2013
Kakato Feʻunga
Sānuali 2013


ʻOku Mau Lea ʻia Kalaisi

Kakato Feʻunga

Te u lava fēfē ʻo fetongi taipa, teuteu meʻatokoni, pe fakafiemālieʻi ʻeku fānaú ʻaki ʻa e nima pē ʻe taha?

Naʻe mole ʻa e konga lahi ʻo hoku nima toʻohemá ʻi ha fakatuʻutāmaki ‘i ha kā ʻi hoku taʻu 17. Naʻe liliu fakaʻaufuli ʻe he meʻa ko ʻeni ne hokó ʻeku moʻuí. Neongo ne ʻi ai ha ngaahi ʻaho naʻe faingataʻa mo ha taimi ʻo e ʻahiʻahí, ka naʻe ʻomi ʻe he afi fai fakamaʻá ni ha faingamālie ke u mamata tonu ai ʻi he mālohi ʻo e Fakaleleí ʻi ha founga naʻe ʻikai hano tatau.

Ko ʻeku moʻuí he taimí ni ‘oku foaki kotoa ia ki hoku ongo fatongia ʻoku ou ʻofa taha aí, ʻa ia ko e uaifí pea mo ha faʻē. ʻI he teʻeki ai ke fāʻeleʻi ʻeku fānaú, ne u fifili pe te u feʻunga nai ke hoko ko ha faʻē. Te u lava fēfē ʻo fetongi taipa, teuteu meʻatokoni, pe fakafiemālieʻi ʻeku fānaú ʻaki ʻa e nima pē ʻe taha? Ko e ʻosi ʻeni ha taʻu ʻe hongofulu mā nima mei ai, mo ʻeku ʻi he tuʻunga fakafaʻeé mo ha fānau fakaʻofoʻofa ʻe toko nima. Kuó u lava ʻo fakalele lelei ʻeku moʻuí, pea ʻoku ʻikai fakatokangaʻi ʻe heʻeku fānaú haku kehekehe mo e ngaahi faʻē kehé. ʻOku ʻikai kei hoko hoku nima ʻoku puliá ko ha meʻa ke ne fakafaingataʻaʻiaʻi au ka ko ha fakaʻilonga ʻo e ʻofa. Ko ha maʻuʻanga fakafiemālie ia ke pipiki ki ai ʻeku fānaú ʻi he taimi ʻoku nau tangi pe mohe ai he poʻulí. Mahalo ʻoku lahi e ngaahi meʻa ia ʻoku tupu mei ai ʻenau pipiki pehení, ka ʻoku ou lau ia ʻe au ko ha fakamoʻoni ʻo e malava ʻe he Fakamoʻuí ke fakatupu ha meʻa lelei mei ha meʻa ʻoku fakamamahí.

ʻOku ʻikai te u faʻa fakamatalaʻi ʻa e fiefia ʻoku ou maʻu ʻi he taimi ʻoku fakafiemālieʻi ai ʻe hoku konga ko iá ʻeku fānaú. Kuo ʻomi ʻe he tuʻunga fakafaʻeé ha mahino ki hoku fakangatangata fakaesinó, pea kuó u ongoʻi kuo ʻosi kamata ke fakamoʻui au ʻe he Fakaleleí.

Naʻe faʻa faingataʻa he taimi ʻe niʻihi ʻa e ngaahi fie maʻu fakaʻaho ʻo e hoko ko e faʻeé. ʻOku ʻomi ʻe he ngaahi taimi faingataʻá ha ʻuhinga ke u fakakaukau ai ki he moʻoni ʻo e Toetuʻú pea mo e malava ke fakamoʻui au ʻe he Fakamoʻuí. Ko ia ʻoku ʻi ai hono ʻuhinga makehe kiate au ʻo e ngaahi sīpinga ʻo e fai fakamoʻuí ʻoku hā ʻi he folofolá ke ne fakatupulaki ʻeku tuí. Ko e taha ʻo e ngaahi sīpinga ʻoku ou manako taha aí ʻa e taimi naʻe ʻaʻahi ai e Fakamoʻuí ki he kakai ʻi he ongo ʻAmeliká pea fakamoʻui honau kakai mahakí. Kuó u nofo pē ʻo fakakaukauloto pe naʻe mei fēfē nai kapau ko e taha au ʻo kinautolu naʻe fakamoʻui ʻe he Fakamoʻuí. ʻOku kamata ʻaki e fakamatalá ʻEne fakaafe naʻe fai ʻi he ʻofá:

“ʻOku ʻi ai hamou niʻihi ʻoku puke ʻiate kimoutolu? Mou ʻomi ʻa kinautolu ki heni. ʻOku ʻi ai hamou niʻihi ʻoku ketu, pe kui, pe heke, pe pipiki, … pe puke ʻi ha mahaki ʻe taha? ʻOmi ʻa kinautolu ki heni pea te u fakamoʻui ʻa kinautolu, he ʻoku ou ʻofa mamahi kiate kimoutolu; ʻoku fonu hoku lotó ʻi he ʻaloʻofa. …

“… He ʻoku ou ʻiloʻi ʻoku feʻunga hoʻomou tuí ke u fakamoʻui ʻa kimoutolu.

“… ʻI he hili ʻene folofola peheé, naʻe ō mai fakataha ʻa e fuʻu kakaí kotoa pē, mo honau kakai mahakí, mo honau kakai faingataʻaʻiá, mo honau kakai ketú, mo honau kakai kuí, mo honau kakai noá, pea mo kinautolu kotoa pē naʻa nau puke ʻi ha faʻahinga mahaki; pea naʻá Ne fakamoʻui ʻa kinautolu kotoa pē” (3 Nīfai 17:7–9).

Kiate au, ko e taha ʻeni ʻo e ngaahi meʻa ongo taha naʻe hoko ʻoku fakamatala ki ai ʻi he folofolá. Ka kuo liliu e anga ʻeku fakakaukaú ʻi heʻeku tali e tuʻunga fakafaʻeé ʻaki ʻa e nima pē ʻe tahá. Ne u fakakaukau he taimi ʻe taha ko e taha au ʻo e kakai ʻoku nofo ʻo hanganaki taha atu ki he Toetuʻú mo e fakakaukau ʻe ngaohi au ke u kakato. Ka ʻi he taimi ní ʻoku ʻikai haʻaku fakavavevave. ʻOku tupulaki ke lahi ʻeku ongoʻi e ngāue ʻa e Fakaleleí ʻi heʻeku moʻuí he taimí ni. Kuó u ʻiloʻi ʻoku ʻikai fie maʻu ke toki kamata pē ʻa e mālohi ʻo e fai fakamoʻuí ʻi he taimi ʻe hoko ai ʻa e Toetuʻú. Kuo ʻosi kamata ʻeku kakató ʻi he taimi ʻoku piki mai ai ha taha ʻo ʻeku fānaú ki he konga ʻo hoku nimá naʻe kei toé pea mohe ʻi he poʻulí. Kuo ʻuhingamālie kiate au ʻeku ʻiloʻi ʻení ʻo hangē ko ha mana ʻo hano fakamoʻui fakaesino au. Kuó u fakapapauʻi ʻeni, ʻoku ou kakato ʻo hangē ko ia ʻoku ou fie maʻú.

ʻOlungá: faitā ʻa Robert Casey