fakakaukau ʻa e niʻihi kehé ʻi heʻenau sio ki he fōtunga ʻo e tokotaha ko ʻení? Hiki ha niʻihi ʻo e ngaahi ʻulungaanga lelei ʻo e tokotaha ko ʻení ʻa ia ʻoku ʻikai lava ʻo tala ʻi he sio ʻataʻatā pē ki hono fōtungá (vakai foki, 1 Samuela 16:7).

Sione 8:31–36

ʻOku tau hoko fēfē nai ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻo moʻulaloa ki he faiangahalá? Ko e hā e ngaahi moʻoni naʻe akoʻi ʻe Sīsū ʻe lava ke ne fakatauʻatāinaʻi kitautolú?

ʻĪmisi
Christ healing a blind man

Ko Hono Fakaʻā ʻe Sīsū ʻa e Kuí, tā ʻe Carl Heinrich Bloch

Sione 9

Te ke tokoni fēfē ke lava ho fāmilí ʻo fakakaukauloto ki he talanoa ʻo hono fakamoʻui ʻe Sīsū ʻa e tangata kuí ʻi he Sione 9? ʻE lava ke mou tulamaʻi ʻa e talanoá pe fakaʻaliʻali ʻa e vitiō “Jesus Heals a Man Born Blind” (LDS.org). Kiʻi taʻofi siʻi e talanoá kae lava e kau mēmipa ʻo e fāmilí ʻo lau e ngaahi veesi fakafekauʻakí mei he Sione 9. Fakaafeʻi ke nau hiki ha ngaahi lēsoni ʻoku nau ako mei he talanoá, hangē ko e ului ko ia ki he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí.

Sione 10:1–18, 27–29

Ke fakakau ʻa e kau mēmipa ʻo e fāmilí ʻi he ako ki he talanoa fakatātā ʻo e Tauhisipi Leleí, kole ange ke nau takitaha tā ha fakatātā ʻo ha taha ʻo e ngaahi meʻá ni: ko ha tokotaha kaihaʻa, ko ha matapā, ko ha tauhisipi, ko ha tokotaha ngāue totongi, ko ha ulofi, pea mo ha sipi. Fakaafeʻi ke nau lau ʻa e Sione 10:1–18, 27–29, hili iá pea aleaʻi fakafāmili leva ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí kau ki he ngaahi fakatātā ne nau taá.

Ki ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono ako’i ‘o e fānaú, vakai ki he lesoni ʻo e uike ko ‘eni ʻi he Haʻu, ‘o Muimui ʻIate Au— Ki he Palaimeli.

Fakatupulaki e Ako Fakatāutahá

Fekumi ki he ngaahi foʻi lea mo e kupuʻi lea fakalaumālié. Lolotonga hoʻo laukongá, ʻe lava ke ʻomi ʻe he Laumālié ha ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea pau ki hoʻo fakakaukaú, ʻa ia te ne ueʻi mo fakaʻaiʻai koe pe hangē naʻe tohi ia ʻo fakataumuʻa pē kiate koé. Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻokú ne ueʻi fakalaumālie koe ʻi he Sione 7–10.

ʻĪmisi
Christ with a lamb

ʻIkai Toe Hē, tā ʻe Greg K. Olsen