Pagmalig-on bisan sa mga Unos sa Kinabuhi

“Pagpabilin nga malig-on, kamo nga mga Santos sa Dios, dugangi og taas-taas pa nga pakigbisog, ug ang bagyo sa kinabuhi lumalabay, ug kamo gantihan sa Dios kansang mga sulugoon mao kamo.”

Gikan sa Kinabuhi ni Joseph Smith

Niadtong gabii sa Marso 24, 1832, si Joseph Smith dugay nga natulog kay nag-amuma sa iyang 11-ka buwan nga anak lalaki, nga si Joseph, nga nasakit og tipdas. Ang pamilya nga Smith niadtong panahona nagpuyo sa balay ni John Johnson sa Hiram, Ohio. Ang propeta giabut og katulugon og mihigda sa usa ka matulod-tulod nga higdaanan sa dihang may dosena o kapin ka mga lalaki nga manggugubot nga nag-inom og makahubog kalit misulod sa ilang gipuy-an. Ang propeta dihay higayon nga mihulagway sa mga nahitabo niadtong makalilisang nga gabii:

“Ang mga manggugubot miguba sa pag-abli sa pultahan ug dali kaayo nga miliyok sa higdaan, ug … ang una nako nga namatikdan nga gigawas ako sa pultahan sa mga kamot niadtong mga masuk-anon nga manggugubot. Sa dihang gipugos ako pag-alsa paingon sa gawas, hinurot ang kusog nga ako milugnot, aron ako makalingkawas, apan ang usa ra ka bitiis ang nakabuhi, nga pinaagi niini ako mitindak sa usa ka tawo, ug natumba siya sa may hagdanan sa pultahan. Dihadiha napugngan na usab ako; ug mibahad sila … nga ako patyon nila kon ako dili mohunong, kini nakapakalma kanako….

“Unya ako ilang gituok sa liog ug mipadayon hangtud nga ako nawad-an sa panimuot. Sa diha nga naulian ako, sa ilang pag-agi-agi kanako, tingali may 150 ka metros gikan sa balay, nakit-an nako si Elder Rigdon nga nagbay-ad sa yuta, nga ilang giguroy nga gikuptan ang iyang mga tikod. Ako nagtuo nga patay na siya. Ako misugod sa pagpakilooy kanila, naghangyo, ‘Malooy kamo ug ayaw ako patya, ako naglaum.’ Sa ingon sila mitubag, ‘… Sangpita ang imong Dios og pakitabang, kay kami dili malooy kanimo.’”

Human sa pipila ka pagsabutsabot, ang manggugubot “nakahukom sa dili pagpatay kanako,” ang propeta misaysay, “hinoon gikulata ug gigaras-garasan og maayo, gilabnot ang akong sinina ug karsones, ug gipasagdan akong hubo…. Nanagan og balik ug nagdala og balde nga may alkitran, dihang may nisinggit, uban ang bahad, ‘Bu-buan nato og alkitran ang iyang ba-ba;’ gisulayan nila og pugos sa pagpasulod ang pang-ukay sa alkitran diri sa akong ba-ba, giwaling-waling nako ang akong ulo; aron dili sila molampus; ug naninggit sila, ’… Ayaw lihoka ang imong ulo ug hungiton ka namo og alkitran.’ Dayon naninguha sila pagpugos sa pagpasulod og gamay nga botilya sa akong ba-ba, ug nabuak kini sa akong ngipon. Ang tanan nakong gisul-ob nalabnot gawas sa nahibilin nga kuwelyo; ug usa ka lalaki mikabayo kanako ug gikawras ang akong lawas pinaagi sa iyang mga kuko sama sa usa ka mangtas nga iring….

“Unya ako gibiyaan nila, ug misulay ako pagbangon, apan natumba pagbalik; akong gipanguha ang alkitran gikan sa akong mga ngabil, aron mosayon ang akong pagginhawa, ug pagkataudtaod sa hinayhinay ako naulian, ug mibangon ako, unya nakakita ako og duha ka hayag. Mipaingon ako sa usa niini, ug nakita nga kadto sa Amahan nga Johnson. Pagtangka nako sa may pultahan … ang alkitran nakahimo kanako nga ingon og nabulit sa dugo dihang nakit-an ako sa akong asawa nakaingon siya sa hunahuna nga ako naguhay-guhay, ug siya nakuyapan….

“Ang akong mga higala migahin sa kagabhion nga nanguskos ug nanangtang sa alkitran, ug gihugasan ug gilimpyohan ang akong lawas; nga nianang pagkabuntag ako andam na nga sininaan pag-usab.”

Bisan human niini nga mapait nga pagsulay, ang Propeta nagpabilin nga lig-on sa pagbuhat sa iyang mga responsibilidad alang sa Ginoo. Pagkasunod nga adlaw mao ang Igpapahulay. “Ang katawhan nagtigum alang sa miting sa naandan nga takna sa pagsimba,” ang Propeta mi-rekord, “ug uban kanila nangabot usab ang mga manggugubot…. Ang akong lawas napuno sa kinawrasan ug bun-og, sa gihapon ako nagsermon ngadto sa kongregasyon sama sa naandan, ug nianang pagkahapon sa maong adlaw nagbunyag og tulo ka tawo.”¹ Ang anak nga lalaki nila ni Joseph ug Emma, nga si Joseph, namatay paglabay sa 5 ka adlaw sukad nga misulong ang mga manggugubot nga maoy hinungdan nga natun-ugan sa kabugnaw sa kagabhion samtang nasakit kini og tipdas.

Si Wilford Woodruff, ang ikaupat nga Pangulo sa Simbahan, miingon: “Ang Ginoo misulti kang Joseph nga pagasulayan siya, tan-awon kon siya makatuman sa Iyang pakigsaad o dili, bisan hangtud sa kamatayon. Nasulayan gayud Niya siya; ug bisan si [Joseph] adunay tibuok kalibutan nga sagubangon nga kaatbang ug mga pagbudhi sa mga higalang mini nga pagabatukan, bisan og ang iyang tibuok kinabuhi usa ka talan-awon nga may kagubot ug kabalisa ug kahasol, apan bisan, sa tanan niya nga mga kasakit, sa iyang mga pagkabilanggo, mga pagpanggukod ug mangil-ad nga pagtagad iyang naagian, siya sa kanunay matinud-anon sa iyang Dios.”²

Mga Pagtulun-an ni Joseph Smith

Kinsa kadto nga mosunod ni Jesukristo pagasulayan ug magpamatuod sa ilang kaugalingon nga kasaligan sa Dios.

“Walay makapanalipod batok sa kadaot, gawas sa bukton ni Jehovah. Walay lain nga makaluwas, ug siya dili moluwas gawas kon kita makapamatuod sa atong kaugalingon nga kasaligan niya sa panahon sa hilabihan nga kalisud. Kay siya kang kinsang bisti mahugasaan sa dugo sa Kordero kinahanglan makalahutay sa mga pag-antus [tan-awa sa Pinadayag 7:13–14], bisan gani sa hilabihan sa tanang kalisdanan.”³

“Ang mga padulngan sa tanang katawhan anaa sa mga kamot sa makatarunganon nga Dios, ug siya dili mohimo og inhustisya ni bisan kinsa; ug kini usa ka butang nga mahitabo gayud, nga sila nga nagkinabuhi nga diosnon diha ni Kristo Jesus, mag-antus sa pagpanglutos [tan-awa sa 2 Timoteo 3:12]; ug sa dili pa ang ilang mga bisti mahimo nga puti sa dugo sa Kordero, kini paga-lauman gayud, sigun ni Juan nga Tigpadayag, sila moagi og hilabihan nga pag-antus [tan-awa sa Pinadayag 7:13–14].”⁴

“Ang katawhan kinahanglang mag-antus aron sila makatungas sa Bukid sa Zion ug mahimong mapasidunggan ibabaw sa mga langit.”⁵

Samtang nag-antus og maayo atol sa iyang pagkabilanggo sa Bilanggoan sa Liberty panahon sa tingtugnaw niadtong 1838–39, si Joseph Smith mipadala og sulat sa mga miyembro sa Simbahan: “Minahal nga kaigsoonan, kami mag-ingon nganha kaninyo, nga tungod kay ang Dios nag-ingon nga Siya buot nga adunay mga sinulayan nga katawhan, nga siya buot magputli kanila sama sa bulawan [tan-awa sa Malaquias 3:3], kami karon nagtuo nga niining higayona Siya nakapili na sa Iyang kaugalingon og mahigpit nga pagsulay, diin kita gisulayan; ug kami nagtuo nga kon kita hingpit makalabang bisan gamay nga kasiguroan, ug nakahupot sa pagtuo, nga kini mahimo nga usa ka timailhan niini nga henerasyon, ang tanan igo na nga sila dili makapasumangil; ug kami nagtuo usab, kini mahimo nga usa ka pagsulay sa atong hugot nga pagtuo nga sama sa kang Abraham, ug sila nga mga katigulangan dili makapanghambog ngari kanato sa adlaw sa paghukom, nga sila gitawag sa paglabang sa mas labaw pa nga mga kasakit; nga kita pagahukman nga patas sama kanila.”⁶

“Ang mga pagsulay makahatag kaayo kanato sa kahibalo nga gikinahanglan aron kita makasabut sa mga hunahuna sa mga katigulangan. Alang kanako, ako nagtuo nga wala nako kini masabti sama sa akong pagsabut karon, kon wala pa unta ako masakiti sa mga pagpaantus nga akong naagian. Ang tanan adunay mahinungdanon nga sangputanan alang sa kaayohan niadtong nahigugma sa Dios [tan-awa sa Mga Taga-Roma 8:28].”⁷

Si John Taylor, ang ikatulo nga Presidente sa Simbahan, miingon: “Ako nakadungog ni Propeta Joseph nga nag-ingon, usa niana ka higayon nga namulong ngadto sa Napulog Duha: ‘Kamo adunay daghan nga nagkalain-laing pagsulay nga labangunon. Ug kini ingon nga gikinahanglan alang kaninyo nga pagasulayan sama ni Abraham ug sa uban nga mga katawhan sa Dios, ug (matud niya) ang Dios mosulay kaninyo, ug Siya mo-kontrolar kaninyo ug sutaon ang kinahiladman sa inyong kasingkasing, ug kon kamo dili makalahutay kamo dili mahimong angay nga may mapanag-iya didto sa Celestial nga Gingharian sa Dios.’ … Si Joseph Smith wala gayuy daghang malinawon nga mga buwan human niya madawat ang kamatuoran, ug sa katapusan siya gipatay didto sa bilanggoan sa Carthage.”⁸

Ang Dios motabang ug mopanalangin ngadto kanila nga mosalig Kaniya sa mga panahon sa ilang pagsulay.

“Ang gahum sa Ebanghelyo makatabang kanato nga magpabilin nga lig-on ug magpadayon nga mapailubon sa dagkong mga kasakit nga moabut kanato bisan diin pa man kini gikan…. Kon unsa ka lisud ang pagpanglutos mao kadako ang mga panalangin sa Dios ngadto sa iyang Simbahan. Oo, ang tanan adunay mahinungdanon nga sangputanan alang sa kaayohan niadto kanila kinsa andam sa pagpakamatay alang kang Jesukristo.”⁹

“Ang akong bugtong paglaum ug pagsalig anaa sa Dios nga naghatag kanako og kinabuhi, diin anaa ang tanan nga gahum, kinsa karon nag-uban kanako, ug ang akong kasingkasing naaninag sa iyang mga mata kanunay. Siya ang akong maghuhupay, ug dili niya ako pasagdan.”¹⁰

“Ako nahibalo kon kinsa ang akong gisaligan; Ako natukod diha sa dakong bato; ang mga baha walay mahimo, wala, dili sila makahimo, sa pagbanlas kanako.”¹¹

Human ang Propeta gibuhian gikan sa iyang pagkabilanggo sa Bilanggoam sa Liberty, iyang gisugilon ang mosunod kabahin sa iyang kasinatian: “Salamat sa Dios, nga kami naluwas. Ug bisan tuod nga ang uban kanamo nga mga minahal nga kaigsoonan napugos nga silyohan sa ilang dugo ang ilang pamatuod, ug nangamatay nga mga martir tungod sa kamahinungdanon sa kamatuoran—

“Daklit man bisan mapait ang ilang pag-antus,

Walay kinutuban ang ilang hingpit nga kalipay.

Dili kita magmasulub-on nga ingon ‘kanila nga walay paglaum’[tan-awa sa 1 Mga Taga-Tesalonica 4:13]; ang panahon hapit na moabut nga makita nato sila pag-usab ug kauban nga magsaulog, nga wala nay kahadlok sa mga tawo nga dautan. Oo, kadto sila nga nangamatay diha ni Kristo, Iyang pagadad-on uban Kaniya, sa panahon nga Siya moabut aron himayaon sa Iyang mga Santos, ug pagadayegon sa tanan kinsa mituo, unya panimaslan sa Iyang mga kaaway ug ang tanan niadto kanila nga wala magtuman sa Ebanghelyo.

“Niana nga panahon ang mga kasingkasing sa mga biyuda ug mga walay amahan pagahupayon, ug ang matag luha pagapahiron gikan sa ilang mga nawong. Ang mga pagsulay nga ilang naagian adunay mahinungdanon nga sangputanan alang sa ilang kaayohan, ug magsangkap kanila alang sa katilingban nga kinsa matinud-anon nga nakalahutay sa dakong pag-antus, ug nakahugas sa ilang mga bisti ug nakahimo kanila nga putli pinaagi sa dugo sa Kordero. [Tan-awa sa Mga Taga-Roma 8:28; Pinadayag 7:13–14, 17.]”¹²

Ang Propeta misulat niining mosunod sa usa ka sulat ngadto sa mga Santos niadtong Septyembre 1, 1842, nga sa wala madugay gi-rekord sa Doktrina ug mga Pakigsaad 127:2: “Ug ingon sa katalagman diin ako gitawag sa paglahutay, sila ingon og usa ka gamay nga butang alang kanako, ingon sa kasina ug kaligutgot sa tawo nga mao ang kasagaran nga nahitabo sa tanan nga mga adlaw sa akong kinabuhi…. Ang lawom nga tubig mao ang akong naandan nga langoyan. Kining tanan nahimo nga ikaduha nga kinaiya ngari kanako; ug ako mibati, sama ni Pablo, nga mohimaya sa kalisdanan; kay niini nga adlaw ang Dios sa akong mga amahan miluwas kanako gikan kanilang tanan, ug moluwas kanako sukad karon; kay tan-awa, ug sud-onga, ako makabuntog sa akong tanan nga mga kaaway, kay ang Ginoong Dios namulong niini.”¹³

Ang masinugtanon dili makabagulbol diha sa kasakit, apan mapasalamaton sa pagkamaayo sa Dios.

Niadtong Disyembre 5, 1833, ang Propeta misulat ngadto sa mga pangulo sa Simbahan nga nagdumala sa mga Santos kinsa gipanglutos didto sa Missouri: “Hinumdumi sa dili pagbagulbol sa mga gihatag sa Dios ngadto sa Iyang mga binuhat. Wala pa kamo modangat sa mga pagsulay nga kahimtang nga sama sa karaan nga mga Propeta ug mga Apostoles. Hunahunaa ang usa ka Daniel, ang tulo ka anak nga Hebreo [Shadrach, Meshach, ug Abednego], si Jeremias, Pablo, Esteban, ug uban pa, nga labihan kadaghan sa pagngalan, nga kinsa gibato, gitunga paggabas, giyatakyatakan, gipamatay ginamit ang espada, ug [kinsa] naglaaglaag nga nagbisti og mga panit sa karnero ug mga panit sa kanding, nagkalisudlisod, gilutos, gihasol, nga alang kanila ang kalibutan dili makapahimuot. Sila nakadiin-diin sa mga disyerto ug mga kabungturan, ug nanago sa mga yungib ug mga langob sa yuta; bisan niana ang tanan kanila nakadawat og pagdayeg tungod sa ilang hugot nga pagtuo [tan-awa sa Mga Hebreohanon 11:37–39]; ug taliwala sa ilang tanan nga mga pag-antus sila nagsaulog nga sila giisip nga mga takus nga makadawat og mga pagpanglutos tungod og alang ni Kristo.

“Kita wala masayud kon unsaon kita pagtawag aron makasinati sa dili pa ang Zion moabut ug matukod; busa, kita adunay dako nga panginhanglan sa pagkinabuhi nga duol sa Dios, ug sa tanang higayon anaa sa husto nga pagtuman sa tanan Niya nga mga kasugoan, nga kita unta adunay konsensya nga walay lama sa sala batok sa Dios ug tawo….

“… Ang atong pagsalig anaa sa Dios, ug kita nakapaniguro, ang Iyang grasya makatabang kanato, sa pagpadayon sa gitinguha ug magpabilin nga matinud-anon hangtud sa katapusan, nga kita mapurong-purongan sa mga korona sa celestial nga himaya, ug mosulod sa pagpahulay nga giandam alang sa mga anak sa Dios.”¹⁴

Paglabay sa lima ka adlaw, ang Propeta misulat ngadto sa mga pangulo sa Simbahan ug mga Santos sa Missouri: “Kinahanglan nga magmapasalamaton kita nga anaa sa maayo nga kahimtang ug nga kita buhi pa ug nanghinaut nga ang Dios adunay giandam nga dakong kaayohan alang kanato niini nga henerasyon, ug nga motugot nga kita makapasidungog pa sa Iyang ngalan. Ako mibati nga mapasalamaton nga wala nay tawo nga nagsalikway sa pagtuo; ako nag-ampo sa Dios sa ngalan ni Jesus nga kamo nga tanan magpabilin diha sa pagtuo hangtud sa katapusan.”¹⁵

Sa journal sa Propeta sa Enero 1, 1836, nakarekord: “Kini maoy sinugdanan sa usa ka bag-ong tuig, ang akong kasingkasing napuno sa pagpasalamat sa Dios nga Siya miluwas sa akong kinabuhi; ug sa mga kinabuhi sa akong pamilya, samtang may lain nga tuig ang milabay na. Kita gihatagan og paglaum ug gilig-on taliwala sa usa ka dautan ug masalaypon nga henerasyon, bisan nag-atubang sa tanan nga mga kasakit, mga pagtintal, ug kagul-anan nga manghitabo sa kinabuhi sa tawo; tungod niini akong gibati ang pagpakamainubsanon sa kaugalingon diha sa abog ug abo, pagaingnon pa, sa atubangan sa Ginoo.”¹⁶

Mahitungod sa iyang pagkaayo gikan sa usa ka sakit niadtong Hunyo 1837, ang Propeta miingon: “Kini usa sa daghang mga kahigayunan diin ako sa usa ka pamilok gikan sa maayong kahimtang ngadto sa mga ngilit sa kamatayon, ug sa ingon sa daklit naulian, og mao nga ang akong kasingkasing mibukad sa pagpasalamat ngadto sa akong Langitnon nga Amahan, ug akong gibati ang pagbag-o sa paghalad sa kaugalingon ug sa tanan nakong kusog sa pag-alagad Kaniya.”¹⁷

Ang pagkamasaligon sa gahum, kaalam sa Dios, ug gugma makatabang kanato nga makalikay nga mawad-an sa paglaum dinha sa mga panahon sa pagsulay.

“Ang tanan nga kalisdanan nga tingali moabut ug mobabag sa atong pagapadulngan kinahanglan mabuntog. Bisan tuod ang kalag pagasulayan, ang kasingkasing maluya, ug mga kamot manghuyhoy, kita dili gayud mosibug sa atong mga lakang kinahanglan gayud nga may kalig-on sa kadungganan.”¹⁸

“Kay may pagsalig sa gahum, kaalam, ug gugma sa Dios, ang mga Santos nakahimo pagsagubang tadlas sa labing malisud nga mga padulngan, ug sa kanunay, diin ang tanang nasugatan sa tawo, walay lain nga nakita gawas mismo sa kamatayon, ug ang pagkalaglag [ingon sa] dili kalikayan, dinha ang gahum sa Dios gipakita, ang Iyang himaya gipadayag, ug ang pagkaluwas gipahigayon; ug ang mga Santos, sama sa mga anak sa Israel, kinsa nakagawas sa yuta sa Ehipto, ug labang sa Pulang Dagat, nag-awit og alawiton nga nagpasidungog sa iyang balaan nga ngalan.”¹⁹

“Ako nasayud nga ang panganod mabungkag, ug ang gingharian ni Satanas padulong sa pagkatumpag, uban sa iyang maitom nga mga laraw, ug ang mga Santos, mahimo nga sama sa bulawan nga giputli sa makapito pinaagi sa kalayo, nga gihimo nga hingpit pinaagi sa mga pag-antos ug mga tentasyon, ug nga ang mga panalangin sa langit ug yuta pagapilo-piloon diha sa ilang mga ulo; nga mahimo nga ihatag sa Dios tungod og alang ni Kristo.”²⁰

“Pagpabilin nga malig-on, kamo nga mga Santos sa Dios dugangi og taas-taas nga pakigbisog, ug ang bagyo sa kinabuhi lumalabay, ug kamo pagagantihan niana nga Dios kansang mga sulugoon mao kamo, ug kinsa sa husto nga panahon modayeg sa tanan ninyong pagpakasakit ug mga pag-antus alang kang Kristo ug sa Ebanghelyo. Ang inyong mga ngalan ipadangat ngadto sa umaabut nga kaliwatan isip mga Santos sa Dios.”²¹

Si George A. Smith, kinsa nag-alagad isip usa ka magtatambag ni Presidente Brigham Young, nakadawat sa mosunod nga tambag gikan ni Propeta Joseph Smith sa usa ka panahon nga may dakong kalisud: “Siya miingon kanako nga ako kinahanglan dili gayud mawad-an og paglaum, bisan unsa nga matang sa kalisud nga mobilanggo kanako. Kon ako iunlod sa kinailadman sa Nova Scotia ug ang tanan nga mga Batoon nga Kabungturan ipatong-patong pagdat-og kanako, ako dili angay mawad-an og paglaum apan makigbisog, mogamit sa hugot nga pagtuo, ug dili kawad-an sa maayong paglaum ug ako kinahanglan makalingkawas gikan niini nga tanan sa katapusan.”²²

May pipila pa lamang ka mga adlaw sa wala pa ang Propeta mapatay, niadtong higayona nga siya ug ang mga Santos nahibalo nga ang iyang kinabuhi anaa sa kakuyaw, si Joseph mikupot sa kamot ni Abraham C. Hodge ug miingon: “Karon, Brother Hodge, paabuta unsay mahitabo; ayaw ilimod ang gituohan, ug may kahumanan ang tanan.”²³

Mga Sugyot alang sa Pagtuon ug Pagtudlo

Hunahunaa kini nga mga ideya samtang kamo magtuon niini nga hugna o samtang kamo mangandam sa pagtudlo. Alang sa dugang nga tabang, tan-awa sa mga pahina vii–xiii.

Ribyuha ang nasulat sa mga pahina 273–75. Sa inyong huna-huna ngano nga si Propeta Joseph Smith nakahimo paglahutay sa mga pagsulay nga iyang nasinati? Unsay inyong mahunahunaan o bation samtang kamo maghunahuna kaniya sa iyang “lawas napuno sa kinawrasan ug bun-og,” samtang nagtudlo sa kongregasyon?
Basaha ang una nga paragrap sa pahina 276. Unsay inyong hunahuna nga ang pag-antus makatabang kanato sa pagpangandam alang sa kahimayaan? (Alang sa mga ehemplo, tan-awa sa mga pahina 276–77.) Unsay inyong nakat-unan gikan sa imong mga pagsulay?
Sa tulo ka higayon niini nga hugna, si Joseph Smith mipasalig kanato nga “ang mga pagsulay nga gikinahanglang maagian adunay mahinungdanon nga sangputanan alang sa kaayohan [nato]” (pahina 278; tan-awa usab sa pahina 277). Giunsa ninyo pagkakita sa katinuod niini nga pulong?
Basaha ang tibuok ikatulo ug ikaupat nga mga paragrap sa pahina 277–78. Unsa nga mga kasinatian ang inyong ikapaambit nga ang Ginoo naghupay kaninyo sa mga panahon sa pagsulay? Unsa ang gipasabut nganha kaninyo sa “natukod ibabaw sa dakong bato”?
Si Joseph Smith nagtambag sa mga Santos sa dili pagbagulbol, o pagmahay, kabahin sa gihatag sa Dios ngari kanato (mga pahina 279–81). Sa unsang mga paagi nga ang pagbagulbol maka-apekto kanato? Unsa ang ubang mga paagi nga kita makapanagang batok sa mga pagsulay? (Alang sa mga ehemplo, tan-awa sa mga pahina 279–82.)
Unsa ang buot ipasabut sa pagbaton og “kalig-on sa kadungganan” sa pabahon nga mag-atubang og mga kalisud? (pahina 281).
Basaha ang tambag sa Propeta ngadto ni George A. Smith (pahina 282). Sa unsa nga paagi kini nga tambag makatabang kaninyo sa pag-atubang sa mga pagsulay?

May Kalabutan nga mga Kasulatan:Salmo 55:22; Juan 16:33; Alma 36:3; Helaman 5:12; D&P 58:2–4; 90:24; 122:5–9