Scriptures
Helaman 13


Ri Wuj Rech Ri Helaman

Ri kʼalajisabal che ri cäpe na rech ri Samuel ri xuyaʼ chque ri aj Nefitas. Ri areʼ jun cucʼ ri aj Lamanitas.

Waʼ cʼo chupam ri u tas 13 cʼä pa ri u tas 15 xukujeʼ.

U tas 13

Ri Samuel cubij ri u kʼalajisabal che ri cäpe na, tacʼalic puwiʼ ri nimalaj tapia ri cusutij ri nim tinimit; ri chʼichʼ rech ri kʼatbal tzij cäkaj na paquiwiʼ ri ucaj ijaʼlil; man xesach taj qui wäch ri tinimit quech ri aj Nefitas cumal ri sucʼalaj tak winak; ri ulew curik na ri retzelal; ri kʼinomal ri cäjilquenic.

1 Xcʼulmataj chi pa ri junab ochenta y seis, ri aj Nefitas xquitakej qui banic ri quetzelal, jeʼ, pa ri nimalaj macaj. Xane ri aj Lamanitas xquicoj qui chukʼab amakʼel che u nimaxic ri u takbal ri Dios, je jas ri u takbal tzij ri Moisés.

2 Xcʼulmataj chi pa we junab riʼ xopan pa ri ulew re Zarahemla jun achi, Samuel, areʼ jun cucʼ ri aj Lamanitas, ri xuchaplej u tzijobexic ri u tzij ri Dios chque ri winak. Xcʼulmataj cʼut chi qʼui kʼij xebutijoj chrij ri qʼuexbal cʼuxaj. Ri e areʼ xquesaj apanok, y xak jubikʼ cäraj chi cätzelej areʼ pa ri rulew.

3 Xane, ri u chʼabal ri Ajawaxel xubij che chi cätzelej jumul chic, y cukʼalajisaj chque ri winak apachique jastak ri coc na pa ri ranimaʼ.

4 Y xcʼulmataj chi man xquiyaʼ taj chi coc pa ri tinimit. Rumal riʼ, xbec, y xpakiʼc puwiʼ ri nimalaj tapia ri cusutij ri tinimit. Xuyuk cʼu ri u kʼab, y sibalaj co xchʼawic, y xukʼalajisaj ri cäpe na chque ri winak je jas xuyaʼ ri Ajawaxel pa ranimaʼ.

5 Xubij cʼut chque: Chiwilampeʼ, ri in Samuel, jun chque ri aj Lamanitas, quinbij ri tzij ri cuyaʼ ri Ajawaxel pa wanimaʼ. Chiwilampeʼ cʼut, areʼ xuyaʼ pa ri wanimaʼ rech quinbij chi ri u chʼichʼ rech ri u kʼatbal tzij cʼo paquiwiʼ waʼ winak y cäraj cuban cʼäx paquiwiʼ. Man cocʼow tä na cajib cient junab, rech cäkaj paquiwiʼ.

6 Jeʼ, jun nimalaj sachbal wächaj tajin cäqueyej waʼ winak. Kastzij cäpe na paquiwiʼ, y man cʼo taj ri qui colotajic, xak xuwi ri qʼuexbal cʼuxaj y ri cojobal che ri Ajawaxel Jesucristo, ri kas cäpe na cho uwächulew, y curik na cʼut qʼui tak cʼäxalaj jastak, y cäcämisax na cumal ri u winak.

7 Chiwilampeʼ, jun ángel rech ri Ajawaxel xubij riʼ chwe, y xucʼam ulok chwe utzalaj tak cʼacʼ tzij pa ri wanimaʼ. Chiwilampeʼ cʼut, in takom rech quinbij riʼ chiwe, xukujeʼ rech quicʼam ulok utzalaj tak cʼacʼ tzij, xane ix man xiwaj taj quinicʼamo.

8 Rumal riʼ, jeriʼ cubij ri Ajawaxel: Rumal ri cowilaj canimaʼ ri winak ri aj Nefitas, we tä man cäquiqʼuex tä qui cʼux, quinwesaj na ri nu tzij chquixol, y quincʼam na bic ri Wuxlabal, y man quebinkʼiʼ tä na, y quintzolkʼomij ri canimaʼ ri cachalal chquij ri e areʼ.

9 Man cocʼow tä na cajib cient junab, rech quinban chi cäsach na qui wäch. Jeʼ, quebinwolij na rucʼ ri nu chʼichʼ, y rucʼ ri numical, y rucʼ ri chuil.

10 Jeʼ, quebinsolij na rucʼ ri cʼaʼnalaj woyowal, cʼo jujun chque ri ucaj ijaʼlilal re ri i cʼulel ri quecʼasiʼ na y cäquil na ri tzʼakat sachbal i wäch. Ri Ajawaxel cubij: Waʼ kas cäcʼulmax na we tä man quiqʼuex tä i cʼux. Cʼu ri winak rech ri ucaj ijaʼlil kas cäquil na ri iwetzelanic.

11 Xane we quiqʼuex i cʼux che i mac, y we quixtzelej ulok che ri Ajawaxel ri i Dios, in quinjechʼobisaj na ri woyowal, cubij ri Ajawaxel. Jeʼ, jeriʼ cubij ri Ajawaxel: Tewichitalic ri areʼ ri cäquiqʼuex qui cʼux y quetzelej ulok wucʼ, xane tokʼob u wäch ri man cuqʼuex tä u cʼux.

12 Jeʼ, tokʼob qui wäch ri e cʼo pa waʼ nimalaj tinimit Zarahemla, are cʼu jewaʼ, are colotajinak xak cumal ri sucʼalaj tak winak. Jeʼ, tokʼob qui wäch ri e cʼo pa waʼ nimalaj tinimit. Are quinwilo, cubij ri Ajaw, chi e cʼo sibalaj winak, jeʼ, xaʼ jubikʼ cäraj chi conojel ri e cʼolic cäquicowirisaj qui cʼux chwij, cubij ri Ajawaxel.

13 Xane tewichitalic ri areʼ ri cäquiqʼuex qui cʼux, rumal rech in quebincolo na. Je baʼ waʼ, cuyaʼ chi quinban chi cäkaj ulok kʼakʼ chicaj paquiwiʼ ri e cʼo pa we tinimit, xak man quinban taj cumal ri sucʼalaj winak ri e cʼolic.

14 Xane chiwilampeʼ, xak rumal rech ri lokʼokʼebal cʼuxaj chque ri sucʼalaj winak, chi ri tinimit colotajinak. Xane chiwilampeʼ, cubij ri Ajaw, cäjetet ri kʼij ri quebiwesaj na ri sucʼalaj winak chixol, cʼäte riʼ ix nojisam rucʼ ri macaj y chanim quirik na ri sachbal i wäch. Jeʼ, tokʼob qui wäch ri e cʼo pa waʼ tinimit rumal ri quetzelal y ri itzel tak qui mac ri e cʼo chupam.

15 Jeʼ, tokʼob qui wäch ri e cʼo pa ri tinimit re Gedeón, rumal rech ri lawaloyil y ri itzel tak macaj ri e cʼo chilaʼ.

16 Jeʼ, tokʼob qui wäch ri e cʼo pa conojel ri tinimit ri nakaj cʼo wi quech ri aj Nefitas, rumal rech ri quetzelal y ri itzel tak macaj ri e cʼo chupam.

17 Are je cʼu waʼ, cäkaj na jun cʼajisabal wächaj puwiʼ ri ulew, cubij ri Ajawaxel que ri ajchʼoʼjab, waʼ rumal rech ri winak ri e cʼo chilaʼ. Jeʼ, rumal rech ri qui macaj y ri quetzelal.

18 Cäcʼulmataj na, cubij ri Ajawaxel que ri ajchʼoʼjab, jeʼ, ri kas nimalaj ka Dios, cubij chi jachin ri cucʼuʼ ri u kʼinomal chupam ri ulew, man curik tä chic. Waʼ rumal ri nimalaj cʼajisabal wächaj ri cʼo puwiʼ ri ulew. Xak curik wi na we kas sucʼ ri achi y we cucʼuʼ na je jas cäraj ri Ajawaxel.

19 Are ri Ajawaxel cubij: Quinwaj chi cäquicʼuʼ ri qui kʼinomal je jas ri quinwaj in, y e cʼajisam qui wäch ri e areʼ ri cäquicʼuʼ ri qui kʼinomal ri man je tä riʼ quinwaj in. Rumal man cʼo tä jun ri cucʼuʼ ri u kʼinomal chwe, xak xuwi ri sucʼalaj tak winak. Jachin cʼut ri man cucʼuʼ tä ri u kʼinomal chwe kas cʼajisam u wäch areʼ je jas ri u kʼinomal, y man cʼo tä jun ri cäresaj u kʼinomal rumal ri cʼajisabal wächaj ri cʼo pa ri ulew.

20 Copan na ri kʼij ri cäquicʼuʼ na ri qui kʼinomal, waʼ rumal chi qui cojom ri canimaʼ paquiwiʼ ri kʼinomal. Y rumal qui cojom ri canimaʼ paquiwiʼ ri kʼinomal, quincʼuʼ ri qui kʼinomal aretak quebanimaj chquiwäch ri qui cʼulel. Waʼ rumal chi man xquicʼuʼ tä chnuwäch je jas quinwaj in, cʼajisam qui wäch ri e areʼ, xukujeʼ ri qui kʼinomal. Y pa ri jun kʼij riʼ quesocotaj na, cächa ri Ajawaxel.

21 Chiwilampeʼ, chitatabej ri nu tzij, ix ri cʼo wi pa waʼ nimalaj tinimit. Jeʼ, chitatabej ri u tzij ri cubij Ajawaxel. Areʼ u bim chi ix cʼajisam i wäch rumal ri i kʼinomal, cʼajisam xukujeʼ qui wäch ri i kʼinomal rumal rech chi benak i cʼux cucʼ, y man xiwaj tä quita ri u tzij ri areʼ ri xuyaʼ chiwe.

22 Man cänataj tä chic chiwe ri Ajawaxel ri i Dios cucʼ ri jastak ri ix u tewichim. Xak amakʼel cänataj chiwe ri i kʼinomal, man rech tä quimaltioxij che areʼ ri Ajawaxel i Dios cumal. Jeʼ, ri iwanimaʼ man cäquitzucuj tä ri Ajawaxel, tzare ri iwanimaʼ quesipojic rumal ri nimal rech ri quixcʼamowic. Y quinimarisaj i kʼij chbil iwib, jeʼ, che jun nimalaj sipojem, quiäk rayibal, chʼoʼj, ri u banic itzel, okotanem, y cämisanem, y ronojel u cholaj ri mac.

23 Rumal waʼ ri Ajawaxel Dios xusokotaj rucʼ jun cʼajisabal u wäch we ulew, y xukujeʼ ri u kʼinomal, y waʼ rumal rech ri i mac.

24 Jeʼ, tokʼob qui wäch we winak rumal rech ulinak ri kʼij ri quequixutuj ri kʼalajisanelab che ri cäpe na, y quixetzenic chquij ri areʼ, quiqʼuiak abäj paquiwiʼ, quicämisaj ri e areʼ, quiban chque qʼui tak u beyal ri etzelal, je jas xquiban ri winak ojer canok.

25 Wachanim cʼut, aretak quixchʼawic quibij: We tä xujcʼojiʼc pa ri qui kʼij ri ojer ka tat, man quekacämisaj tä ri kʼalajisanelab che ri cäpe na. Xukujeʼ man cäkaqʼuiak tä abäj chque, mawi xekesaj apanok.

26 Chiwilampeʼ, ix itzel na chquiwäch ri ojer tak i tat. Are je jas ri Ajawaxel cʼaslic, we tä cäpe chixol jun kʼalajisanel che ri cäpe na, y cubij cʼu chiwe ri u tzij ri Ajawaxel, y cukʼalajisaj chi cʼo i mac y iwetzelal, cʼäte riʼ cäpe na iwoyowal che. Quiwesaj bic areʼ y quitzucuj conojel u beyal chi quisach u wäch cucʼ qʼui tak u banic che ri quixcuinic. Jeʼ, quibij na chi man kas tä areʼ jun kʼalajisanel che ri cäpe na, chi areʼ ajmac, y chi rech ri itzel, y waʼ rumal areʼ cukʼalajisaj chi itzel ri i banom.

27 Xane, we jun achi cul iwucʼ y ubij cʼut: Chibanaʼ waʼ, man cʼo taj itzel, chibanaʼ laʼ, je man quirik tä na cʼäx. Jeʼ, we tä cubij: Chixbinok je jas ri u nimarisam ib i bokʼwäch, y chibanaʼ ronojel ri cäraj ri iwanimaʼ. We tä cäpe jun achi jeriʼ iwucʼ, quixcʼam na ulok y quibij na chi are jun kʼalajisanel che ri cäpe na.

28 Jeʼ, quinimarisaj na u kʼij areʼ, y quiyaʼ na ri i jastak che. Jeʼ, quiyaʼ na ri i kʼän puak y ri i sak puak che, y quiyaʼ che pakal tak ratzʼiak, y man quirik tä na chi cʼo jun u mac. Waʼ xak rumal rech ri cubij cäkaj chiwäch.

29 O ix, itzelalaj ijaʼlil, ix i cowirisam ri iwanimaʼ. ¿Janipa kʼij quichomaj ix chi quixucuy na ri Ajawaxel? Jeʼ, ¿jampa man quiyaʼ tä chic chque ri moyalaj, moxalaj cʼamal tak be chi cäquicʼam ri i be? ¿Janipa kʼij na quiterenej na ri kʼekumal chuwäch ri sakil?

30 Jeʼ, chiwilampeʼ, tzijilic ri royowal ri Ajawaxel piwiʼ. Are jewaʼ, u cʼajisam ri ulew rumal rech ri i mac.

31 Chiwilampeʼ, cäjetet ri kʼij chi cucʼajisaj na u wäch ri i kʼinomal chi cäjililic, rech man quixcuin taj quicʼolo. Y pa ri kʼij cʼut ri cʼo ri i mebaʼil, man quixcuin tä na quicʼolo.

32 Pa ri kʼij rech ri i mebaʼil, quisiqʼuij na ri Ajawaxel. Y man cʼo tä u patan i siqʼuinem, rumal rech chi cʼo chic ri sachbal wächaj piwiʼ, kas tzʼakat ri qʼuisbal i wäch. Cʼäte ri, quixokʼ na y quirak na i chiʼ, cächa ri Ajawaxel que ri ajchʼoʼjab. Y cʼäte cʼu riʼ quixokʼ na rucʼ sibalaj bis, y quibij na:

33 Ay, we tä xinqʼuex nu cʼux, we tä cʼu man xebincämisaj taj ri kʼalajisanelab che ri cäpe na, we ma tä xinqʼuiak tä ri abäj chque y we ma tä xinwesaj ri e areʼ. Jeʼ, pa ri jun kʼij riʼ quibij na: Ay we tä xnataj chke ri Ajawaxel ri ka Dios pa ri kʼij ri xuyaʼ chke ri ka kʼinomal. Cʼäte riʼ, man cäjilil tä rech man cäkatzak tä riʼ. Are cʼu ri ka kʼinomal benak chkawäch.

34 Chiwilampeʼ, cäkayaʼ waral ri chacubal, cʼu chuek man cʼo tä chic. Are jewaʼ quesatajic ri ka machet aretak cäkatzucuj che ri chʼoʼj.

35 Jeʼ, ka cʼuʼm ri ka kʼinomal, quechʼetetinak rumal ri cʼajisabal wächaj ri cʼo puwiʼ ri ulew.

36 O, we tä xkaqʼuex ri ka cʼux pa ri kʼij ri xul kucʼ ri u tzij ri Ajawaxel. Are cʼu waʼ, kajinak puwiʼ ri ulew jun cʼajisabal wächaj, y conojel ri jastak kas cäjililic y man cujcuin tak cäkacʼolo.

37 Je cʼu waʼ, cujquisutij ri itzel winak, jeʼ, uj cujsutix kij cumal ri rangelib ri jun ri u cojom u rayibal rech cusach u wäch ri kanimaʼ. Chiwilampeʼ, kas nim ri ka mac. O Ajaw, ¿la cuyaʼ lok chi quesaj la ri oyowal la pakawiʼ? Y jewaʼ quixchʼaw na pa tak ri kʼij riʼ.

38 Jeʼ cʼu waʼ, ocʼowinak chic ri kʼij rech quilic jas quiban na. Ix beytajinak ri kʼij rech ri i colotajibal cʼä wacamic mataʼm chic, kas cʼu cäpe ri sachbal i wäch. Jeʼ, rumal rech ix chacuninak ronojel ri i kʼij che u tzucuxic ri jastak ri man quixcuin taj quiriko. Ix tzucuninak ri quicotemal cucʼ ri macaj ri i banom. Waʼ man cäjunamax tä rucʼ u banic ri suqʼuilal ri cʼo rucʼ ri nimalaj Cʼamal ka be.

39 ¡O ri winak ri cʼo pa we ulew, quinrayij chi quitatabej ri nu tzij! In cʼut quintzʼonoj chi cäresaxic ri royowal ri Ajawaxel ri cʼo piwiʼ, chi quiqʼuex i cʼux rech quixcolotax na.