Toeni Luhlahp
Engan Fuhlwact
Toeni Luhlahp ke Eprel 2024


Engan Fuhlwact

Lwelah kuht nuh kwewa in suk ac sokwack engan fuhlwact ma tuhkuh ke kuht sang pacl lasr nuh sin Pahpah tuhmwacsr Inkuhsrao ac Wen Kuloh Nahtuhl.

Mwe insewowo na yohk se luhk in sramsram ke toeni luhlahp ke lusen yac tolngoul lac nuh misenge. Ke lusen pacl se ingacn, puhslac mwet facluh kihsensiyuck sihk ke pweng nga akacsruhi kac inge. Sie, kihsensiyuck ingacn kwacna siyuckyuck na. E tuhkuh oacna nge: “Elder Uchtdorf, nga lihpsre ahkwoyac sramsram sahflah lom ah tuhsruhk … wacngihn ma nga lohng ke utuck oaksohk,”

Oruh, tukun misenge fahlac, sahp ngac tiac lohng kihsensiyuck se ingacn ke lusen pacl se.

Ke poem soko fahk muh “the Tumbling Mirth of Sun-Split Clouds”1

Upac in luhlahlfongi lah yac na 120 somlah ah pa pacl se emet Wilbur ac Orville Wright elos sohkack fin pohkpohk e Kitty Hawk, North Carolina. Sohksohk fototo ahkosr ke lwen se ke Tisacmpuh se ingacn ekuhllah facluh ac ikacslah sruhnguhl nuh ke sie ma oreklac pwengpweng ke ma mahtuh sikyak fin facluh.

Sohksohk uh ma sensen se ke pacl met ah. Tamuhlwel se inge etuh ke ma inge. Oacyacpac pahpah tuhmwaclos, Milton. Pwacye, el arulacna sensen selos kwewa in ongaiyac ke sohk uh pwacnwacng elos olwelah nuh sel lah elos e tiac tuhkweni sohk.

Ac elos tiacna—sahyacn na ma sefanna. Yac itkohsr tukun lwen in ahkacsmak se Kitty Hawk ah, Milton Wright el sang lwelah ac liye ke Wilbur ac Orville tuhkweni sohklah ke pacl se emet. Tukun ai ah, Orville el fahk nuh sin pahpah tuhmwacl ah in sroacng sifacna puhla aksohk ke pacl se emet ac pacl sefanna lal lah fuhkah.

Ke aksohk ah sohkwack liki infohk uh, Milton el yac-82-mactwac, el fwefwelac ke aksohk soko ah oruh el tilac sahngeng. Orville el isracsr ke pahpah tuhmwacl ah sasa engan fahk muh, “Nuh lucng, Orville, nuh lucng!”2

Luhngse luhn mukul se inge oacna luhngse luhk!

Sahp srihpac se oruh nga kwacna elakihn oaksohk uh pa ke srihpen nga etuh puhla se ma Wrights ngacn puhla uh. Nga weluhlos pac sokwack sahslah liki gravity Facluh ac tacn ke puhkuhnyeng ah ke engan se ma tuhkuh ke sukohsohklac ke sohksohk uh.3

Sokwack se emet luhn tamuhlwel Wright, sikyak ke yac 37 meet liki nga isuslac ah, ikacslah sruhnguhl in sohk muhtwacta, fwefwelac, ac engan ke moul luhk.

Tuhsruhk, in sun kain in engan sacn, oasr pac engan se fuhlwact liki na ingacn. Misenge, ke fahk engan lal Milton, “Nuh lucng, Orville, nuh lucng,” nga luhngse akacsruhi ke engan fuhlwact se inge—tuhkuh oyac me, utyak fuhkah nuh insiacsr, ac kuht ac puhla wolacnaiyac fuhkah.

Srihpac Fohn ke Oasr luhn Mwet uh

Kuh in fwack muh mwet nuh kwewa ke engan.4 Tuhsruhktuh, kuh in oacyacpac fwack muh tiac mwet nuh kwewa engan. Mwe ahsor, oacna in muh, nuh sin mwet puhs, engan uh upac in sukokyak.5

Efuh ohinge? Fin engan pa sie ma mwet uh kena yohk kac uh, efuh upac kuht in sokwack? In fahk kahs ke on country soko, sahp kuht suk engan uh ke acn tiacna fal.6

Kuht E Sokwack Engan Oyac?

Meet liki kuht akacsruhi lah e sukokyak fuhkah engan uh, lwelah nga in elakihn lah suhpwacr ac ma upac sahyac ac elyah luhn nuhnak pwacye sikyak, ac top nuh kac an tiacna fihsrwacsr, “Srihke in engan.” Srihpac luhk misenge uh pa in tiac ahksrihkyelah kuh srihkkihn elyah luhn nuhnak uh. Fin kom sun kain elyah inge, nga wi kom ahsor, ac tu siskom. Nuh sin kuhtuh mwet uh, sokwack engan kuh in tuhkuh ke suk kahsruh yurin mwet pihsrlac ke nuhnak suc ma sislah pacl lalos in lutlut kac. Kuht enenuh in kulohkihn kain in kahsruh ingacn.

Moul uh tiac na pacl se in nuhnak ahsor ne tok. “Tuh enenuh se na, tuh in oasr kihsruhngyacn ma nuhkwewa.”7 Ac fin God Sifacna El tuhng, oacna ke ma suhmuhslah ahkpwacyei lah El oruh,8 na pwacye kom ac nga e tuhng oacpacna. Puhla ahsor tiac akucl in tiacna kuhtanglah se. Ke moul se inge, pwacye, engan ac ahsor uh tiac kuh in fahsrwelihk.9 Oacna kowos nuhkwewa, nga puhla nga akacsruhi ke suhpwacr, ahsor, muhnahs, ac welac.

Ne ohinge, nga oacyacpac puhlakihn inkacnek sasuc se ma nwacklah insiyuck in sesseslah ke engan ma nga tiac kuh in nwacnwack nohfohn. Nga sokwack sihk sifacna lah puhla mihs se inge tuhkuh ke fahsr tukun Mwet Lahngo ac fahsr ke inkacnek Lal.

Mislac ma El use nuh sesr uh tiac oacna ma facluh use uh.10 Wo liki. Fuhlwact ac muhtahl liki. Jesus El fahk, “Nga tuku tuh mwet uh in ku in eis moul — ahok, moul se ma fas ke ma wo nukewa.”11

Wosasuc luhn Jisus Kraist uh pwacye lah pa “pweng wo nu suwos, su ac fah arulana akenganye mwet nukewa”!12 El pweng ke finsrak se wangihn lainyac! Pweng ke tohu srenenuh ac utuck ma toasr.13 In oracni kahlwem. Ke luhngse inkuhsrao, kahlwem fuhlwact, wuhlweacng muhtahl, karihngihnyuck ma pahtpaht, ac engan ne tok ma pahtpaht!

Engan pa srihpac yohk ke plwacn luhn God nuh sin tuhlihk Nahtuhl. Pa oruh oreklac kowos uh—“tuh [kowos] in kuh in engan”!14 Kom oreklac nuh ke ma se inge!

Pahpah Tuhmasr Inkuhsrao El tiacna okanlah inkacnek nuh ke engan. Tiacna ma lukmac se. Mwesahs nuh sin nuhkwewa!15

Uliyucklac nuh selos suc fahsr ke inkacnek in luhlahlfongi, ukwe mwe luti ac srihkasrak luhn Mwet Lahngo, karihngihn masap Lal, ac ahkfuhlwactye olwelah elos oraclah nuh sin God. Fuhkah wolacnaiyacn olwelah se!

Oasr Ma Yohk Pac God El Ahkolah

Kuht nuhkwewa etuh ke mwet ma fahk muh elos tiac enenuh God in engan, lah elos engan tari fine elos tiac luhlahlfongi.

Nga akihlen ac suhnakihn nuhnak inge. Pahpah sacohklacna Tuhmasr Inkuhsrao El luhngse tuhlihk Nahtuhl nuh kwewa in kuh in eis engan yohk, pwacnacng El nwacklah facluh se inge ke ma kahto, ma wo atac ac sun, ma use fwefwelac nuh ke kewana muhtahsr ac insiacsr.16 Nuh sihk, utuck oaksohk use engan na upac. Kuhtuh sokwack ke on, sral, sritacl, kuh ma raunikuhtlac.

In akacsruhi ke pweng wo ke engan luhn Mwet Lahngo, kuht tiac enenuh in ahksrihkye kuhtwena ma use engan inge. Kuht e fahk muh yohk ma God El kuh in use nuh sesr. Engan fuhlwact ac fohn—engan se ma som ahluhkwelah oacna sie ma facluh use uh. Engan se ma muhtweng ahsor luhn insiac, sahslah liki ahsor, ac ahksrihkyelah muhkwena.

In kapsra, engan fin facluh, tiac ma ne tok. Tiac kuh. Ma raunikuhtlac facluh inge ma ac kapwack mahtuhoh, raswack, kuh mahi. Tuhsruhk engan inkuhsrao ma ne tok, ke srihpen God El ma ne tok. Jisus Kraist El tuhkuh in sruhkkuhtyak liki ma ac sa na wacngihnlac ac aholah ma sesuwohs nuh ke ma suwohs. El muhkwena oasr se kuh sacn, ac engan Lal muhkwena wacngihn sahflahiyac.

Kom fin puhla muh enenuh in yohk kain in engan se inge in moul lom, nga suli kom in wi siiac fuhfahsryucsr se in fahsr tukun Jisus Kraist ac inkacnek Lal. El fuhfahsryucsr se ke lusen moul fohn se—ac tok liki. Nuhnak muhnahs lwelah nga in elakihn kuhtuh step ke fuhfahsryucsr nwacsnwacs in sokwack engan pwacye se inge.

Kaluckyang nu Yurin God17

Kowos esam muhtwacn se ke Wuhlweacng Sasuc suc kuhtanglah mas in srah se lal ke lusen yac 12?18 El tohllah ma nuh kwewa lal nuh sin mwet orek ono, tuhsruhk upaclah liki met ah. El lohng kacl Jisus; kuh in onweyuck se Sel ah pwengpweng. Kuh El kuh in onwelah? Ac elac oruh fuhkah elan fototoyang nuh Sel? Mas lal oruh el “fohkfohk” in oacna nuh ke masap lal Moses, ac pwacnwacng ngihsreyuck sel elan kuh in muhta loesuhlah liki mwet uh.19

In ohsun nuh Sel inwalihl ac siyuck ke onweyuck tiac ma elac oruh.

Ne ohinge, el nuhnkuh, “Nga fin kahlye na nuknuk lal uh, nga ac kwela.”20

Sahflahiyac ah, luhlahlfongi lal kuhtanglah sahngweng lal. El puhlaik pihlwacsraclah nuhnak luhn mwet sahyac ac kiluckyang nuh yurin Mwet Lahngo.

Insac, el apkuhran kuh in kahlyac. El kohllah pahol.

Ac el kwelac.

Yac kuht nohfohn tiac oacna muhtwacn se inge?

Puhs kain in srihpac pwacnwacng kuht tahfuh luo in kihluckyang nuh yurin Mwet Lahngo. Kuht ac puhla tuhpwek kuh ahkkoluk sin mwet sahyac. Ke suhmaht lasr sifacna, kuht kuh in lusrong inkacnek na srihsrihk se ma e arulacna yohk kalmac. Kuht ac nuhnkuh muh ohiyacsr sahp suhfal in onweyucklac Sel—ac arulacna loesuhlah ma wo ingacn ac ma koluk lasr puhslaclac.

In oacna muhtwacn se inge, nga lotwelah lah kuht fin kiluckyang fototo nuh sin God ac kohllah pahosr in Kalilyac, pwacyena kuht e sokwack onweyuck, mihs, ac engan.

Suk ke Ma Inge

Jesus El luti, “Suk,na kowos fah konauk.”21

Nga luhlahlfongi muh pohloh kahs fototo se inge tiac olwelah muhtahl se muhkwena; el kahs na pwacye se.

Kuht fin sukok srihpac in ahngyang, kuh ahlohloh, in kiructruct kuh muhkwena, kuht e sokwack.

Tuhsruhktuh, kuht fin suk engan—kuht fin sukok srihpac in kaksak ac in engankihn in fahsr tukun Mwet Lahngo, kuht e sokwack.

Kuht suhkwac sokwack ma kuht tiac na suk uh.

Kuh kowos suk engan?

Suk, na kowos fah konwacack.

Us Ma Toasr Luhn Sie Sin Sie22

Jisus El luti, “Insewowo in sang yohk liki insewowo in eis.”23

Yac kuh lah ke sukok lasr in engan, inkacnek wo se emet in sokwack uh pa in sang engan nuh sin mwet sahyac?

Tamuhlwel ac tahmtahel, kowos etuh ac nga etuh lah ma se inge pwacye! Engan uh oacna in tuhram in flao se kuh suhfah in kihris kof se ma tiac kuh in lihsr.24 Engan pwacye uh puhseni fin akacsruhikihnyuck.

Tiac enenuh in arulacna kahto kuh wo atac.

Kuht kuh in oruh ma na fihsrwacsr.

Oacna ke [kuht] pruhe kacn mwet se ke insiacsr kwewa.

Fahk ma wo se.

Kahsruh mwet se in puhla welcome, suhnakihnyuck, yohk srihpac, ac luhngseyuck.

Akacsruhi ke fuhs se kom luhngse ac meac kalmac nuh sesr.

Kuh finne ke na in lihpsre ma se.

“Ke kowos kuhlwacnsapuh mwet wiyowos kowos kuhlwacnsapuh God lowos,”25 ac God elac fohlohkihn moli yohk liki na.26 Engan ma kowos sang nuh sin mwet sahyac uh ac ituckot nuh suwos “ ke sie luhpah na suwohs, toanyucki, usrusryak, ac kahklah.”27

Na Meac Kuht E Oruh?28

Ke lwen, wik, ac mahlwem fahsruh inge, nga suli kowos in:

  • Sislah pacl sacohk, ke insiowos nohfohn in kiluckyang fototoeni nuh sin God.

  • Pacl nuh kwewa oaru in suk finsrak, mihs, ac engan.

  • Sang engan lom an nuh sin mwet sahyac.

Tamuhlwel ac tahmtahel, kawuck sacohklacna luhk, ke kowos suk kahs luhn God in kahlwem yohk ke plwacn ma pahtpaht luhn God, eis nguhsr inge, ac kampare in fahsr ke Inkacnek Lal, kowos ac puhla “mislac lun God, su yohk liki ma mwet uh ku in kalem kac,”29 fine ke infulwen lohsr ac ahsor. Kowos ac fah puhla wolacnaiyacn luhng kuhlwacng luhn God nwacnwaclah insiowos. Kuhsruhn lwen in kahlwem luhn celestial ac tohlwack nguhnin elyah lowos an, ac kowos ac tuhfah kuh in ema wolacna ma tiac kuh in fwackyuck ac kahlwemiyacn ma koflah in liyeyuck, ma suwohs, tohkohsrah inkuhsrao. Kowos ac puhla nguhnuwos sokwack liki facluh se inge.

Ac in oacna tamuhlwel wo Milton Wright, sahp puhsrewos ac yohkwelihk ke engan ac kowos sasa, “Nuh lucng, Pahpah, nuh lucng!”

Lwelah kuht nuh kwewa in suk ac sokwack engan fuhlwact ma tuhkuh ke kuht sislah pacl lasr nuh sel Pahpah Inkuhsrao ac Wen Kuloh Nahtuhl. Pa inge pruhe luhk ke ine muhtahl luhn Jisus Kraist, amen.

Mwe Kahsruh

  1. John Gillespie Magee Jr., “High Flight,” poetryfoundation.org.

  2. Liye Christopher Klein, “10 Things You May Not Know about the Wright Brothers,” History, Mar. 28, 2023, history.com.

  3. Magee, “High Flight.”

  4. Yac luo tausin ahngfoko somlah ah, Aristotle el konwacack lah engan pa ma se ma mwet nuh kwewa kena yohk. Ke ma el suhmuhslah Nicomachean Ethics[sifiwlpac sihmlac sel Nicomachean], el luti lah ma wo emet ke moul se inge pa ma kuht suk uh ma oasr sahflah kac (tiac oacna kuhtuh ma kuht suk ma sahflah kac som ke siena). Engan, lucng liki ma nuh kwewa sahyac, pa ma se na. “Kuht kwacna suk engan,” el fahk, “nuh ke ma na wo kac ac tiac nuh ke srihpac luhn ma sahyac” lwenglah sel (The Nicomachean Ethics of Aristotle, J. E. C. Weldon [1902], 13–14).

  5. Liye Harry Enten, “American Happiness Hits Record Lows,” CNN, Feb. 2, 2022, cnn.com; liye pac Tamara Lush, “Americans Are the Unhappiest They’ve Been in 50 Years,” Associated Press, Jun 16, 2020, apnews.com; “The Great Gloom: In 2023, Employees Are Unhappier Than Ever Ever. Efuh?” BambooHR, bamboohr.com.

  6. Liye Wanda Mallette, Patti Ryan, and Bob Morrison, “Lookin’ for Love (in All the Wrong Places)” (1980).

  7. 2 Nephi 2:11.

  8. Liye John 11:35; Moses 7:28–37.

  9. Liye 2 Nephi 2:11.

  10. Liye John 14:27.

  11. John 10:10.

  12. Luke 2:10, New Revised Standard Version.

  13. Liye Matthew 11:28–30.

  14. 2 Nephi 2:25.

  15. Fin oasr elyah lom lah Pahpah Inkuhsrao elac eis kom ac lwelah kom in eis engan Lal, nga suli kowos in pruhe ac riti puhpuhlyuck se luhn Kraist ke wen sununte sac (liye Luke 15:11–32). Ke puhpuhlyuck se ingacn, kuht lotwelah lah fuhkah puhla luhn Pahpah tuhmasr Inkuhsrao nuh sin tuhlihk Nahtuhl ac El tuhpan kuht fuhkah ac ahkfuhlwactye fohlohk lasr tukun kuht som loesuhlah nuh Sel! Ke pacl se kuht acsmaklac “nunkeack in” kuht (liye verse 17) ac muhtwacwacack fuhfahsryucsr lasr nuh lohm ah, Elac liye kuht, ke srihpen El tu suk kuht ac tuhpan kuht. Ac meac El sano uh? Sane kuht! Ke kuht kaluhkyang nuh Sel, Elac ahkfuhlwactye fohlohk lasr ac pahngon kuht tuhlihk Nahtuhl.

  16. Liye Doctrine and Covenants 59:18. Fwackyuck se inge oacyacpac ahkkahlwemye lah God el puhla ke el sang ma inge nuh kwewa nuh sin mwet; tuh ma inge oreklac nuh ke pacl sahflah se inge (fuhs 20).

  17. Nuh selos suc kihluckyang nuh yurin God, El sang olwelah wolacna se inge lah Elac kihluckyang fototo nuh selos (liye Doctrine and Covenants 88:63; liye pac James 4:8).

  18. Liye Mark 5:24–34.

  19. Liye Bible Dictionary, “Clean and unclean.”

  20. Mark 5:28.

  21. Matthew 7:7.

  22. Ke kuht us ma toasr luhn sie sin sie, kuht “akfalye ma sap lun Christ” (Galatia 6:2; liye pac Mosiah 18:8).

  23. Orekma 20:35.

  24. Liye Sie Tokosra 17:8–16.

  25. Mosiah 2:17.

  26. Ke lwacta lal nuh sin mwet Rome, Paul el fahk lah God El “fah moli nu sin mwet nukewa fall nu ke orekma lalos: su oaru na in oru ma wo, ac elos suk ohi, wolana, ac moul kawil: … wolana, sunak, ac misla nu selos nukewa su oru ma wo” (Rome 2:6–7, 10).

  27. Luke 6:38. Molwelah ac engan ma pahtpaht lasr tuhkuh ke pahkotwen ac kuhlwacng lasr nuh sin mwet sahyac (liye Matthew 25:31–46).

  28. Luke 3:10.

  29. Philippi 4:7.