Ang Angay nga Media

Kita mogamit sa kalingawan aron mahupay sa atong matag adlaw nga mga kabalaka. Kini mahimong panahon sa pagrelaks ug pagpangatawa ug maayong diskusyon uban sa pamilya ug mga higala.¹ Ang bag-ong kalagsik nga atong mabati tungod niini nga mga kalihokan gikan sa impluwensya sa Espiritu Santo, kansang bunga mao ang “gugma, kalipay, kalinaw, pailub, pagkamapuanguron, pagkamaayo, pagkamatinumanon, kaaghop, [ug] pagpugong sa kaugalingon” (Mga Taga-Galacia 5:22–23). Aron mabati nga nabag-o ang kalagsik human sa atong lingaw-lingaw, kinahanglang mopili ta og kalingawan nga mabati nato ang aghat ug makaayo nga gahum sa Espiritu Santo.

Aron dili mawala ang pagpakig-uban sa Espiritu Santo ug madaut ang atong mga espiritu, gitambagan kita sa dili “pagtambong, pagtan-aw, o pag-apil sa kalingawan nga hilas, imoral, mapintas, o law-ay nga talan-awon sa bisan unsang paagi.”² Apan usahay ang media nga ingon og limpyo mahimong makadaut nato pinaagi sa pagpahilayo kanato sa atong katuyoan sa kinabuhi.

Samtang ang limpyong kalingawan makatabang nato nga mahupay, ang ubang matang sa kalingawan makapahunahuna nato og walay hinungdan. Sa Doktrina ug mga Pakigsaad ang Ginoo nagmando kanato: “Hunong gikan sa inyong tanan nga walay hinungdan nga mga pakigpulong, gikan sa tanan nga katawa, gikan sa inyong tanan nga maibugon nga mga tinguha, [ug] gikan sa inyong tanan nga garbo ug walay hinungdan nga panghunahuna” (88:121). Ang ubang kalingawan makapalayo nato sa katuyoan sa plano sa kaluwasan pinaagi sa paghunahuna niining gihulagway ni Elder Dallin H. Oaks sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles nga walay hinungdan nga mga hunahuna ug dili importanting mga butang.³ Kining walay hinungdan nga mga kalingawan daling makalit-ag nato ug makahimo og “tinuyong walay pagtahud nga makapaubos sa sagradong butang ug gani mahimong pagbugal-bugal ug panamastamas.”⁴

Bisan tuod mas sayon nga tugutan lang nga pasudlon sa walay paghunahuna ang kalingawan nga atong paminawon, tan-awon, ug basahon diha sa atong kasingkasing ug hunahuna, ang usa ka mahinungdanong bahin sa kinabuhi mao ang pagkat-on unsaon nga mahimong tinugyanan—magkat-on “sa pagbuhat alang [sa atong kaugalingon] ug nga dili pagaaghaton” (2 Nephi 2:26). Lakip sa mamahimong tinuod nga tinugyanan mao ang magmabinantayon sa inyong gamiton nga kalingawan.

Imbis nga dili maghunahuna sa paggamit sa media para sa kalingawan, kita kinahanglang magbantay kon pila ka oras atong gigahin para niini ug unsa ang mga mensahe—klaro o dili klaro—ang gipasabut niini. Si Ryan Holmes, direktor sa Digital Media Group sa Brigham Young University, mipasabut nga kita kinahanglang “magmatngon sa paggamit sa teknolohiya” ug magmabinantayon sa pagkonsiderar sa “tanang mga sangputanan niini.”⁵ Si Amy Petersen Jensen, chair sa department of Theatre and Media Arts sa Brigham Young University, miingon nga importante nga “mopili nga moapil sa aktibong panag-istoryahanay diha sa media [active media conversations] ug likayan ang pagpaundayon nga paggamit sa media [passive media consumption].”⁶

Lakip sa pagkahimong mas aktibo nga tinugyanan mao ang magmabinantayon sa oras nga atong gigahin sa kalingawan. Tungod sa daghan kaayong kapilian, dali ra nga madala “sa bisan unsang moabut kaninyo pinaagi sa text, email, mga data feed, mga stream, ug mga pahibalo.”⁷ Apan kon magpadala kita, nag-usik-usik kita sa “mga adlaw sa [atong] pagsulay” (2 Nephi 9:27) tungod sa mga kalihokan nga nag-usik-usik sa atong panahon nga dili makatabang nato nga mahimong mas malig-on, mas maalamon, mas manggiloy-on nga mga representante ni Jesukristo.

Imbis nga usikan ang tibuok gabii diha sa pinakabag-ong viral video, sikat nga bag-ong show, o status update, mahimo natong tuyuon og gahin ang panahon alang sa mahinungdanong kalingawan nga makapalagsik kanato. Si Brother Holmes miingon, “Klaroha pagpili. Hukmi kon unsa, kanus-a, ug unsaon ninyo pag-interact gamit ang digital nga media.”⁸

Laing importante nga bahin sa mabinantayong pagpili sa atong kalingawan mao ang paghunahuna kon unsa ang mensahe niini nga media.

Ang tanang matang sa kalingawan adunay gustong ipaabut, gituyo ba ang mensahe niini o wala. Samtang malingaw sa salida sa sine o sa libro, pananglit, pangutan-a ang inyong kaugalingon kon unsa ang mga mensahe nga gipaabut niini pinaagi sa mga simbolo, mga karakter, mga lyric, ug mga imahe niini. Unsa ang mga mithi niini? Unsa ang mga batasan nga gi-endorso niini? Pinakaimportante, makatabang ba kini ninyo sa paghunahuna ug paghatag og balaang pagtahud ni Jesukristo? Nakabatang ba kini ninyo sa pagsabut sa Iyang kabalaan? Nagtudlo ba kini ninyo kabahin sa sakripisyo? kabahin sa gugma? kabahin nga unahon ang uban? Kini ba naghisgut kabahin sa kaimportante sa mga pamilya o sa kabalaan sa kaminyoon? Kon kamo walay makuha nga mga kamatuoran nga may kalabutan sa ebanghelyo gikan sa inyong kalingawan, dili kini bililhon ug nag-usik lang sa inyong panahon.

Ang uban matintal sa pag-ingon, “Kalingawan ra ni—dili eskwelahan o simbahan. Dili kinahanglang naa koy makat-unan niini.” Apan kon kamo nasayud man niini o wala, “kon unsay inyong mabasa, madungog, o makita adunay epekto nganha kaninyo.”⁹

Kon atong gamiton atong hunahuna ug kasingkasing sa pagtimbang-timbang sa media nga atong gigamit, kita may mga higayon sa paghinuktok. Gitawag kining mga higayona ni Professor Jensen og usa ka “panag-istoryahanay”: “usa ka istoryahanay—pakig-istorya sa atong kaugalingon diin kita maminaw ug motubag. Ang pinakamaayo natong panag-istoryahanay kasagaran mahimong mga higayon sa pribadong paghinulsol, tungod kay kasagaran atol sa panag-istoryahanay nga atong usabon atong panghunahuna, mangita og bag-ong dalan, o mohukom nga mobuhat og mas maayo. Ang mga kausaban nga atong gihimo diha sa atong mga kalag niining mga higayona kasagaran gamay, simple, makapauswag, makapahupay ug makapalambo.”¹⁰

Kita nagtinguha sa “mga butang nga mahiyason, matahum, o maayo og dungog o dalaygon”—bisan sa atong panahon sa panglingaw-lingaw (Mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo 1:13). Isip mga representante ni Jesukristo kinahanglan natong iinsister “nga tanan [natong] basahon o [tan-awon] … nagtudlo og maayo o nagpasiugda og maayong butang [sa atong kaugalingon] o [sa atong mga pamilya].” Ang atong paggamit sa mga kalingawan kinahanglang “may katuyoan, mapahinungurong mga aksyon … nga [makatabang nato] sa pag-angkon ug pagpakigbahin sa tumong sa atong Langitnong Amahan.”¹¹

Kita nasayud nga ang ingon nga mahiyason, matahum, ug dalaygon nga kalingawan—ang angay nga media—makapabayaw nato, makaandam nato sa mga hagit sa kinabuhi ug makalig-on sa atong pagkadisipulo.