2010-2019
Ο Κύριος είναι το φως μου
Απριλίου 2015


Ο Κύριος είναι το φως μου

Η ικανότητά μας να μένουμε σταθεροί και αληθινοί και να ακολουθούμε τον Σωτήρα παρ’ όλες τις περιπέτειες της ζωής, ενδυναμώνεται σημαντικά από ενάρετες οικογένειες και τη χριστοκεντρική ενότητα στους τομείς και κλάδους μας.

Αυτή την περίοδο του Πάσχα αναλογιζόμαστε και αγαλλιάζουμε με τη λύτρωση που προσφέρεται από τον Σωτήρα μας, Ιησού Χριστό1.

Η κατακραυγή για την παγκόσμια ανομία που αντηχεί σε όλη τη γη, μας κάνει να νιώθουμε ευάλωτοι. Με τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας ο αντίκτυπος της ανομίας, της ανισότητας και της αδικίας αφήνει πολλούς ανθρώπους να αισθάνονται πως η ζωή είναι από τη φύση της άδικη. Αν και αυτές οι δοκιμασίες μπορεί να είναι πολύ σημαντικές, δεν πρέπει να μας αποτρέπουν να αγαλλιάζουμε και να εξυμνούμε την υπερφυσική παρέμβαση του Χριστού για χάρη μας. Ο Σωτήρας κυριολεκτικά «κατέκτησε τη νίκη επί του θανάτου». Με έλεος και συμπόνια πήρε πάνω Του τις αμαρτίες και τις παραβάσεις μας, λυτρώνοντάς μας με αυτό τον τρόπο και ικανοποιώντας τις απαιτήσεις της δικαιοσύνης για όλους όσους θα μετανοούσαν και θα πίστευαν στο όνομά Του2.

Η μεγαλειώδης εξιλεωτική θυσία Του έχει υπερβατική σημασία, πέρα από την ανθρώπινη αντίληψη. Αυτή η πράξη χάρης δίνει ειρήνη που ξεπερνά την κατανόηση3.

Πώς λοιπόν αντιμετωπίζουμε τη σκληρή πραγματικότητα που μας περιβάλλει;

Εικόνα
Some yellow flowers on a mound of dirt.

Στη σύζυγό μου Μαίρη, άρεσαν πάντα τα ηλιοτρόπια. Χαίρεται όταν σε εντελώς απίθανα μέρη, εμφανίζονται στην άκρη του δρόμου. Υπάρχει ένας χωματόδρομος που οδηγεί στο σπίτι, όπου έμεναν οι παππούδες μου. Όταν παίρναμε αυτόν τον δρόμο, η Μαίρη συχνά αναφωνούσε: «Νομίζεις πως θα δούμε σήμερα εκείνα τα υπέροχα ηλιοτρόπια;» Μας εξέπληττε που τα ηλιοτρόπια ευδοκιμούν σε έδαφος το οποίο έχει πατηθεί από αγροτικά και εκχιονιστικά μηχανήματα και στο οποίο έχουν συγκεντρωθεί ύλες που δεν θα το καθιστούσαν ιδεώδες για να μεγαλώσουν ηλιοτρόπια.

Εικόνα
Yellow flowers by some water

Ένα από τα αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά των νέων, άγριων ηλιοτροπίων, επιπλέον της ανάπτυξής τους σε αφιλόξενο έδαφος, είναι πώς ο νεαρός ανθός ακολουθεί την πορεία του ήλιου στον ουρανό. Κάνοντας αυτό, παίρνει ζωτική ενέργεια προτού να ανοίξει και να πάρει το υπέροχο κίτρινο χρώμα του.

Σαν το νεαρό ηλιοτρόπιο, όταν ακολουθούμε τον Σωτήρα του κόσμου, τον Υιό του Θεού, ανθίζουμε και ακμάζουμε, παρά τις πολύ τρομερές συνθήκες που μας περιβάλλουν. Είναι αληθινά το φως και η ζωή μας.

Στην παραβολή του σιταριού και των ζιζανίων, ο Σωτήρας δηλώνει στους μαθητές Του πως αυτοί που εχθρεύονται και κάνουν ανομίες θα συγκεντρωθούν εκτός του βασιλείου Του4. Αλλά μιλώντας για τους πιστούς, είπε: «Οι δίκαιοι θα λάμψουν σαν τον ήλιο, μέσα στη βασιλεία του Πατέρα τους»5. Ως άτομα, μαθητές του Χριστού, που ζούμε σε έναν εχθρικό κόσμο που βρίσκεται κυριολεκτικά σε αναβρασμό, μπορούμε να ευημερούμε και να ακμάζουμε, εάν είμαστε ριζωμένοι στην αγάπη του Σωτήρα και ακολουθούμε ταπεινά τις διδασκαλίες Του.

Η ικανότητά μας να μένουμε σταθεροί και αληθινοί και να ακολουθούμε τον Σωτήρα παρ’ όλες τις περιπέτειες της ζωής, ενδυναμώνεται σημαντικά από ενάρετες οικογένειες και τη χριστοκεντρική ενότητα στους τομείς και κλάδους μας6.

Η σωστή ώρα στο σπίτι

Ο ρόλος της οικογένειας στο σχέδιο του Θεού είναι «να μας φέρει ευτυχία, να μας βοηθήσει να μάθουμε τις σωστές αρχές σε ένα περιβάλλον αγάπης και να μας προετοιμάσει για την αιώνια ζωή»7. Οι όμορφες παραδόσεις της θρησκευτικής τήρησης μέσα στο σπίτι πρέπει να εμφυτευθούν στην καρδιά των παιδιών μας.

Ο θείος μου Βων Ρόμπερτς Κίμπαλ ήταν καλός μαθητής, επίδοξος συγγραφέας και έπαιζε αμερικανικό ποδόσφαιρο στο Π.Μ.Γ. Στις 8 Δεκεμβρίου 1941, την ημέρα μετά την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, κατετάγη στο Ναυτικό των Η.Π.Α. Ενώ βρισκόταν σε αποστολή στην Ώλμπανυ της Νέας Υόρκης, υπέβαλλε ένα σύντομο άρθρο στο περιοδικό Reader’s Digest. Το περιοδικό τον πλήρωσε 200 δολάρια και δημοσίευσε αυτό το κομμάτι με τίτλο «Η σωστή ώρα στο σπίτι» στο τεύχος του Μαΐου 1944.

Στο άρθρο του στο Reader’s Digest, όπου παρουσιάζεται ως ναύτης, διαβάζουμε σε ένα απόσπασμα:

«Η σωστή ώρα στο σπίτι:

»Ένα απόγευμα στην Ώλμπανυ της Νέας Υόρκης, ρώτησα ένα ναύτη τι ώρα ήταν. Έβγαλε έξω ένα τεράστιο ρολόι και απάντησε: “Είναι 7:20”. Ήξερα πως ήταν πιο αργά. “Το ρολόι σου έχει σταματήσει, σωστά;” Ρώτησα.

»“Όχι” είπε “έχω πάντα την ορεινή χειμερινή ώρα. Είμαι από τη νότια Γιούτα. Όταν κατατάχθηκα στο Ναυτικό, ο πατέρας μού έδωσε αυτό το ρολόι. Μου είπε πως θα με βοηθούσε να θυμάμαι το σπίτι.

»”Όταν το ρολόι μου δείχνει 5 π.μ. ξέρω ότι ο πατέρας βγαίνει έξω να αρμέξει τις αγελάδες. Και κάθε βράδυ όταν δείχνει 7:30, ξέρω ότι όλη η οικογένεια βρίσκεται γύρω από ένα καλοστρωμένο τραπέζι και ο πατέρας ευχαριστεί τον Θεό για ό,τι είναι επάνω σε αυτό και Του ζητά να με προστατεύει…” κατέληξε. “Μπορώ να βρω εύκολα τι ώρα είναι, εκεί όπου βρίσκομαι. Αυτό που θέλω να ξέρω είναι τι ώρα είναι στη Γιούτα”»8.

Λίγο μετά την υποβολή του άρθρου, ο Βων ανέλαβε υπηρεσία θαλάσσης στο θέατρο επιχειρήσεων του Ειρηνικού. Στις 11 Μαΐου 1945, ενώ υπηρετούσε στο μεταγωγικό USS Bunker Hill κοντά στην Οκινάουα, το πλοίο βομβαρδίστηκε από δύο αεροπλάνα αυτοκτονίας9. Σχεδόν 400 άνδρες του πληρώματος σκοτώθηκαν, μαζί τους και ο θείος Βων.

Ο Πρεσβύτερος Σπένσερ Κίμπαλ εξέφρασε την εγκάρδια συμπόνια του προς τον πατέρα τού Βων, σημειώνοντας την αξία του Βων και τη διαβεβαίωση του Κυρίου ότι «όσοι πεθαίνουν με εμένα δεν θα γευτούν τον θάνατο, διότι θα είναι γλυκός γι’ αυτούς»10. Ο πατέρας του Βων είπε τρυφερά ότι μολονότι ο Βων ετάφη στη θάλασσα, το χέρι του Κυρίου θα έπαιρνε τον Βων στην επουράνια κατοικία του11.

Είκοσι οκτώ χρόνια αργότερα, ο Πρόεδρος Σπένσερ Κίμπαλ μίλησε για τον Βων σε μία γενική συνέλευση. Είπε, εν μέρει: «Γνώριζα καλά αυτή την οικογένεια. …Έχω προσευχηθεί γονατιστός μαζί [τους]. …Η εκπαίδευση στο σπίτι έφερε την αιώνια ευλογία σε αυτήν τη μεγάλη οικογένεια». Ο Πρόεδρος Κίμπαλ παρότρυνε κάθε οικογένεια «να γονατίζει… προσευχόμενη για τους υιούς και τις κόρες της δύο φορές καθημερινώς»12.

Αδελφοί και αδελφές, εάν με πίστη έχουμε οικογενειακή προσευχή, μελέτη των γραφών, οικογενειακή βραδιά, ευλογίες ιεροσύνης και τήρηση της Ημέρας του Κυρίου, τα παιδιά μας θα ξέρουν τι ώρα είναι στο σπίτι. Θα είναι προετοιμασμένα για μία αιώνια κατοικία στον ουρανό, ανεξάρτητα από το τι θα τους συμβεί σε έναν δύσκολο κόσμο. Είναι ζωτικά σημαντικό τα παιδιά μας να ξέρουν ότι είναι αγαπητά και ασφαλή στο σπίτι.

Οι σύζυγοι είναι ισότιμοι εταίροι13. Έχουν διαφορετικές αλλά συμπληρωματικές ευθύνες. Η σύζυγος μπορεί να φέρει στον κόσμο παιδιά, το οποίο ευλογεί ολόκληρη την οικογένεια. Ο σύζυγος μπορεί να λάβει την ιεροσύνη, το οποίο ευλογεί ολόκληρη την οικογένεια. Αλλά σε ένα οικογενειακό συμβούλιο, οι σύζυγοι, ως ισότιμοι εταίροι, παίρνουν τις πιο σημαντικές αποφάσεις. Αποφασίζουν πώς θα διδάξουν και θα πειθαρχήσουν τα παιδιά, πώς θα δαπανήσουν τα χρήματα, πού θα ζήσουν και πολλές άλλες οικογενειακές αποφάσεις. Αυτές παίρνονται από κοινού, αφού ζητήσουν καθοδήγηση από τον Κύριο. Ο στόχος είναι μία αιώνια οικογένεια.

Το φως του Χριστού εμφυτεύει την αιώνια φύση της οικογένειας στις καρδιές όλων των παιδιών του Θεού. Ένας από τους αγαπημένους μου συγγραφείς, όχι της πίστης μας, το είπε με αυτό τον τρόπο: «Τόσα πολλά στη ζωή είναι ασήμαντα, [αλλά]… η οικογένεια είναι η αλήθεια, το σημαντικό, το αιώνιο· αυτό που θα πρέπει να προσέχουμε και να προστατεύουμε και στο οποίο να είμαστε πιστοί»14.

Η Εκκλησία μάς βοηθά να εστιάζουμε στον Σωτήρα ως ενωμένη οικογένεια

Επιπλέον της οικογένειας, ο ρόλος της Εκκλησίας είναι επίσης σημαντικός. «Η Εκκλησία παρέχει τα μέσα και την οργάνωση για τη διδασκαλία του Ευαγγελίου του Ιησού Χριστού σε όλα τα τέκνα του Θεού. Παρέχει στην ιεροσύνη την εξουσία να επιτελεί τις διατάξεις σωτηρίας και υπερύψωσης σε όλους όσοι είναι άξιοι και πρόθυμοι να τις δεχθούν»15.

Στον κόσμο υπάρχει ανεξέλεγκτη διαμάχη, αμαρτία και μια μείζων έμφαση προς αποκλίνουσες κουλτούρες και ανισότητα. Στην Εκκλησία, εκτός από μονάδες που δημιουργούνται με κριτήριο τη γλώσσα, οι τομείς και οι κλάδοι μας είναι γεωγραφικοί. Δεν διαχωριζόμαστε ταξικά ή ιεραρχικά16. Χαιρόμαστε με το γεγονός ότι όλες οι φυλές και οι πολιτισμοί αναμιγνύονται σε ένα ενάρετο εκκλησίασμα. Η οικογένεια του τομέα μας είναι σημαντική για την πρόοδο, την ευτυχία και την προσωπική μας προσπάθεια να γίνουμε περισσότερο σαν τον Χριστό.

Οι πολιτισμοί συχνά διαιρούν τους ανθρώπους και μερικές φορές είναι πηγή βίας και διάκρισης17. Στο Βιβλίο του Μόρμον κάποιες από τις πιο σκληρές εκφράσεις χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν παραδόσεις ανόμων πατέρων που οδήγησαν σε βία, πόλεμο, κακές πράξεις, ανομία, ακόμα και στην καταστροφή λαών και εθνών18.

Δεν υπάρχει καλύτερο σημείο εκκίνησης στις γραφές από το Νεφί Δ΄, όπου περιγράφεται η κουλτούρα της Εκκλησίας που είναι απαραίτητη για όλους εμάς. Στο εδάφιο 2 διαβάζουμε εν μέρει: «Ο λαός όλος είχε επιστρέψει στον Κύριο, σε όλο το πρόσωπο της χώρας, τόσο οι Νεφίτες όσο και οι Λαμανίτες, και δεν υπήρχαν φιλονικίες και διχογνωμίες ανάμεσά τους, και κάθε άνθρωπος φερόταν δίκαια ο ένας προς τον άλλο». Στο εδάφιο 16 διαβάζουμε: «Και σίγουρα δεν μπορούσε να υπάρξει ευτυχέστερος λαός ανάμεσα σε όλους τους λαούς που είχαν δημιουργηθεί από το χέρι του Θεού». Το γεγονός ότι δεν υπήρχε φιλονικία αποδόθηκε στην «αγάπη του Θεού η οποία ζούσε μέσα στις καρδιές του λαού»19. Αυτή είναι η κουλτούρα στην οποία προσβλέπουμε.

Βαθιά ριζωμένες πολιτισμικές αξίες και πεποιθήσεις αποτελούν τον πυρήνα της ύπαρξής μας. Παραδόσεις θυσίας, ευγνωμοσύνης, πίστης και αρετής πρέπει να τιμώνται και να διατηρούνται. Οι οικογένειες πρέπει να απολαμβάνουν και να προστατεύουν τις παραδόσεις που χτίζουν πίστη20.

Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία κάθε πολιτισμού είναι η γλώσσα του. Στην περιοχή του Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνιας, εκεί όπου έζησα, υπήρχαν επτά αλλοδαπές γλωσσικές μονάδες. Η διδαχή μας σχετικά με τη γλώσσα διατυπώνεται στο τμήμα 90, εδάφιο 11 του Διδαχή και Διαθήκες: «Γιατί θα γίνει ώστε κατά την ημέρα εκείνη, κάθε άνθρωπος θα ακούσει την πληρότητα του ευαγγελίου στη δική του γλώσσα και στη δική του διάλεκτο».

Όταν τα τέκνα του Θεού προσεύχονται σε Αυτόν στη μητρική τους γλώσσα, αυτή είναι η γλώσσα της καρδιάς τους. Είναι φανερό ότι η γλώσσα της καρδιάς είναι πολύτιμη σε όλους τους ανθρώπους.

Ο μεγαλύτερός μου αδελφός, ο Τζόζεφ, είναι γιατρός και εργάστηκε πολλά χρόνια στην περιοχή Σαν Φρανσίσκο Μπέυ. Ένας γηραιός Σαμοανός, μέλος της Εκκλησίας, που ήταν καινούργιος ασθενής, πήγε στο γραφείο του. Είχε δυνατό, εξουθενωτικό πόνο. Διαγνώστηκε με πέτρα στο νεφρό και υποβλήθηκε στην κατάλληλη θεραπεία. Αυτό το πιστό μέλος ανέφερε ότι ο αρχικός του στόχος ήταν μόνο να καταλάβει τι του συνέβαινε, ώστε να προσευχηθεί στα Σαμοϊκά προς τον Επουράνιο Πατέρα για το πρόβλημα υγείας του.

Είναι σημαντικό για τα μέλη να καταλάβουν το Ευαγγέλιο στη γλώσσα της καρδιάς τους, για να μπορούν να προσεύχονται και να ενεργούν σύμφωνα με τις αρχές του Ευαγγελίου21.

Ακόμα και με την πληθώρα των γλωσσών και τις όμορφες, εποικοδομητικές πολιτιστικές παραδόσεις, πρέπει να έχουμε καρδιές συνυφασμένες με ενότητα και αγάπη22. Ο Κύριος δήλωσε με έμφαση: «Κάθε άνθρωπος να θεωρεί τον αδελφό του σαν τον εαυτό του. …Να είστε ένα. Και αν δεν είστε ένα δεν είστε δικοί μου»23. Ενώ θεωρούμε πολύτιμες τις αρμόζουσες πολιτιστικές διαφοροποιήσεις, ο στόχος μας είναι να είμαστε ενωμένοι στην κουλτούρα, στα έθιμα και τις παραδόσεις του Ευαγγελίου του Ιησού Χριστού, από κάθε άποψη.

Η Εκκλησία του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών ποτέ δεν ήταν πιο δυνατή

Αναγνωρίζουμε πως κάποια μέλη έχουν ερωτήματα και ανησυχίες, καθώς αναζητούν να δυναμώσουν την πίστη και τις μαρτυρίες τους. Θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί να μην γινόμαστε κριτικοί ή επικριτικοί με αυτούς που έχουν ανησυχίες -- μικρές ή μεγάλες. Και την ίδια στιγμή, αυτοί που έχουν ανησυχίες θα πρέπει να κάνουν ό,τι μπορούν για να χτίσουν τη δική τους πίστη και μαρτυρία. Σπουδή με υπομονή και ταπεινοφροσύνη, διαλογισμός, προσευχή, εφαρμογή των αρχών του Ευαγγελίου και συζήτηση με τους κατάλληλους ηγέτες, είναι οι καλύτεροι τρόποι για να λύσουν απορίες ή ανησυχίες.

Κάποιοι έχουν ισχυριστεί πως περισσότερα μέλη εγκαταλείπουν την Εκκλησία σήμερα και πως υπάρχει περισσότερη αμφισβήτηση και απιστία απ’ ό,τι στο παρελθόν. Αυτό απλώς δεν είναι αλήθεια. Η Εκκλησία του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών ποτέ δεν ήταν πιο δυνατή. Ο αριθμός των μελών που αποσύρουν τα ονόματά τους από τα αρχεία της Εκκλησίας ήταν ανέκαθεν πολύ μικρός και είναι σημαντικά μικρότερος τα τελευταία χρόνια απ’ ό,τι στο παρελθόν24. Η αύξηση σε αποδεδειγμένα μετρήσιμα πεδία, όπως τα μέλη με προικοδότηση και με ισχύον εγκριτικό ναού, ενήλικες που πληρώνουν δέκατα στο ακέραιο και αυτοί που υπηρετούν σε ιεραποστολές, είναι εντυπωσιακή. Αφήστε με να το πω ξανά, η Εκκλησία ποτέ δεν ήταν πιο δυνατή. Αλλά «να θυμάστε, η αξία των ψυχών είναι μεγάλη στα μάτια του Θεού»25. Προσεγγίζουμε τους πάντες.

Εάν η σκληρή πραγματικότητα που αντιμετωπίζετε αυτή την εποχή μοιάζει σκοτεινή και βαριά και σχεδόν ανυπόφορη, θυμηθείτε πως με την ψυχικά αβάσταχτη σκοτεινιά της Γεθσημανή και με το ανεξήγητο μαρτύριο και τον πόνο του Γολγοθά, ο Σωτήρας εκπλήρωσε την Εξιλέωση, η οποία διαλύει και τα πιο τρομερά φορτία που μπορούν να συμβούν σε αυτή τη ζωή. Το έκανε για εσάς και το έκανε για εμένα. Το έκανε επειδή αγαπά εμάς και επειδή υπακούει και αγαπά τον Πατέρα Του. Θα σωθούμε από τον θάνατο -- ακόμα και από τα βάθη της θάλασσας.

Οι προστασίες μας σε αυτή τη ζωή και στην αιωνιότητα θα είναι στην ατομική και οικογενειακή χρηστότητα στις διατάξεις της Εκκλησίας και στο να ακολουθούμε τον Σωτήρα. Αυτό είναι το καταφύγιό μας από την καταιγίδα. Για εσάς που νιώθετε πως είστε μόνοι, μπορείτε να σταθείτε αποφασιστικά με χρηστότητα, γνωρίζοντας ότι η Εξιλέωση θα σας προστατέψει και θα σας ευλογήσει, πέρα από την ικανότητά σας να το κατανοήσετε πλήρως.

Θα πρέπει να θυμόμαστε τον Σωτήρα, να τηρούμε τις διαθήκες μας και να ακολουθούμε τον Υιό του Θεού, όπως το μικρό ηλιοτρόπιο ακολουθεί το φως του ήλιου. Αν ακολουθήσουμε το φως και το παράδειγμα του Σωτήρα θα έχουμε χαρά, ευτυχία και ειρήνη. Όπως ο Ψαλμός 27 και ένας αγαπημένος ύμνος διακηρύττουν: «Ο Κύριος είναι φως μου και σωτηρία μου»26.

Αυτό το Πάσχα, ως ένας από τους Αποστόλους του Σωτήρα, καταθέτω επίσημη μαρτυρία για την Ανάσταση του Ιησού Χριστού. Ξέρω ότι ζει. Γνωρίζω τη φωνή Του. Δίνω μαρτυρία για τη θειότητά Του και την αλήθεια της εξιλέωσης, στο όνομα του Ιησού Χριστού, αμήν.

Σημειώσεις

  1. Βλέπε Νεφί Β΄ 9:20–22.

  2. Βλέπε Μωσία 15:8–9.

  3. Βλέπε Προς Φιλιππησίους 4:7.

  4. Βλέπε Κατά Ματθαίον 13:41.

  5. Κατά Ματθαίον 13:43.

  6. Βλέπε Διδαχή και Διαθήκες 115:5–6.

  7. Handbook 2: Administering the Church (2010), 1.1.4.

  8. Βων Κίμπαλ, “The Right Time at Home”, Reader’s Digest, Μάιος 1944, 43.

  9. Βλέπε γράμμα από Captain G. A. Seitz, U.S. Navy, USS Bunker Hill, με ημερομηνία 25 Μαΐου 1945, στον πατέρα του Βων Κίμπαλ, Κροζιέρ Κίμπαλ, Ντρέιπερ, Γιούτα.

  10. Βλέπε γράμμα από τον Σπένσερ Κίμπαλ, με ημερομηνία 2 Ιουνίου 1945, στον Κροζιέρ Κίμπαλ, Διδαχή και Διαθήκες 42:46.

  11. Βλέπε Κροζιέρ Κίμπαλ, στο Marva Jeanne Kimball Pedersen, Vaughn Roberts Kimball: A Memorial (1995), 53.

  12. Σπένσερ Κίμπαλ, “The Family Influence”, Ensign, Ιούλιος 1973, 17. Ο Σπένσερ Κίμπαλ, ο οποίος ήταν τότε Πρόεδρος της Απαρτίας των Δώδεκα Αποστόλων.

  13. Βλέπε «Η Οικογένεια: Μία επίσημη διακήρυξη προς όλο τον κόσμο», Ensign ή Λιαχόνα, Νοέμβρ. 2010, 129.

  14. Carla Carlisle, “Pray, Love, Remember,” Country Life, 29 Σεπτεμβρίου 2010, 120.

  15. Handbook 2, 1.1.5.

  16. Βλέπε Νεφί Δ΄ 1:26.

  17. Η κουλτούρα συζητείται πολύ στον σημερινό κόσμο. Για το έτος 2014 η λέξη κουλτούρα ανακηρύχθηκε από το λεξικό Merriam-Webster.com ως η λέξη της χρονιάς.

  18. Βλέπε Άλμα 9, Ήλαμαν 5.

  19. Νεφί Δ΄ 1:15.

  20. Ο Γερμανός φιλόσοφος Γκαίτε έγραψε το φημισμένο: «Αυτό που έχετε δανεισθεί από την κληρονομιά του πατέρα σας, κερδίστε το ξανά, για να γίνει πραγματικά δικό σας!» (Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε, Φάουστ, μετάφραση υπό Bayard Taylor [1912], 1:28).

  21. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που η Εκκλησία διδάσκει το Ευαγγέλιο σε 50 γλώσσες και μεταφράζει το Βιβλίο του Μόρμον σε 110. Ωστόσο, μία από τις προκλήσεις σε όλο τον κόσμο, είναι να μάθεις τη γλώσσα της χώρας στην οποία ζεις. Ως γονείς χρειάζεται να κάνουμε θυσίες για να βοηθήσουμε τη νέα γενιά να μάθει τη γλώσσα της χώρας, όπου τώρα ζουν. Βοηθήστε τους να κάνουν αυτή τη γλώσσα, γλώσσα της καρδιάς τους.

  22. Βλέπε Μωσία 18:21.

  23. Διδαχή και Διαθήκες 38:25, 27.

  24. Τα τελευταία 25 χρόνια, ο πραγματικός αριθμός των μελών που εγκαταλείπουν την Εκκλησία έχει μειωθεί και η Εκκλησία έχει διπλασιαστεί σε μέγεθος. Το ποσοστό αυτών που φεύγουν είναι σημαντικά μειωμένο.

  25. Διδαχή και Διαθήκες 18:10.

  26. Ψαλμοί 27:1. Βλέπε, επίσης, “The Lord Is My Light”, Hymns, αρ. 89.