Woorden om onze wereld te veranderen

Door de beperkte infrastructuur en het beperkte onderwijsaanbod in de meeste subsaharische landen zijn er niet zoveel mogelijkheden, vooral niet voor meisjes. Vanwege de hoge kosten van scholing en de minderheidsstatus van meisjes in de samenleving is leren lezen bijna niet haalbaar. In Ghana bijvoorbeeld spreekt naar schatting minder dan de helft van de vrouwen Engels, hoewel Engels de officiële taal is. Op het platteland van Ghana is twee derde van de vrouwen analfabeet.

‘De meeste vrouwen in onze steden en dorpen spreken geen Engels’, zegt Seth Oppong, president van het district Abomosu in het zendingsgebied Accra-West (Ghana). ‘Het Twi, een streektaal, is al eeuwenlang een gesproken taal. Pas recentelijk is er een alfabet voor het Twi ontwikkeld, dus er zijn ook niet veel mensen die het kunnen lezen.’

‘Zusters zijn van anderen — meestal hun man als ze getrouwd zijn of van vrienden als ze niet getrouwd zijn — afhankelijk voor begrip van de evangeliebeginselen en het kerkelijk beleid’, legt Georgina Amoaka, ZHV-presidente van het district, uit. ‘Velen willen graag dienen, maar ze kunnen de lesboeken en tijdschriften niet lezen, dus kunnen ze ook niet veel in de kerk doen.’

Aangezien vrouwen thuis of op de markt geen Engels spreken, is participatie in de kerk de belangrijkste reden om die taal te leren. Toch kunnen leden, zowel ervaren als nieuwe, op weerstand van hun familie rekenen als alfabetiseringsprogramma’s ter sprake komen. De districtsraad besprak dit probleem. Daarna sprak president Oppong in elke gemeente tot de leidinggevenden in priesterschap en hulporganisaties over een alfabetiseringsaanpak op districtsniveau. Hoewel alle vrouwen uit de gemeenschap konden meedoen, zou de cursus zich vooral op vrouwen in de kerk richten. In plaats van iedereen individueel uit te nodigen, wilde men liever dat ze in groepsverband meededen — ZHV- en jeugdwerkpresidiums woonden de cursus bijvoorbeeld gezamenlijk bij, zodat ze elkaar konden helpen.

Naar aanleiding van het overleg met de gemeenten besloot de districtsleiding de alfabetiseringscursus in elke gemeente op zondag én twee keer doordeweeks te geven. Wie een half jaar lang de cursus geregeld bijwoonde en het verplichte huiswerk maakte, kreeg aan het eind van de cursus een certificaat uitgereikt.

‘Een van de uitdagingen was om mensen te leren lezen en schrijven die alleen een gesproken taal hebben’, zegt ouderling Jim Dalton, een oudere zendeling in het district. ‘Vanwege de lange traditie van het Twi als gesproken taal, weten de meeste mensen die het spreken niet hoe ze het moeten schrijven. Daarom begonnen we met leren schrijven.’

Ransford Darkwah, lid van de hoge raad in het district Abomosu, zorgde er samen met twee teruggekeerde zendelingen, Francis Ansah en Cecelia Amankwah, voor dat er een plaatselijk geproduceerd lesboek werd gebruikt. De deelnemers kregen plaatjes te zien, waarna hun werd gevraagd op te schrijven wat ze zagen. Daardoor leerden ze niet alleen schrijven, maar leerden ze ook in het Engels te denken. Als ze de basisvaardigheden eenmaal onder de knie hadden, gingen ze verder met leermiddelen van een hoger niveau.

Voordat de cursus van start ging, instrueerden alfabetiseringsdeskundigen de leerkrachten niet alleen in leermethoden, maar ook in praktische hygiëne en levensvaardigheden. Deze goede instructie ten spijt had niemand de hindernissen voorzien die de kop opstaken toen de cursus van start ging: de veelvuldige stroomstoringen in het gebied maakten avondlessen praktisch onmogelijk, geruchten dat vrijpostige mijnwerkers ’s avonds de straten onveilig maakten, veroorzaakten angst, en af en toe waren de mensen met een sleutel van de kerk niet op tijd om de deur van het slot te draaien.

En weer werd in de districtsraad besproken wat daaraan gedaan kon worden. De gegeven raad leidde ertoe dat de deelnemers in groepsverband naar het kerkgebouw gingen. Ze kregen zaklantaarns om veilig hun weg te kunnen vinden. De plaatselijke leiders gaven toestemming voor het gebruik van generatoren om ’s avonds licht in de kerken te hebben. Verantwoordelijke leden die in de buurt van de kerken woonden, kregen sleutels, zodat ze op tijd de gebouwen konden openen.

61 leden en onderzoekers schreven zich voor de cursus in; 43 van hen volgden alle lessen en deden al hun huiswerk. Hun werd gevraagd om op de diploma-uitreiking korte presentaties te geven.

Afbeelding

Participants, family members, and friends celebrate at graduation ceremonies for the district-sponsored literacy program.

‘Vóór de alfabetiseringscursus kon ik niet schrijven‘, zegt Sandra Obeng Amoh uit de gemeente Sankubenase. Als mijn man voor zijn werk op reis was, hield ik nooit gezinsavond. Toen hij een paar weken geleden op reis was, heb ik met de hulp van mijn oudste zoon een les uit het lesboek voorbereid en die in het Engels aan mijn kinderen gegeven. Sindsdien heb ik dat elke keer gedaan als mijn man niet thuis was.’

Prosper Gyekete, die ondanks zijn beperkte kennis van het Engels een getrouw lid in de gemeente Abomosu 2 is gebleven, las een getuigenis van drie zinnen voor dat hijzelf had geschreven. Hij zei dat hij vóór de cursus niet kon lezen en schrijven, maar nu kan hij zijn jonge kinderen met hun huiswerk helpen. ‘Dankzij de cursus’, zegt hij, kan ik een betere vader zijn.’

‘Nu kan ik zelf in de Schriften lezen’, zegt Kwaku Sasu uit de gemeente Kwabeng. ‘Daarvoor wist ik dat het Boek van Mormon waar was, hoewel ik het niet kon lezen. Nu weet ik dat het waar is terwijl ik erin lees. Mijn getuigenis groeit en groeit.’

De leden van het ZHV-presidium in de gemeente Asunafo zeggen dat ze elke donderdag alleen in het Engels met elkaar praten. ‘De gesprekken duren daardoor wel wat langer, want we kunnen niet altijd op de juiste woorden komen’, zegt Evelyn Agyeiwaa, de ZHV-presidente. ‘Maar we begonnen elkaar al snel woorden voor te zeggen, zodat we de juiste woorden van elkaar leerden. Omdat we samen leerden, voelden we ons niet opgelaten als we een verkeerd woord gebruikten. We hielpen elkaar gewoon.’

De vrouwen die de alfabetiseringscursus van het district Abomosu voltooiden, zeggen dat ze zich beter over zichzelf voelen en meer bij de kerk betrokken zijn geraakt. Ze accepteerden een roeping, lezen in de Schriften, en onderwijzen zowel in de kerk als thuis. De cursus werd ook door een handjevol mannen gevolgd. Het gaat hierbij hoofdzakelijk om keuterboeren die zeggen dat ze nu de kosten en verkoop van hun producten beter kunnen berekenen, hun kinderen met hun huiswerk kunnen helpen, en zelfstandig en met hun gezin in de Schriften kunnen lezen.

Aangemoedigd door het succes in Abomosu heeft het aangrenzende district Asamankese zijn eigen alfabetiseringscursus gelanceerd.

‘Kunnen lezen en schrijven verandert ons leven en het leven van onze kinderen’, zegt Gladis Aseidu van de gemeente Sankubenase. ‘De woorden veranderen onze wereld, en daarvoor danken we onze Vader in de hemel.’