Te Nati Temanna Ae Bakatae

Mai i buakon kaikonaki aika nang ni ururingaaki are aki tataekin te Tia Kamaiu bon karakinan te tari te mwane ae uarereke riki are e nako nakon a na karo, ao e bubutia tibwana mai i rouna, ao man nako ni kitana mweengana ni bakataeii a na bwai, a taku taeka ma ni koroboki aika tabu, n te “maiu ni bakatae.”¹ A waetata ni bua mai irouna raoraona ao a na mwane n aron a na iango are e iangoia bwa e konaa n riki—ma a bon konaa n riki n tainako—ao e bon roko te bong ae buakaka anne i mwiina—ao e bon ririki n tainako. N rikin aikai ni kabane nakoina ao e a riki bwa te tia kamwarake beeki, n riki bwa te aomata ae nang ni bora ni baki, n raeraeaki a na kunnikai ao ni kainnanoa buokana ma ni konaa ni kaokia nakon arona ni kakannato “ma ibukin borana ni baki ao e a kaona birotona ni kana nikiran kanaiia beeki.” Ma e ngae n anne ao e aki tauraoi te i buobuoki nakoina n te tai anne.

Ma taeka ni kaunga nano man koroboki aika tabu, “E bon roko nako Ina.” E anaa nanona ni kakaea kawaina n oki rikaki nakon mweengana, ma a na kantaninga bwa e na butimwaeaki ao ni karaoaki bwa te toro ngaia n a na a auti tamana. N nooran ingaingan nanon a na karo te teteinimwane, ae kakaonimaki ni biri ni kaitibo ma ngaia n anganna te kiiti ni butimwaai ae kaota te nano n nanoanga n aron are e a tia ni koreaki n te bebwa ae tabu. E tuangiia ni kabane natin te Atua, bwa n akea te babakan ataei ke bwa rimwii ao, a na mwaitira tangirirara i roun te Atua bwa ti na oki ni kamanoiira I aani baina.

Ma ni bae n reke nako n a na karaki te nati te mwane ae uarereke aei, ao ti konaa n tibanako, ngkana tiaki nang n taratara raoi, n aron rongorongon te nati te mwane are e ikawai, ibukin a na moan rain n rongorongo te Tia Kamaiu are e kangai, “Temanna te mwane ae iai natina uoman mwane”—ao e konaa naba n raonna, “ao ngaiia ni uoman a bua ao ngaiia naba ni uoman a kainnanoa te oki rikaki nakon mweengaia.”

Te nati te mwane are e uarereke e a tia n oki, ao e a katokaki te kunnikai are e tiemwaneiia nako aon tabon angana ao ni kanimwaki te mwamwa n tabonibaina, ao anne are e a nooria te nati te mwane are te karimoa. E a tia n nang ni karaoa a na mwakuri raoi, ni kakaonimaki ni karaoa a na mwakuri n te tawaana, ao ngkai e a oki. Te taetae ae ti tebo kawaia n oki nakon mweengaia, e ngae ngke man taboo aika kaokoro, e boto nakon te karaki aei.

Ngke e a roko n te auti, ao e a ongo tangin te katangitang ao te ngarengare.

“Ao e a wetea temanna te toro [n ataia bwa iai a na toro] ao n titirakinna bwa tera ae a nanonaki ni bwaai aikai.

“Ao [te toro] e taku nako ina, E a roko tarim; ao tamam e tiringa te kao tetei ae kamarikaki, i bukina bwa e oki nakoina ni maiu ao ni marurung.

“Ao [te tari are te karimoa] e nang ni un, ao e aki kan rin: ma ngaia are e a otinako tamana, ao e aki butimwaia raoi.”

Kam ataa te maroro are a karaoia. Ni koaua raoi, ibukin te karo aio, te maraki ibukin te tei ae waakirake are e a tia ni biri ma ni mweengana ao n tia ni maeka ma beeki ngkai e a tiba ataia bwa karimoana, tarina ae wanawana, tarina te karimoa ae ninikoria anne are bon aroia n tainako tarira karimoa, e a nang ni un ngkai tarina e a oki nakon mweengaia.

Tiaki, I kaetai i bon irou. Te nati te mwane e aki nang ni un n aron are temanna e a tia n oki nakon te mweenga n aron unna irouia a na karo ngkai a nang ni kukurei ibukina. N namakina ae aki nang ni butimwaeaki ao tao n nang n tabetabe nanona, te nati te mwane ae nang ni karaoa raoi a na mwakuri—ao e nang ni karaoamwaaka a na mwakuri—ao e maninga moa are e na aki konaa n ataa te bareka ke te rawawata, te maaku ke te tabeaianga. E maninga moa n te tai anne ao ni kabane kao ataei iaon aia tabo bon aikaman a na bwai ao ai aron naba kunnikai ake a kabaeaki nako tabon anga ake inanon kabate nako bwa bon a na bwai naba ao ni kabane mwamwa inanon turoa bon a na bwai naba. E a maninga n te tai anne are a na nang ni kakaonimaki e a tia ao n tainako e na anganaki iai kaniwangana.

Tiaki, boni ngaia ae iai irouna bwai nikabane, ao iai naba irouna n a na mwakuri korakora, kawai ni kakukurei aika e karekei, ao ni kabaka n ti teuana te bwai are e na konaa ni kabwaninna n kaniia riki nakon te Uea. E a manga bon oki naba rikaki nakon te nanoangaaki ao te tangiraki, n nang n tabe ma te tangira ae kororaoi ni karababa nooran te kaotioti are aio tiaki te oki ni kakorakora. Bon tarina. Ao tamana e karaoa te bubuti ibukina n nooria, bwa ngaia temanna are e a tia ni mate ao ngkai e a manga maiu. Bon ngaia temanna are e atia ni bua ao e a manga kuneaki.

Ni koaua raoi ao te tari ae uarereke aei e a tia n riki bwa te bure—te tia bure ibukin bure, e nanobaba, ao n riki bwa te tia kamwarake beeki. Ma te tari are te karimoa e a tia naba ni maeka inanon te kainaki. E a tia, naba, n aki konaa n oti nako man te kainaki. E a bon tauaki taekana iroun te kakamaku ae a kiriin matana are te bakantang.² Iai a na kanamakin ae kabonganaaki ao n anaaki i naomatana i roun tarina, e ngae ngke tao aio te keiti. E a tia n riki bwa te tia kaikoakaki nakon rongorongona aika a aki koaua. Ni bon arona a ti tebo ngaia ma Tantarati ae kaain Kuriki are e kakoauai koaua ni kawai—are e kataketakea bwangena iaon te ran, ma ni bon arona ao e tiku naba ni bwatakataka. Ngaia temanna are e a tia n nang ni kukukurei inanon maiuna ao n nang n tabe ma bwai aika raraoi aika a na reke i rouna e karina n namakina ae e nang n aki kukurei i bukina bwa iai temanna ae e a tia n reke naba i rouna bwaai aika e tekeraoi iai.

Antai are e wirikiriki nako nanon taningara bwa te bwai n tituaraoi are e anganaaki temanna e a bon karirakei tabeua kakabwaia ake tia tia ni karekei? Antai are e karaoiira bwa ti na namakina ae ngkana te Atua e ngarengare nakon temanna, ao ngkanne ni koaua raoi E mata ni un nakoiira? Ngkami ao Ngai ti uaia n ataia bwa antai ae karaoa anne—bon tamaia ni kabane taani kewe.³ Are bon Rutibeero, ara kairiiribai ae ti nang kinaa, are takaruana inanon kawai n taai akanne a bon teimatoa nakooia ni kabane, “Anganai te karineaki.”⁴

E a tia n taekinaki bwa te aomata are e karekei namakin bon te bure teuana are akea temanna ae e a tia ni kabara ana bure, ma tera aron butinakona are e konaa ni katautauaki n taeka n rabakau are n te Taniti ngkoa, “Ngkana a karako aomata aika karekei namakin, ao ana aoraki ni kabane kaain aonnaba.” Te aomata ae katabuaki ibukin ana mwakuri ni ibuobuoki n te ekaretia ni Kiritian inanon Karakinan te Tioutia Kanteberii e kabwarabwaraa te nanokawaki i bukina bwa e aki konaa n rotaki—e konaa ni manga kanakoi bwaai tabeua, n raonaki ni bwaai aika onoti ao tarena, ao ni konaa n totokoaki ni bwaai ni kabane, n raonaki ni bwaai aika raraoi ao ni kakukurei.⁵ Ao ngkai tabeua n ara taratara a rikirake ni bubura, ngaia are n ara iango ao ti riai ni uarereke. Ma, n tiaki aron anne, ao n tabetai ao ti karaoa ae aron anne.

E kanga n riki aei, e a moara riki ngkanan ti nang ni kantaningaia bwa e na bon aki riki? I taku bwa teuana bukina bwa ni katoa bong ao ti noorii korakoran mwaakan katikitikin te bwai teuana ke teuana are a tuangiira bwa bwaai ake iai iroura a bon aki tau. Tabeman ke bwaai riki tabeua n aki toki e tuangiira bwa ti kainnanoa are ti na nang ni botonimwane ke n nang ni kaubwai, n nang ni kaota kukurein nanora ke n nang ni kamoakoaki nakon are ti bon nooria iroura. Ti tuangaki bwa ti tuai n nako nakon taabo aika kakukuei. Ti nang n titiraki mwaaka nakon te rongorongo are iaon ana tikera ni bwai te aonnaba are tia tia ni katineaki iai n te baeranti ao ni kuneaki iai are ti tangiria.⁶ Inanon tabe bong ao ti tebo ma ae tia tia n rokanaki n te ruu teuana ae korakora ao n nang ni mwaawawa n te aro are te bwai are ti teuana iaon te TW bon te tabo ni kamataku n te tobu ae akea tokina ae atuunaki Te Iango Ae Akea Mwiina.7

Ma te Atua e aki mwakuri n aron aei. Te karo ae inanon te karaki aei e aki angan temanna natina ae nang ni kakawaki. E aki karaua ni kainibaea aron ana nanoanga ibukiia ni kaineti ma kaain rakiia. E aki naba kabotauiia n tatabemaniia nako. Aron a na nanoanga nakon temanna e aki kainnanoa te buubai ke totokoan te tangira ibukin temanna. E karaoa are mairoun te Atua n nang n tabeakiniia natina mwane aika uoman aikai. E karababa a na tangiira ae koroaoi nakoiia natina aika uoman. I kakoaua te Atua bwa e mena iririkira n aron naba Baeti, are buu, ae moan te kakawaki ae mena i buakon au anene. Bon te bwai n tituaraoi ae te tia anene, te bwai teuana ni katangtang ae iai ana konaa, ma I aki konaa ni karekea te nooti ma Werekuro. Ma I ataia ae e tangirai n te aro ae moan te korakora ngkana I kataia n anene. I ataa anne i bukin ae I konaa n nooria ni matana. Bon maata ni kaota te tangira.

Temanna te tia ukeuke e korea ae kangai: “N te aonnaba ae kataia ni kabotauiia aomata, ni karinanii bwa a korakora ke ni karako wanawanaia, ni korakora ke ni karako tikiraoia, n korakoa ke ni karako tokanikaia, e aki nang ni bebete kakoauan te tangira are [mairoun te Atua] ae aki karaoa ae ti tebo naba. Ngkana I ongo a na taeka ni kamoamoa temanna,” ae kangai, “moan te kanganga ae n na aki i iangoai ae karako kamoamoakiu; ngkana I wareka aron tamaroaia ao akoiia tabeman aomata, ao moan te kanganga ae ko na aki iaingoa ae tao Ngai I tamaroa ao n akoi n ai aroia ao ngkana I noori turaobiiti, kaniwanga, ao bwai n tangira aika anganaki aomata aika onoti, ao I aki konaa n toki n titiraki nakoiu.”⁸ Ngkana I katukaki n aki totokoaki, ao ti konaa n noora tokin te kairiiri are e karauaki ni katamaroaki n te aonnaba are e na uota manga kaokakin, kairan aron temanna bwa e na kinaa te Atua ao ni urui aron tarakira. Angiia a “na riai n aki urui” tuua bwa a nanonaki bwa ti na aki kamaarakiia tabeman, ma I kakoaua raoi bwa tuua tiaki ibukin te rairaki e nanonaki bwa ti na kawakiniira man kamaarakakiira.

Ti na kanga n tokanikai iaon te akoi are e a nang ni bainaki irouiia ni kabane? Teuana te bwai, ti konaa ni karaoa ae a karaoia tari aika uoman aikai ao ni moana karaoan manangara n oki nakon te Tama. Ti na bon riai ni karaoia ma nanora ni karaurau ao n aki nang ni kakawaki ngkana ti kaoaki. Iaoni kawaira ao ti konaa ni wareki mwaitin kakabwaiara ao ni kaota nanora ni kariaia bwaai ake tia tia ni karaoi ibukiia tabeman. N nang n tamaroa riki, ti konaa ni buokiia tabeman, karaoakin te mwakuri ae riai ibukin te nano ae tuai ma ni kamatataki. Ma n tokina ao ni kabane aikai aki tau. Ngkana tia mwarua, ao ti konaa “n roko iroura,” ma tiaki konaa n tainako ni “kuneiira i bon iroura,” ao, aonnaba ake akea tokiia, ao tiaki konaa “ni kamanoiira.” Bon ti te Tama ao Natina are te Riki Temanna ae a konaa ni karaoa anne. Te Mwakuri ni Kamaiu e mena bon ti irouia. Ngaia are ti tataro bwa A na buokiira, n te aro are A na “otinako” ni kaitibo ma ngaiira ao n rabwatiira ao ni kairiira nakon te baka n amwarake are A tia ni katauraoia.

A na boni karaoa aei! Koroboki aika tabu a onrake ma ana berita te Atua n nanoanga ae tau.⁹ Aio te tabo ni kamataku teuana are akea temanna ae na karaoa te baini ngare iai ke te kaiangatoa iai. E katanoata Nibwaai bwa te Uea “e tangira te aonnaba ae [bwanin]” ao e a tia n anga te inaomata ni kamaiu.

“E a tia [N] anga te tua teuana are ana aki katonga raoiroina?” E taku Nibwaai. Tiaki! “Ni kabane… . iai inaomatami temanna nakon temanna, ao akea temanna ae aki kariaiakaki [ni mena I baina].”

“Nako mai nakoiu ngkami ake kam mena i tabon aon te aba,” E bubuti, ni kaboa te miriki n tiaki te mwane ao ana karewe te maniberu n akea boona.¹⁰ Ni kabane a bane ni kaintaningaki, teuana nakon teuana. Nakonako inanon te rau. Nakonako ma nanom ae koaua. Nakonako n akea te mwaaku ao n aki nanououa. Ko na riai ni koaua raoi n ana tangira Tamam are i Karawa nakoim n tainako.

Ngkai ti karaoa aei, ao ti konaa ni buokiia tabeman, ni weteiia ni kakabwaiaia e ngae ngke a karaoi aia tataro ibukira. Ti konaa ni kaunga ara tarena ao ara konaa, n te tai are ti anganaki iai bwai n tituaraoi, n te aro are ti karaoi maiura ikai bwa ana riki n aron maiura i karawa.

E na buokiira n tainako ni uringii ana taeka tabeua Bauro ibukin arona aika raraoi—“Maeka n te onimaki ngkai, te kantaninga, te tangira ae kororaoi, baika teniua aikai; ma te kabanea ni korakora mai ibuakoiia bon te tangira ae kororaoi.”¹¹ E kauringiira bwa ngaiira ni kabane rabwatan Kristo, ao ni kabane kaain te ekaretia, ti na bane n roko ke n aki ibukin te mamara, n nang n tangiraki, ni kabonganaki, ao ni kakawakinaki. Ti bane n namakina nanon aia bubuti are a na “akea uruakan te iraorao n te rabwata, ma kaain te ekaretia … iai tabeakinan temanna ma temanna. Ao [ngkana] temanna kaain te ekaretia e uruaki nano[na], ao ni kabane kaain te ekaretia a uruaki nanoia ma ngaia; ke [ngkana] temanna kaain te ekaretia [e] karineaki, ao ni kabane kaain te ekaretia a kimwareirei.”¹² N akea kabotauan te reirei e buokiira ni uringa bwa te taeka ae ko nang n tituaraoi ti tebo ma nanon te taeka ae rongorongon te utu, a uaia n roko ma n te taetae n Ratine, ae nanonaki ae ti tebo te tai ni bung ke ti tebo aekakia, te utu ae ti te arona ke rikiia ni mwane ke n aine.¹³ Ti na kunea n tainako ae bebete ae ti na nang n tituaraoi ngkana ti uringnga bwa te aomata aei e nanonaki ao bon te koaua temanna ae ara bwai.

Tariu ao mwaneu, I kakoaua bwa bon akea mai i buakora ae a karako ana bwai ke ni konaa ni kamoamoa te Atua nakon riki temanna. I kakoaua ae e tangirira n tatabemaniira nako—ngkana iai ara namakin n aki rau, nanououa ni maaku, ni bon aron teira, ao ngaiira ni kabane. I aki kainibaeii ara tarena ke tarara; E aki naba anaa abakin rabakaura ke ara bwai ake iroura. E kaungaia ni kabane taani biri, n takarua nakoiia bwa te kabo birimwaaka e kaitara te bure, bwa tiaki ni kaitaraia n tatabemaniia nako. I ataia ae ngkana ti kakaonimaki, ao ana boni iai roobu aika i tuaki n te kororaoi n te raoiroi ae tauraoi ao e tataninga nakoiia ni kabane,14 “roobu … aika karaoaki … ni mainaina inanon raran te Tibu Tetei.”¹⁵ Ti konaa ni kaungaiira n tatabemaniira ni korakorara n tokanikai iaon te kaniwanga bon au tataro ma nanou ni kabane, n aran Iesu Kristo, amen.