Enye Eset ye Edikɔk ke Mba Esie:

Kpukpru nnyin imama ndikop mbuk uboho afanikɔŋ. Imokop mbuk ikpɔ mbon nduŋure ye mbon efen nko emi enwanade ndidu uwem ke ufot idomo ye idorenyin, ndien nnyin ikemeke ndnyanga edi ibup idem nnyin, “Ndi ami mkpanam ntem?”

Ami ndisɔp nkere owo-ndungore British Ernest Shackleton ye mbon nsung-ikang esie HMS Ediyɔ, ekesipde ke ndedeng Antarctic ndien ekem osop-usung ke ukpɔk isuɔ kiet ke ekperede isua iba. Akpan ndausung ye osongo ubiere eke Shackleton ama anyanga uwem mbon esie, ke misehe ata idiɔk ndaha mmɔ. .

Ekem ami nkere mbanga mbon eke Apollo 13 emi efede ke ofim man ebehe ke ɔfiɔŋ! Edi afanikong ama etibe ke ini abang oxygen okobomode, enyung ebiat isang oro efep. Oxygen ama ekekure, andiwat ye mbon utom eda ifiok ekpeme enyung eda mme aka isang ita edisim isong ke ifure.

Ami mmekere eke enyene-nyo uboho-mkpa mme owo ye ekpuk efiomode oto ekɔŋ, ekɔbide esin ke itie-ukpeme, ye mbon emi ekabade edi ifin emi edade uko ye odudu enam ikang idorenyin asak ono uke mmo ke ndutuho, emi enode mfon ke ini mfiomo, ye mmo oro enwamde mbon efen man eyor kpasuk usen kiet efen.

Ndi afo mme ami ikpodu uwem ke uto ndoi nkpo-ntibe emi?

Ekeme ndidi ndusuk mbufo emekop mbuk mbon mkpo-nnam ndien ukpong mbufo ofiori ete ke mbufo edu-uwem mbuk mbon nkpo-nnam idahaemi nte mbon etukde, esinde, efiomode, afai, mme utor ufen emi. Mbufo edu ke ndaha akpatre ukeme mbufo ndiyor nkpo ekpetiede nte idiok unomo nsung-ikang mme nditre ata ediye utom ekpenamde. Nte eyenyanga mbufo; nte mbufo eyekeme ndiyor mbuk nkpo-nnam mbufo

Iboro edi ihn. Afo emekeme ndiboho. Ke akpaniko ema enyanga mbufo; ema enanyanga mbufo—oto ke Owo-kiet emi okobode ata ndutuho emi mbufo ebode, onyung oyo ata ukut emi mbufo eyode.¹ Jesus akan kpukpru mfiomo ererimbot emi² man eno mbufo odudu idihe ndida ntre ndiyɔ kpot edi usen kiet, oto ke Enye, iyeda inyene inyung ikan—man ikong ikan mme ubiak, ukut, mfuho, inyung ikut nte ekpuhode mmo eno emem.

Apostle Paul obup ete:

“Anie edidiangare nnyin ke ima Christ? nte ukut, mme ndutuho, mme isin-enyin, mme akang, mme iferi, mme nkpo-ndik,mme ofut? …

“Edi, ke kpukpru nkpo emi nnyin imakan inyung idodiong ikan oto ke enye emi akamade nnyin us.”³

Afo eyeti ini emi President Russell M. Nelson ɔkɔnɔde ikoot emi ke akwa mbono. Enye ete: Nte mbufo ekpepde iko Abasi … , mmoyom mbufo ewet kpukpru se Abasi ɔnwɔŋɔde ke iyenam inɔ nditɔ-ediomi Israel. Mekere ke eyekpa fi idem!”⁴

Emi edi mme nkpri okposong ye inem-inem enwongo ufokemana nnyin ekutde. Kere nte Abasi etingde mme iko emi ono mbufo—ono mbufo emi esuhore—koro mmo enyene fmbufo:

Ekufehe ndik.⁵

Mmodiongo ubiak mbufo, mmedi ndinyanga mbufo.⁶

IAmi ndikpongke mbufo.⁷

Enying Mi odoro mbufo ke idem, mme angel mi enyung ekpeme mbufo.⁸

Ami nyenam utibe nkpo ke otu mbufo.⁹

Esanga ye Ami; ekpebe Mi; nyeno mbufo nduok-odudu.¹⁰

Ami mmodo ndu ke ufot mbufo.¹¹

Mbufo edi okim-mong.¹²

Ye mme iko isong-esit oro ke esit, nyom nditing nnen-nnen nno mmo emi ekerede ke usung iduhe mmo ndiworo mkpong mbuk uboho-mfina mmo, etiene mfiomo iduoesit eke ndioi edinam mbon efen. Edieke emi edide mbuk mkpo-nnam mbufo, imeseme ye mbufo. Nnyin imoyom fi akan esuene, but, ye ndik, nnyin inyung iyom fi, oto ke Jesus Christ, edi andikan.

Edieke afo ekenyenede mfiomo, enwan, mme ufik, afo emekeme ndida nte ke mme nkpo-ntibe emi ekedi ndudue fo ndien ke afo omodot ndibiom but ye ubiom-ikpe. Ekeme ndi-di afo ama enyene ekikere uto nte:

• Akpakana nkuyak nkpo emi etibe.

• Abasi imaha mi aba.

• Owo ndomokiet idimaha mi aba.

• Mmabiara nkan se ekemede ndidiong

• Mkpa andinyanga enyene mbon efen edi inyeneke mi.

Mme nsu-nsu ekikere emiekeme ubiongo ono afo ndiyom uwam nto ekpuk, ufan, nta-ifiok, ndien anam fi anwana ikpong. Afo okpoyomde unwam oto mbon amade, okposuk anwanwana ye ifiok obut ye usua-idem. Utip edinam emi ekeme ndidu ediwak isua. Afo ekere ke usen kiet, eyekop inem akan oro, edi nte ededi usen oro idihe kanga.

Mfiomo oro ikedihe, idihe, idinyung idihe ndudue fo, ifinake se andibiat mme owo ndomokiet efen ekpetingde ndifanga. Ke ini afo edide owo efiomode, enam use, mme idiok-ido ekededi, idighe afo oyom ndikabare esit; idighe afo edi andinam.

Afo ukprike ke edu, ukprike ke ukeme, unyung ukprike owo ndima nte owo, mme nteeyen-anwan mme eyen-eren Abasi, etiene se owo efen anamde fi.

Abasi ikwe idahaemi, mme Enye akananam ndikut, fi nte owo emi ekpesuenede. Se ededi emi etibede ono fi, Enye ikopke but ibanga fi mme ndikop esuene mbanga fi. Enye ama fi ke usung emi afo mudiongoke kanga. Ndien afo eye okut enye nte afo obuotde idem ke enwongo Esie ye nte afo ekpebde ndinim Enye ke akpaniko ke ini Enye odohode ke afo edi “nkpo-uto ke iso [Esie].”¹³

Owo idiongoke fi ito ndoi nkpo oro enamde fi. Ediongo fi, ke ata akpaniko, eto nte afo edide ke ini nsinsi, nte eyen eren mme eyen-anwan Abasi ndien oto eti Andibot fo, anana-mbiet ima ye ikot, ada edibo ofuri ye kpukpru edikok.

Okosuk edi osong, etiede nte osong, edkok ekeme oto utibe-mkpo otode odudu edifak eke Mkpa Jesus Christ, emi ama ekeset “ye edikok ke mba esie.”¹⁴

Eti Andinyanga nnyin, ama akan ekim ye mmem-idem, enyene odudu ndinehede kpukpru se ikwangade, ono-uwem akpaniko enyenede mmo oro mbon efen etukde mmo.¹⁵

Mbok diogno ke Andinyanga ama osuhode akan ofuri nkpo, kpa ukem se iketibe ino fi. Ke ntak oro, Enye enehede odiongo se ata ndik ye obut oworode ye nte etiede edi-sin owo ye ntuanga.¹⁶ Otode ntotungo ufen usio-isop Esie, Andinyanga ono idorenyin emi mbufo ekerede ke ama osop ke nsinsi, osongo emi enimde ke idikemeke ndinyene, ye ukɔk emi mukukereke ke eyebɔ.

Ufang ndomokiet iduhe in mfiomo—ke idem, ebuana, ekikere, mme iko-inua—ke ufok ekededi, idut ekededi, mme ido ekededi. Iduhe nkpo eke nnwan, eyen, mme ebe anamde mme etingde emi akpanamde mmo “edot” se emiade. Iduhe owo, ke idut ekededi mme ido, emi akanam “oyomde” ubiak mme afai oto owo efen odude ke ukara mme owo efen okponde onyung enyenede odudu akan.

Kpukpru mbon emi efiomode ye mmo oro edipde idiok-nkpo mmo ekeme ndidibe ke esisit ini. Edi Abasi, emi okutde kpukpru odiongo edinam ye mme ekikere ye uduak esit owo.¹⁷ Enye edi Abasi akpaniko, ndien akpaniko Esie eyodu.¹⁸

Ke mkpa-idem, Jehovah edi Abasi ono mmo emi ekabare esit ke akpan. Anam-idiok—esinede mbon eketienede eduede mmo—emi eyarare idem, esin idiok-nkpo mmo, enyung enam kpukpru nkpo ke odudu ndikpe utip nsio usiene, eyebo mfen-nno oto ke utibe-nkpo eke Atonement Christ.

Ke abanga mbon emi edoride uyo, akwa udobi otode ndot-uyo emi asanga ye ufen esie. Edi ediong mmo nko oto ke ufen Andinyanga okobode ono mmo ye ifiok nte ke akpatre akpaniko eyeworo osu.

Edi mme otid-utong anam idiok eyeda ke is Abasi ndiboro mbume mbanga ndudue esie.

Abasi ke Idemesie edi inwang-inwang ke Enye ndikpan nsuto mfiomo ekededi: “Edi owo ekededi eke edisinde kiet ke otu nditowong emi … , ofon akan ye enye nte ekpedade akamba itiat ukok-nkpo ekong enye ke itong, enyung eduok enye ke udem inyang.”¹⁹

Ndima ufan emi enehede ebɔ ufen—ndien ke ntaok oro, owo ekededi emi ɔbɔde mme mfiomo eke uwem—afo emekeme ndinyene obufa ntongo ye edisana editongo. Ke Gethsemane ye ke cross Calvary, Jesus “ama ada odori ke Idemesie … ofuri ubiak ye ndutuhɔ eke afo ye ami ikenyenede,”²⁰ ndien Enye ama akan kpukpru mmo! Ye ubok Esie anyanarede, Andinyanga ono mbufo eno edikok. Ke uko, ime, ye mbuotidem ke Enye, ke mibighike ikaha, eyebo eno emi oyoho-oyoho. Ekpong ubiak mbufo enim Enye ke ukot.

Eti Andinyanga mbufo ama odoho, “Inɔ idighe, ke mibohoke man oyip, onyung owot, onyung osobo: Ami nkedi man [mbufo] enyene uwem, enyung [mbufo] edodiong enyene ekan.”²¹ Mbufo edi andikan, emekeme ndikok, ndien enim ke akpaniko ete ke odudu ye mfon otode Jesus Christ, mbufo eyekan enyung ekakan.

Jesus enehede odiongo abanga nkpo etiede nte ososong. Enye ekedi ndinam okposong nkpo emem, enyanga eyne nsobo, ekɔk odongo-udongo, enehede se ikikwangade, anana idorenyin enyene enwongo.²³ Ndien Enye enehede ofon ke ndinam oro. Ke akpaniko, Enye otim ofon ke ndinam oro. Ke enyiŋ Jesus Christ, Andikɔk nnyin, amen.

For more information and resources, see “Abuse” in Life Help section at ChurchofJesusChrist.org and in the Gospel Library app.