Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Makehe ki hono Akoʻi ʻo e Fānaú
Fakamatala Fakalahi A: Maʻá e Ngaahi Mātuʻá—Ko Hono Teuteuʻi Hoʻomou Fānaú ki ha Moʻui Kakato ʻi he Hala ʻo e Fuakava ʻa e ʻOtuá


“Fakamatala Fakalahi A: Maʻá e Ngaahi Mātuʻá—Ko Hono Teuteuʻi Hoʻo Fānaú ki ha Moʻui Kakato ʻi he Hala ʻo e Fuakava ʻa e ʻOtuá,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e ʻApí mo e Lotú: Tohi ʻa Molomoná 2024 (2023)

“Fakamatala Fakalahi A,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e ʻApí mo e Lotú: 2024

Fakamatala Fakalahi A

Maʻá e Ngaahi Mātuʻá—Ko Hono Teuteuʻi Hoʻomou Fānaú ki ha Moʻui Kakato ʻi he Hala ʻo e Fuakava ʻa e ʻOtuá

Koeʻuhí ʻoku ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní ʻiate koe, falala kiate koe, mo ʻafioʻi e meʻa te ke lavá, kuó Ne foaki atu ai ʻa e faingamālie ke tokoni ki hoʻo fānaú ke nau hū mo fakalakalaka ʻi he hala ʻo ʻEne fuakavá, ʻa e hala ki he moʻui taʻengatá (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 68:25–28). ʻOku kau heni hono tokoniʻi ke nau teuteu ke fakahoko mo tauhi ʻa e ngaahi fuakava toputapú, hangē ko e fuakava ʻo e papitaisó mo e ngaahi fuakava naʻe fakahoko ʻi he temipalé. ʻI he ngaahi fuakava ko ʻení, ʻe haʻi ai hoʻo fānaú kinautolu ki he Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí.

ʻOku lahi ha ngaahi founga ke teuteuʻi ai hoʻo fānaú ki he fononga ko ʻeni ʻi he hala ʻo e fuakavá, pea ʻe tokoniʻi koe ʻe he Tamai Hēvaní ke ke ʻiloʻi ʻa e founga lelei taha ke tokoniʻi ai kinautolú. ʻI hoʻo fekumi ko ia ki ha tataki fakalaumālié, manatuʻi ʻoku ʻikai hoko kotoa ʻa e akó ʻi he lolotonga e ngaahi lēsoni kuo ʻosi fakataimi-tēpileʻí. Ko hono moʻoní, ko e konga ʻo e meʻa ʻokú ne ʻai ke lelei lahi ange ʻa e akó ʻi ʻapí ko e faingamālie ko ia ke ako ʻi he faʻifaʻitakiʻangá pea ʻi he fanga kiʻi momeniti iiki mo faingofuá—ʻa ē ʻoku hoko fakanatula pē ʻi he moʻui fakaʻahó. Hangē ko e hoko ko ia ʻa e muimui ʻi he hala ʻo e fuakavá ko ha founga pau, ʻi he moʻuí, ʻoku pehē pē mo e ako ki he hala ʻo e fuakavá. (Vakai, “ʻApí mo e Fāmilí,” Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí [2022], 30–31.)

ʻĪmisi
faʻē mo ha kiʻi tamasiʻi/taʻahine

ʻOku lahi ha ngaahi founga ke teuteuʻi ai hoʻo fānaú ki heʻenau fononga ʻi he hala ʻo e fuakava ʻa e ʻOtuá.

ʻOku ʻoatu ʻi lalo ha ngaahi fakakaukau ʻe lava ke iku ki ha tataki fakalaumālie lahi ange. Te ke lava ʻo maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono akoʻi ʻo e fānau taʻu Palaimelí ʻi he “Fakamatala Fakalahi E: Maʻá e Palaimelí—Ko Hono Teuteuʻi ʻo e Fānaú ki ha Moʻui Kakato ʻi he Hala ʻo e Fuakava ʻa e ʻOtuá.”

Papitaisó mo e Hilifakinimá

Naʻe akoʻi ʻe Nīfai “ko e matapā ʻoku totonu ke [tau] hū ai” ki he hala ʻo e fuakavá “ko e fakatomalá mo e papitaiso ʻi he vaí” (2 Nīfai 31:17). ʻE lava ʻe hoʻo feinga ke tokoniʻi hoʻo fānaú ke nau teuteu ki he papitaisó mo e hilifakinimá ʻo fokotuʻu maʻu honau vaʻé ʻi he hala ko iá. ʻOku kamata ʻa e ngaahi feinga ko ʻení ʻaki hono akoʻi ʻo e tui kia Sīsū Kalaisí mo e fakatomalá. ʻOku kau foki ai ʻa e akoʻi ki he founga ʻoku tau fakafoʻou ai ʻetau ngaahi fuakava ʻo e papitaisó ʻaki hono maʻu fakauike ʻo e sākalamēnití.

Ko ha ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻeni ʻe lava ʻo tokoni atu: 2 Nīfai 31; pulusinga makehe ʻo e makasini Ko e Kaumeʻá fekauʻaki mo e papitaisó; Ngaahi Tefito ʻo e Ongoongoleleí, “Papitaisó,” Gospel Library.

  • Ko ha taimi pē ʻokú ke maʻu ai ha aʻusia ʻokú ne fakaivia hoʻo tui ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí, vahevahe ia mo hoʻo tamasiʻí/taʻahiné. Tokoni ke mahino kiate ia ko e tuí ko ha meʻa ʻe lava ʻo tupu ʻo mālohi ange pea toe mālohi ange ʻi he kotoa ʻo e moʻuí. Ko e hā ha ngaahi meʻa ʻe lava ke fai ʻe hoʻo tamasiʻí/taʻahiné ke fakatupulaki ha tui mālohi ange kia Kalaisi kimuʻa pea toki papitaisó?

  • ʻI he taimi ʻoku fai ai ʻe hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ha fili halá, talanoa fiefia ki he meʻaʻofa ʻo e fakatomalá. Pea ʻi he taimi ʻokú ke fai ai ha fili halá, vahevahe ʻa e fiefia ʻoku maʻu ʻi he taimi ʻokú ke fakatomala aí. Fakamoʻoniʻi koeʻuhí ko e mamahi mo e pekia ʻa Sīsū Kalaisi maʻa ʻetau ngaahi angahalá, naʻá Ne foaki mai ai ha mālohi ke tau liliu. ʻI he taimi ʻoku kumi ai hoʻo tamasiʻí/taʻahiné ha fakamolemolé, fakamolemoleʻi tauʻatāina mo fiefia ia.

  • Fakamatala ki hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné fekauʻaki mo ho papitaisó. Fakaʻaliʻali ha ngaahi tā mo vahevahe ha ngaahi manatu melie. Talanoa fekauʻaki mo e ongo naʻá ke maʻú, founga kuo tokoniʻi ai koe ʻe hoʻo ngaahi fuakava ʻi he papitaisó ke ke ʻiloʻi lelei ange ʻa Sīsū Kalaisí, mo e founga ʻoku hokohoko atu ai ʻenau faitāpuekina hoʻo moʻuí. Poupouʻi hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ke ne ʻeke ha ngaahi fehuʻi.

  • ʻI he taimi ʻoku fai ai ha papi ʻi homou fāmilí pe ʻi homou uōtí, ʻave hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ke sio ai. Pōtalanoa ki he meʻa naʻá ke sio mo ongoʻi mo hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné. Kapau ʻe lava, talanoa mo e taha naʻe papitaisó mo ʻeke ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení: “Naʻá ke fakahoko fēfē nai ʻa e fili ko ʻení? Naʻá ke teuteu fēfē nai?”

  • Ko e taimi pē te ke fakatokangaʻi ai hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ʻokú ne fai ha faʻahinga meʻa naʻá ne palōmesi ke fai, fakahīkihikiʻi fakamaatoato ia. Fakamahinoʻi ange ʻoku tokoniʻi kitautolu ʻe he tauhi ʻo e ngaahi tukupaá ke tau mateuteu ke tauhi e ngaahi fuakava ʻoku tau fakahoko ʻi heʻetau papitaisó. Ko e hā ʻoku tau palōmesi ki he ʻOtuá ʻi heʻetau papitaisó? Ko e hā ʻokú Ne talaʻofa mai kiate kitautolú? (vakai, Mōsaia 18:8–10, 13).

  • ʻI he taimi ʻokú ke maʻu fakataha ai mo hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ha aʻusia toputapu (hangē ko ia ʻi he lotú, lolotonga ʻa e lau folofolá, pe lolotonga hono tokoniʻi ha tahá), fakamatala ange fekauʻaki mo e ngaahi ongo fakalaumālie pe fakakaukau ʻokú ke maʻú. Fakaafeʻi hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ke ne vahevahe ʻa e ongo ʻokú ne maʻú. Fakatokangaʻi ʻa e kehekehe ʻo e ngaahi founga ʻe lava ke lea ai ʻa e Laumālié ki he kakaí, kau ai mo e ngaahi founga ʻoku lea fakafoʻituitui atu ai kiate koé. Tokoniʻi hoʻo tamasiʻí/taʻahiné ke ne fakatokangaʻi ʻa e ngaahi momeniti te ne ala aʻusia ai e ivi tākiekina ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní.

  • Mamata fakataha ʻi ha niʻihi ʻo e ngaahi vitiō ʻi he Gospel Library ʻoku ui ko e “Fanongo Kiate Iá!” Mou talanoaʻi fakataha ha ngaahi founga kehekehe ʻoku fanongo ai e kau tamaioʻeiki ʻa e ʻEikí ki Hono leʻó. Fakaafeʻi hoʻo tamasiʻí/taʻahiné ke tā ha fakatātā pe faʻu ha foʻi vitiō fekauʻaki mo e founga ʻokú ne fanongo ai ki he leʻo ʻo e Fakamoʻuí.

  • Talanoa ki he founga kuo tāpuekina ai koe ʻi hoʻo hoko ko ha mēmipa ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní. Kuó ke ofi fēfē ange ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ʻi hoʻo tokoni ki he niʻihi kehé pea mo e tokoniʻi koe ʻe he niʻihi kehé? Tokoni ke fakakaukauʻi ʻe hoʻo tamasiʻí/taʻahiné ha ngaahi founga ke tokoni mo fakamālohia ai ʻa e niʻihi kehé ʻi heʻene hoko ko ha mēmipa ʻo e Siasí.

  • ʻAi ke hoko e sākalamēnití ko ha meʻa toputapu mo fakafiefia ʻi homou fāmilí. Tokoniʻi hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ke ne palani ha ngaahi founga ke tukutaha ai ʻene tokangá kia Sīsū Kalaisi ʻi he lolotonga ʻo e sākalamēnití. Te tau fakahaaʻi fēfē nai ʻoku toputapu ʻa e sākalamēnití kiate kitautolu?

  • ʻOku kau ʻi ha ngaahi pulusinga lahi ʻo e makasini Ko e Kaumeʻá ha ngaahi fakamatala, ngaahi talanoa, mo ha ngaahi ʻekitivitī ke tokoniʻi ʻa e fānaú ke nau mateuteu ki he papitaisó mo e hilifakinimá. Tuku ke fili ʻe hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻa ke lau mo fiefia fakataha ai mo koe.  .

    ʻĪmisi
    tamasiʻi ʻoku papitaiso

    Naʻe akoʻi ʻe Nīfai “ko e matapā ʻoku [tau] hū ai” ki he hala ʻo e fuakavá “ko e fakatomalá mo e papitaiso ʻi he vaí” (2 Nīfai 31:17).

Mālohi ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí, Mafaí, mo e Ngaahi Kií

Ko e lakanga fakataulaʻeikí ko e mafai mo e mālohi ia ʻo e ʻOtuá ʻokú Ne tāpuekina ai ʻEne fānaú. ʻOku ʻi māmani he ʻahó ni ʻa e lakanga fakataulaʻeiki ʻo e ʻOtuá ʻi he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní. Ko e kāingalotu kotoa pē ʻo e Siasí ʻoku nau tauhi ʻenau ngaahi fuakavá—kau ai mo e fānaú—ʻoku tāpuekina kinautolu ʻaki ʻa e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeiki ʻo e ʻOtuá ʻi honau ʻapí ke fakamālohia kinautolu mo honau ngaahi fāmilí (vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá: Ko e Ngāue ʻi he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní, 3.5, Gospel Library). ʻE tokoniʻi ʻe he mālohí ni ʻa e kāingalotú ʻi hono fakahoko e ngāue ʻa e ʻOtuá ki he fakamoʻuí mo e hākeakiʻí ʻi heʻenau moʻui fakatāutahá pea mo e ngaahi fāmilí (vakai, Tohi Tu‘utuʻuni Fakakātoá, 2.2).

ʻOku tau maʻu ʻa e ngaahi ouaú ʻi he mafai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. ʻI he taimi ʻoku ngāue ai ʻa e houeʻiki tangatá mo e houʻeiki fafiné ʻi he ngaahi fatongia faka-Siasí, ʻoku nau fakahoko ia ʻaki e mafai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, ʻi he malumalu ʻo e tuʻutuʻuni ʻa kinautolu ʻoku nau maʻu ʻa e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. ʻE tāpuekina e fānau kotoa ʻa e Tamai Hēvaní—ʻa Hono ngaahi fohá mo e ngaahi ʻofefiné—ʻi he mahino lelei ange kiate kinautolu ʻa e lakanga fakataulaʻeikí.

Ke ʻilo lahi ange ki he lakanga fakataulaʻeikí, vakai, Russell M. Nelson, “Ngaahi Koloa Fakalaumālié,” Liahona, Nōvema 2019, 76–79; Russell M. Nelson, “Ko e Ngaahi Fiemaʻu ʻo e Mālohi ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí,” Liahona, Mē 2016, 66–69; “Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí,” vahe 3 ʻi he Tohi Tu‘utuʻuni Fakakātoá.

  • ʻAi ke hoko ʻa e ngaahi ouau ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ko ha konga tuʻupau ʻo hoʻomou moʻui fakafāmilí. Hangē ko ʻení, tokoni ke teuteuʻi fakalaumālie hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ki he sākalamēnití ʻi he uike takitaha. Poupouʻi hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ke ne kole ha tāpuaki lakanga fakataulaʻeiki ʻi he taimi ʻoku puke pe fiemaʻu ai ha fakafiemālie pe fakahinohinó. ʻAi ke hoko ia ko ha tōʻonga moʻui ke fakamahinoʻi ʻa e ngaahi founga ʻoku faitāpuekina ai ʻe he ʻEikí homou fāmilí ʻo fakafou ʻi he mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

  • ʻI hoʻomou lau fakataha ʻa e folofolá, fakatokangaʻi ha ngaahi faingamālie ke aleaʻi ai ʻa e founga ʻoku tāpuekina ai ʻe he ʻOtuá ʻa e kakaí ʻo fakafou ʻi Hono mālohí. Vahevahe hoʻo ngaahi aʻusiá ʻi ha taimi kuo tāpuekina ai koe ʻe he ʻOtuá ʻo fakafou ʻi Hono lakanga fakataulaʻeikí. Ki ha ngaahi sīpinga ʻo e ngaahi tāpuaki ʻoku tau maʻu mei he ʻOtuá ʻo fakafou ʻi he lakanga fakataulaʻeikí, vakai, Tohi Tu‘utuʻuni Fakakātoá, 3.2,3.5.

  • Ako ʻa e fakahokohoko ʻo e laine maʻu mafai lakanga fakataulaʻeiki ʻo ha taha ʻi homou fāmilí. (ʻE lava ke maʻu ʻe he kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí ha tatau honau laine mafaí ʻaki hano ʻave ha ʻī-meili ki he LineofAuthority@ChurchofJesusChrist.org; vakai foki, “Request a Priesthood Line of Authority” ʻi he Senitā Tokoní ʻi he ChurchofJesusChrist.org.) Talanoa ki he ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ke ʻiloʻi ʻoku haʻu tonu pē ʻa emafai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí meia Sīsū Kalaisi. Ko e hā ʻokú Ne vahevahe ai ia mo kitautolú?

  • Akoʻi hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné, ka hili ʻa e papitaisó, te ne lava ʻo maʻu ʻa e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻaki haʻane tauhi e fuakava ʻo e papitaisó. Toe vakaiʻi fakataha ʻa e pōpoaki ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ko e “Ngaahi Koloa Fakalaumālié” (Liahona, Nōvema 2019, 76–79). Fakamatala ki hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ʻa e founga hono ʻomai ʻe he ngaahi ouau ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻa e mālohi ʻo e ʻOtuá ki hoʻo moʻuí. Ke maʻu ha lisi ʻo ha niʻihi ʻo e ngaahi founga ʻoku tāpuekina ai kitautolu ʻe he mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, vakai, Tohi Tu‘utuʻuni Fakakātoá, 3.5.

  • Aleaʻi ʻa e fehuʻi “ʻOku fēfē ʻa e tamaioʻeiki ʻa e ʻEikí?” Lau fakataha ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 121:36–42, pea kumi ha ngaahi tali. ʻI he taimi pē ʻokú ke fakatokangaʻi ai hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné (pe ha taha kehe) ʻokú ne fakaʻaongaʻi ha taha ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni pe ngaahi ʻulungaanga lelei ʻi he ngaahi veesi ko ʻení, fakahaaʻi ange ia.

  • ʻI he taimi ʻokú ke fakaʻaongaʻi ai pe ko hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ha ngaahi kī ke fakaava ha matapā pe fakamoʻui ha meʻalele, fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke fakafehoanaki ai ʻa e kī ko iá ki he ngaahi kī ʻoku maʻu ʻe he kau taki lakanga fakataulaʻeikí. (Ki ha fakaʻuhinga ʻo e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, vakai, Tohi Tu‘utuʻuni Fakakātoá, 3.4.1). Ko e hā ʻoku “fakaava” pe “fakamoʻui” ʻe he ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí maʻatautolú? Vakai foki, Gary E. Stevenson, “ʻOku ʻi Fē ʻa e Ngaahi Kī mo e Mafai ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí?,” Liahona, Mē 2016, 29–32; “ʻOku ʻi Fē ʻa e Ngaahi Kií?: (vitiō), Gospel Library.

  • ʻI he taimi ʻoku vaheʻi ai koe ki ha uiuiʻi, fakaafeʻi hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ke ʻi ai, kapau ʻoku lava. Tuku ke mamata hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ʻokú ke fakahoko ho uiuiʻí. Te ke ala kumi ha ngaahi founga lelei ʻe lava ke ne tokoni atu ai. Fakamatalaʻi ʻa e founga ʻokú ke ongoʻi ai ʻa e mālohi ʻo e ʻEikí ʻi ho uiuiʻí.

Ko e ʻAlu ki he Temipalé—Papitaiso mo e Hilifakinima maʻá e Kau Pekiá

Ko e ngaahi temipalé ko ha konga kinautolu ʻo e palani ʻa e Tamai Hēvaní maʻa ʻEne fānaú. ʻOku tau fakahoko ʻi he temipalé, ha ngaahi fuakava toputapu mo e Tamai Hēvaní ʻi heʻetau kau ʻi he ngaahi ouau toputapú, ʻa ia ʻoku fakataumuʻa kotoa kia Sīsū Kalaisí. Kuo ʻomai ʻe he Tamai Hēvaní ha founga ke fakahoko ai ʻe Heʻene fānaú kotoa ha ngaahi fuakava mo kau ʻi he ngaahi ouaú, kau ai ʻa kinautolu naʻe ʻikai ke nau maʻu ia ʻi he moʻui ní. ʻI he kamataʻanga ʻo e taʻu ʻoku hoko ai e taʻu 12 hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné, kuó ne lahi feʻunga ke papitaiso mo hilifakinima ʻi he temipalé maʻa ʻene ngaahi kui kuo pekiá.

  • ʻAlu ki he temipalé ʻi he lahi taha ʻe lava ʻi ho ngaahi tūkungá. Talanoa ki hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻokú ke ʻalu aí mo e founga ʻoku tokoni ai ʻa e temipalé ke ke ongoʻi ofi ange ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

  • Toe vakaiʻi mo aleaʻi fakataha ʻa e ngaahi fehuʻi ki he lekomeni temipalé . Fakamatala ki hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné fekauʻaki mo e meʻa ʻoku hoko ʻi ha ʻinitaviu lekomeni temipale. Vahevahe ʻa e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai kiate koe hono maʻu ha lekomeni temipalé.

  • Lau fakataha ʻa e Malakai 4:6. Fakamatala ki he founga ʻe lava ke liliu ai homou lotó ki hoʻomou ngaahi kuí. Ako lahi ange ki hoʻomou ngaahi kuí ʻaki haʻamou vakaiʻi fakataha homou hisitōlia fakafāmilí ʻi he FamilySearch.org. Kumi ha ngaahi kui ʻoku fiemaʻu ke papitaiso mo hilifakinimá. ʻE lava ke tokoni atu ha faifaleʻi fakauooti ki he temipalé mo e hisitōlia fakafāmilí.

  • Toe vakaiʻi fakataha ha ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻi he fakamatala ʻoku ui ko e “Temipalé” ʻi he konga ʻa e fānaú ʻi he Gospel Library.  ChurchofJesusChrist.org

Ko Hono Maʻu ʻo ha Tāpuaki Fakapēteliaké

ʻE lava ke hoko ʻa e tāpuaki fakapēteliaké ko ha maʻuʻanga fakahinohino, fakafiemālie, mo ha tataki fakalaumālie. ʻOku ʻi ai ha faleʻi fakafoʻituitui mei he Tamai Hēvaní kiate kitautolu pea ʻoku tokoni ke mahino kiate kitautolu ʻa hotau tuʻungá mo e taumuʻa taʻengatá. Tokoniʻi hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ke teuteu ke maʻu ha tāpuaki fakapēteliake ʻaki hano akoʻi ange ʻa e mahuʻinga mo e natula toputapu ʻo e tāpuaki fakapēteliaké.

Ke ʻilo lahi ange, vakai ki he Ngaahi Tefito ʻo e Ongoongoleleí, “Ngaahi Tāpuaki Fakapēteliaké,” Gospel Library.

  • Fakamatala ki hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné hoʻo aʻusia ʻi hono maʻu e tāpuaki fakapēteliaké. Te ke lava ʻo vahevahe ha ngaahi meʻa hangē ko e founga hoʻo teuteu ke maʻu iá, founga kuó ne tokoni ke ke ofi ange ki he ʻOtuá, mo e founga hoʻo fakaʻaongaʻi ʻa e tāpuakí ʻi hoʻo moʻuí. Te ke lava foki ʻo fakaafeʻi hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ke talanoa mo e kau mēmipa kehe ʻo e fāmilí kuo ʻosi maʻu honau tāpuaki fakapēteliaké.

  • Tuku ha taimi ke mou vakaiʻi fakataha ai ha niʻihi ʻo e ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻi he Ngaahi Tefito ʻo e Ongoongoleleí, “Ngaahi Tāpuaki Fakapēteliaké.” Ke ako ki he founga hono maʻu ha tāpuaki fakapēteliaké, vakai, Tohi Tu‘utuʻuni Fakakātoá, 18.17.

  • Kapau ʻoku ʻi ai haʻo ngaahi kui naʻe maʻu honau tāpuaki fakapēteliaké, ʻe ala ongo fakalaumālie ke lau hanau niʻihi mo hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné. Ke kole ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e ngaahi kui kuo pekiá, hū ki he ChurchofJesusChrist.org, lomiʻi ʻi he kiʻi fakaʻilonga ʻo e ʻakauní ʻi he tuliki toʻomataʻu ʻi ʻolunga ʻo e screen, pea lomiʻi ʻi he “Tāpuaki Fakapēteliaké.”

  • Hili hono maʻu ʻe hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné hono tāpuaki fakapēteliaké, fakaafeʻi ha kau mēmipa pē ʻo e fāmilí naʻe ʻi ai ke ne lekooti ʻene ongó pea vahevahe ia mo hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné.

Ko e ʻAlu ki he Temipalé—ko e ʻEnitaumení

ʻOku finangalo ʻa e ʻOtuá ke fakakoloaʻi, pe tāpuakiʻi ʻEne fānaú kotoa ʻaki ha “mālohi mei ʻolunga” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 95:8). ʻOku tau ō ki he temipalé ke maʻu tuʻo taha pē hotau ʻenitaumení, ka ko e ngaahi fuakava ʻoku tau fai mo e ʻOtuá mo e mālohi fakalaumālie ʻokú Ne foaki mai ko ha konga ʻo e ʻenitaumení, te ne lava ʻo tāpuekina kitautolu ʻi he ʻaho kotoa ʻo ʻetau moʻuí.

  • Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e temipalé ʻi homou ʻapí. Fakamatalaʻi ki hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ʻa e ongo naʻá ke maʻu ʻi he temipalé. Talanoa maʻu pē ki he ʻofa ʻokú ke maʻu ki he ʻEikí mo Hono falé pea mo e ngaahi fuakava kuó ke fakahoko aí.

  • Vakaiʻi fakataha ʻa e temples.ChurchofJesusChrist.org. Lau fakataha ʻa e ongo fakamatala hangē ko e “Fekauʻaki mo e ʻEnitaumeni Temipalé” “Teuteu ki he Fale ʻo e ʻEikí.” Tuku ke fakahoko atu ʻe hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné haʻane faʻahinga fehuʻi pē kau ki he temipalé. Ki ha fakahinohino fekauʻaki mo e meʻa te ke lava ʻo talanoa ki aí ʻi tuʻa ʻi he temipalé, vakai ki he pōpoaki ʻa ʻEletā Tēvita A. Petinā ko e “Mateuteu ke Maʻu ʻa e Meʻa ʻAonga Kotoa Pē” (Ensign pe Liahona, Mē 2019, 101–4; vakai, tautautefito ki he konga ko e “Ako ʻoku Fakatefito ʻi ʻApi mo Poupouʻi ʻe he Siasí mo e Teuteu ki he Temipalé”).

  • ʻI hoʻo kau ko ia mo hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné pe sio ʻi he ngaahi ouau kehé (hangē ko e sākalamēnití pe faingāué), fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke aleaʻi ai ʻa e fakataipe ʻoku fakaʻaongaʻi ʻi he ouaú. Ko e hā ʻoku fakafofongaʻi ʻe he ngaahi fakataipé? ʻOku nau fakamoʻoni fēfē nai kia Sīsū Kalaisí? ʻE lava ke tokoni ʻeni ki hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ke mateuteu ke fakalaulauloto ki he ʻuhinga fakataipe ʻo e ngaahi ouau fakatemipalé, ʻa ia ʻoku nau toe fakamoʻoni foki kia Sīsū Kalaisí.

  • Tokoni ke fakatokangaʻi ʻe hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ʻa e founga ʻo ʻene tauhi e fuakava ʻo e papitaisó ʻoku fakamatalaʻi ʻi he Mōsaia 18:8–10, 13. Tokoni foki ki hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ke ne ʻiloʻi ʻa e founga ʻoku tāpuakiʻi ai ia ʻe he ʻEikí. Tanumaki ʻa e loto-toʻa hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ʻi heʻene malava ke tauhi ʻa e ngaahi fuakavá.

  • Toutou talanoa tauʻatāina ki he founga hono tataki ʻe hoʻo ngaahi fuakava fakatemipalé ʻa hoʻo ngaahi filí mo tokoni ke ke ofi ange kia Sīsū Kalaisí. Te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e Tohi Tu‘utuʻuni Fakakātoá, 27.2, ke fakamanatu ʻa e ngaahi fuakava ʻoku tau fakahoko ʻi he temipalé.

Ko e Ngāue Fakafaifekaú

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā: “Ko e meʻa mahuʻinga taha te ke lava ʻo fai ke teuteu ai ki ha ui ke ngāué ko haʻo hoko ko ha faifekau kimuʻa ʻaupito pē peá ke toki ʻalu ʻo ngāue fakafaifekaú. … Ko e meʻa ʻoku fai ki ai e tokangá ʻoku ʻikai ko e ʻalu ʻo ngāue fakafaifekaú; ka, ko e hoko ko ha faifekau ʻo ngāue ʻi heʻetau moʻuí kotoa ʻaki hotau lotó, iví, ʻatamaí, mo e mālohí kotoa. … ʻOkú ke teuteú ki ha ngāue fakafaifekau ʻi he kotoa ʻo e moʻuí” (“Becoming a Missionary,” Liahona, Nov. 2005, 45–46). ʻE hanga ʻe he ngaahi aʻusia ʻe maʻu ʻe hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ʻi heʻene hoko ko ha faifekaú ʻo tāpuekina ia ʻo taʻengata, kae ʻikai ko e vahaʻataimi pē ʻe ngāue fakafaifekau aí.

Ke ʻilo lahi ange, vakai, Russell M. Nelson, “Ko e Malangaʻi ʻo e Ongoongolelei ʻo e Melinó,” Liahona, Mē 2022, 6–7; M. Russell Ballard , “Kuo Tāpuekina ʻe he Ngāue Fakafaifekaú ʻEku Moʻuí ʻo Taʻengata,” Liahona, Mē 2022, 8–10; Teuteu Fakafaifekaú: Ko e Fakaangaanga ki he Moʻui Fakafaifekaú, Gospel Library.

  • Fakatātaaʻi ʻa e founga ke vahevahe ai ʻa e ongoongoleleí ʻi ha ngaahi founga angamahení. Tokanga maʻu pē ki he ngaahi faingamālie ke vahevahe ai mo ha niʻihi kehe hoʻo ngaahi ongo fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mo e Fakamoʻuí pea mo e ngaahi tāpuaki ʻokú ke maʻu ʻi hoʻo hoko ko ha mēmipa ʻo Hono Siasí. Fakaafeʻi ha niʻihi kehe ke kau fakataha mo ho fāmilí ʻi he ngaahi ʻekitivitī ʻoku fekauʻaki mo e Siasí mo e fāmilí.

  • Kumi ha ngaahi faingamālie ke fengāueʻaki ai ho fāmilí mo e kau faifekaú. Fakaafeʻi kinautolu ke nau akoʻi ho ngaahi kaungāmeʻá, pe kole ke nau akoʻi ʻa e kakaí ʻi homou ʻapí. Fehuʻi ki he kau faifekaú fekauʻaki mo e ngaahi aʻusia ʻoku nau maʻú pea mo e founga ʻoku tokoniʻi ai kinautolu ʻe he ngāue fakafaifekaú ke nau ʻunu ʻo ofi ange kia Sīsū Kalaisí. Fehuʻi ange foki pe ko e hā naʻa nau fai (pe fakaʻamu naʻa nau fai) ke teuteu ke hoko ko ha kau faifekaú.

  • Kapau naʻá ke ngāue fakafaifekau, talanoa tauʻatāina mo tuʻo lahi ki hoʻo ngaahi aʻusiá. Pe fakaafeʻi ha ngaahi kaungāmeʻa pe kau mēmipa ʻo e fāmilí naʻa nau ngāue fakafaifekaú ke fakamatalaʻi ʻenau ngāue fakafaifekaú. Te ke lava foki ʻo talanoa ki ha ngaahi founga naʻá ke vahevahe ai ʻa e ongoongoleleí mo ha niʻihi kehe ʻi he kotoa ʻo hoʻo moʻuí. Tokoniʻi hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ke fakakaukau ki ha ngaahi founga te ne lava ai ʻo vahevahe ʻa e ongoongoleleí.

  • ʻOange ki hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ha ngaahi faingamālie ke ne akoʻi homou fāmilí ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí. ʻE lava foki ʻe hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ʻo akoako vahevahe ʻene tuí mo ha niʻihi kehe. Hangē ko ʻení, te mou lava ʻo aleaʻi ha ngaahi fehuʻi hangē ko e “Te tau fakafeʻiloaki fēfē ʻa e Tohi ʻa Molomoná ki ha taha kuo teʻeki ai ke fanongo ia ai?” pe “Te tau fakamatalaʻi fēfē ʻa e fiemaʻu ʻa e Fakamoʻuí ki ha taha ʻoku ʻikai ko ha Kalisitiané?”

  • Tokoniʻi hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ke ne ongoʻi fiemālie ʻi he talanoa ki he kakaí. Ko e hā ha ngaahi founga lelei ʻe niʻihi ke kamata ʻaki ha pōtalanoa? Poupouʻi hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ke ne ako ke fakafanongo ki he meʻa ʻoku lea ʻaki ʻe he kakai kehé, mahino e meʻa ʻoku ʻi honau lotó, pea vahevahe ʻa e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻa ia te ne lava ʻo tāpuekina ʻenau moʻuí.

  • Kumi ha ngaahi faingamālie ke ako ai ki ha ngaahi ʻulungaanga fakafonua mo ha ngaahi tui kehe. Tokoniʻi ia ke ne ʻiloʻi mo fakaʻapaʻapaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni lelei mo moʻoni ʻi he tui fakalotu ʻa e niʻihi kehé.

Ko e ʻAlu ki he Temipalé—Silá

ʻE lava ke mali ha husepāniti mo ha uaifi ʻi he temipalé ki he nofo taʻengatá. ʻOku hoko ʻeni ʻi ha ouau ʻoku ui ko e sila. Neongo ʻe kei taumamaʻo ʻa e ouau ko ʻení ki ho fohá pe ʻofefiné, ka ʻe lava ʻe he fanga kiʻi meʻa iiki, faingofua, mo pau ʻokú mo fakahoko fakataha ʻi he ngaahi taʻu ko iá, ʻo tokoniʻi ia ke teuteu ki he tāpuaki fakaʻofoʻofá ni.

  • Lau fakataha ʻa e “Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmaní” ʻi he Gospel Library. Ko e hā ʻoku akoʻi ʻe he fanongonongo ko ʻení fekauʻaki mo e fiefia ʻi he moʻui fakafāmilí pea mo e nofo-mali ʻoku ola leleí? Fili mo hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ha taha ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku hiki atu ʻi he fanongonongó ke akó. Te mo lava ʻo kumi ha ngaahi potufolofola ʻoku fekauʻaki mo e tefitoʻi moʻoni ko iá ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá. Te mo lava foki ʻo fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa ke fakaʻaongaʻi kakato ange ai ʻa e tefitoʻi moʻoni ko iá ʻi homou fāmilí. ʻI hoʻomo ngāueʻi hoʻomo ngaahi taumuʻá, aleaʻi fakataha ʻa e ola ʻoku maʻu ʻi he moʻui fakafāmilí ʻi hono moʻui ʻaki ʻa e tefitoʻi moʻoni ko iá.

  • Lau fakataha mo hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ʻa e pōpoaki ʻa Palesiteni Tieta F. ʻUkitofa “Ko e Fakahīkihikiʻi ʻo Kinautolu ʻOku Fakahaofí” (Ensign pe Liahona, Mē 2016, 77–80). ʻI hoʻomo aʻu ki he konga “Ko ha Sōsaieti Molengofuá,” te mo ala kumi ha ngaahi meʻa ʻi homou ʻapí ʻoku molengofua mo ha ngaahi meʻa kehe ʻoku ʻikai molengofuá. Talanoa fekauʻaki mo e founga ʻoku kehe ai hoʻo tauhi ha ngaahi meʻa ʻi he taimi ʻokú ke fiemaʻu ai ke tolonga fuoloá. Ko e hā ʻoku fokotuʻu mai ʻe he meʻá ni fekauʻaki mo e founga ʻoku totonu ke tau tauhi ai ʻa e ngaahi vā fetuʻutaki ʻo e nofo-malí mo e feohi fakafāmilí? Ko e hā mo ha toe meʻa ʻoku tau ako mei he pōpoaki ʻa Palesiteni ʻUkitofá fekauʻaki mo e founga ʻe lava ke tokoniʻi ai kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ke tanumaki ha nofo-mali mo ha ngaahi fāmili ʻoku mālohí?

  • Kapau kuó ke ʻosi mali, talanoa tauʻatāina mo hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ki he ngaahi meʻa ʻokú mo fakahoko lelei ko ha ongomeʻa malí, ngaahi meʻa ʻokú mo akó, mo e ngaahi founga ʻokú mo feinga ke fakalakalaka aí. Kapau kuó ke ʻosi sila mo ho malí ʻi he temipalé, fakahā ki hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ʻi he tā sīpinga ʻa hoʻomo feinga ke fetauhiʻaki hoʻomo ngaahi fuakavá ʻiate kimoua pea mo e ʻEikí. Talaange ki hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ʻa e lahi hoʻo feinga ke hoko ʻa e Tamai Hēvaní mo e Fakamoʻuí ko e uho ʻo hoʻomo vā fetuʻutakí pea mo e founga ʻo ʻEna tokoniʻi kimouá.

  • ʻI he taimi ʻoku fiemau ai ke fai ha ngaahi tuʻutuʻuni fakafāmilí, fakahoko ha ngaahi fakataha alēlea mo ha ngaahi alēlea fakafāmili. Fakapapauʻi ʻoku ongona mo fakamahuʻingaʻi e fakakaukau ʻa e mēmipa kotoa ʻo e fāmilí. Fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi fealēleaʻaki ko ʻení ko ha faingamālie ke fakafōtunga ai ʻa e fetuʻutaki leleí mo e angaʻofá ʻi he feohi fakafāmilí, ʻo aʻu ki he taimi ʻoku ʻikai tatau ai ʻa e vakai ʻa e taha kotoá.

  • ʻI he taimi ʻoku hoko ai ha taʻe-femahinoʻaki pe fepakipaki ʻi he fāmilí, fakahaaʻi ʻa e faʻa kātakí mo e manavaʻofá. Tokoniʻi hoʻo kiʻi tamasiʻí/taʻahiné ke ne ʻilo ʻa e founga ke fakaleleiʻi ai ʻa e fepakipakí ʻi ha ngaahi founga faka-Kalaisi ʻe lava ke tokoniʻi ai ia ke teuteu ki ha nofo-mali ʻoku fiefia. Lau fakataha ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 121:41–42, pea talanoa ki he founga ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ai ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he ongo veesi ko ʻení ki he nofo-malí.