2016
ʻAmanaki Fāʻeleʻi ha Ongo Māhangá, Fekumi ki he Ngaahi Maná
September 2016


Hotau Ngaahi ʻApí, Hotau Ngaahi Fāmilí

ʻAmanaki Fāʻeleʻi ha Ongo Māhangá, Fekumi ki he Ngaahi Maná

ʻOku nofo ʻa e taha naʻá ne faʻú ʻi he ʻOtu Filipainí.

Naʻa mau fakakaukau ʻe tokamālie ʻa e meʻa kotoa pē ʻi heʻemau moʻuí, ka ne ʻikai fuoloa kuo fakaʻau ʻo faingataʻa pea ne u ilifia telia e meʻa ʻe malava ke fehālākí.

ʻĪmisi
husband and wife

ʻI ha pō ʻe taha ne ʻi ai ha meʻa naʻá ne maʻu ʻeku tokangá ʻi heʻeku sio ʻi he ongoongó. Naʻá ku fakatokangaʻi ko e faiongoongó ko hoku kaungā ako ʻi he ʻunivēsití. Naʻá ne lavaʻi ʻene fakaʻamua ko ia ke ne hoko ko ha taha lau ongoongó!

“Fēfē au?” Ko ʻeku fehuʻi lotó pē ia. “Ko e hā kuó u lavaʻí?” Naʻá ku mamata ʻi he mohe ʻa e pēpeé ʻi hoku umá ʻo fakakaukau ki he ngaahi meʻa ne hoko ʻi he taʻu ʻe tolu kuohilí.

Ne u fakakaukau maʻu pē te u maʻu ha ngāue maʻuʻanga moʻui, ka ʻi he taimi ne u maʻu mo hoku husepāniti ko Salesí homa ʻuluaki ʻofefine ko Sīví, naʻe liliu leva e ngaahi meʻa ne u mahuʻingaʻia aí. Naʻá ku nofo mei he ngāué ke u tokangaʻi ia. Naʻa ma tui kia Sīsū Kalaisi pea ʻe sai e meʻa kotoa pē ʻi heʻema totongi ʻemau vahehongofulú mo talangofua ki he ngaahi fekaú.

Naʻe tokamālie e meʻa kotoa pē ʻo aʻu ki ha taimi ne fakatokosiʻi ai e ngāue ʻa Sālesí. Naʻá ma tui te mau sai pē, ka naʻá ma ʻilo ʻe fie maʻu ke ma fakahoko ha ngāue. Naʻá ma fakakaukau ʻoku totonu ke u kumi ngāue, ko ia ai naʻá ma ʻalu leva ʻo fekumi. Hili ha ngaahi uike siʻi, naʻe fakangāueʻi au ʻi ha senitā tali telefoni. Ne ʻikai ke u manako ke tuku ʻeku tama kei mahina hivá ʻi he tokotaha toʻotamá ʻi he ʻaho kotoa pē, ka ko e founga lelei tahá pē ia.

Naʻá ku toe feitama ʻi he ʻosi e māhina ʻe taha ʻeku maʻu e ngāué. Meʻamālié, naʻe maʻu ʻe Sālesi ha ngāue. Naʻe ʻikai ke lahi e vahé, ka naʻe lava pē ʻo tokoni. Naʻá ma ongoʻi fiemālie ʻi ha vahaʻa taimi nounou.

Naʻe faingataʻa ʻaupito ʻa ʻeku feitamá, pea pau ke u nofo ai mei he ngāué. ʻI heʻeku sivi fakamāhiná, naʻá ma ʻohovale ʻi heʻema ʻiloʻi ʻoku ou feitamaʻi ha māhanga. Naʻá ma ilifia, ka naʻá ma falala ki he Tamai Hēvaní.

Meimei ko e hili ia ha māhina ʻe tolu mo e konga ʻeku feitamá, ne u ʻā hake kuó u ʻau. Naʻá ku fakakaukau ʻoku ou tama-tō, ko ia ne u ʻalu ki falemahaki. Naʻe sai pē ʻa e ongo kiʻi pēpeé, ka naʻe fakatokoto au ʻe he toketaá ʻi falemahaki he toenga ʻo ʻeku feitamá.

Naʻe kamata ke faingataʻa e ngaahi meʻá ni. Naʻe ʻikai toe ha paʻanga ʻi heʻema ʻakauni pangikeé hili hono toʻo e moʻua mei he falemahakí, pea naʻe ʻikai feʻunga e kiʻi vahe ʻa Salesí ke ne feau ʻemau ngaahi fie maʻú. Naʻá ku ongoʻi hangē kuo ʻikai toe mahuʻinga ha meʻá. Naʻe ʻikai ke u lava ʻo maʻu ha paʻanga pe tauhi ʻa Sivi. Ne ngalo he taimi ʻe niʻihi ne u fua ha ongo kiʻi fānau fakalaumālie makehe. Naʻá ku tangi he ʻaho mo e pō kotoa pē ki heʻeku Tamai Hēvaní ki ha tokoni. Ne u ilifia telia naʻa toe ʻi ai ha meʻa ʻe fehālaaki. Ka naʻe ʻi ai ha fakakaukau ne toutou foki mai ki hoku ʻatamaí: ʻoku moʻui ʻa e Tamai Hēvaní pea ʻokú Ne ʻafioʻi ʻetau ngaahi fie maʻú.

Naʻe fuʻu faingataʻa foki kia Sālesi, ka naʻá ne lotolahi pē. Naʻá ne tokoniʻi au mo tokangaʻi ʻa Sivi pea kei ngāue pē. Naʻá ku ongoʻi fiemālie ʻi heʻene foaki mai haʻaku ngaahi tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, pea naʻe fakamālohia au ʻe heʻene ʻofá. Naʻá ma ilifia, ka naʻá ma fehangahangai fakataha mo e pole foʻou ko ʻení.

Naʻá ku fai hoku lelei tahá ke tali ʻa e meʻa ne hokó. Naʻá ku lau e folofolá, ngaahi makasini ʻa e Siasí, pea mo e ngaahi tohi leleí, kae ʻikai mole noaʻia e taimí he nofo noá. Naʻá ku hivaʻi foki mo ha ngaahi himi—pea tokoni lahi e “ʻE kāinga kuo Langa ha Tuʻunga” (ngaahi Himí, fika 37). Ne u toe ofi ange ai ki hoku Fakamoʻuí. Naʻá ku fakatokangaʻi ʻoku lahi e ngaahi meʻa ke u houngaʻia aí neongo e tūkunga ne mau ʻi aí.

ʻI he fakalau atu ʻa e ʻahó, naʻá ma ongoʻi ʻa e ngāue e toʻukupu ʻo e ʻOtuá ʻi heʻemau moʻuí. Ne hoko ha ngaahi mana lalahi mo iiki ʻi he feituʻu kotoa pē. Naʻe totongi ʻe homau ngaahi fāmilí mo e kaungāmeʻá ha niʻihi ʻo ʻema ngaahi fakamolé. Ne u ongoʻi ʻenau ʻofá mo e tokanga ki homau fāmilí. Naʻe vahe ʻe he taha ʻo e kau palesitenisī ʻo e Fineʻofá ha taha ke ʻaʻahi mai kiate au he ʻaho kotoa. Naʻa nau omi mo ha fakatau, ngaohi e meʻatokoni mo fakamaʻa ʻa ʻapi, tokangaʻi ʻa Sivi, vahevahe ha ngaahi fakakaukau fakalaumālie, mo ʻai ha meʻa ke u fiefia ai. Naʻa nau lotua ʻeku fakaakeaké mo e moʻui ʻa e ongo māhangá. Naʻe ʻikai ke mau teitei fiekaia. Naʻe ʻikai ke ʻilo ʻe he kau fafine ko ʻení ʻa e lahi ʻo ʻenau tokoni ke fuesia ʻeku kavengá. Naʻe fakafaingofuaʻi ʻe he Tamai Hēvaní ʻa e ʻaho naʻá ku fāʻele aí pea naʻe moʻui lelei ʻa e ongo māhanga fefiné.

Kuo ʻosi atu ha ngaahi taʻu mei he taimi faingataʻa ko iá ʻi heʻemau moʻuí, ka ʻoku teʻeki ʻi ai ha ʻaho te mau taʻeongoʻi ai ʻa e ʻofa ʻa e ʻOtuá. ʻOku lelei ange he taimí ni ʻemau tuʻunga fakapaʻangá, pea ʻoku tupu hake ʻema fānaú ʻo poto mo talēnitiʻia. ʻOku mau mālohi ange mo mateuteu lelei ange ki he ngaahi faingataʻa ʻo e kahaʻú, he ʻoku mau ʻiloʻi ʻoku tāpuakiʻi ʻe he Tamai Hēvaní ʻene fānaú ʻi Hono taimi pe ʻOʻona, pea ʻe ʻikai ke Ne tuku ke tau tuēnoa pe lōmekina. ʻOku ʻikai ko ha fononga faingofua ʻa e moʻuí, ka ʻe ʻiate kitautolu mo tataki maʻu pē kitautolu ʻe he ʻOtuá.